Last Updated on 20 april 2023 by M.G. Sulman
Epiglottitis (strottenklepontsteking) is een acute, meestal infectieuze ontsteking met zwelling van het strotklepje, de epiglottis. Het strotklepje ligt in het strottenhoofd (larynx). Het wordt vaak veroorzaakt door een virale of bacteriële infectie. Typische symptomen zijn keelpijn, pijn bij het slikken en een omfloerste stem. Het strotklepje is een dun, dekselachtig kraakbeenklepje. Het is bedekt met een slijmvlies en het bevindt zich aan de basis van de tong. De belangrijkste functie is om tijdens het eten de luchtpijp (trachea) te sluiten om te voorkomen dat voedsel in je luchtwegen komt.
Wat is epiglottitis?
Epiglottitis is een ontsteking en zwelling van de epiglottis, de dunne kraakbeenstructuur die zich bevindt aan de basis van de tong en die de luchtpijp afsluit wanneer voedsel of vloeistoffen worden ingeslikt.
Betekenis
Epiglottitis is een ontsteking van de epiglottis. Dit is het strotklepje.
Synoniemen
Epiglottitis staat ook bekend als strottenklepontsteking.
Wie wordt er door getroffen?
Epiglottitis kan mensen van elke leeftijd treffen. Het treft vaker mannen dan vrouwen met een verhouding van 2,5:1.
Symptomen van epiglottitis
Symptomen bij kinderen
Bij kinderen kunnen zich binnen enkele uren symptomen van epiglottitis ontwikkelen, waaronder:
- hoge koorts
- ernstige keelpijn
- abnormaal, hoog geluid bij het inademen (stridor) doordat de zwelling de luchtdoorstroming belemmert
- moeite met slikken / pijn bij slikken
- kwijlen
- kortademigheid
- angstig, rusteloos gedrag
- het kind voelt zich beter als het rechtop zit of naar voren leunt
Symptomen bij volwassenen
Bij volwassenen kunnen de symptomen zich langzamer ontwikkelen, in de loop van dagen in plaats van uren. Symptomen kunnen bestaan uit:
- ernstige keelpijn
- (hoge) koorts
- een omfloerste of hese stem
- abnormaal, hoog geluid bij het inademen (stridor)
- kortademigheid
- moeite met ademhalen
- moeite met slikken
- kwijlen
Complicaties van strottenklepontsteking
Mogelijke complicaties van epiglottitis of strottenklepontsteking zijn onder meer:
- Een gezwollen, vernauwde luchtweg die ademhalingsfalen (respiratoire insufficiëntie of respiratoir falen) kan veroorzaken.
- Infecties die zich naar andere delen van je lichaam kunnen verspreiden.
Oorzaken en risicofactoren
Vaak een bacteriële infectie
Achter epiglottitis gaat vrijwel altijd een infectie met bacteriën schuil en soms virussen en bij immunodeficiënte patiënten schimmels (bijvoorbeeld candida). Niet-infectieuze oorzaken kunnen ook voorkomen.
Typische verwekker
Een typische ziekteverwekker, vooral bij jonge kinderen, is Haemophilus influenzae type B (HiB). Dit is een bacterie die bij vrijwel alle mensen zo nu en dan in de neusholte voorkomt. Besmetting met de bacterie vindt plaats via druppeltjes die bijvoorbeeld door geïnfecteerde mensen worden opgehoest en door andere mensen via de slijmvliezen worden ingeslikt (druppelinfectie). De epiglottis raakt ontstoken als onderdeel van de infectie. In dit gebied zwelt het slijmvlies op, waardoor de epiglottis meer ruimte inneemt dan normaal, zoals ook duidelijk op de afbeeldingen is te zien. Dit kan zowel het slikken als de ademhaling beïnvloeden. Bij volwassenen kunnen bijvoorbeeld pneumokokken en streptokokken ook epiglottitis veroorzaken.
Vooral kinderen krijgen epiglottitis
Vooral kinderen tot zeven jaar worden vaak getroffen door epiglottitis; 50 procent van de getroffen kinderen is tussen de twee en vier jaar oud. Bij hen betekenen de nauwe anatomische omstandigheden in het keelgebied dat zwelling van de epiglottis een bijzonder negatief effect heeft op de ademhaling en het slikken.
Arts of spoedeisende hulp inschakelen
Als een epiglottis wordt vermoed, moet onmiddellijk een arts worden geraadpleegd en als er al kortademigheid is opgetreden, moet terstond de spoedeisende hulp worden ingeschakeld.
Wanneer een arts raadplegen?
Epiglottitis kan een levensbedreigende aandoening zijn als de zwelling zo ver gaat dat de luchtwegen naar de longen worden afgesloten. Bel 112 bij vermoeden van epiglottitis, vooral bij snel toenemende tekenen van een luchtwegobstructie.
Een persoon die (vermoedelijk) epiglottitis heeft mag nooit op zijn rug worden gelegd, iets in zijn mond hebben of iemand anders dan een arts zijn keel laten onderzoeken. Je kalmte bewaren en rustig blijven is ook belangrijk, zodat er geen extra door spanning veroorzaakte verstrakking van de keel optreedt.
Onderzoek en diagnose
Een snel begin van de ziekte met hoge koorts, moeite met slikken en een omfloerste stem, evenals een piepend geluid bij het inademen (inspiratoire stridor) en kortademigheid zijn kenmerkend voor epiglottitis. De ingeschakelde arts zal bij deze ziekteverschijnselen direct aan epiglottitis denken. De diagnose kan worden verduidelijkt met een blik in de keel. Hier is echter uiterste voorzichtigheid geboden: als de epiglottis ontstoken is, is ademen moeilijk vanwege de zwelling van het slijmvlies. Een extra prikkel, zoals een keelonderzoek, waarbij een spatel op de tong wordt gedrukt, kan dan al leiden tot een volledige luchtwegobstructie (laryngospasme). De arts zal daarom geen keelonderzoek met spatel uitvoeren bij kinderen bij vermoeden van epiglottitis.
Als de arts denkt dat je epiglottitis hebt, kan een ziekenhuisopname volgen. Zodra je bent opgenomen, kan de arts één van de volgende tests uitvoeren om de diagnose te ondersteunen:
- Röntgenfoto’s van de keel en borst om de ernst van de ontsteking en infectie te zien.
- Keel- en bloedkweken om de oorzaak van een infectie vast te stellen, zoals bacteriën of een virus.
- Een laryngoscopie: een onderzoek waarbij de arts de stembanden, binnenkant van de keel en het strottenhoofd kan zien. Hiermee kan de arts een forse zwelling en roodheid van de epiglottis en omliggende structuren zien en vaststellen in welke mate de luchtweg vernauwd is.
Behandeling van epiglottitis
Als vermoed wordt dat je epiglottitis hebt, zal de arts je zuurstofniveau checken met een pulsoximeter. Als het bloedzuurstofgehalte te laag wordt, krijg je waarschijnlijk extra zuurstof via een beademingsslang of masker. Bij het vermoeden van een progressieve luchtwegobstructie word je direct geïntubeerd. Intubatie is het inbrengen van een beademingsbuis.
Eén of meer van de volgende behandelingen zijn ook mogelijk:
- intraveneuze vloeistoffen voor voeding en hydratatie totdat je weer kunt slikken
- antibiotica ter behandeling van een bacteriële infectie
- ontstekingsremmende medicijnen, zoals corticosteroïden, om de zwelling in je keel te verminderen
- in ernstige gevallen heb je mogelijk een tracheostomie (een kunstmatige uitwendige opening in de hals die de luchtpijp rechtstreeks verbindt met de omgevingslucht) of coniotomie / cricothyreotomie (een chirurgische noodprocedure om in geval van een luchtwegobstructie de ademweg vrij te maken) nodig
Prognose
Door snel en adequaat in te grijpen herstellen de meeste mensen met epiglottitis in ongeveer 1 week en kunnen ze het ziekenhuis binnen 5 tot 7 dagen verlaten. Minder dan 1 op de 100 gevallen leidt tot de dood.
Preventie
Je kan het risico op epiglottitis verminderen door verschillende maatregelen in acht te nemen.
Inenting tegen Hib-ziekten
Sinds 1993 maakt in Nederland de inenting tegen Hib-ziekten deel uit van het Rijksvaccinatieprogramma. Kinderen krijgen voor hun eerste verjaardag drie keer een inenting tegen Hib.
Hygiënische maatregelen
Was regelmatig je handen of gebruik alcoholdesinfecterend middel om de verspreiding van ziektekiemen tegen te gaan. Drink niet uit dezelfde beker als andere mensen en deel geen eten of keukengerei.
Gezonde leefstijl
Zorg voor een goede gezondheid en versterk je immuunsysteem door gezond en gevarieerd te eten, niet te roken, dagelijks te bewegen, voldoende rust te nemen en alle chronische medische aandoeningen op de juiste manier te behandelen.
Video over acute epiglottitis
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over epiglottitis, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
