Last Updated on 11 juni 2023 by M.G. Sulman
Bananenbier is een alcoholische drank gemaakt van vergisting van gepureerde bananen. Het is een populair drankje in verschillende landen in Oost-Afrika, waaronder Oeganda, Congo, (Democratische Republiek Congo, kortweg DRC), Kenia, Rwanda en Burundi. Bananenbier wordt vaak gedronken tijdens rituelen en ceremonies. Het wordt gemaakt van rijpe Oost-Afrikaanse hooglandbananen, specifiek van de igikashi- en igisahira-variëteiten. Om de bananen te laten rijpen, wordt er een kuil in de grond gegraven en bekleed met gedroogde bananenbladeren die in brand worden gestoken. Verse bananenbladeren en onrijpe bananen worden erbovenop gelegd en bedekt met meer bladeren en pseudostammen (schijnstammen).1Bananenplanten bevatten een schijnstam van waaruit in het middelpunt steeds een nieuw blad omhoog geduwd wordt. Na enkele dagen worden de bananen rijp.
Wat is bananenbier?
In bepaalde gebieden in Afrika, waar oude tradities nog steeds springlevend zijn en volop worden gepraktiseerd, wordt een ambachtelijke drank vervaardigd die de harten van de lokale bevolking sneller doet kloppen: bananenbier. Dit eeuwenoude elixer staat bekend onder verschillende namen, zoals urwaga in Kenia, lubisi in Oeganda en urwagwa in Rwanda en Burundi. Het brouwsel heeft een rijke geschiedenis en neemt een bijzondere rol in bij rituelen en ceremonies.
Bananenbier, ook wel bekend als mubisi, Kasiksi, urwaga, urwagwa of andere lokale namen, is een alcoholische drank gemaakt van gefermenteerde geprakte bananen. Bananenbier wordt beschouwd als een onderdeel van het culturele erfgoed van deze landen. Het staat symbool voor feestelijkheid, saamhorigheid en gemeenschapszin. Tijdens speciale gelegenheden, zoals bruiloften of overgangsrituelen (rond geboortes, puberteit, huwelijken, menopauze, begrafenissen, etc.), wordt dit brouwsel met verve gedronken.
Bananenbier is niet alleen een traktatie voor de smaakpapillen, maar het is ook een symbool van trots en identiteit voor de lokale gemeenschappen. Het verbindt generaties en houdt oude tradities in leven. Terwijl de wereld verandert, blijft bananenbier een tijdloos en geliefd elixer dat zijn plaats in de harten en glazen van de Afrikaanse volkeren behoudt.
Hoe wordt bananenbier bereid?
Het bereiden van bananenbier vergt vakmanschap en precisie. Er worden normaliter twee soorten bananen gebruikt: de krachtig smakende igikashi en de mildere igisahira. De verhouding tussen beide soorten is belangrijk: er wordt een derde deel igikashi en twee derde deel igisahira gebruikt.
Eenmaal rijp worden de bananen geschild en gekneed tot ze zacht zijn. Teneinde helder bananensap te verkrijgen, wordt het sap geëxtraheerd en gefilterd. vervolgens wordt het aangelengd met water. Ook wordt sorghum, gierst of maïsmeel toegevoegd als bron van wilde gist. Sorghum is een oude graansoort en is familie van gierst. Het wordt gemalen, licht geroosterd en aan het sap toegevoegd. Het mengsel wordt 24 uur lang gefermenteerd en daarna gefilterd.
Bij commerciële productie kan het bier worden gepasteuriseerd om het fermentatieproces te stoppen en de houdbaarheid van het bier te verlengen. Vervolgens wordt het verpakt in glazen of plastic flessen en op de markt gebracht.
Bananenbier is een unieke en traditionele alcoholische drank die de rijke culturele erfgoed van de Oost-Afrikaanse landen weerspiegelt. Het wordt genoten door de lokale bevolking en bezoekers, vooral tijdens sociale bijeenkomsten en feestelijke gelegenheden.
Landen en biermerken
Hieronder staan enkele landen opgesomd waar bananenbier wordt geproduceerd en de bijbehorende namen of soorten bananenbier:
Burundi – Urwarwa
Urwarwa is een traditioneel bananenbier dat wordt geproduceerd in Burundi. Het wordt gemaakt van gefermenteerde bananen.
Democratische Republiek Congo – Mbege
Mbege is een traditioneel bananenbier dat populair is bij de Banyarwanda-gemeenschap in Oost-Congo. Het smaakt zoet.
Oeganda – Tonto
Tonto is een traditioneel bananenbier dat wordt gebrouwen in Oeganda. Het heeft een lichte tot matige alcoholische inhoud.
Rwanda – Ikigage
Ikigage is een traditioneel bananenbier dat in Rwanda wordt geproduceerd. Het bier heeft een zoete en fruitige smaak.
Kameroen – Dolo
Dolo is een traditioneel bananenbier dat veel wordt gedronken in West-Afrikaanse landen, waaronder Kameroen. Het wordt gemaakt van gefermenteerde granen en bananen. Dit bier heeft een licht alcoholpercentage.
Echt Rwandees: bananenbier brouwen
Zelf bananenbier maken: recept
Dit is een eenvoudig recept voor bananenbier:
Wat heb je nodig?
- 4 rijpe bananen
- 1 kg suiker
- 4 liter water
- 1 pakje biergist (ook wel Brewers’s Yeast)
Hoe maak je het?
- Schil de bananen en snijd ze in plakjes.
- Pak ene grote pan en breng daarin het water aan de kook.
- Veg de bananenplakjes toe.
- Laat het geheel ongeveer 15 minuten zachtjes koken.
- Haal de pan van het vuur en voeg de suiker toe.
- Goede roeren totdat de suiker volledig is opgelost.
- Laat het mengsel afkoelen tot kamertemperatuur.
- Voeg het biergist toe en roer goed door.
- Giet het mengsel in een schone, afsluitbare fermentatiepot, zoals een glazen fles of een vat.
- Sluit de pot goed af en laat het gedurende 1 tot 2 weken het bananenbier fermenteren op een koele, donkere plaats. Tijdens het fermentatieproces zal het bier koolzuur ontwikkelen en alcohol produceren.
- Na de fermentatieperiode is het bananenbier klaar om te worden gebotteld. Schenk het bier in schone flessen en sluit deze goed af.
- Laat de gebottelde bierflessen nog enkele dagen op kamertemperatuur staan om een secundaire vergisting te laten plaatsvinden. Secundaire vergisting is eigenlijk letterlijk een tweede vergisting.
- Zet de flessen met bananebier in de koelkast om het op een heerlijke drinktemperatuur te brengen.
N.B.: Het zelf brouwen van bananenbier vereist zorgvuldigheid en hygiëne. Zorg ervoor dat alle gebruikte apparatuur goed schoon is om besmetting te voorkomen.
Uit de oude doos
Zoete biertrend viert hoogtij (1988)
Het Algemeen Dagblad berichtte op 5 maart 1988 dat het zoete bier in België aan een opmars bezig was. Ook het bananenbier. De strekking van het artikel is als volgt:
In België viert de zoete bier trend hoogtij, ondanks het verdwijnen van veel brouwerijen. Het land blijft het bierland bij uitstek, met een recordaantal van 841 Belgische biersoorten vorig jaar. Hoewel het aantal brouwerijen afneemt, verschenen er vorig jaar 134 nieuwe bieren op de markt, waarvan er echter veel al eerder bestonden onder een ander etiket. Het bier past zich regelmatig aan bij de smaak van de consument, en op dit moment winnen de zoetere bieren terrein ten koste van de zure en bittere bieren. Vruchten- en fruitbieren, zoals kersenbier (kriek), bananenbier, frambozenbier, aardbeienbier, zwartebessenbier en zelfs druivenbier, zijn erg populair. In België waren er vorig jaar maar liefst 77 verschillende soorten vruchtenbier op de markt, in vergelijking met 55 in 1983. Hoewel de brouwerijen graag inspelen op deze trend, wordt opgemerkt dat bij het brouwen van het zoete bier geen echte vruchten en fruit meer worden gebruikt, maar siroop. De vereniging “De Objectieve Bierproevers” benadrukt dat het eigenlijk siroopbier zou moeten worden genoemd in plaats van vruchtenbier. De balans van het Belgische bier wordt jaarlijks opgemaakt tijdens “De 24 uren van het Belgische speciaalbier” in Antwerpen, waar een grote variëteit aan Belgische bieren wordt gepresenteerd.
‘Kalebas met bananenbier’ (1987)
De familie De Groot, bestaande uit Reinier (32), een arts uit Leeuwarden, zijn echtgenote Liesbeth (31), een verpleegkundige uit Zwolle, en hun dochter Elsa, werken in Uganda via Memisa om de gezondheidszorg in het gebied te verbeteren. Reinier heeft daar ervaren dat kindersterfte een groot probleem is, met tweehonderd op de duizend kinderen die het eerste levensjaar niet halen. Ze werken samen met de lokale gemeenschap en gezondheidswerkers om de gezondheidszorg en voorlichting te bevorderen. Reinier benadrukt het belang van preventie en gezonde voeding, zoals het opnemen van voedingsmiddelen met verschillende kleuren op het bord. Hij merkt ook op dat malaria, mazelen, diarree en ondervoeding belangrijke oorzaken zijn van kindersterfte. Ze zijn hoopvol dat hun inspanningen vruchten zullen afwerpen, maar erkennen dat politieke stabiliteit ook essentieel is voor verdere ontwikkeling van het land. Daarnaast geeft Reinier aan dat de aidsproblematiek in Uganda weliswaar groeit, maar dat de situatie niet zo alarmerend is als in Nederland wordt ervaren. Ze keren binnenkort terug naar Uganda voor een tweede periode van twee jaar om hun werk voort te zetten.
Het artikel geeft geen specifieke informatie over bananenbier. Het vermeldt wel dat mannen in het gebied waar Reinier de Groot en zijn gezin werken, vaak bananenbier drinken. Het wordt beschreven als een kalebas met bananenbier waar ze ’s ochtends al vroeg mee zitten en vervolgens de hele dag niets doen. Hoewel het artikel niet diep ingaat op bananenbier, geeft het een glimp van de lokale cultuur en gewoonten weer.
Na het drinken van bananenbier executies uitvoeren (1994)
In de vluchtelingenkampen in Oost-Zaïre worden Hutu-extremisten geïdentificeerd die Tutsi-vluchtelingen executeren. ’s Nachts verzamelen de Hutu-milities zich in tenten, drinken bananenbier en schrijven executiebevelen voor vluchtelingen die willen terugkeren naar Ruanda. Gewapend met machetes en knuppels doden ze de vluchtelingen.
“Na het drinken van hun bananenbier en het kauwen van geroosterde maïs, gaan ze op pad om de executies uit te voeren met machetes en knuppels gemaakt van zakken gevuld met lavasteen.”
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over (het zelf maken van) bananenbier, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
