Last Updated on 18 april 2024 by M.G. Sulman
Costochondritis is de medische term voor ontsteking van het kraakbeen (zonder zwelling) dat je ribben verbindt met het borstbeen. Het gaat meestal om de tweede, derde of vierde rib, bij de aanhechting aan- of de verbinding met het borstbeen of die van het sleutelbeen. Kraakbeen is taai maar flexibel bindweefsel dat door het hele lichaam wordt aangetroffen, ook in de gewrichten tussen botten. Het werkt als een schokdemper. Costochondritis kan na een paar weken vanzelf verbeteren, hoewel het enkele maanden of langer kan aanhouden. De aandoening leidt niet tot blijvende problemen, maar kan soms terugkeren.
Wat is costochondritis?
Costochondritis is een ontsteking van het kraakbeen van de ribben. De aandoening treft meestal het kraakbeen waar de bovenste ribben hechten aan het borstbeen, een gebied dat bekend staat als het costosternale gewricht. De pijn op de borst die wordt veroorzaakt door costochondritis kan variëren van mild tot ernstig. Milde gevallen kunnen er alleen voor zorgen dat je borst gevoelig is of pijn doet wanneer je op het gebied van je borstkraakbeen drukt.
Ernstige gevallen kunnen pijn in je ledematen of flinke pijn op de borst veroorzaken die aanhoudt en interfereert met je dagelijkse activiteiten. De aandoening verdwijnt vaak vanzelf binnen een paar weken, maar in sommige gevallen kan behandeling nodig zijn.
Wie krijgt het?
Costochondritis is een veelvoorkomende oorzaak van pijn op de borst bij kinderen en atieners. Het is goed voor maar liefst 10% tot 30% van alle pijn op de borst bij kinderen. De piekleeftijd voor de aandoening is 12-14 jaar. Kinderen die vaak zware boekentassen over één schouder dragen, hebben meer kans op het ontwikkelen van costochondritis. Bij volwassenen treft costochondritis meer vrouwen dan mannen (grofweg 70% versus 30%).
Symptomen van costochondritis
Wanneer het costochondrale gewricht ontstoken raakt, kan dit leiden tot scherpe pijn en gevoeligheid op de borst, die zich geleidelijk kan ontwikkelen of plotseling kan beginnen. De pijn kan verergeren door:
- een bepaalde houding, zoals liggen
- druk op de borst, bijvoorbeeld door het dragen van een veiligheidsgordel of het knuffelen van iemand
- diep ademhalen, hoesten en niezen
- lichamelijke activiteit
Costochondritis vertootn sterke gelijkenis met het syndroom van Tietze. Bij Tietze is er vaak zwelling van het borstbeen zichtbaar en bij costochondritis daarentegen is er geen zwelling te zien.
Oorzaken van costochondritis
De exacte etiologie van costochondritis is anno 2024 onbekend. Mogelijke oorzakelijke factoren zijn:
- herhaald klein trauma aan je borstwand, waarbij risicofactoren zoals inspannend hoesten, lichaamsbeweging en tillen belangrijke triggers zijn
- overmatig gebruik van je armen
- artritis: artrose, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew (spondylitis ankylopoetica) of andere aandoeningen die je kraakbeen aantasten
- tumoren: zowel goedaardige als kwaadaardige tumoren kunnen costochondritis veroorzaken
- luchtweginfecties veroorzaakt door virussen
- bacteriële infecties, vooral bij mensen die een operatie hebben ondergaan in de buurt van hun borstkas
- schimmelinfecties (in zeldzame gevallen)
Onderzoek en diagnose
Bij klachten zoals bij costochondritis, zal de huisarts eerst vragen stellen over je symptomen en vervolgens je borststreek onderzoeken. Ook zal de arts je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Voordat de diagnose kan worden gesteld, moeten er mogelijk nog enkele tests worden uitgevoerd om andere mogelijke oorzaken van de pijn op de borst uit te sluiten. Deze kunnen zijn:
- een elektrocardiogram (ECG) om de activiteit van je hart in kaart te brengen en één van de eerste onderzoeken die je krijgt bij klachten in de borststreek
- een bloedtest om te controleren op tekenen van een onderliggende ontsteking
- een thoraxfoto
Als er geen andere aandoening wordt vermoed of gevonden, kan de diagnose costrochondritis worden gesteld.
Behandeling van costochondritis
Zelfzorg
Deze huismiddeltjes en zelfzorgmaatregelen kunnen verlichting bieden bij costochondritis:
- Vrij verkrijgbare pijnstillers zoals niet-steroïde anti-inflammatoire medicijnen (NSAID’s) zoals ibuprofen of naproxen.
- Afwisselend warme en koude kompressen op de pijnlijke plekken aanbrengen.
- Lichte massage kan ook helpen.
- Vermijden van onnodige lichaamsbeweging of activiteiten die de symptomen verergeren
- Contactsporten vermijden totdat er verbetering van de symptomen is.
- Rekoefeningen doen.
Hieronder een video over welke oefeningen je zou kunnen doen bij costochondritis:
Medicijnen
De arts kan de volgende behandelingen aanbevelen:
- NSAID’s op recept (de zelfzorg varianten zoals diclofenac, ibuprofen en naproxen zijn wel bij apotheek en drogist zonder recept verkrijgbaar).
- Een plaatselijke verdoving en injectie met corticosteroïden in het gebied dat gevoelig is als normale activiteiten erg pijnlijk worden en de pijn niet verbetert met medicijnen.
- Sterkere pijnstillers zoals hydrocodon/acetaminophen of oxycodon/acetaminophen kunnen helpen bij extreme pijn.
- Tricyclische antidepressiva of cyclische antidepressiva zoals amitriptyline kunnen pijn verlichten, maar ze kunnen ook bijwerkingen hebben, zoals gewichtstoename en slaperigheid.
- Een antiepilepticum, meestal gabapentine, kan helpen bij costochondritis.
- Infectieuze (bacteriële of schimmel) costochondritis moet worden behandeld met intraveneuze antibiotica.
Chirurgie
In uitzonderlijke gevallen moet je een operatie ondergaan om het pijnlijke kraakbeen te verwijderen als andere behandelingen geen soelaas bieden.
Preventie
De volgende maatregelen kunnen helpen om costochondritis te voorkomen:
- Vermijd herhaald trauma aan het borstkraakbeen.
- Behandel infecties tijdig en adequaat.
- Vroege mobiliteit na een operatie, het voorkomt spierstijfheid.
- Moedig kinderen aan om hun schooltas op de juiste manier te dragen en maak ze niet zwaar.
Prognose
Niet-infectieuze costochondritis verdwijnt vanzelf, met of zonder ontstekingsremmende behandeling. De meeste mensen zullen volledig herstellen.
Infectieuze costochondritis reageert goed op intraveneuze antibiotica en chirurgie, maar het herstel kan lang duren.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over costochondritis, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
