Cervicogene hoofdpijn: hoofdpijn vanuit de nek

Last Updated on 23 maart 2024 by M.G. Sulman

Cervicogene hoofdpijn is een pijn die zich in de nek ontwikkelt en uitstraalt naar (vaak) één zijde van het voorhoofd. Toch kan het ook aan twee kanten voorkomen. Ook straalt de pijn vaak uit in de schouder/arm aan dezelfde kant. Mensen kunnen cervicogene hoofdpijn verwarren het nogal eens met migraine en spanningshoofdpijn, die beide nekpijn kunnen veroorzaken.

Inhoud verberg

1 Wat is cervicogene hoofdpijn?

2 Vóórkomen

3 Symptomen van cervicogene hoofdpijn

4 Oorzaak van hoofdpijn vanuit de nek

5 Onderzoek en diagnose

5.1 Vraaggesprek en lichamelijk en neurologisch onderzoek

5.2 Aanvullend onderzoek

6 Behandeling van cervicogene hoofdpijn

6.1 Geneesmiddelen

6.2 Zenuwblokkade

6.3 Fysiotherapie / manuele therapie

6.4 Zelfzorg

7 Video over cervicogene hoofdpijn

8 Prognose

9 Preventie

10 Reacties en ervaringen

Wat is cervicogene hoofdpijn?

De pijn die wordt veroorzaakt door een cervicogene hoofdpijn begint in de nek en de achterkant van het hoofd en straalt uit naar de voorkant van het hoofd. Cervicogene hoofdpijn is een secundaire hoofdpijn. Dit is hoofdpijn die wordt veroorzaakt door een onderliggende aandoening, zoals nekletsel, infectie of ernstige hoge bloeddruk. Dit onderscheidt het van primaire hoofdpijn, zoals migraine en clusterhoofdpijn.

Vóórkomen

Cervicogene hoofdpijn is een zeldzame vorm van chronische hoofdpijn die vooral voorkomt bij mensen van 30 tot 60 jaar. De prevalentie bij patiënten met hoofdpijn is 1% tot 4%. Het ongeveer evenveel mannen als vrouwen. Het begint vaak als je begin 30 bent. Doch de gemiddelde leeftijd waarop mensen met deze vorm van hoofdpijn medische hulp zoeken en de diagnose gesteld wordt, is 49,4 jaar.

Symptomen van cervicogene hoofdpijn

Naast een kloppende hoofdpijn, kunnen bij cervicogene hoofdpijn de volgende symptomen optreden:

pijn is vooral gelokaliseerd aan één kant van je hoofd of gezicht
de pijn kan uitstralen in de schouder/arm aan dezelfde kant
een stijve nek
nekpijn samen of voorafgaand aan de hoofdpijn
pijn rond de ogen
pijn bij hoesten of niezen
hoofdpijn bij bepaalde nekhoudingen of bewegingen
bewegingsbeperking in de nek
vaak kan druk in de nek de hoofdpijnklachten opwekken

Cervicogene hoofdpijn kan ook symptomen veroorzaken die lijken op migraine, zoals gevoeligheid voor licht, gevoeligheid voor geluid, wazig zien en maagklachten.

Nekpijn — *Stijve en pijnlijke nek / Bron: Pixabay*

Oorzaak van hoofdpijn vanuit de nek

Wat is de oorzaak van hoofdpijn vanuit de nek? Cervicogene hoofdpijn ontstaat na schade aan één of meer gewrichten, spieren, ligamenten of zenuwen van de bovenste drie wervels van de nek (C1, C2 en C3). Het grote verschil tussen cervicogene hoofdpijn en andere hoofdpijnsoorten, zoals migraine, is dus dat het ontstaat door een musculaire of artrogene (betrekking hebbend op de gewrichten) disfunctie.¹ De pijn bij deze vorm van hoofdpijn is voelbaar in je hoofd. Dit komt doordat de zenuwen die de bovenste nekwervels bezenuwen, tevens de huid van het hoofd, voorhoofd, kaak en oren bezenuwen. Het resultaat is het ontstaan van gerefereerde pijn² van de bovenste nekwervels naar deze regio’s van het hoofd.³ De precieze oorzaak van cervicogene hoofdpijn is anno 2024 niet bekend. Men veronderstelt dat afwijkingen van de nekwervels, al dan niet ten gevolge van een ongeval, deze prikkelingen van de zenuwen op het hoofd veroorzaken.⁴

*De gehele wervelkolom / Bron: Wikimedia Commons*

Mogelijke situaties die cervicogene hoofdpijn kunnen veroorzaken zijn onder meer:

het voorover zitten tijdens het werken achter een computer
het slapen op de buik
een trauma waarbij het hoofd en de nek een klap hebben gekregen, bijvoorbeeld bij een auto-ongeluk, een val of bij een vechtsport

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk en neurologisch onderzoek

De arts zal een vraaggesprek met je voeren over de klachten die je ervaart. De diagnose cervicogene hoofdpijn is gebaseerd op je klachtenpatroon. Er zal een neurologisch onderzoek plaatsvinden om een nekhernia uit te sluiten. Naast het neurologisch onderzoek zal de arts de beweeglijkheid van je nek en schouders onderzoeken, om te beoordelen of bepaalde bewegingen beperkt of pijnlijk zijn. De arts zal ook aan je nek voelen om te onderzoeken of het pijn veroorzaakt als hij op één van de wervels pijn drukt.

Aanvullend onderzoek

Indien nodig wordt er een röntgenfoto of CT-scan of MRI-scan van je nek gemaakt om andere mogelijke oorzaken uit te sluiten.

Behandeling van cervicogene hoofdpijn

De behandeling van cervicogene hoofdpijn zal zich richten op de oorzaak van de pijn in de nek en varieert afhankelijk van wat het beste werkt in jouw specifieke situatie. Behandeling kan bestaan uit een zenuwblokkade, medicijnen, fysiotherapie en lichaamsbeweging. Fysiotherapie en een goed bewegingsregime leveren vaak de beste resultaten op.

Geneesmiddelen

Niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen (NSAID’s) zijn ontstekingremmende geneesmiddelen die ook pijnstillend en koortswerend werken. Voorbeelden zijn ibuprofen, naproxen en diclofenac. Spierverslappers en andere pijnstillers kunnen ook de pijn verlichten.

Zenuwblokkade

Een zenuwblokkade is een pijnbehandeling die er voor zorgt dat de pijnprikkel die je ervaart niet meer wordt doorgegeven aan de hersenen. Dit kan tijdelijk pijn verlichten en je helpen bij je herstel middels fysiotherapie.

Fysiotherapie / manuele therapie

Fysiotherapie kan helpen:

In geval van een beperking in het gewricht, kan de pijn vermindert worden door mobilisatie of manipulatie van het gewricht. Vaak in combinatie met rekoefeningen voor thuis.
Bij verhoogde spierspanning kan de behandeling bestaan uit diepe massage en het leren ontspannen van kaak en nekspieren. Vaak geeft de fysiotherapeut ook rek of ontspanningsoefeningen mee voor thuis.
Bij spiervermoeidheid wordt de pijn op korte termijn bestreden door massage en op de langere termijn middels spierkrachtoefeningen. Vaak in combinatie met houdingsoefeningen zodat je een betere positie aanleert, bijvoorbeeld achter de computer.⁵

Zelfzorg

Het is belangrijk dat je let op je zit- en werkhouding. Zorg voor een goede actieve houding. Sta regelmatig op en loop even rond. Doe af en toe een nekoefening.

Video over cervicogene hoofdpijn

Prognose

De prognose van cervicogene hoofdpijn is over het algemeen gunstig met de juiste behandeling. Veel mensen met deze vorm van hoofdpijn kunnen verbetering verwachten binnen enkele weken tot maanden na het starten van behandeling, zoals fysiotherapie, chiropractie, medicatie, of een combinatie daarvan.

Deze aandoening kan echter terugkeren of chronisch worden. Daarom is het van belang om regelmatig te blijven werken aan het beheren van de symptomen en op een goede houding werk-, slaap- en zithouding te letten.

Preventie

Er zijn verschillende manieren om het risico op het ontwikkelen van cervicogene hoofdpijn te verminderen:

Goede houding: Houd je hoofd, nek en schouders in een neutrale positie en vermijd houdingen die spanning veroorzaken.
Lichaamsbeweging: Zorg voor regelmatige lichaamsbeweging, zoals wandelen, zwemmen, dansen, om de flexibiliteit van de nek en de schouders te verbeteren.
Stressmanagement: Probeer stress en spanningen te beheren door middel van ontspanningstechnieken zoals ademhalingsoefeningen.
Goede slaap: Zorg voor een comfortabele slaaphouding en houd regelmatige bedtijden aan, vooral opstaan rond dezelfde tijd is belangrijk. Beperk de tijd in bed tot maximaal 8 uur.
Vermijd overmatige blootstelling aan trillingen: Vermijd overmatige blootstelling aan trillingen door de nek, zoals het rijden op ongelijke wegen.
Vermijd een slechte werkomgeving: Vermijd een werkomgeving waar je gedwongen bent om een slechte houding aan te nemen gedurende langere tijd.
Vermijd het dragen van zware lasten: Vermijd het dragen van zware lasten, vooral als je ze op één schouder draagt.

Helaas is preventie niet altijd mogelijk. Sommige mensen ontwikkelen cervicogene hoofdpijn, ondanks deze preventieve maatregelen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over cervicogene hoofdpijn. Of tips geven hoe je er het beste mee om kunt gaan. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.