Last Updated on 22 januari 2023 by M.G. Sulman
Rillen na een operatie of postoperatief rillen is een veelvoorkomende bijwerking na een operatie. Het kan voorkomen bij patiënten van alle leeftijden en gezondheidsstatussen. Het komt vooral voor bij patiënten die onder algehele of regionale anesthesie zijn gebracht, maar kan ook optreden bij patiënten die alleen een lokale anesthesie hebben gehad. Bij een algehele anesthesie (narcose) ben je volledig in slaap. Bij een regionale anesthesie wordt een gedeelte van het lichaam, bijvoorbeeld een arm of het gehele onderlichaam, tijdelijk gevoelloos gemaakt. Bij lokale anesthesie wordt een klein stukje huid plaatselijk verdoofd. Rillen komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en treedt meestal op bij patiënten die onderkoeld zijn geweest tijdens de operatie.
Wat is rillen na een operatie (postoperatief rillen)?
Rillen na een operatie, ook bekend als postoperatief rillen of shivering, is een normale reactie van het lichaam om de lichaamstemperatuur te reguleren. Het kan echter oncomfortabel zijn voor de patiënt en leiden tot verhoogde hartslag en bloeddruk, waardoor de herstelperiode vertraagd kan worden. Er zijn verschillende manieren om shivering te behandelen, zoals het leggen van verwarmde dekens op je en het geven van geneesmiddelen om het rillen te doen stoppen.
Vóórkomen
Postoperatief rillen komt voor bij ongeveer 15-35% van de patiënten na chirurgische ingrepen.
Symptomen van postoperatief rillen
De symptomen van postoperatief rillen kunnen bestaan uit:
- Rillen: Een snelle, ritmische beweging van de spieren, vaak in de buik, armen en benen, die kan worden beschreven als een soort van trillen of beven.
- Koorts: Patiënten kunnen een verhoogde lichaamstemperatuur ervaren, wat kan wijzen op een infectie of ontsteking.
- Pijn: Rillen kunnen gepaard gaan met pijn, vooral als de rillingen worden veroorzaakt door een operatie of verwonding.
- Vermoeidheid: Rillen kunnen leiden tot vermoeidheid en uitputting.
- Angst: Rillen kan angst veroorzaken omdat het onverwachts en ongecontroleerd is.
- Zweten: Rillen kan leiden tot zweten, vooral als het wordt veroorzaakt door koorts.
- Ademhalingsproblemen: Rillen kan leiden tot ademhalingsproblemen, zoals kortademigheid of benauwdheid.
Houd er rekening mee dat deze symptomen ook kunnen optreden bij andere aandoeningen en dat het noodzakelijk is om een arts te raadplegen om de juiste diagnose te stellen.
Oorzaken van rillen na een ingreep
Er zijn verschillende oorzaken van rillen na een chirurgische ingreep, waaronder:
Anesthesie
Rillen kunnen optreden als gevolg van de afgifte van anesthesie (verdoving en narcose) of pijnstillers. Anesthesie kan het thermoregulatiecentrum in de hersenen beïnvloeden, waardoor je koortsig kan worden en gaat rillen.
Onderkoeling of hypothermie
Onderkoeling is de belangrijkste oorzaak van postoperatieve shivering. Rillen kunnen optreden als gevolg van hypothermie of onderkoeling, wat kan optreden tijdens of na een operatie. Dit kan gebeuren als gevolg van bloedverlies of afkoeling van het lichaam tijdens de operatie. Dit kan optreden, zelfs als alles wordt gedaan om afkoeling te beperken. Jongere mensen rillen vaker na een operatie. Bij langdurige ingrepen of grote ingrepen in de buik heb je meer kans om af te koelen.
Het komt vaak omdat er in de operatiezaal een intense en vrij koude luchtstroom wordt gehandhaafd ter preventie van infectie. Tijdens een verdoving wordt het zenuwstelsel gedeactiveerd waardoor de normale afweerreacties van het lichaam, zoals het samentrekken van bloedvaten en het aanmaken van warmte door spieren, niet meer werken. Dit kan leiden tot verlies van warmte en koelen van het lichaam. Daarom is het belangrijk om de temperatuur van het lichaam tijdens en na een verdoving te monitoren en eventueel te behandelen.
Stress
Rillingen kunnen optreden als gevolg van de stress van de operatie of als reactie op pijn.
Bloedverlies
Bloedverlies na een operatie kan ook leiden tot rillen.
Medicatie
Bepaalde medicatie kan rillen veroorzaken.
Onduidelijke oorzaak
In sommige gevallen kan de precieze oorzaak van postoperatief rillen onduidelijk zijn.
Behandeling van shivering
Rillen na een operatie is normaal, komt vaak voor en gaat meestal vanzelf over. Als je een lage lichaamstemperatuur hebt na een operatie, worden verwarmde dekens gebruikt om het rillen te verminderen en indien nodig krijg je geneesmiddelen toegediend om het rillen te stoppen. Dit is om te helpen bij het herstel en om eventuele complicaties te voorkomen.
Opwarming
Patiënten kunnen worden verwarmd met warmte-elementen of warme dekens om hypothermie te behandelen en rillen te voorkomen.
Zuurstof
Zo nodig krijg je extra zuurstof toegediend. Door het rillen verbruik je namelijk meer zuurstof.
Medicatie
Sommige patiënten kunnen medicatie krijgen, zoals paracetamol of ibuprofen, om de pijn te verlichten en rillen te voorkomen.
Pijnstilling
Pijnstillers, zoals morfine of fentanyl, kunnen worden gebruikt om pijn te verminderen en rillen te voorkomen.
Anti-shivering medicatie
Er zijn specifieke medicatie zoals mefenaminezuur, clonidine en ketanserine1Joris J, Banache M, Bonnet F, Sessler DI, Lamy M. Clonidine and ketanserin both are effective treatment for postanesthetic shivering. Anesthesiology. 1993 Sep;79(3):532-9. doi: 10.1097/00000542-199309000-00017. PMID: 8363079., tramadol, dantroleen, magnesiumsulfaat, die rillen kunnen voorkomen of verminderen.
Monitoring
Patiënten moeten worden gecontroleerd op tekenen van hypothermie, bloedverlies of andere complicaties die rillen kunnen veroorzaken.
Vermijden van medicatie
Vermijden van bepaalde medicatie die rillen veroorzaken.
Zelfzorg
Er zijn een aantal maatregelen die jezelf kunt nemen om postoperatief rillen te verminderen of te voorkomen:
Zorg voor voldoende warmte
Draag warme kleding, gebruik een deken of een warmtekussen om warm te blijven.
Vermijd stress
Probeer ontspannen te blijven en probeer te slapen indien mogelijk.
Drink voldoende vocht
Het is belangrijk om voldoende water of andere vloeistoffen te drinken om uitdroging te voorkomen.
Bewegen
Probeer voorzichtig te bewegen en strek je spieren uit om de bloedcirculatie te verbeteren.
Communiceer met je arts of verpleegkundige
Na een operatie ga je naar de verkoeverafdeling. Dit is een ruimte waar meerdere patiënten na een operatie tijdelijk verblijven. Vertel de verpleegkundige over je symptomen en vraag om advies of hulp.
Houd er wel rekening mee dat sommige van deze aanbevelingen niet geschikt kunnen zijn afhankelijk van je situatie en/of toestand. Overleg daarom altijd met je arts of verpleegkundige.
Prognose
De prognose voor postoperatief rillen is over het algemeen goed. Rillen kan weliswaar erg onaangenaam zijn, maar is meestal zonder nadelig gevolgen. Het houdt vaak na 20 tot 30 minuten op. Dit komt omdat de oorzaak van de rillingen, zoals anesthesie of hypothermie, afneemt en het lichaam weer in staat is om de temperatuur te reguleren.
In sommige gevallen kan rillen echter langer aanhouden of kan het terugkeren na de operatie. Dit kan gebeuren als de rillingen worden veroorzaakt door een onderliggende aandoening zoals bloedverlies of infectie. In dergelijke gevallen kan de behandeling gericht zijn op de onderliggende aandoening.
Bedenk dat postoperatief rillen een normaal verschijnsel is en dat de meeste patiënten geen grote problemen ondervinden en er binnen 20 tot 30 minuten vanaf zijn.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het rillen na een operatie, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
