Last Updated on 27 oktober 2023 by M.G. Sulman
Cafeïne is ’s werelds meest populaire drug. Het zit van nature in 60 plantensoorten, waaronder koffiebonen, cacaobonen, kolanoten en theeblaadjes. Het wordt ook toegevoegd aan veel populaire frisdranken en is te vinden in verschillende voorgeschreven medicijnen en vrij verkrijgbare middelen, zoals pijnstillers, dieetproducten en verkoudheidsremedies. Cafeïne zit ook in Koffie. Koffie staat op de tweede plaats als het gaat om de meest verhandelde producten en is ’s werelds op één na meest gedronken drank.1Het meest gedronken drankje ter wereld is uiteraard water. Elke dag worden er naar schatting 2,25 miljard kopjes koffie over de hele wereld genoten. Wat je echter moet weten, is dat cafeïne je blaas kan irriteren. En als je last hebt van urine-incontinentie, is het verstandig om cafeïne te vermijden of er voorzichtig mee om te gaan.
Koffie (cafeïne) irriteert de blaas
Diverse voedingsmiddelen en dranken kunnen de blaas irriteren. Dit kan komen door de hoeveelheid of het type voedsel of drank dat je consumeert. Vooral voedingsmiddelen en dranken met veel zuur en cafeïne kunnen de bekleding van de blaas irriteren of het zenuwstelsel dat de blaas en darmen controleert van streek maken.
Bijvoorbeeld:
- Koffie (zowel gewone als cafeïnevrije)
- Thee
- Frisdrank met cafeïne
Het kan lastig zijn om koffie en cafeïne volledig uit je dieet te schrappen. Je kunt ervoor kiezen om dit geleidelijk te doen door dagelijks de consumptie met één kop te verminderen. Houd dat niveau gedurende 3 dagen aan en verminder dan weer met één kop gedurende 3 dagen, en herhaal dit proces totdat je helemaal gestopt bent met het drinken van koffie en cafeïne.
Een andere optie is om abrupt te stoppen met koffie en cafeïne, maar dit kan leiden tot symptomen zoals vermoeidheid, prikkelbaarheid en zelfs hevige hoofdpijn die tot 72 uur kan aanhouden. Het wordt aanbevolen om dit te doen tijdens een lang weekend waarin je geen dringende zaken hegt te doen of verantwoordelijkheden hebt.
Voor hoofdpijn die wordt veroorzaakt door cafeïnevermindering, kun je een niet-cafeïnehoudende pijnstiller gebruiken, maar vermijd medicijnen die cafeïne bevatten, zoals Panadol Plus.
Het is ook belangrijk op te merken dat koffie bij veel mensen een laxerend effect kan hebben. Dus, wanneer je stopt met koffie drinken, moet je mogelijk andere maatregelen nemen om obstipatie te voorkomen. Het is raadzaam om voldoende vocht te drinken en regelmatig te bewegen. Het toevoegen van vezelrijk voedsel en/of pruimensap aan je dieet kan ook helpen.
Koffie en blaasontsteking
Als je ooit last hebt gehad van een pijnlijke blaasontsteking, dan heb je je waarschijnlijk afgevraagd of je geliefde kopje koffie de boosdoener is. Hier is het verhaal in een notendop:
Koffie is een drank die de blaas kan irriteren. Dus, als je gevoelig bent voor blaasontstekingen, kan het verminderen van je koffie-inname een slimme zet zijn.
Maar goed nieuws voor koffie-addicts: koffie op zichzelf veroorzaakt geen blaasontsteking. Dus, geniet van je koffie, maar houd rekening met je lichaam!
Cafeïne en urine-incontinentie bij vrouwen
Een onderzoek in de VS bekeek hoe cafeïneconsumptie verband hield met de ernst van urine-incontinentie bij vrouwen.2 Gleason JL, Richter HE, Redden DT, Goode PS, Burgio KL, Markland AD. Caffeine and urinary incontinence in US women. Int Urogynecol J. 2013 Feb;24(2):295-302. doi: 10.1007/s00192-012-1829-5. Epub 2012 Jun 15. PMID: 22699886; PMCID: PMC3505252. Ze ontdekten dat matige tot hoge cafeïne-inname geassocieerd was met urine-incontinentie, maar dit gold vooral voor milde incontinentie. Stress-incontinentie was het meest voorkomende type.
In cijfers: Ongeveer 41% van de niet-zwangere vrouwen in het onderzoek had last van enige vorm van incontinentie, en 16.5% had matige tot ernstige incontinentie. Vrouwen consumeerden gemiddeld 126.7 mg cafeïne per dag. Het hoogste kwartiel van cafeïne-inname (≥204 mg/dag) werd geassocieerd met een hoger risico op enige incontinentie, maar niet specifiek met matige tot ernstige incontinentie. Het type incontinentie (stress, aandrang, gemengd) hing niet samen met de cafeïne-inname.
Dus, als het gaat om urine-incontinentie bij vrouwen in de VS, lijkt een hoge cafeïne-inname verband te houden met een hoger risico op incontinentie, maar vooral bij de milde vormen. Kortom, hoewel een hogere cafeïne-inname het risico op urine-incontinentie vergroot, lijkt het vooral relevant te zijn voor vrouwen met mildere symptomen van incontinentie.
Klachten van de lagere urinewegen
Leidt instructie om koffie, thee, alcohol, koolzuurhoudende en kunstmatig gezoete dranken te elimineren tot verbetering van symptomen van de lagere urinewegen?3Miller JM, Garcia CE, Hortsch SB, Guo Y, Schimpf MO. Does Instruction to Eliminate Coffee, Tea, Alcohol, Carbonated, and Artificially Sweetened Beverages Improve Lower Urinary Tract Symptoms?: A Prospective Trial. J Wound Ostomy Continence Nurs. 2016 Jan-Feb;43(1):69-79. doi: 10.1097/WON.0000000000000197. PMID: 26727685; PMCID: PMC4799659.
Het doel van deze prospectieve studie was om te zien of mensen met symptomen zoals vaak moeten plassen, dringend moeten plassen en hier last van hebben, beter worden als ze stoppen met het drinken van mogelijk irriterende dranken zoals koffie, thee, alcohol, frisdrank en kunstmatig gezoete dranken. We wilden ook weten of de symptomen weer erger werden als ze later weer een beetje van deze dranken gingen drinken.
Hoe hebben ze dit onderzocht? Ze hebben een groep van 30 vrouwen gevraagd om gedurende drie fasen mee te doen. Eerst moesten ze gewoon hun normale drankjes drinken, toen moesten ze de irriterende dranken weglaten, en daarna mochten ze die irriterende dranken weer voor de helft terugbrengen. Ze moesten ervoor zorgen dat ze in totaal evenveel vocht binnenkregen door andere, niet-irriterende dranken te drinken, vooral water.
Wat hebben ze ontdekt? Tijdens de tweede fase dronken de vrouwen minder irriterende dranken, maar stopten er zelden helemaal mee. Ondanks de instructies veranderde hun totale drankinname niet veel. In de derde fase gingen ze weer bijna net zoveel irriterende dranken drinken als voorheen, in plaats van de helft zoals gevraagd. Ondanks dat ze zich niet helemaal aan de regels hielden, meldden de vrouwen wel dat hun symptomen verminderden, zoals de drang om te plassen en het onvermogen om het uit te stellen. Het aantal plasbeurten per dag nam gemiddeld af tijdens de tweede en derde fase.
Conclusie: Het verminderen van irriterende dranken leidde tot verbetering van de symptomen, maar het was moeilijk voor de vrouwen om hier helemaal mee te stoppen en het vol te houden. Het onderzoek kon niet met zekerheid zeggen of de verbetering kwam door het drinken van minder irriterende dranken, het verminderen van alle dranken, het zelf in de gaten houden van hun drinkgedrag, of een combinatie van deze factoren.
Koffie en blaaskanker
Benieuwd of je dagelijkse kopje koffie het risico op blaaskanker beïnvloedt? Een meta-analyse uit 2019 van 16 verschillende studies probeerde dit vraagstuk op te helderen.4Dai ZW, Cai KD, Li FR, Wu XB, Chen GC. Association between coffee consumption and risk of bladder cancer in a meta-analysis of 16 prospective studies. Nutr Metab (Lond). 2019 Sep 13;16:66. doi: 10.1186/s12986-019-0390-3. PMID: 31528185; PMCID: PMC6743122.
Het resultaat? Over het algemeen vonden ze geen duidelijk verband tussen koffieconsumptie en blaaskanker. Dus, geen reden tot paniek voor koffieliefhebbers! ☕
Er waren wel wat nuancepunten, zoals het aantal deelnemers en hoe goed rekening werd gehouden met roken in de studies. Sommige onderzoeken suggereerden een verhoogd risico, maar dat kan mogelijk te maken hebben met roken.
Conclusie: Op dit moment is er geen overtuigend bewijs dat koffie op zichzelf blaaskanker veroorzaakt. Dus, geniet gerust van je kopje koffie, maar zoals altijd, met mate!
Koffie en een overactieve blaas
Heb je weleens gehoord dat cafeïne de boosdoener kan zijn als je last hebt van een overactieve blaas (OAB)? Een overactieve blaas is een vorm van urine-incontinentie (urineverlies). Bij een overactieve blaas heb je geen controle meer over de blaas en kun je meestal niet zelf bepalen wanneer en hoe vaak u wilt plassen. Welnu, recent onderzoek werpt wat licht op de invloed van cafeïne opeen overactieve blaas.
Een recente review van studies over de effecten van cafeïne op de blaas bevestigt dit.5UT Urology. Does caffeine REALLY cause overactive bladder? https://www.uturology.com/2016/05/does-caffeine-really-cause-overactive-bladder/ (ingezien op 27-10-2023) Wanneer de resultaten van verschillende studies worden samengevoegd, blijkt dat het drinken van meer dan 2 koppen koffie per dag (meer dan 200 mg cafeïne) wordt geassocieerd met verergering van de symptomen van een overactieve blaas. Het effect hangt af van de dosis, en meer dan 4 koppen koffie per dag kan zelfs leiden tot het ontwikkelen van symptomen van OAB bij mensen die daarvoor geen klachten hadden.
Een lichtpuntje is dat de kleine hoeveelheid cafeïne in cafeïnevrije koffie geen negatief effect lijkt te hebben op de symptomen van OAB.
Dus, als je morgenochtend een lange vergadering hebt, wil je misschien dat extra kopje koffie overslaan als je last hebt van een overactieve blaas. Het lijkt erop dat de adviezen om cafeïne te vermijden in dit geval gebaseerd zijn op feiten.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het drinken van koffie en het effect ervan op[ je blaas, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
