Kinkhoest: symptomen, oorzaken en behandeling

Last Updated on 2 september 2024 by M.G. Sulman

Kinkhoest is een besmettelijke infectie van de luchtwegen met de bacterie Bordetella pertussis. Het uit zich in een kenmerkende hoest. De eerste symptomen lijken op verkoudheid met niezen, lichte koorts en prikkelhoest. Na ongeveer twee weken ontstaan hevige, plotseling opkomende hoestbuien. De kinkhoestbacterie wordt vooral overgebracht door de druppeltjes die bij hoesten ontstaan. Na het ontstaan van de klachten ben je tot drie weken besmettelijk voor anderen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) adviseert om zuigelingen op tijd te vaccineren tegen kinkhoest. Kinkhoest gaat vanzelf over, al duurt het soms wel maanden. Op 14 februari 2024 meldt het RIVM dat het aantal ernstig zieke baby’s door kinkhoest snel stijgt, vooral in laag-gevaccineerde gebieden zoals de zogenoemde ‘Biblebelt’. Het RIVM meldt op 15 maart 2024 dat er al vier baby’s zijn overleden aan kinkhoest. Dit leidt tot ernstige bezorgdheid.

Deze afbeelding toont een jonge jongen die zich in een kliniek presenteerde met de diagnose kinkhoest / Bron: Wikimedia Commons

Wat is kinkhoest?

Kinkhoest (medische naam: pertussis) wordt veroorzaakt door de kinkhoestbacterie en is zeer besmettelijk. Kinkhoest is wereldwijd een van de meest voorkomende infectieziekten van de luchtwegen. De kinkhoestpathogeen vormt gifstoffen die de slijmvliezen van de luchtwegen beschadigen. In Nederland worden de meeste kinderen ingeënt tegen kinkhoest.

Kinkhoest kan worden voorkomen door vaccinatie. Hier te lande kunnen kinderen vanaf de leeftijd van zes weken gevaccineerd worden tegen kinkhoest. Via het Rijksvaccinatieprogramma krijgen kinderen in totaal vijf vaccinaties tegen kinkhoest, te weten vier in hun eerste levensjaar en nog een extra vaccinatie in hun vierde levensjaar.

De ziekte treft jongeren en volwassenen die niet voldoende beschermd zijn.

De infectie verdwijnt geleidelijk over een periode van weken, maar de hoestbuien kunnen enkele maanden aanhouden. De prognose is slechter wanneer complicaties zoals bacteriële longontsteking optreden bij een persoon met kinkhoest.

Oorzaken van kinkhoest

Kinkhoest is een zeer besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door een soort bacterie die Bordetella pertussis wordt genoemd. Deze bacteriën hechten zich vast aan de trilhaartjes  die een deel van het bovenste ademhalingssysteem bekleden. De bacteriën geven toxines (gifstoffen) af, die de trilhaartjes beschadigen en de luchtwegen doen opzwellen. Daardoor ontstaat de kenmerkende hoestbuien.

SEM-opname van de cilia of trilhaartjes uit het ademhalingsepitheel in de longen / Bron: Wikimedia Commons

Symptomen van kinkhoest

Eerste symptomen

De eerste tekenen van kinkhoest zijn vergelijkbaar met die van een gewone verkoudheid:

  • loopneus
  • niezen
  • milde hoest
  • lage koorts

Na 1-2 weken hoestaanvallen

Na ongeveer 1 tot 2 weken, evolueert de droge, irriterende hoest naar de voor kinkhoest kenmerkende hoestaanvallen, die weken kunnen aanhouden. Het is een harde droge hoest, waarbij helder, taai slijm wordt opgegeven. Tijdens een hoestbui, die langer dan een minuut kan duren, kan het kind rood of paars aanlopen en benauwd zijn. Een hoestbui eindigt vaak in een karakteristieke lange, gierende inademing. Soms moet de patiënt braken. Na een aantal weken gaan de hoestaanvallen over in een losse hoest, wat nog maanden kan aanhouden. Je raakt vaak uitgeput van het vele hoesten.

Extra symptomen van kinkhoest

Naast de eerder genoemde symptomen, kunnen ook onderstaande verschijnselen optreden bij kinkhoest:

  • Vermoeidheid: Door die intense en langdurige hoestbuien voel je je mega moe en uitgeput.
  • Nachtelijk hoesten: ‘s Nachts zijn die hoestbuien vaak heftiger, wat je nachtrust flink verstoort.
  • Gewichtsverlies: Door vaak overgeven en minder eetlust vanwege het hoesten, kun je afvallen.
  • Gebroken ribben: In extreme gevallen kunnen die krachtige hoestbuien zelfs ribben breken.
  • Oogbloedingen: Door de druk tijdens het hoesten kunnen kleine bloedvaatjes in je ogen barsten, waardoor je bloedingen in het oogwit krijgt.
  • Neusbloedingen: De verhoogde druk tijdens hoesten kan ook een bloedneus veroorzaken.
  • Ademhalingsproblemen: Vooral bij jonge kids kunnen heftige hoestbuien leiden tot ademhalingsproblemen en blauwverkleuring van de huid door zuurstofgebrek.

Bij hele jonge baby’s kunnen de symptomen nog heftiger en zelfs levensbedreigend zijn. Ze kunnen moeite hebben met ademhalen of pauzes in hun ademhaling hebben zonder duidelijke hoestbuien

Complicaties

Kinkhoest lijkt misschien een ouderwetse kinderziekte, maar onderschat het niet—de complicaties kunnen behoorlijk heftig zijn, vooral voor baby’s, kinderen en zelfs volwassenen. Hier zijn de belangrijkste complicaties waar je op moet letten:

Bij baby’s

Voor baby’s kan kinkhoest ronduit gevaarlijk zijn. Ze zijn nog zo klein en kwetsbaar dat een ernstige hoestaanval kan leiden tot ademnood. Hun kleine luchtwegen raken snel geblokkeerd, en dit kan zelfs tot verstikking leiden als er niet snel wordt ingegrepen. Daarnaast kunnen ze tijdens een zware hoestaanval hun ribben kneuzen of breken, wat natuurlijk heel pijnlijk is. En dan is er nog het risico op longontsteking, wat bij een baby ernstig kan zijn en ziekenhuisopname vereist. De aanvallen zijn zo intens dat baby’s zelfs hersenschade kunnen oplopen door een gebrek aan zuurstof, iets wat absoluut voorkomen moet worden.

Bij kinderen

Kinderen hebben iets meer weerstand dan baby’s, maar kinkhoest kan nog steeds gevaarlijk zijn. De constante, heftige hoestbuien kunnen ervoor zorgen dat ze uitgeput raken en moeite hebben om te eten of te drinken. Dit kan leiden tot uitdroging en gewichtsverlies, waardoor hun herstel nog langer duurt. Daarnaast lopen ze ook het risico op complicaties zoals longontsteking, oorontstekingen en zelfs hersenschudding door de kracht van de hoestbuien. Kinkhoest kan ook langdurige hoestperioden veroorzaken die maanden aanhouden, wat school en spel flink kan verstoren.

Bij volwassenen

Je zou denken dat volwassenen beter tegen kinkhoest kunnen, maar dat is niet altijd het geval. Voor volwassenen kan kinkhoest behoorlijk verwoestend zijn, vooral als het niet snel wordt behandeld. De hoestbuien zijn zo intens dat ze kunnen leiden tot gebroken ribben, wat extreem pijnlijk is en het dagelijks leven flink verstoort. Longontsteking is ook een grote zorg, vooral bij ouderen of mensen met een verzwakt immuunsysteem. En zelfs als je geen complicaties ontwikkelt, kan de aanhoudende hoest je weken of zelfs maanden uitputten, je slaap verstoren en je dagelijkse routine compleet in de war schoppen.

Bij ouderen

Kinkhoest brengt voor ouderen ernstige complicaties met zich mee. Hier zijn de belangrijkste:

Longontsteking

De hevige hoestbuien drijven slijm en bacteriën diep in de longen, wat vaak leidt tot longontsteking. Voor ouderen met een verzwakt immuunsysteem is dit bijzonder gevaarlijk en kan het herstel maanden duren.

Gebroken ribben

Bij ouderen breken ribben gemakkelijk door de kracht van de hoestbuien. Dit veroorzaakt extreme pijn en belemmert het herstel, omdat elke beweging pijnlijk wordt.

Uitputting en verzwakking

De aanhoudende hoestbuien putten ouderen volledig uit. Slecht slapen en voortdurende lichamelijke inspanning veroorzaken extreme vermoeidheid en zwakte, waardoor hun algemene gezondheid achteruitgaat.

Verergering van bestaande aandoeningen

Kinkhoest verergert vaak chronische aandoeningen zoals hartziekten, diabetes of longproblemen. De stress op het hart en de longen verergert de gezondheidsproblemen en vertraagt het herstel.

Flauwvallen en ademnood

Intense hoestbuien leiden soms tot flauwvallen of ernstige ademnood doordat de zuurstoftoevoer naar de hersenen tijdelijk afneemt. Dit is vooral gevaarlijk voor alleenstaande ouderen of in situaties waar vallen risico’s met zich meebrengt.

Besmetting en incubatietijd

Kinkhoest is zeer besmettelijk. De bacteriën verspreiden zich van persoon tot persoon door middel van kleine druppeltjes vocht uit de neus of mond van een besmette persoon, die vaak worden verspreid door hoesten of niezen. Geïnfecteerde mensen zijn het meest besmettelijk tijdens de vroegste stadia van de ziekte tot ongeveer 2 tot 3 weken nadat het hoesten is begonnen. Antibiotica verkorten de periode van besmettelijkheid tot 5 dagen na het begin van de behandeling met antibiotica. De kuur heeft géén invloed op de ernst en de duur van de ziekte.

De incubatietijd (de tijd tussen besmetting en het begin van de symptomen) van kinkhoest is meestal 7 tot 10 dagen, maar het kan oplopen tot 21 dagen.

Wie lopen er risico?

Kinkhoest kan mensen op elke leeftijd treffen. Degenen met een hoog risico om de ziekte te krijgen, zijn onder meer:

  • baby’s die nog niet oud genoeg zijn om volledig te zijn gevaccineerd
  • mensen die in hetzelfde huishouden wonen als iemand met kinkhoest

Baby’s hebben het grootste risico op een ernstig verloop van de ziekte. Ze hebben meer kans om naar het ziekenhuis te gaan of te overlijden aan kinkhoest. Ongeveer één op de 200 baby’s jonger dan 6 maanden die kinkhoest krijgen, sterft aan longontsteking of hersenbeschadiging.

Oudere kinderen en volwassenen kunnen een mildere vorm van de ziekte krijgen.

Adviezen om anderen te beschermen

Het goede nieuws is dat je niet verplicht bent om thuis te blijven als je kinkhoest hebt. Tegen de tijd dat je die vervelende hoestbuien krijgt, is de meest besmettelijke periode vaak al voorbij. De kans is groot dat de mensen om je heen al in contact zijn geweest met het virus, zelfs voordat je zelf wist dat je kinkhoest had. Maar het is wel slim om eerlijk te zijn tegen de mensen in je omgeving. Laat ze weten dat je kinkhoest hebt, zodat ze alert kunnen zijn op de symptomen. Zo kunnen ze het bij zichzelf of hun kinderen sneller herkennen en op tijd ingrijpen.

Kinkhoest kan echter voor jonge baby’s gevaarlijk zijn, dus daar moet je extra voorzichtig mee zijn. Als er bij jou thuis een baby jonger dan 1 jaar is, neem dan direct contact op met de huisarts. Hetzelfde geldt als er iemand in huis is die meer dan 34 weken zwanger is en geen kinkhoestprik heeft gehad tijdens de zwangerschap. Voor zowel de baby als de zwangere vrouw kan het virus ernstige gevolgen hebben, dus het is belangrijk om hen extra te beschermen. Een belletje naar de huisarts kan ervoor zorgen dat je precies weet wat je moet doen om iedereen veilig te houden.

Onderzoek en diagnose

Als je met je aanhoudende hoest bij de arts komt, gaat die meteen aan de slag om te ontdekken of je misschien kinkhoest hebt. Dit is wat je kunt verwachten:

Klachten bespreken

De arts luistert aandachtig terwijl je je klachten vertelt. Die vervelende hoestbuien die maar niet lijken te stoppen, vooral ‘s nachts? Dat is vaak een grote hint. De arts wil precies weten hoe lang je al hoest, of je soms zo heftig hoest dat je je ribben voelt en of je nog andere symptomen hebt zoals benauwdheid of blauwe plekken van het hoesten.

Vragen over contact

Daarna vraagt de arts of je recent in de buurt bent geweest van iemand met kinkhoest. Kinkhoest is namelijk behoorlijk besmettelijk en gaat snel rond, vooral in gezinnen of op plekken waar veel mensen dicht op elkaar zitten. Een klein beetje contact kan al genoeg zijn om het op te pikken.

Uitstrijkje of bloedonderzoek

Om er zeker van te zijn, zal de arts vaak een uitstrijkje maken van je keelslijmvlies. Dat voelt misschien even ongemakkelijk, maar het is snel voorbij. Het uitstrijkje gaat naar het lab om te checken of de bacterie die kinkhoest veroorzaakt, aanwezig is. Soms neemt de arts ook wat bloed af om te kijken of je lichaam antistoffen tegen kinkhoest heeft aangemaakt. Dit geeft nog meer zekerheid over de diagnose.

Met deze aanpak krijgt de arts snel duidelijkheid of het echt om kinkhoest gaat. Zo kan je snel de juiste behandeling krijgen en voorkomen dat het erger wordt of zich verder verspreidt.

Bloedonderzoek
Bloedonderzoek / Bron: Alexander Raths/Shutterstock.com

Behandeling van kinkhoest

Kinkhoest is absoluut geen pretje. Gelukkig gaat het vanzelf over, meestal binnen twee tot vier maanden. Het is dus wel een kwestie van de lange adem, helaas. Hier is wat je moet weten:

Voor kinderen

Als je kind kinkhoest heeft, is dat natuurlijk flink vervelend, maar er is goed nieuws: ze kunnen gewoon naar school of het kinderdagverblijf, zolang ze zich goed voelen. Tegen de tijd dat die heftige hoestbuien opkomen, is de meest besmettelijke periode al voorbij. De andere kinderen in de klas of op het kinderdagverblijf zijn waarschijnlijk al in aanraking geweest met het virus, dus het thuis houden van je kind heeft weinig zin. Zorg er wel voor dat je de school of het kinderdagverblijf op de hoogte stelt, zodat andere ouders gewaarschuwd kunnen worden. Met een beetje rust kan je kind zich wat beter voelen en de hoestbuien wat minder heftig ervaren, maar in bed blijven liggen is echt niet nodig. Laat ze gewoon spelen en afleiding zoeken, dat helpt vaak ook.

Voor baby’s en zwangere vrouwen

Hier wordt het serieus: baby’s jonger dan één jaar en zwangere vrouwen zijn extra kwetsbaar voor kinkhoest. Baby’s zijn vaak nog niet volledig ingeënt, dus als er iemand in het gezin kinkhoest heeft, moet je direct contact opnemen met de huisarts. Er kan dan overwogen worden om je baby vervroegd in te enten om de kans op een ernstige infectie te verkleinen. Als je zwanger bent en meer dan 34 weken ver, moet je uit de buurt blijven van iedereen die kinkhoest heeft. Je wilt natuurlijk niet dat je baby direct na de geboorte wordt blootgesteld aan kinkhoest, want dat kan heel gevaarlijk zijn.

Voor volwassenen en ouderen

Als je volwassen bent en kinkhoest krijgt, is het meestal een kwestie van uitzitten, net zoals bij kinderen. Rust en voldoende hydratatie helpen om je wat beter te voelen, maar verwacht niet dat de hoest snel weggaat. De hoestaanvallen kunnen weken of zelfs maanden aanhouden, en dat is vooral voor ouderen erg vermoeiend. Antibiotica verkort de besmettelijke periode, maar heeft geen invloed op hoe lang de ziekte duurt of hoe ernstig de symptomen zijn.

Antibiotica en speciale gevallen

Antibiotica wordt soms voorgeschreven, maar eigenlijk alleen om de besmettelijkheid te verminderen, niet om de ziekte zelf te verkorten. Dit gebeurt vooral in gezinnen waar een baby of een zwangere vrouw is, om hen extra te beschermen. Ook als er een gezinslid is met een hartkwaal of een longziekte, kan de huisarts antibiotica overwegen. Het gaat er dan vooral om de meest kwetsbaren te beschermen tegen een mogelijke besmetting.

Zelfzorg bij kinkhoest

Kinkhoest kan een langdurige en vervelende ervaring zijn, maar er zijn gelukkig genoeg manieren om jezelf of je kind thuis wat verlichting te bieden. Naast rust en goed blijven hydrateren, kun je met natuurlijke remedies en wat slimme zelfzorgmaatregelen de symptomen soms ietsje dragelijker maken. Verwacht er geen wonderen van.

Kruiden en theeën

Tijmthee: Tijm staat bekend om zijn verzachtende werking op de luchtwegen. Een warme kop tijmthee kan helpen om de irritatie in de keel te verzachten en de hoestbuien iets minder heftig te maken. Voeg een lepel honing toe voor extra kalmering.

Zoethoutwortel: Deze zoete wortel heeft ontstekingsremmende eigenschappen en kan helpen om de keel te verzachten. Een paar keer per dag een kopje zoethoutthee kan de pijnlijke hoest een beetje verlichten.

Kamille: Kamille werkt rustgevend en ontstekingsremmend. Een dampbad met kamille kan helpen om de luchtwegen te openen en de hoest te kalmeren. Je kunt ook een kopje kamillethee drinken voor het slapengaan om beter te slapen.

Supplementen

Vitamine C: Versterk je immuunsysteem met een extra dosis vitamine C. Dit helpt je lichaam om beter met de infectie om te gaan en kan de hersteltijd verkorten. Denk aan een supplement of voeg meer citrusvruchten toe aan je dieet.

Zink: Zink staat bekend om zijn immuunversterkende werking. Een zinksupplement kan je weerstand een extra boost geven en helpt je lichaam om sneller te herstellen van kinkhoest.

Probiotica: Je darmen spelen een grote rol in je immuunsysteem. Probiotica kunnen helpen om je darmflora in balans te houden. Dit verbetert je algehele weerstand waardoor je weer sneller op de been bent.

Natuurlijke remedies

Honing: Een oude bekende, maar daarom niet minder effectief. Honing kan de keel verzachten en de hoestreflex kalmeren. Geef kinderen ouder dan één jaar een theelepel honing voor het slapengaan om de nachtrust te verbeteren.

Gebruik bij voorkeur boekweithoning. Boekweithoning staat bekend om zijn krachtige, natuurlijke eigenschappen die verlichting kunnen bieden bij kinkhoest. Een lepeltje van deze donkere, rijke honing kan de keel verzachten en de hoestreflex wat kalmeren, vooral voor het slapengaan. Het werkt als een natuurlijk hoestmiddel, waardoor je misschien wat rustiger kunt slapen ondanks de vervelende hoestbuien. Bovendien zit boekweithoning boordevol antioxidanten, wat je immuunsysteem een extra boost geeft terwijl je lichaam de kinkhoest bestrijdt. Let er wel op dat honing, inclusief boekweithoning, alleen veilig is voor kinderen ouder dan één jaar.

VapoRub: Een goedje zoals Vicks VapoRub op de borst of onder de neus kan de ademhaling vergemakkelijken en de hoestbuien iets verzachten, vooral ‘s nachts.

Door VapoRub op de borst, rug of onder de neus aan te brengen, kan de mentholgeur helpen om je luchtwegen een beetje te openen, waardoor het iets makkelijker kan worden om te ademen tijdens een hoestbui.

Voor kinderen jonger dan twee jaar wordt VapoRub afgeraden vanwege de risico’s op ademhalingsproblemen. Bij oudere kinderen en volwassenen kan het een fijne aanvulling zijn op andere behandelingen om de symptomen van kinkhoest wat draaglijker te maken, vooral als je probeert te rusten of te slapen. Maar altijd in combinatie met andere zorgmaatregelen en medische behandeling waar nodig.

Extra tips

Houd de luchtvochtigheid op peil: Een droge lucht kan de hoest verergeren. Gebruik een luchtbevochtiger in de kamer waar je slaapt om de luchtvochtigheid op peil te houden. Dit helpt je om beter te ademen en vermindert de irritatie in je keel.

Blijf gehydrateerd: Veel drinken is van eminent belang. Water, kruidenthee en warme bouillons houden je lichaam gehydrateerd en helpen om het slijm los te maken. Dit maakt de hoestbuien mogelijk iets draaglijker.

Wat te doen bij ademnood?

Ademnood is iets waar je direct op moet reageren, vooral als het gaat om een kind, volwassene of oudere. Het kan eng zijn, maar met de juiste stappen kun je snel en effectief handelen. Hier lees je wat je moet doen in zo’n situatie.

Bij een kind

Als je kind ineens moeite heeft met ademen, blijf dan zo rustig mogelijk, ook al is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Zorg ervoor dat je kind rechtop zit, eventueel ondersteund door kussens, zodat de luchtwegen zo open mogelijk blijven. Praat rustig tegen je kind en probeer paniek te voorkomen, want dat maakt het ademen alleen maar moeilijker. Open een raam of gebruik een ventilator om frisse lucht binnen te laten. Als je een luchtbevochtiger hebt, zet die dan aan om de luchtvochtigheid te verhogen—dit kan de ademhaling vergemakkelijken. Als de ademnood aanhoudt of verergert, bel dan direct 112. Het is altijd beter om het zekere voor het onzekere te nemen.

Bij een volwassene

Volwassenen hebben meestal een goed besef van wat er aan de hand is, maar dat maakt het niet minder beangstigend. Als je merkt dat je moeilijk kunt ademen, ga dan meteen zitten of staan, en buig lichtjes naar voren om je ademhaling te ondersteunen. Probeer rustig te blijven en haal langzaam adem. Als je een inhalator hebt en je weet dat je die moet gebruiken, doe dat dan onmiddellijk. Zorg voor frisse lucht door een raam te openen of naar buiten te gaan als dat mogelijk is. Bel 112 als de ademnood niet snel afneemt of als je je duizelig of flauw begint te voelen.

Bij een oudere

Ouderen zijn extra kwetsbaar als het op ademnood aankomt. Als je merkt dat een oudere moeite heeft met ademen, zorg er dan voor dat ze in een comfortabele, rechtopstaande positie zitten. Ondersteun hun rug en nek met kussens om hen zo comfortabel mogelijk te maken. Zorg voor frisse lucht in de kamer, bijvoorbeeld door een raam te openen. Als er zuurstofapparatuur aanwezig is, gebruik die dan volgens de instructies. Houd de hand van de oudere vast en praat rustig om hen te kalmeren—angst verergert de ademnood vaak. Bel direct 112 als de situatie niet snel verbetert, en zorg ervoor dat medische hulp onderweg is.

Prognose

Kinkhoest is een slopende ziekte die je weken, soms zelfs maanden, in zijn greep kan houden. Het begint vaak als een onschuldige verkoudheid, maar verandert al snel in die kenmerkende, uitputtende hoestbuien die maar niet lijken op te houden.

Bij kinderen

Voor kinderen is kinkhoest vaak het zwaarst, vooral vanwege die eindeloze hoestbuien. Toch herstellen de meeste kinderen volledig, al kan het wel even duren. De hoestaanvallen kunnen tot drie maanden aanhouden, met periodes waarin het even beter gaat, gevolgd door een terugval. Het is een kwestie van geduld, maar uiteindelijk groeien kinderen hier meestal zonder blijvende schade overheen. Zodra de ziekte voorbij is, bouwt het kind meestal een goede weerstand op, waardoor de kans klein is dat ze het opnieuw krijgen.

Bij baby’s

Voor baby’s is de prognose iets ingewikkelder. Hun kleine lijfjes zijn kwetsbaarder, en kinkhoest kan voor hen echt gevaarlijk zijn. In ernstige gevallen is ziekenhuisopname nodig, vooral als ze moeite hebben met ademen of als er complicaties optreden zoals longontsteking. Maar met de juiste medische zorg en veel rust, komen ook de meeste baby’s er bovenop. Het kan wel langer duren voordat ze volledig herstellen. Vaak blijven ze ook wat langer kwetsbaar.

Bij volwassenen

Volwassenen ervaren kinkhoest meestal als een langdurige, slopende ziekte, maar de prognose is meestal goed. De hoestaanvallen kunnen weken of zelfs maanden aanhouden. Dat kan je behoorlijk uitputten. Toch herstellen de meeste volwassenen uiteindelijk volledig, zonder restschade. Het is vooral een kwestie van de tijd uitzitten en zorgen dat je lichaam de kans krijgt om te herstellen. In de tussentijd kunnen de hoestaanvallen je slaap en dagelijkse routine flink verstoren, maar ook dit gaat uiteindelijk voorbij.

Bij ouderen

Voor ouderen is kinkhoest een zwaardere dobber. Hun immuunsysteem is vaak wat verzwakt, en de complicaties kunnen ernstiger zijn. Toch is de prognose, met de juiste zorg en aandacht, vaak positief. De hersteltijd kan langer zijn, en de kans op bijkomende problemen zoals longontsteking is groter. Maar met goede medische begeleiding en veel rust komen ook de meeste ouderen weer op de been. Het herstelproces vraagt geduld en zorg, maar uiteindelijk knappen de meesten weer op.

Preventie

Kinkhoestvaccinatie

Het kinkhoestvaccin bestaat uit stukjes (onschadelijk gemaakte) kinkhoestbacterie. Je krijgt er geen kinkhoest van, maar je lichaam maakt afweerstoffen tegen de kinkhoestbacterie.

Baby’s

Kinkhoest kan worden voorkomen met het kinkhoestvaccin, dat sinds 1957 deel uitmaakt van het Rijksvaccinatieprogramma als onderdeel van het dktp-vaccin (difterie, kinkhoest, tetanus en polio). Het geeft een goed doch geen volledige bescherming gedurende 4 tot 12 jaar. Wanneer een ingeënt kind toch kinkhoest krijgt, verloopt de ziekte milder.

Volwassenen

Indien je op je werk direct contact hebt met kinderen tot een half jaar oud, dan adviseert de Gezondheidsraad een vaccinatie tegen kinkhoest om deze kinderen te beschermen tegen kinkhoest.

Om jonge baby’s te beschermen tegen kinkhoest, kunnen zwangere vrouwen zich ook laten vaccineren.

Antibiotica

Als je nauw contact hebt gehad met iemand die kinkhoest heeft, kan de arts je een antibioticum geven om besmetting te voorkomen. Antibiotica kunnen worden gegeven aan:

  • mensen met een hoger risico op een ernstige ziekte door kinkhoest
  • mensen die de ziekte kunnen doorgeven aan iemand met een hoger risico op ernstige kinkhoestziekte

Nieuws over kinkhoest

Zorgwekkende toename van kinkhoest bij pasgeboren baby’s baart RIVM zorgen (14-2-2024)

Het aantal ernstig zieke pasgeboren baby’s door kinkhoest stijgt snel, vooral in gebieden met lage vaccinatiegraad zoals de Biblebelt. Wekelijks worden ongeveer 110 kinderen, waarvan twintig baby’s, met kinkhoest vastgesteld. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) maakt zich vooral zorgen over ongevaccineerde baby’s, van wie ruim 90% niet beschermd is. Ongeveer de helft van hen belandt in het ziekenhuis. De kinkhoestmeldingen zijn sinds juni aanzienlijk toegenomen, met wekelijks ongeveer 250 gevallen. In 2019 waren dat er 120 per week, in 2018 91. Het RIVM denkt dat de werkelijke besmettingscijfers hoger zijn omdat niet iedereen met klachten wordt getest.

Zorgen bij RIVM na overlijden van vier baby’s door kinkhoest (15-3-2024)

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft zojuist alarmerend nieuws bekendgemaakt: dit jaar zijn er al vier baby’s overleden als gevolg van kinkhoest. De situatie baart het RIVM grote zorgen, aangezien er momenteel een aanzienlijke uitbraak van de ziekte plaatsvindt, waarbij het aantal meldingen van kinderen met kinkhoest blijft toenemen.

De cijfers zijn verontrustend. In vergelijking met het gebruikelijke gemiddelde van twee sterfgevallen per jaar door kinkhoest, zijn er nu al vier baby’s gestorven. Het blijft echter onduidelijk of deze kinderen waren gevaccineerd of niet, volgens een woordvoerder van het RIVM.

Kinkhoest, veroorzaakt door een bacterie, manifesteert zich met ernstige hoestklachten die soms maandenlang kunnen aanhouden. Vooral voor baby’s jonger dan één jaar kan de ziekte gevaarlijk zijn vanwege onvoldoende vaccinatiebescherming.

De Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) deelt deze bezorgdheid, waarbij ze een oproep doet aan volwassenen die hoesten om geen kraamvisite te brengen. Daarnaast benadrukken ze het belang van vaccinatie, zelfs voor zwangere vrouwen.

Het RIVM heeft eerder gesuggereerd dat de snelle verspreiding van kinkhoest deels te wijten kan zijn aan de coronapandemie. Minder contact tussen mensen heeft niet alleen de verspreiding van COVID-19 verminderd, maar ook die van kinkhoest, waardoor de immuniteit afnam en de kans op uitbraken toenam.

Aantal besmettingen met kinkhoest ligt op hoogste niveau in zeker tien jaar (1-5-2024)

Het aantal gevallen van kinkhoest in Nederland heeft het hoogste niveau bereikt in minstens tien jaar, volgens cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). In de eerste vier maanden van 2024 zijn 7.187 besmettingen gemeld, het hoogste aantal sinds 2014. Vooral baby’s zijn getroffen, waarbij meer dan de helft van de baby’s van 0 tot en met 5 maanden met kinkhoest moest worden opgenomen in het ziekenhuis. De meeste besmette baby’s waren niet gevaccineerd, en het RIVM benadrukt het belang van de 22-wekenprik voor zwangere vrouwen teneinde pasgeborenen te beschermen. De hoge aantallen worden niet alleen toegeschreven aan een dalende vaccinatiegraad, maar ook aan veranderingen in de bacteriestructuur, waardoor zelfs gevaccineerde mensen gemakkelijker ziek kunnen worden.

Video over kinkhoest

Jasper legt uit dat kinkhoest gepaard gaat met ernstige hoestaanvallen, die tot wel 6 tot 8 weken kunnen aanhouden. Hij merkt op dat activiteiten zoals bellen blazen en goed slapen lastig zijn wanneer je kinkhoest hebt.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over kinkhoest, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.