Inspanningshoofdpijn: symptomen, oorzaak en behandeling

Last Updated on 1 mei 2023 by M.G. Sulman

Bij inspanningshoofdpijn is er sprake van pijn tijdens of na (zware) lichamelijke inspanning. De hoofdpijn ontstaat tijdens of enkele uren na het sporten of andere (zware) lichamelijke activiteit en verdwijnt meestal binnen 24 uur. Hoewel de hoofdpijn meestal geen onderliggende oorzaak heeft, dien je voor de zekerheid een afspraak te maken met je huisarts. De behandeling is vergelijkbaar met andere vormen van hoofdpijn. Bepaalde maatregelen kunnen helpen om inspanningshoofdpijn te voorkomen.

Hoofdpijn
Inspanningshoofdpijn  / Bron: Pixabay

Wat is inspanningshoofdpijn?

Inspanningshoofdpijn is hoofdpijn die ontstaat tijdens en/of na (zware ) lichamelijke inspanning, zoals sport en hardlopen. Er worden twee vormen onderscheiden:

Primaire inspanningshoofdpijn

Primaire inspanningshoofdpijn wordt uitsluitend veroorzaakt door lichamelijke activiteit en is meestal ongevaarlijk.

Secundaire inspanningshoofdpijn

Secundaire inspanningshoofdpijn wordt veroorzaakt door fysieke activiteit als gevolg van een onderliggende aandoening, zoals een tumor of coronaire hartziekte.

Dit artikel gaat over primaire inspanningshoofdpijn.

Hardlopen
Veel sporters krijgen te maken met hoofdpijn na het sporten / Bron: Pixabay

Symptomen van primaire inspanningshoofdpijn

Primaire inspanningshoofdpijn treedt gewoonlijk aan beide kanten van het hoofd op en is pulserend of kloppend van aard. Primaire inspanningshoofdpijn duurt over het algemeen 5 minuten tot 48 uur. Doch meestal is het binnen 24 uur weer verdwenen. Primaire inspanningshoofdpijn komt vaker voor bij warm weer of op grote hoogte, maar kan bij elk weer en op elke hoogte voorkomen.

De symptomen van primaire inspanningshoofdpijn zijn:

  • (vaak) kloppende hoofdpijn
  • het treedt op tijdens of na zware inspanning
  • in de meeste gevallen treedt het op aan beide zijden van het hoofd

Oorzaak

Er zijn verschillende oorzaken van primaire inspanningshoofdpijn, zoals:

  • te intensief sporten
  • een verkeerde houding tijdens het sporten
  • het beoefenen van een sport waarbij het lichaam veel schokken opvangt (een hoge schokbelasting), zoals hardlopen

Als je je inspant, heeft je lichaam meer bloed en zuurstof nodig. Dat komt doordat je spieren meer zuurstof nodig hebben. Je gaat dieper en sneller ademhalen om aan zuurstof te komen. Je hart pompt vervolgens het bloed door het lichaam zodat de zuurstof het bij de spieren kan komen. Primaire inspanningshoofdpijn treedt op wanneer door (zware) lichamelijk inspanning je aders en slagaders uitzetten om meer bloedstroom mogelijk te maken. Die expansie en verhoogde bloeddruk zorgen voor druk in de schedel. Dit veroorzaakt de pijn.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Om de diagnose ‘primaire inspanningshoofdpijn’ te stellen, zal de arts allereerst informeren naar je klachten. Zorg ervoor dat je hem vertelt over specifieke activiteiten die de hoofdpijn lijken te triggeren. Daarna volgt lichamelijk onderzoek.

Hoofdpijndagboek

Het kan helpen om een hoofdpijndagboek bij te houden. Noteer daarin de volgende zaken:

  • Datum en tijdstip van de hoofdpijn
  • Welke klachten bij de hoofdpijn:
    • hoe voelt de hoofdpijn?
    • welke andere klachten heb je?
    • vul Li in als de pijn links op het hoofd zit. Vul Re in als de pijn rechts op het hoofd zit. Vul Beide in als de pijn links en rechts op het hoofd zit
    • vul een B in als de hoofdpijn bonzend of kloppend voelt
    • vul een D in als de hoofdpijn drukkend of strak voelt
    • vul een A in als de pijn erger wordt als je actief bent en beweegt.
    • vul een L in als u niet goed tegen licht of geluid kunt
    • vul een M in als je misselijk bent of moet braken1Thuisarts. Ik ga een hoofdpijn-dagboek invullen. https://www.thuisarts.nl/hoofdpijn/ik-ga-hoofdpijn-dagboek-invullen (ingezien op 21-2-2022)
  • ongesteld tijdens de hoofdpijn? Ja of nee.
  • Pijncijfer: kies een getal tussen 0 en 1.
  • Pijnstillers gebruikt tegen de hoofdpijn? Zo ja, welke en hoeveel?
  • Hoe lang duurde de pijn ongeveer?
  • Wat was u aan het doen op het moment dat je hoofdpijn kreeg? Kon je daarmee doorgaan?
Hoofdpijndagboek
Hoofdpijndagboek bijhouden / Bron: Pixabay

Beeldvormend onderzoek

Afhankelijk van je symptomen, de bevindingen van het lichamelijk onderzoek en je medische geschiedenis, kan de arts ook enkele beeldvormende tests gebruiken om een onderliggende oorzaak uit te sluiten. Beeldvormingstests die worden gebruikt om inspanningshoofdpijn te diagnosticeren, zijn onder meer:

  • CT-scan om te controleren op recente bloedingen in of rond de hersenen
  • MRI-scan om de structuren in je hersenen te bekijken
  • Magnetische resonantie-angiografie (MRA) en CT-angiografie om de bloedvaten in beeld te brengen die naar je hersenen leiden
  • Een lumbaalpunctie (ruggenprik): bij sommige ziekten verandert dat vocht van samenstelling.
MRI-scan
MRI-scan / Bron: Pixabay

Behandeling van inspanningshoofdpijn

Inspanningshoofdpijn kan meestal op dezelfde manier worden behandeld als gewone hoofdpijn. Sommige medicijnen die kunnen helpen zijn:

  • Een NSAID als indomethacine voor kortdurend gebruik.
  • Bètablokkers, zoals nadolol en propranolol voor langdurig gebruik of voor degenen die geen NSAID’s kunnen gebruiken.
  • Vrij verkrijgbare NSAID’s, zoals naproxen, maar alleen voor kortdurend gebruik.

Prognose

Hoofdpijn na inspanning duurt niet lang. De meeste episodes zijn binnen een paar minuten of uren verdwenen en duren over het algemeen niet langer dan 24 uur. Soms 48 uur. Hoewel het kan terugkeren, verdwijnt primaire inspanningshoofdpijn vaak vanzelf binnen drie tot zes maanden.

Preventie

De beste manier om door primaire inspanningshoofdpijn te voorkomen, is door de activiteit die het uitlokt te vermijden. Maar als dat niet realistisch is, kun je verschillende strategieën proberen om de kans erop te verkleinen. Neem bijvoorbeeld de volgende maatregelen in acht:

  • Vermijd (zware) lichamelijke inspanning bij extreme temperaturen, te warm of te koud.
  • Sport niet op hoogtes die je niet gewend bent.
  • Drink veel water zodat je goed gehydrateerd bent. Een ORS sportdrank kan ook helpen. Dit stimuleert de opname van vocht en elektrolyten na overmatig vochtverlies door zweten, warme weersomstandigheden en actieve levensstijl.
  • Zorg elke dag voor voldoende rust en ontspanning, inclusief slaap op vaste tijden. Slaap niet meer dan nodig is om je de volgende dag weer fris te voelen.
  • Varieer je trainingsroutine. Probeer een ander type activiteit en kijk of het hoofdpijn veroorzaakt.
  • Doe een goede warming-up en cooling-down en bouw de intensiteit langzaam op.
  • Draag een zonnebril als het buiten licht is en vochtafvoerende kleding als het warm is.
  • Eet gezond en gevarieerd en vermijd (zwaar) bewerkte voedingsmiddelen.
Drink voldoende water om gehydrateerd te blijven / Bron: Freepik

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over inspanningshoofdpijn, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.