Pijnlijke blauwe vinger door het syndroom van Achenbach

Last Updated on 23 april 2025 by M.G. Sulman

Het syndroom van Achenbach is een veelvoorkomende aandoening waarbij een vinger of een deel van de handpalm blauwpaars verkleurt als gevolg van een onderhuidse bloeding. Het komt voornamelijk voor bij vrouwen van middelbare leeftijd en er is veelal geen duidelijke oorzaak aan te wijzen. De aandoening is door de bank genomen onschuldig en verdwijnt vanzelf binnen enkele dagen. Pijnklachten verminderen na een paar uur al. In de medische wereld staat het Achenbach-syndroom bekend als ‘paroxismaal vingerhematoom’ of ‘paroxismaal handhematoom’, afhankelijk van waar de klachten zich bevinden.

Casus – Ineke en de plotselinge blauwe vinger

Ineke (58) was net bezig met de afwas toen het ineens gebeurde: een scherpe, stekende pijn in haar middelvinger, alsof ze geprikt werd door een wesp. Binnen enkele seconden kleurde haar vinger blauw en begon op te zwellen. Ze had zich niet gestoten en er was geen wondje te bekennen. “Ik dacht echt even dat er iets met mijn bloedvaten was,” vertelt ze.

Het was niet de eerste keer. Eerder gebeurde het al twee keer in een andere vinger, telkens uit het niets. De pijn trok na een paar minuten weg, maar de zwelling en blauwe kleur bleven nog uren zichtbaar. Haar huisarts vermoedde het syndroom van Achenbach, ook wel paroxysmale vingerhematoom genoemd – een onschuldige, maar vervelende aandoening waarbij kleine bloedvaatjes in de vingers spontaan scheuren.

Sindsdien houdt Ineke het bij. Ze weet nu dat het er heftig uitziet, maar meestal vanzelf overgaat. Toch blijft het een naar gevoel. “Elke keer schrik ik toch weer, vooral als het op een nieuwe plek zit,” zegt ze. “Maar ik ben wel blij dat het niets ernstigs is.”

Ineke’s advies aan anderen? “Laat het een keer goed nakijken als je twijfelt. Zo weet je tenminste waar je aan toe bent – en dat geeft rust.”

Wat is het syndroom van Achenbach?

Het syndroom van Achenbach is een frequent voorkomende aandoening waarbij een vinger of een deel van de handpalm blauwpaars verkleurt. Deze verkleuring wordt veroorzaakt door een onderhuidse bloeding, waarvan de oorzaak onduidelijk is. Meestal is er geen of slechts een licht letsel geweest. Deze aandoening treft voornamelijk vrouwen van middelbare leeftijd.

Synoniemen

De medische termen voor deze aandoening zijn ‘paroxismaal vingerhematoom’ of ‘paroxismaal handhematoom’, afhankelijk van waar de klachten zich voordoen. Andere synoniemen voor het syndroom van Achenbach zijn Achenbachsyndroom, vingerapoplexie, Achenbach-syndroom en spontaneous acute blue finger syndrome.

Herkomst

Het syndroom van Achenbach is vernoemd naar dr. Walter Achenbach, een Duitse arts die de aandoening voor het eerst beschreef in de jaren ’50 van de vorige eeuw. Hij noemde het zelf ‘paroxismaal handhematoom’.

Vóórkomen

Het syndroom van Achenbach komt redelijk vaak voor. Er zijn anno 2025 geen exacte gegevens over hoe vaak het voorkomt. Naar schatting wordt deze diagnose jaarlijks in Nederland 1.000-2.000 keer wordt gesteld.

Wie krijgt?

Het kan in principe iedereen treffen, maar het syndroom van Achenbach komt meestal voor bij mensen boven de 45 jaar, en vaker bij vrouwen dan bij mannen.

Oorzaak van het syndroom van Achenbach

Een blauwe vlek uit het niets

Je draait een potje open, klapt een deur dicht of doet gewoon de afwas – en ineens voel je een scherpe steek in je vinger. Binnen no-time kleurt hij blauw en zwelt op. Geen wond, geen stoot, niks. Het voelt raar, zelfs alarmerend. Maar goed nieuws: grote kans dat het niets ernstigs is, maar het zogenaamde syndroom van Achenbach. Een mond vol, maar het komt er simpel gezegd op neer dat een paar kleine bloedvaatjes onder je huid zomaar knappen. En dat ziet eruit alsof je jezelf bont en blauw geslagen hebt – terwijl je alleen maar een theedoek uitwrong.

Kwetsbare bloedvaatjes in actie

Bij het syndroom van Achenbach raken kleine haarvaten (capillairen) of oppervlakkige adertjes plots beschadigd. Die scheuren, waardoor er bloed onder de huid loopt – zonder dat je je gestoten hebt. De huid erboven blijft meestal intact, maar daaronder ontstaat een bloeding, ook wel een subcutaan hematoom. Het is als een blauwe plek zonder aanleiding. Dit komt vooral voor in de vingers, meestal aan één hand, maar het kan ook in de handpalm of zelfs aan de voet optreden.

Oorzaken uit het dagelijkse leven

Wat het precies triggert, is bij iedereen anders – maar het gaat vaak om iets kleins, alledaags. Denk aan:

• Een deurklink vastpakken
• Fietsen en je stuur stevig vasthouden
• Iets wringen of knijpen (zoals een spons uitknijpen)
• Een dop opendraaien
• Of zelfs gewoon handen wassen met wat kracht

Het bizarre? Soms gebeurt het ook zónder enige actie. Je zit rustig, voelt ineens een steek, kijkt – en bam, je vinger is blauw. “Out of the blue,” letterlijk en figuurlijk.

Geen enge onderliggende ziekte

En misschien wel het allerbelangrijkste: het syndroom van Achenbach is niet gevaarlijk. Er is géén verband met bloedstollingsproblemen, vaatziekten of auto-immuunziekten. Het is geen teken dat er iets mis is met je bloedvaten op grote schaal. Artsen zien het als een idiopathisch fenomeen – dat betekent: we weten dat het gebeurt, we weten ongeveer hoe, maar niet precies waarom bij de één wel en de ander niet.

Dus nee, je hoeft je geen zorgen te maken over trombose of een bloederziekte. Het ziet er indrukwekkend uit, maar in de meeste gevallen is het binnen een paar dagen weer verdwenen.

Symptomen: pijnlijke blauwe vinger

Beschrijving

Het syndroom van Achenbach wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een pijnlijke blauwe of paarse plek onder de huid, die meestal op een vinger of de handpalm wordt aangetroffen. De pijn is acuut en wordt vaak als stekend ervaren. De plek kan variëren in grootte en vorm, en kan soms wat hobbelig aanvoelen.

Er zijn meestal geen andere symptomen geassocieerd met het syndroom van Achenbach. De plek verdwijnt vanzelf binnen 3 tot 10, zonder verdere behandeling en laat geen littekens achter. Het is self-limiting. Een enkele keer kan de plek terugkeren op dezelfde of een andere locatie.

Als de blauwe plek gepaard gaat met aanhoudende pijn, zwelling, warmte of roodheid, kan dit duiden op een ander type letsel of een infectie. Dan is het raadzaam om medische hulp in te schakelen.

Verschijnselen

Symptomen die kunnen optreden zijn:

• Een blauwpaarse plek op de vinger, meestal op de wijs- of middelvinger. Het komt zelden voor op meerdere vingers tegelijk.
• Een dikke vinger.
• Een blauwpaarse plek in de handpalm, vergezeld van pijn.
• Een blauwpaarse plek aan de binnenkant (buigkant) van de vinger, ook met pijn.
• Pijn in de vinger, vaak een brandend of stekend gevoel.
• Een koud gevoel in de vinger.
• Zwelling van de handpalm.
• Beperkte bewegingsvrijheid van de vinger, waardoor deze niet helemaal kan worden gebogen.
• Een blauwpaarse verkleuring van de gehele handpalm, soms met meerdere blauwpaarse vingers.
• Een blauwpaarse verkleuring aan de handrug.
• Een tintelend of prikkelend gevoel in de vinger en handpalm.
• Pijn en/of een tintelend gevoel kunnen optreden voordat er zichtbare onderhuidse bloedingen zijn, dit worden ook wel ‘prodromale verschijnselen’ genoemd.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Om het syndroom van Achenbach te diagnosticeren, zal een arts eerst een lichamelijk onderzoek uitvoeren en je medische geschiedenis doorlichten. Ook zal de arts vragen stellen over je symptomen en wanneer je de blauwe plek hebt opgemerkt en of er enige vorm van trauma of druk op de handpalm is geweest.

Er zijn geen specifieke laboratoriumtests of beeldvormingsonderzoeken die kunnen worden gebruikt om het syndroom van Achenbach te diagnosticeren. De diagnose wordt meestal gesteld op basis van de kenmerkende verschijning van de blauwe tot paarse plek en door andere mogelijke oorzaken van de plek uit te sluiten.

Als de arts vermoedt dat de blauwe plek het gevolg kan zijn van een andere aandoening, zoals een bloedstollingsstoornis, kan er aanvullend bloedonderzoek worden uitgevoerd om de bloedstollingsfunctie te evalueren.

Als je aanvullende symptomen hebt, zoals pijn of zwelling, kan er een echografie of andere beeldvormingstest worden uitgevoerd om andere mogelijke oorzaken ervan uit te sluiten.

Differentiële diagnose

Bij de differentiële diagnose van het syndroom van Achenbach zal de arts andere aandoeningen overwegen die vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken. Enkele voorbeelden van aandoeningen die kunnen lijken op het syndroom van Achenbach zijn:

• Hematomen: Een hematoom is een ophoping van bloed onder de huid als gevolg van een verwonding, waarbij het bloed niet in staat is om te stromen en zich ophoopt in het weefsel. Hematomen zijn over het algemeen pijnlijk en kunnen ook blauw of paars van kleur zijn.
• Vasculitis: Vasculitis duidt op een ontsteking van de bloedvaten die kan leiden tot blauwe plekken op de huid. Bij vasculitis kunnen er ook andere symptomen optreden, zoals koorts, gewrichtspijn en vermoeidheid.
• Bloedstollingsstoornissen: Een aantal bloedstollingsstoornissen, zoals hemofilie of de ziekte van von Willebrand, kunnen leiden tot gemakkelijk optreden van blauwe plekken. Bij deze aandoeningen kunnen ook bloedingen optreden die langer duren dan normaal.
• Huidkanker: In zeldzame gevallen kunnen blauwe plekken op de huid een teken zijn van huidkanker, in het bijzonder melanoom. Dit is echter ongewoon en de blauwe plek vertoont dan meestal ook andere kenmerken, zoals asymmetrie, ongelijke randen of een verandering in kleur.

Behandeling van het syndroom van Achenbach

Geen pillen of prikken nodig

Goed nieuws: het syndroom van Achenbach ziet er soms spectaculair uit, maar het heeft geen ingewikkelde behandeling nodig. Geen bloedverdunners, geen gips, geen ziekenhuisbezoek – in verreweg de meeste gevallen is het een kwestie van afwachten en rustig aan doen. De blauwe verkleuring en zwelling verdwijnen meestal vanzelf binnen een paar dagen tot een week. Alsof je lichaam zegt: “Even resetten, en weer door.”

Wat je wél kunt doen

Toch zijn er een paar simpele dingen die je thuis kunt doen om het herstel te ondersteunen en de ongemakken te beperken:

• Koel de plek – Een coldpack of nat washandje helpt om de zwelling en pijn te verminderen. Leg het niet direct op de huid, maar wikkel het in een doek.
• Houd de hand hoog – Door je hand iets hoger te houden (bijvoorbeeld op een kussen), zakt de zwelling sneller.
• Vermijd druk of kracht op de plek – Geen potjes opendraaien, geen wringende schoonmaakacties. Geef je hand een pauze.
• Paracetamol bij pijn – Als het echt gevoelig is, mag je gerust een pijnstiller nemen. Paracetamol is voldoende; zware medicatie is niet nodig.
• Rust en geduld – Het lichaam ruimt het bloed onder de huid vanzelf op. Het kan even duren, maar er komt geen blijvende schade van.

Wanneer wel naar de dokter?

Meestal is het syndroom van Achenbach onschuldig en snel voorbij. Maar in een paar gevallen is het tóch slim om even contact op te nemen met je huisarts. Bijvoorbeeld als:

• De klachten blijven terugkomen, en telkens op een andere plek
• De blauwe plek héél groot wordt of niet wegtrekt
• Je ook last hebt van gevoelloosheid of tintelingen
• Je onzeker bent of het wel echt Achenbach is

De huisarts kan dan bekijken of er iets anders aan de hand is, en je zo nodig geruststellen – of eventueel bloedonderzoek doen om andere oorzaken uit te sluiten.

Take it easy

Er is geen wondermiddel, maar gelukkig ook geen reden tot paniek. Met wat rust, koeling en een beetje geduld herstelt je lichaam zichzelf weer. Dus: take it easy, en laat je vingers even met rust. De meeste mensen merken na een paar dagen al verbetering – en het goede nieuws is dat het zelden blijvende klachten geeft.

Tips – Zo ga je om met het syndroom van Achenbach in het dagelijks leven

Een vinger die uit het niets blauw wordt, kan behoorlijk vervelend zijn – zeker als je net midden in de boodschappen, het koken of je werk zit. Gelukkig kun je met een paar slimme aanpassingen de kans op klachten verkleinen én er rustiger mee omgaan als het tóch gebeurt. Hier zijn wat handige tips voor je dag tot dag:

• Wees lief voor je handen – Probeer overmatige kracht of druk te vermijden, zoals hard knijpen, wringen of tillen. Gebruik hulpmiddelen (potopener, handschoen bij schoonmaken) om je vingers te ontzien.

• Ken je triggers – Merk je dat het vooral gebeurt bij fietsen, bepaalde huishoudelijke taken of kou? Probeer die situaties te vermijden of pas je gedrag aan.

• Blijf bewegen, maar met beleid – Handen in beweging houden is goed, maar forceer niks. Als je voelt dat er iets opkomt, stop dan even met wat je aan het doen bent.

• Verzorg je handen goed – Droge huid en kleine scheurtjes maken je vingers kwetsbaarder. Smeer je handen regelmatig in met een milde, voedende crème.

• Zorg voor rustmomenten – Stress kan je lichaam gevoeliger maken. Dus plan af en toe bewust een pauze in – handjes los, schouders laag.

• Leg een coldpack in de vriezer – Voor het geval dat. Even koelen kan wonderen doen bij zwelling en pijn.

• Praat erover – Het syndroom van Achenbach is onbekend, maar als je het deelt met collega’s of familie, begrijpen ze beter waarom je even niet meehelpt met de zware boodschappen.

En misschien wel de belangrijkste tip: blijf rustig. Het ziet er eng uit, maar is vrijwel altijd onschuldig. Hoe meer vertrouwen je krijgt in je lichaam, hoe minder het je dag hoeft te bepalen.

Prognose en herstel

De meeste gevallen van het syndroom van Achenbach verdwijnen vanzelf binnen één tot twee weken zonder specifieke behandeling. De duur van herstel varieert echter per persoon en kan worden beïnvloed door factoren zoals de omvang van de blauwe plek, de ernst van de symptomen en je algehele gezondheid.

Sporadisch keert de blauwe plek terug op een andere plek of verschijnt het zelfs op op meerdere locaties.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het syndroom van Achenbach, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.