TSH-producerend hypofyseadenoom: symptomen en behandeling

Last Updated on 1 maart 2024 by M.G. Sulman

TSH-producerende hypofyseadenomen zijn goedaardige tumoren in je hypofyse. Ze zorgen ervoor dat er te veel schildklierstimulerend hormoon (TSH) wordt aangemaakt, waardoor je schildklier overactief wordt en te veel schildklierhormonen produceert. Dat kan leiden tot symptomen van hyperthyreoïdie, zoals een snelle hartslag, gewichtsverlies en nervositeit. Soms kun je ook last hebben van hoofdpijn en gezichtsveldverlies door de vergroting van de hypofyse. Het komt zelden voor dat er geen symptomen zijn, wat ‘asymptomatisch’ genoemd wordt. Het is belangrijk om het vroegtijdig te ontdekken en juist te behandelen om complicaties te voorkomen, zoals problemen met de hypofyse en het hart, maar ook om de kans op volledig herstel te vergroten.

Een specifiek type hypofyseadenoom is de zogeheten TSH-producerend hypofyseadenoom / Bron: Freepik

Wat is een TSH-producerend hypofyseadenoom?

Een hypofyseadenoom is een goedaardige tumor die zich vormt in de hypofyse, een klein orgaan aan de basis van de hersenen. Deze tumoren groeien over het algemeen langzaam. Een specifiek type hypofyseadenoom is de zogeheten TSH-producerend hypofyseadenoom, ook bekend als ’thyrotropinoom’. Dit zijn hypofyseadenomen die ontstaan ​​in de thyrotrope cellen van de hypofyse en schildklierstimulerend hormoon (TSH) produceren. TSH stimuleert op zijn beurt de schildklier om overmatig schildklierhormoon te produceren. Dit leidt tot hyperthyreoïdie. Dat is een schildklier die te snel werkt.

Synoniemen

Synoniemen voor “TSH-producerend hypofyseadenoom” kunnen onder andere zijn:

  • Thyrotropinoma
  • Thyrotropinoom
  • TSH-afscheidend hypofysetumor
  • TSH-secreterend hypofysegezwel
  • Tumor met overproductie van schildklierstimulerend hormoon in de hypofyse

Vóórkomen

Een TSH-producerend hypofyseadenoom vertegenwoordigt grofweg één procent van alle hypofysetumoren.

Oorzaak van een thyrotropinoom

De exacte oorzaak en de specifieke veranderingen die leiden tot de ontwikkeling van een TSH-producerend hypofyseadenoom zijn anno 2024 niet bekend.

Symptomen van een TSH-producerend hypofyseadenoom

De symptomen van een TSH-producerend hypofyseadenoom zijn hetzelfde als die van hyperthyreoïdie. Deze symptomen kunnen onder andere zijn:

  • Snelle hartslag  / hartkloppingen
  • Trillingen / trillende handen
  • Onverklaarbaar gewichtsverlies
  • Verhoogde eetlust
  • Nachtzweten / overmatig transpireren
  • Moeite met inslapen
  • Spanning / nervositeit
  • Frequente stoelgang
  • Een knobbel aan de voorkant van de hals als gevolg van een vergrote schildklier
  • Vermoeidheid
  • Verminderd bloedverlies tijdens de menstruatie of het uitblijven van menstruatie

Andere symptomen die verband houden met hypofysetumoren zijn:

    • Verlies van gezichtsvermogen
    • Hoofdpijn

De hypofyse bevindt zich vlakbij de zenuwen die van de ogen komen, en deze zenuwen lopen net boven de hypofyse langs. Als een hypofyseadenoom groter wordt, kan het druk uitoefenen op de oogzenuwen. Je kunt dan merken dat je zicht waziger wordt (wazig zien). Hoofdpijnklachten kunnen ook voorkomen bij zowel kinderen als volwassenen als gevolg van het hebben van een hypofyseadenoom. Meestal gaat het om een zeurende hoofdpijn in het hele hoofd.

Belangrijkste endocriene organen (Man links, vrouw rechts): 1. Pijnappelklier 2. Hypofyse 3. Schildklier 4. Thymus 5. Bijnier 6. Alvleesklier 7. Eierstok 8. Teelbal / Bron: Wikimedia Commons

Onderzoek en diagnose

Voor het stellen van de diagnose van TSH-producerende hypofysetumoren kunnen verschillende diagnostische stappen worden gezet:

Bloedtesten

Bloedtesten worden uitgevoerd om abnormale niveaus van schildklierstimulerend hormoon (TSH) en schildklierhormonen te detecteren. Afwijkende niveaus kunnen wijzen op de aanwezigheid van een TSH-producerende hypofysetumor.

MRI-scan van de hersenen

Teneinde de exacte grootte en locatie van de tumor te bepalen, kan een MRI-scan van de hersenen worden uitgevoerd. De hypofyse, waar deze tumoren zich bevinden, kan hiermee tot in detail in beeld worden gebracht.

De combinatie van bloedtesten en beeldvormende onderzoek stelt de arts in staat een nauwkeurige diagnose te stellen en de beste behandelingsaanpak te bepalen.

Behandeling van een TSH-producerend hypofyseadenoom

Behandeling van een TSH-producerend hypofyseadenoom kan bestaan uit verschillende benaderingen, afhankelijk van je individuele situatie. Dit zijn de mogelijke behandelingsopties:

Operatie

De meest gebruikelijke behandeling voor TSH-afscheidende hypofyseadenomen, is chirurgie. De gebruikelijke behandeling is een zogeheten transfenoïdale resectie, waarbij de tumor via de neusholte wordt verwijderd. Bij een zeer grote tumor kan een transcraniële (via de schedel) resectie worden overwogen, met een gemiddelde ziekenhuisverblijfsduur van 5 tot 7 dagen.

Medicatie

Medicatie kan worden voorgeschreven om de TSH-productie door de tumor te verminderen. Dit leidt tot lagere TSH- en schildklierhormoonspiegels. Deze behandeling kan de tumor soms verkleinen, maar vernietigt deze niet. Voortdurend gebruik van medicatie is derhalve vereist.

Bestraling

Bestralingstherapie of radiochirurgie kan worden overwogen als alternatief of aanvulling op medicatie. Conventionele radiotherapie duurt doorgaans 4-6 weken. Het Gamma knife is een medisch instrument dat wordt gebruikt voor de behandeling van fysieke aandoeningen in de hersenen. Dit is een apparaat waarmee afwijkingen in het hoofd bestraald worden. Het is hierbij mogelijk om plekken te bestralen die moeilijk bereikbaar zijn.

Een arts die Gamma Knife Radiochirurgie uitvoert / Bron: Wikimedia Commons

Na succesvolle behandeling

Na volledige verwijdering van de tumor herstellen je schildklierhormoonspiegels vaak binnen enkele dagen, maar symptomen kunnen nog enkele dagen tot weken aanhouden. In sommige gevallen kunnen zeer lage TSH-waarden na de operatie aanleiding geven tot langdurige of permanente noodzaak van schildklierhormoonvervangende therapie.

Regelmatige follow-up

Regelmatige controles en MRI-scans zijn nodig om hormoonspiegels en eventuele terugkeer van de tumor te controleren. Als de tumor terugkomt, kan deze weer behaneld worden.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een TSH-producerend hypofyseadenoom, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.