Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
De tong is een gespierd orgaan in de mond die bedekt is met slijmvlies. Je beweegt je tong met maar liefst negen verschillende spieren. Je hebt je tong nodig voor kauwen, zuigen en slikken en het heeft zintuigen om te proeven en te voelen. Je hebt je tong ook nodig om klanken te maken en om te praten. Een bultje of knobbeltje op de tong is een vervelend en relatief vaak voorkomende klacht. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken waarom je een bultje of meerdere bultjes op je tong hebt.
Bultje op de tong
Eén of meerdere bultjes op de tong is een veelvoorkomende klacht. Er zijn veel mogelijke oorzaken, waaronder verwondingen (door tongbijten of door het eten van hard en scherp voedsel, zoals chips of pizza of brood met harde korst), allergieën en infecties. Hoewel bultjes op de tong vreemd kunnen aanvoelen en tot bezorgdheid kunnen leiden, zijn ze meestal ongevaarlijk.
Sommige mensen met bultjes op hun tong maken zich misschien zorgen over kanker, maar tongkanker komt slechts zelden voor. Vaak is de oorzaak van een bultje op de tong relatief onschuldig.
Oorzaken van een tongknobbeltje
Verwonding aan de tong
Een verwonding aan de tong kan ervoor zorgen dat deze er hobbelig uitziet of aanvoelt. Net als bij andere delen van het lichaam, kan de tong opzwellen als reactie op een verwonding. Dit kan gepaard gaan met pijn en irritatie bij het eten van voedsel.
Veel mensen bijten weleens per ongeluk op hun tong wanneer ze op eten of kauwgom kauwen, praten of hun tong op een andere manier gebruiken. Brandwonden door hete vloeistoffen of voedsel zijn een andere veelvoorkomende oorzaak van tongletsel.
Irritatie
Bepaalde voedingsmiddelen, zoals zure snoepjes of zeer zure voedingsmiddelen (producten met een hoge zuurgraad) kunnen de tong, het tandvlees en de lippen irriteren en pijn in de mond veroorzaken. Hierdoor kun je last krijgen van harde of hobbelige plekken die enkele dagen aanhouden. Als het gebied pijnlijk is en rauw aanvoelt, kunnen recente veranderingen in het voedingspatroon hiervoor verantwoordelijk zijn. vruchtensappen Voorbeelden van zure voedingsproducten die pijn in de mond kunnen veroorzaken, zijn:
- appelsap
- druivensap
- sinaasappelsap (dubbeldrank)
- koolzuurhoudende (fris)dranken
- lemon- en limedranken
- ijsthee
- isotone dorstlessers/sportdranken
- alcohol
Koortslip
Koortslip is een veel voorkomende virale infectie. Bij een koortslip kunnen de blaasjes niet alleen op de lippen en rondom de mond voorkomen, maar soms ook op het tandvlees, de tong, en het wangslijmvlies. Deze blaasjes kunnen erg pijnlijk zijn en kunnen een week of langer aanhouden.
Een koortslip wordt veroorzaakt door het herpes simplex virus (HSV). Het virus zit voornamelijk in het vocht van de blaasjes. Via de handen, knuffelen en kussen verspreidt de boosdoener zich. Je kunt het virus ook krijgen door gebruik van voorwerpen van iemand die op dat moment een koortslip heeft, zoals bestek, kopjes, tandenborstel, handdoek of lippenbalsem.
Bijtfibroom
Een bijtfibroom is een pijnloze, gladde, ronde of ovale al dan niet gesteelde zwelling tot ongeveer 1,5 centimeter. Een dergelijk fibroom is duidelijk zichtbaar op het wangslijmvlies, de zijkant van de tong, de punt van de tong of de onderlip. Het wordt veroorzaakt door chronische irritatie. Het is moeilijk te diagnosticeren, dus een biopsie is meestal noodzakelijk. Indien nodig kan de laesie operatief worden verwijderd.
Lymfoepitheliale cyste
Deze zachtgele cysten verschijnen meestal onder de tong. het is te herkennen als een week-elastisch aanvoelend gelig zwellinkje met een doorsnede van ongeveer vier millimeter. Hun oorzaak is niet duidelijk. Deze afwijking ontstaat vanuit lymfoïd weefsel. De cysten zijn goedaardig en kunnen operatief worden verwijderd.
Linguale papillitis
Deze kleine witte of rode bultjes ontstaan wanneer papillen geïrriteerd en licht gezwollen raken. Het is niet altijd duidelijk waarom dit gebeurt, maar het kan te maken hebben met stress, hormonen of bepaalde voedingsmiddelen. Hoewel ze hinderlijk kunnen zijn, zijn deze bultjes niet ernstig en verdwijnen ze meestal binnen een paar dagen zonder behandeling. De bultjes kunnen echter terugkeren.
Eruptieve linguale papillitis komt het meest voor bij kinderen en is waarschijnlijk besmettelijk. Het kan gepaard gaan met koorts en gezwollen klieren. Het wordt soms geassocieerd met een virale infectie. Het vereist over het algemeen geen behandeling en verdwijnt binnen grofweg twee weken, maar het kan terugkeren. Spoelen met zout water (of water met zuiveringszout) en het eten van koud, glad voedsel kan enige verlichting bieden.
Afte op de tong
Aften kunnen overal in de mond voorkomen, ook onder de tong. De oorzaak van deze pijnlijke, rode zweertjes is anno 2023 meestal onbekend. Gelukkig zijn ze niet besmettelijk. Vrij verkrijgbare pijnstillers kunnen de symptomen verlichten. Aften worden meestal binnen 10 dagen en zonder behandeling beter. Raadpleeg je huisarts als ze aanhouden, gepaard gaan met koorts of zo erg zijn dat je niet kunt eten of drinken. Bij veel pijn kan een mondgel met lidocaïne soelaas bieden. Dit is verkrijgbaar bij de apotheek maar ook de tandarts of huisarts kan dit voorschrijven. Een mondspoeling met chloorhexidine vermindert bacteriën in de mond. Spoel 2 maal per dag uw mond gedurende 1 minuut met 10 ml vloeistof.
Syfilis
Syfilis is een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Syfilis kan je ook met zoenen overdragen, maar alleen als er op/in de mond een syfiliszweer zit. Deze soa begint met een zweertje. Deze kan ongeveer een centimeter groot worden, voelt hard aan en doet meestal geen pijn. Dit eerste stadium wordt gevolgd door andere stadia, als de soa niet behandeld wordt. In de vroege stadia is syfilis gemakkelijk te behandelen met antibiotica.
Kanker
Hoewel zeldzaam, kan een bult op de tong kanker zijn. Een tongbult is waarschijnlijker kwaadaardig als het aan de zijkant van de tong groeit, vooral als het hard en pijnloos is. Het is de moeite waard om een arts te raadplegen over een knobbel of bult die langer dan een week of twee aanhoudt.
Onderzoek en diagnose
De diagnose wordt gesteld door een arts. Voorafgaand aan het lichamelijk onderzoek vindt er een uitgebreid gesprek plaats tussen de patiënt en de arts. De arts zal informeren naar je klachten, zoals sinds wanneer je last hebt van het bultje op de tong en of je daarnaast last hebt van andere klachten. Met name andere symptomen geven de arts belangrijke informatie voor het stellen van een juiste diagnose. Daarna zal de arts je mond en tong inspecteren.
Een röntgenfoto kan helpen de oorzaak te achterhalen. Als er nog twijfels zijn, kan een weefselmonster nodig zijn. Een dergelijk onderzoek wordt vooral toegepast bij een vermoeden van kanker. Het verdere verloop is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over bultjes op de tong, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
