Last Updated on 27 december 2023 by M.G. Sulman
Een gebroken borstbeen of sternumfractuur is een breuk van het borstbeen, dat zich in het midden van de borstkas bevindt. Dit letsel komt voor bij 5 tot 8% van de mensen die een aanzienlijke klap op de borst ervaren, zoals bij auto-ongelukken waar de borst tegen het stuur of dashboard botst, of door letsel veroorzaakt door een veiligheidsgordel. Cardiopulmonale reanimatie (CPR) kan ook borstbeen- en ribfracturen veroorzaken. Een borstbeenfractuur kan ook ontstaan als een botzwakte in het borstbeen als gevolg van een ziekteproces. Een gebroken borstbeen kan ademhalingsproblemen veroorzaken vanwege de pijn, maar het belangrijkste is dat het kan wijzen op ernstige interne verwondingen, vooral aan het hart en de longen.
Wat is een gebroken borstbeen?
Een gebroken borstbeen, ook wel sternumfractuur genoemd, is een ernstig letsel dat optreedt wanneer de voorzijde van de borstkas een krachtige en harde klap ondergaat.
Het borstbeen bevindt zich in het midden van de borstkas en verbindt de ribben aan de voorkant, terwijl het ook bovenaan in contact staat met beide sleutelbeenderen. Het hart bevindt zich vlak achter het borstbeen.
Een sternumfractuur treedt op wanneer het borstbeen wordt blootgesteld aan aanzienlijke kracht, bijvoorbeeld tijdens een abrupte verandering in snelheid (sterk afremmen, tot stilstand komen tegen een boom of muur) waarbij het borstbeen tegen het stuur of dashboard van een auto botst, of door een harde klap rechtstreeks op het borstbeen.
Oorzaak van een sternumfractuur
Een gebroken borstbeen wordt doorgaans veroorzaakt door een stomp trauma aan de voorzijde van de borstwand, vaak in verband met deceleratie (vertraging) letsel. Vertragingsletsels, verwondingen die ontstaan door plotselinge vertraging, doen zich voor wanneer het lichaam, vaak tijdens snelle beweging, abrupt vertraagt bij impact met een object of oppervlak. Dit type letsel komt relatief vaak voor bij verkeersongevallen, met een gemelde incidentie van 3% tot 6,8% bij botsingen met motorvoertuigen. Naast verkeersongevallen kunnen sportblessures, valpartijen en aanvallen (mishandeling) ook frequente oorzaken zijn van gevallen waarin het borstbeen breekt. Cardiopulmonale reanimatie (CPR) kan ook een gebroken borstbeen en/of gebroken ribben veroorzaken.
Wie krijgt het?
Een borstbeenfractuur komt in 60% tot 90% van de gevallen voor bij botsingen met motorvoertuigen. Dit gebeurt vaak doordat de borst het stuur raakt, vooral bij oudere voertuigen zonder airbag-activering. Het aantal breuken is iets hoger bij vrouwen dan bij mannen. Sternale fracturen worden vaker gezien bij oudere patiënten, vermoedelijk door de elastischere borstwand van jongere individuen. Jongere patiënten hebben een verhoogd risico op intrathoracaal letsel omdat de energie van de impact minder goed wordt geabsorbeerd door het borstbeen. Het gebruik van autogordels in voertuigen heeft het aantal sternumfracturen verdrievoudigd, waarschijnlijk als gevolg van direct geconcentreerde vertragingskrachten op het borstbeen.
Symptomen van een gebroken borstbeen
Symptomen van een gebroken borstbeen kunnen bestaan uit:
- Intense pijn in de borstkas, die vaak aanhoudt.
- Gevoeligheid en pijn bij aanraking van de borstkas.
- Mogelijk zichtbare bloeduitstorting op of rond het borstbeen.
- Ademhalingsproblemen zoals kortademigheid en benauwdheid.
- Pijn tijdens het ademen, hoewel dit ook kan worden veroorzaakt door gebroken ribben, een klaplong of hartkneuzing.
- Mogelijke tekenen van een shock, zoals bleekheid, zwakte en snelle hartslag.
- Verstoringen in de vitale functies, zoals ademhalingsproblemen en een onregelmatige hartslag.
- Bewusteloosheid als gevolg van hartritmestoornissen.
Complicaties
Naast de breuk van het borstbeen kunnen ook andere verwondingen in de borstkas en buikholte optreden, zoals scheuringen van grote bloedvaten, een klaplong, hartkneuzing en letsel aan de lever, darmen of milt. Vaak gaan een gebroken borstbeen gepaard met kneuzingen en breuken van de ribben, en soms wordt ook een klaplong of fladderthorax waargenomen.
Bij een borstbeenbreuk zijn er vaak bijkomende interne verwondingen in de borstkas en buikholte, zoals scheuringen van grote bloedvaten, een klaplong, een gekneusd hart en letsels aan de lever, darmen of milt. Wervelletsel als gevolg van de krachtige klap bij een hoogenergetisch trauma komt ook vaak voor. In sommige gevallen kan er sprake zijn van een inwendige bloeding en shock.
Onderzoek en diagnose
Beelvormend onderzoek
Bij mensen met mogelijk borstbeenletsel worden eerst foto’s van de borst gemaakt, meestal met een zijwaartse röntgenfoto. Een gewone röntgenfoto is niet zo goed in het opsporen van borstbeenbreuken. Een CT-scan is een andere test die vaak wordt gedaan, waarbij een spiraal-CT het beste werkt. Echografie kan ook helpen, maar het hangt af van wie het doet.
Voor mensen met een gebroken borstbeen op de spoedeisende hulp is het belangrijk om hun hart en zuurstofniveau te controleren. Dit wordt gedaan met hartmonitoring en pulsoximetrie. Er worden ook elektrocardiogrammen (ECG’s) gemaakt om te kijken naar tekenen van hartletsel. Soms worden er specifieke bloedonderzoeken gedaan. Een echo van het hart kan helpen om problemen met de hartspier op te sporen.
Differentiaaldiagnose
Bij een acuut letsel aan het borstbeen is de lijst met mogelijke oorzaken uitgebreid. Het omvat onder andere ribfracturen, een ‘flail chest’ (wanneer meerdere ribfracturen ervoor zorgen dat een deel van de borstwand onafhankelijk beweegt), ontwrichting van het sternoclaviculaire gewricht (ontwrichting van het gewricht tussen het borstbeen en het sleutelbeen), een klaplong (ingeslapen long), een klaplong (bloedophoping in de borstholte), harttamponade (druk op het hart door ophoping van vocht), kneuzing van de hartspier, kneuzing van de longen, inwendige buikletsels, compressiefracturen van de wervelkolom, evenals andere traumatische letsels. Middels medisch onderzoek zal de arts deze mogelijkheden uitsluiten.
Behandeling van een gebroken borstbeen
Bij het omgaan met een gebroken borstbeen worden andere verwondingen ook behandeld. Mensen met alleen een gebroken borstbeen en geen andere verwondingen hoeven meestal niet in het ziekenhuis te blijven.
Aangezien een gebroken borstbeen vaak samengaat met mogelijk hartletsel, wordt de hartfunctie gecontroleerd met een elektrocardiogram. In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn als de breuk erg pijnlijk is of de botten niet goed op hun plaats zitten.
Over het algemeen richt de behandeling zich op het verminderen van pijn en het beperken van beweging. Bij ademhalingsproblemen kan het nodig zijn om de ademhaling te ondersteunen.
In geval van een onderliggende ziekte, zal ook deze behandeld worden. De behandeling van de onderliggende ziekte, zoals chemotherapie voor botkanker, kan helpen om de pijn van de gebroken borstbeen te verminderen.
Prognose
De vooruitzichten voor geïsoleerde borstbeenbreuken zijn over het algemeen heel goed, met een laag sterftecijfer van 0,7%. De meeste mensen herstellen volledig binnen ongeveer tien weken. In zeldzame gevallen kan een operatie nodig zijn als er langdurige pijn aan het borstbeen is of als de breuk niet goed geneest. Als een gebroken borstbeen gepaard gaat met andere verwondingen, kan de sterfte echter variëren van 25% tot 45%.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een gebroken borstbeen, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
