Last Updated on 5 januari 2024 by M.G. Sulman
Het Miller Fisher-syndroom (MFS), genoemd naar de arts die het beschreef, is een zeldzame neurologische aandoening die zwakte van de spieren van het gezicht en het bovenlichaam veroorzaakt. Het is een variant van het Guillain-Barré-syndroom (GBS), wat ook een zeldzame ziekte is. Het Miller Fisher-syndroom treedt op als gevolg van inflammatoire demyelinisatie van de perifere zenuwen. Demyelinisatie verwijst naar het proces waarbij de beschermende en isolerende laag van myeline rond veel zenuwvezels wordt aangetast of verloren gaat. Myeline fungeert als een soort omhulling die zenuwvezels omringt en helpt om elektrische impulsen snel en efficiënt door het zenuwstelsel te geleiden. De diagnose van het Miller Fisher-syndroom omvat een klinisch onderzoek en diagnostische tests. Immuunmodificerende behandelingen kunnen de symptomen helpen verlichten en het herstel versnellen.
Wat is het Miller Fisher-syndroom?
Het Miller Fisher-syndroom (MFS) is een zeldzame aandoening die ervoor zorgt dat je immuunsysteem bepaalde zenuwen aanvalt, meestal beginnend in je gezicht. Het kan de zenuwen aantasten die je oogspieren aansturen, dus je kunt moeite hebben met het bewegen van je ogen en er kan sprake zijn van dubbelzien. MFS kan ook problemen met je coördinatie en reflexen veroorzaken. De klachten volgen meestal op een virale of bacteriële infectie.
Wie krijgt het Miller Fisher-syndroom?
Iedereen kan het Miller Fisher-syndroom krijgen, maar het komt vaker voor bij:
- Mensen van Aziatische afkomst.
- Mannen krijgen het twee keer zo vaak als vrouwen.
- Mensen die ouder zijn dan 55 jaar.
Wat is het verschil tussen het Miller Fisher-syndroom en het Guillain-Barré-syndroom?
Het Miller Fisher-syndroom is een vorm van het Guillain-Barré-syndroom (GBS). Net als MFS is GBS een auto-immuunziekte die wordt veroorzaakt door een infectie. Maar MFS treft vaak eerst het bovenlichaam, terwijl GBS meestal je onderlichaam aantast en zich vervolgens naar boven verspreidt. Veel voorkomende symptomen van GBS zijn rugpijn, ademhalingsproblemen en spierzwakte in je voeten, benen en handen. GBS komt vaker voor dan MFS.
Oorzaken van het Miller Fisher-syndroom
Zowel het Miller Fisher-syndroom als het Guillain-Barré-syndroom ontwikkelen zich als reactie op een ziekte. De ziekte triggert antilichamen om je zenuwen aan te vallen. Deskundigen weten anno 2024 niet precies waarom dit gebeurt.
Het Miller Fisher-syndroom ontwikkelt zich meestal een paar dagen of tot 4 weken na een ziekte, met name een diarreeziekte of luchtweginfectie.
Campylobacter jejuni is een veel voorkomende bacteriesoort die het Miller Fisher-syndroom en het Guillain-Barré-syndroom veroorzaakt. Deze bacteriën kunnen diarree en buikpijn veroorzaken. Campylobacter jejuni is een bacterie die vaak wordt aangetroffen in vlees en vleesproducten, vooral in kip. Het komt ook voor in schaal- en schelpdieren en rauwe melk. In Nederland is deze bacterie de belangrijkste veroorzaker van darminfecties. Vooral tijdens de zomermaanden veroorzaakt Campylobacter jejuni vaak diarree en buikkrampen bij mensen die besmet voedsel hebben geconsumeerd.
Virale en bacteriële infecties die MFS kunnen veroorzaken, zijn onder meer:
- Campylobacter-infectie
- Haemophilus influenzae
- Humaan immunodeficiëntievirus (hiv)
- Epstein-Barr-virus (veroorzaker van klierkoorts ofwel ziekte van Pfeiffer)
- Zikavirus
Symptomen van het Miller Fisher-syndroom
Mensen gaan meestal naar de huisarts omdat hun gezichtsvermogen in de loop van dagen snel afneemt. Ze kunnen ook moeite hebben met lopen.
De drie belangrijkste symptomen van het Miller Fisher-syndroom zijn:
- Zwakte van jeoogspieren, wat leidt tot dubbelzien en moeite met het beheersen van oogbewegingen (oftalmoplegie)
- Problemen met coördinatie van ledematen, evenwichtsproblemen bij het lopen (ataxie)
- Afwezigheid van peesreflexen (areflexie)
Sommige mensen hebben mogelijk ook last van:
- verwijde of vergrote pupillen
- zwakte in hun gezichtsspieren
- een verminderde kokhalsreflex
Onderzoek en diagnose
Er is geen specifieke diagnostische test voor het Miller Fisher-syndroom. De arts zal een lichamelijk onderzoek doen en je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. De arts kan een ruggenprik (lumbaalpunctie) doen. Veel mensen met het Miller Fisher-syndroom hebben een hoog eiwitgehalte in hun hersenvocht.
Mogelijk vindt er ook een bloedtest plaats om te controleren op anti-GQ1b-antilichamen. Dit antilichaam wordt aangetroffen bij ongeveer 95% van de mensen met het Miller Fisher-syndroom.
De arts kan ook een zenuwgeleidingsonderzoek en elektromyografie (EMG) uitvoeren. Het doel van een EMG en/of zenuwgeleidingsonderzoek is het verkrijgen van informatie over de functie van zenuwen en spieren. Indien je het Miller Fisher-syndroom hebt, kunnen de tests afwijkingen van je gevoelszenuwen aan het licht brengen.
Een MRI-scan van je hersenen kan worden gedaan om hersenstamencefalitis (hersenontsteking) en het Guillain-Barré-syndroom uit te sluiten. Bij het Miller Fisher-syndroom is een MRI meestal normaal, maar er kunnen afwijkingen zijn voor de twee andere ziekten.
Behandeling van MFS
De behandeling van het Miller Fisher-syndroom is identiek aan de behandeling van het Guillain-Barré-syndroom, namelijk intraveneuze immunoglobuline (IVIg) of plasmaferese (een procedure waarbij antilichamen uit het bloed worden verwijderd) en ondersteunende zorg. Bij een plasmaferese, ook wel aferese genoemd (wat ‘verwijderen’ betekent), wordt het bloed gescheiden in twee componenten: plasma en cellen. Het doel van deze procedure is om ziekmakende stoffen die zich in het plasma bevinden te verwijderen. Dit wordt bereikt door het plasma, dat de schadelijke stoffen bevat, via een celscheidingsapparaat af te voeren. Tegelijkertijd krijg je een plasmavervangingsmiddel toegediend om het verwijderde plasma te vervangen.
Prognose
De prognose voor de meeste mensen met het Miller Fisher-syndroom is gunstig. In de meeste gevallen begint het herstel binnen 2 tot 4 weken na het begin van de symptomen en kan binnen 6 maanden bijna volledig zijn. Sommige mensen blijven last houden van restklachten. Een recidief (terugkeer) komt zelden voor, dat wil zeggen: in minder dan 3 procent van de gevallen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het Miller Fisher-syndroom, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
