Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
Een bultje op je ooglid kan pijnlijk en hinderlijk zijn, maar is gelukkig meestal ongevaarlijk. Hoewel knobbeltjes vanzelf kunnen verdwijnen, kan zelfzorgbehandeling de genezing bevorderen. Wimpers beschermen de ogen tegen stof en andere zaken, die het oog kunnen irriteren. Talgklieren rond de oogleden helpen de wimpers gezond te houden. Als zo’n talgkliertje ontstoken, verstopt en opgezwollen raken, kan zich een ooglidbultje ontwikkelen. Een verstopt geraakt kliertje aan de binnenzijde van het ooglid, staat bekend als chalazion. Het wordt ook wel gerstekorrel genoemd. Bij blefaritis zijn de ooglidranden of de talgklieren van je ooglid ontstoken.
Een bultje op het ooglid
Een bultje op het ooglid verschijnt meestal als een pijnlijke, rode knobbel aan de rand van het ooglid, vaak tegen de wimpers aan. Bacteriën of een verstopping van de talgklieren van het ooglid veroorzaken de meeste ooglidbultjes.
Een bultje op het ooglid in veelal ongevaarlijk en vereist lang niet altijd medische behandeling. Vaak kun je volstaan met de juiste zelfzorg.
Als een ooglidbult echter steeds pijnlijker wordt, niet reageert op zelfzorgbehandeling of je gezichtsvermogen begint te belemmeren, is het verstandig om een afspraak te maken met je huisarts.
Oorzaken en risicofactoren
Chalazion of talgkliercyste
Een chalazion (of chalazia, als het er meer dan één is) is een onderhuids bultje op het ooglid dat geen pijn doet. Het is een pijnloze zwelling of bultje van een talgklier in het ooglid. Zo’n ooglidbultje wordt ook wel hagelkorrel of gerstekorrel (milia) genoemd. Deze vormen zich vaak op het bovenste ooglid. Een chalazion kan eruit zien als een strontje of hordeolum, maar kan groter worden, tot de grootte van een erwt. Het is ook waarschijnlijker dat het terugkomt.
Strontje in het oog (hordeolum)
Een hordeolum wordt in de volksmond een ‘strontje’ genoemd. het is een acuut abces van een klier in het ooglid door een bacteriële infectie, meestal een stafylokok. Stafylokokken behoren tot de ‘gewone’ huidbacteriën. De officiële benaming is ‘Staphylococcus aureus’. Een strontje is het meest voorkomende type ooglidbult.
Een strontje is een ronde, rode bult die dichtbij je wimpers verschijnt. Het bultje ontstaat plotseling. In veel gevallen wordt het een puistje met een puskopje. Het kan ervoor zorgen dat je ooglid pijnlijk aanvoelt.
Het duurt meestal een paar dagen voordat een strontje is gevormd. Je kunt er meer dan één tegelijk hebben. Een strontje gaat vaak vanzelf over. Het is belangrijk om het bultje niet aan te raken of uit te knijpen.
Xanthelasma
Xanthelasma palpebrare zijn goedaardige plaatselijke platte vetophopingen op en rondom de oogleden. Het zijn onschadelijke, gele bultjes die optreden wanneer bepaalde vetten zich onder de huid ophopen. Deze hobbels verschijnen meestal bij ouderen. In sommige gevallen duiden ze op een hoog cholesterolgehalte.
Steelwratje op het ooglid
Een steelwratje (fibroom) is een klein aangroeisel op de huid. De steelwratjes ontstaan meestal op bepaalde plaatsen op je lichaam zoals op je oogleden, in je hals en nek, op je hoofdhuid, onder je borsten, in je oksels. Het is een volkomen goedaardige laesie.
de naam is wat verwarrend. Steelwratjes zijn namelijk geen echte wratten en ze ontstaan ook niet door een virus. Hoe steelwratjes wel precies ontstaan is anno 2023 niet bekend.
De behandeling is door chirurgische excisie. de arts kan het steelwratje wegsnijden.
Syringomen
Syringomen zijn goedaardige huidkleurige of doorzichtige bultjes die ontstaan uit een afvoergang van een zweetklier. Ze bevinden zich meestal op de onderste oogleden en wangen, maar zijn ook te vinden op de bovenste oogleden.
Het is anno 2023 niet bekend waardoor syringomen ontstaan. Vaak ontwikkelen syringomen zich in de puberteit. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, waardoor er gedacht wordt aan een hormonale oorzaak.
Ouderdomswratten
Een ouderdomswrat staat ook bekend als seborroische keratose. Deze huidafwijking wordt ook wel verruca senilis of verruca seborrhoica (vettige wrat) genoemd. Een ouderdomswrat is een veel voorkomende goedaardige laesie die vooral voorkomt bij de ouder wordende mens. Ze kunnen op het hele lichaam kunnen voorkomen, maar vooral gezien in de hals, onder de oksels, in de liezen of op het bewegende ooglid.
Ouderdomswratten zijn goed omlijnd, wasachtig, brokkelig en lijken op de huid geplakt. De laesie is erg oppervlakkig en kan gepigmenteerd zijn. De behandeling omvat chirurgische excisie.
Epidermale cysten
Epidermale cysten zijn kleine, goedaardige knobbeltjes op de huid. Voorkeursplekken zijn op het gezicht, de nek en de romp. De behandeling omvat excisie en als de cystewand niet wordt verwijderd, kan herhaling optreden.
Kwaadaardige (maligne) ooglidtumoren
Een basaalcelcarcinoom (BCC) is de meest voorkomende ooglidtumor en ze komen vooral voor op oudere leeftijd (50-80 jaar). De afwijking ziet er meestal uit als een ronde glazige zwelling op de lidrand. In het midden kan zich een zweertje bevinden dat makkelijk bloedt.
Symptomen van een ooglidbultje
Bij een chalazion heb je een hard bultje op het ooglid, dat meestal geen pijn doet. Een strontje daarentegen is een rood, pijnlijk bultje op het ooglid. Xanthelasma kenmerkt zich als een niet-pijnlijke geelwitte, lichte verdikking die zich op en rondom de oogleden bevindt.
Onderzoek en diagnose
In de meeste gevallen kan een arts deze aandoening diagnosticeren door de bult op je ooglid van dichtbij te bekijken. De arts zal ook informeren naar je klachten en je medische geschiedenis in ogenschouw nemen,
Behandeling van een knobbeltje op het ooglid
Zelfzorg
Probeer niet in een strontje te knijpen of te drukken. Dit kan het risico op infectie verhogen en kan ook bacteriën naar je andere oog verspreiden. Je een strontje thuis behandelen door er maximaal vier keer per dag een warm washandje op te leggen gedurende 10 minuten.
Een chalazion kun je ook behandelen door er een warm washandje op te leggen. Leg het warme washandje op het ooglid en laat het 10 tot 15 minuten liggen. Verwarm zo nodig het washandje opnieuw, indien het te veel is afgekoeld. Doe dit vier keer per dag. Dit maakt de huid zachter, waarna je het ooglid kunt masseren gedurende twee minuten. Was wel eerst je handen met water en zeep. Probeer zachtjes het bultje leeg te duwen. Masseer in de richting van de rand van je ooglid.
Xanthelasma heeft geen zelfzorg nodig.
Medische behandeling
Een strontje breekt vanzelf open. Daarna droogt het in en geneest het. Als het het strontje er al 2 weken zit en er treedt geen verbetering op of je hebt veel pijn, dan kan de huisarts chlooramfenicol oogdruppels of oogzalf voorschrijven. Dit is een antibioticum.
Bij grofweg de helft van de mensen verdwijnt een chalazion vanzelf. Vaak binnen 6 maanden. Gaat het bultje niet vanzelf weg of zit het in de weg, dan kun je het laten behandelen. Dit kan door een kleine operatie of een injectie met ontstekingsremmer.
Xanthelasmata kan onder meer worden behandeld met een ablatieve laser, zoals een CO2-laser of een Erbium YAG laser.
Xanthelasmata kan ook onder plaatselijke verdoving worden verwijderd door een chirurg. De operatie duurt ongeveer 15 tot 30 minuten. Op onderstaande video is zo’n operatieve ingreep te zien:
Prognose
Ooglidbultjes hebben meestal geen medische zorg nodig, omdat ze onschadelijk zijn. In de meeste gevallen verdwijnen de bultjes met zelfzorgmaatregelen. Maak ene afspraak met je huisarts als het je gezichtsvermogen begint te verstoren of niet meer reageert op thuisbehandelingen. Je huisarts zal onderzoeken wat er aan de hand is en een behandelplan opstellen.
Preventie
Het beoefenen van goede hygiëne kan het risico op het krijgen van een strontje helpen verminderen. Voorkom de verspreiding van bacteriën door regelmatig je handen te wassen en door je ogen niet aan te raken. Als je wel je ogen wilt aanraken, was dan eerst je handen met water en zeep.
Een chalazion kan voorkomen worden door je oogleden eenmaal per dag te spoelen als je blefaritis (ooglidrandontsteking) hebt. Je kunt ook een warm washandje op je ooglid leggen zodra het geïrriteerd aanvoelt.
Het beheersen van je cholesterolgehalte door gezond te eten en af te vallen als je te zwaar bent, kan xanthelasma helpen voorkomen dat te wijten is aan een hoog cholesterolgehalte.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een bultje op je ooglid. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
