IJspriemhoofdpijn: symptomen en behandeling ice pick headache

Last Updated on 11 februari 2024 by M.G. Sulman

IJspriemhoofdpijn, ook wel bekend als primaire stekende hoofdpijn, is een ongewone vorm van hoofdpijn die wordt gekenmerkt door plotselinge, scherpe, stekende pijnen die zich voordoen in het hoofd of oog. Deze pijnaanvallen komen onverwacht op en duren slechts enkele seconden. De term “ijspriemhoofdpijn” wordt gebruikt omdat de pijn vaak wordt omschreven als vergelijkbaar met het gevoel van gestoken te worden met een ijspriem, naald of spijker. Mensen die aan deze vorm van hoofdpijn lijden, ervaren een acute, intense pijn die lijkt op een snelle steek in het hoofd of oog. De term “ijspriemhoofdpijn” of “ice pick headache” benadrukt de plotselinge en heftige aard van de pijn.

Wat is ijspriemhoofdpijn?

IJspriemhoofdpijn is een vorm van ernstige hoofdpijn die zich plotseling voordoet en gekenmerkt wordt door stekende pijn die meestal slechts enkele seconden aanhoudt

De pijn wordt vaak beschreven als een scherpe steek, vergelijkbaar met het gevoel van gestoken te worden door een ijspriem. Wat deze hoofdpijnaanvallen onderscheidt, is dat ze geen waarschuwingssignalen geven voordat ze optreden. Ze kunnen zeer intens en invaliderend zijn, maar gelukkig zijn ze van korte duur, meestal slechts enkele seconden.

IJspriemhoofdpijn kan op elk moment van de dag optreden, of het nu tijdens het slapen of waken is. Bovendien kunnen ze zich herhaaldelijk voordoen gedurende de dag en verschillende delen van het hoofd beïnvloeden.

Synoniemen

IJspriemhoofdpijn staat ook bekend als:

• Ice pick headache
• Ophthalmodynia periodica
• Primaire stekende hoofdpijn

Vóórkomen

Niet veel mensen hebben ijspriemhoofdpijn, volgens sommige studies ongeveer 2% wereldwijd. Maar een onderzoek in Noorwegen ontdekte dat 1 op de 3 mensen wel eens last heeft van deze hoofdpijn.¹Chua AL, Nahas S. Ice Pick Headache. Curr Pain Headache Rep. 2016 May;20(5):30. doi: 10.1007/s11916-016-0559-7. PMID: 27038969.

Wie krijgt het?

Iedereen, van jong tot oud en ongeacht je geslacht, kan ijspriemhoofdpijn krijgen. Vrouwen die al migraine hebben, lijken echter wat gevoeliger te zijn. En opvallend genoeg gebeurt het bij 1 op de 3 mensen op dezelfde plek waar ze migrainepijn hebben.

Symptomen van ijspriemhoofdpijn

Symptomen van ijspriemhoofdpijn kunnen bestaan uit:

• Plotselinge, stekende hoofdpijn die meestal ongeveer 3 seconden aanhoudt (alsof je gestoken wordt door een ijspriem).
• De pijn houdt zelden 10 tot 120 seconden of langer aan.
• Matig ernstige tot extreem pijnlijke steken.
• Steken die in golven voorkomen gedurende meerdere uren.
• Frequentie van 50 keer per dag of meer.
• Onverwachte steken zonder waarschuwing.
• Pijn die meestal aan de bovenkant, voorkant, zijkanten van het hoofd, en soms rond de ogen en slapen wordt gevoeld.
• Steken die afwisselend in verschillende delen van het hoofd voorkomen.
• Pijn die één of beide zijden van het hoofd kan beïnvloeden.

Oorzaken en triggers van ijspriemhoofdpijn

Onderliggende oorzaak

De exacte oorzaak van ijspriemhoofdpijn is momenteel niet bekend. Het wordt vermoed dat het verband houdt met kortdurende verstoringen in de centrale pijnbestrijdingsmechanismen van de hersenen.

Mogelijke uitlokkende factoren

Triggers voor ijspriemhoofdpijn kunnen zijn: spanning, verstoringen in het slaappatroon, alcohol (vooral rode wijn), hormonale veranderingen en bepaalde voedselsupplementen.

Aanverwante aandoeningen

IJspriemhoofdpijn kan worden gecategoriseerd als primaire hoofdpijn, veroorzaakt door de aandoening zelf, of als secundaire hoofdpijn met een onderliggende oorzaak.

Gerelateerde oorzaken zijn migraine, clusterhoofdpijn, arteriitis temporalis (een ontsteking van een slagader bij de slaap), intracerebraal meningeoom, auto-immuunziekten zoals multiple sclerose (MS) en lupus, aangezichtsverlamming van Bel en gordelroos.

Onderzoek en diagnose

De diagnose van ijspriemhoofdpijn wordt gesteld op basis van specifieke criteria:

• Aard van de hoofdpijn: De hoofdpijn manifesteert zich als een enkele steek of een reeks steken.
• Locatie van de pijn:Ofschoon het ook gevoeld kan worden rond de ogen en slapen, wordt het vaker ervaren aan de bovenkant, voorkant, of zijkanten van het hoofd.
• Duur van de pijn: De pijn duurt slechts enkele seconden en heeft een onregelmatige frequentie, wat betekent dat het zich niet volgens een vast patroon herhaalt.
• Afwezigheid van autonome symptomen: Er zijn geen bijkomende symptomen die duiden op ontregeling van het autonome zenuwstelsel, zoals misselijkheid, braken en overgevoeligheid voor licht en geluid. Of blozen, hangend ooglid en tranende ogen.
• Uitsluiting van andere aandoeningen: De hoofdpijn kan niet worden toegeschreven aan een andere aandoening, zoals donderslaghoofdpijn.

Behandeling van ice pick headache

IJspriemhoofdpijn verdwijnt snel en verschilt van andere hoofdpijn- of migrainevormen, die uren of zelfs dagen kunnen aanhouden. Het bijzondere aan ijspriemhoofdpijn is dat het zo kort duurt dat er eigenlijk geen tijd is om pijnstillers in te nemen voordat de pijn al is verdwenen. Dit maakt traditionele behandelingen minder effectief.

In plaats daarvan richten behandelingen zich op het voorkomen van de pijnaanvallen. Preventieve maatregelen bestaan uit het dagelijks innemen van hoofdpijnmedicijnen, zoals die gebruikt worden bij migrainepreventie.

Daarnaast kan het gebruik van melatonine helpen om de frequentie van migraine te verminderen.

Voor het minimaliseren van hoofdpijnpijn wanneer deze toch optreedt, kunnen op recept verkrijgbare niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals indomethacine worden gebruikt. Indometacine is een medicijn dat de synthese van prostaglandines remt. Het heeft pijnstillende, ontstekingsremmende en koortswerende eigenschappen.

Preventie

Om ijspriemhoofdpijn te voorkomen, kun je dezelfde maatregelen nemen als bij andere vormen van hoofdpijn of migraine. Het is belangrijk om voorzichtig te zijn met het gebruik van pijnstillers, omdat overmatig gebruik kan leiden tot medicatieafhankelijke hoofdpijn (MAH).

Hier staan enkele preventieve stappen die je kunt overwegen:

• Gezonde levensstijl: eet gezond en gevarieerd en vermijd het overslaan van maaltijden.
• Voldoende slaap: Zorg voor voldoende slaap om je algehele welzijn te bevorderen.
• Beperk het gebruik van cafeïne en alcohol: Verminder het gebruik van cafeïne en alcohol, aangezien deze stoffen hoofdpijn kunnen triggeren.
• Stressbeheersing: Beheers stress met behulp van ontspanningstechnieken, wandelen in de natuur, etc
• Stoppen met roken: Stop met roken en vermijd het gebruik van andere nicotine- of tabaksproducten.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over ijspriemhoofdpijn, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.