Bultje op ooglid: symptomen en oorzaken

Last Updated on 31 mei 2025 by M.G. Sulman

Een bultje op je ooglid kan pijnlijk en hinderlijk zijn, maar is gelukkig meestal ongevaarlijk. Hoewel knobbeltjes vanzelf kunnen verdwijnen, kan zelfzorgbehandeling de genezing bevorderen. Wimpers beschermen de ogen tegen stof en andere zaken, die het oog kunnen irriteren. Talgklieren rond de oogleden helpen de wimpers gezond te houden. Als zo’n talgkliertje ontstoken, verstopt en opgezwollen raken, kan zich een ooglidbultje ontwikkelen. Een verstopt geraakt kliertje aan de binnenzijde van het ooglid, staat bekend als chalazion. Het wordt ook wel gerstekorrel genoemd. Bij blefaritis zijn de ooglidranden of de talgklieren van je ooglid ontstoken.

Een bultje op het ooglid

Een bultje op het ooglid verschijnt meestal als een pijnlijke, rode knobbel aan de rand van het ooglid, vaak tegen de wimpers aan. Bacteriën of een verstopping van de talgklieren van het ooglid veroorzaken de meeste ooglidbultjes.

Een bultje op het ooglid in veelal ongevaarlijk en vereist lang niet altijd medische behandeling. Vaak kun je volstaan met de juiste zelfzorg.

Als een ooglidbult echter steeds pijnlijker wordt, niet reageert op zelfzorgbehandeling of je gezichtsvermogen begint te belemmeren, is het verstandig om een afspraak te maken met je huisarts.

Oorzaken en risicofactoren

Chalazion of talgkliercyste

Een chalazion (of chalazia, als het er meer dan één is) is een onderhuids bultje op het ooglid dat geen pijn doet. Het is een pijnloze zwelling of bultje van een talgklier in het ooglid. Zo’n ooglidbultje wordt ook wel hagelkorrel of gerstekorrel (milia) genoemd. Deze vormen zich vaak op het bovenste ooglid. Een chalazion kan eruit zien als een strontje of hordeolum, maar kan groter worden, tot de grootte van een erwt. Het is ook waarschijnlijker dat het terugkomt.

Strontje in het oog (hordeolum)

Een hordeolum wordt in de volksmond een ‘strontje’ genoemd. het is een acuut abces van een klier in het ooglid door een bacteriële infectie, meestal een stafylokok. Stafylokokken behoren tot de ‘gewone’ huidbacteriën. De officiële benaming is ‘Staphylococcus aureus’.  Een strontje is het meest voorkomende type ooglidbult.

Een strontje is een ronde, rode bult die dichtbij je wimpers verschijnt. Het bultje ontstaat plotseling. In veel gevallen wordt het een puistje met een puskopje. Het kan ervoor zorgen dat je ooglid pijnlijk aanvoelt.

Het duurt meestal een paar dagen voordat een strontje is gevormd. Je kunt er meer dan één tegelijk hebben. Een strontje gaat vaak vanzelf over. Het is belangrijk om het bultje niet aan te raken of uit te knijpen.

Xanthelasma

Xanthelasma palpebrare zijn goedaardige plaatselijke platte vetophopingen op en rondom de oogleden. Het zijn onschadelijke, gele bultjes die optreden wanneer bepaalde vetten zich onder de huid ophopen. Deze hobbels verschijnen meestal bij ouderen. In sommige gevallen duiden ze op een hoog cholesterolgehalte.

Steelwratje op het ooglid

Een steelwratje (fibroom) is een klein aangroeisel op de huid. De steelwratjes ontstaan meestal op bepaalde plaatsen op je lichaam zoals op je oogleden, in je hals en nek, op je hoofdhuid, onder je borsten, in je oksels. Het is een volkomen goedaardige laesie.

de naam is wat verwarrend. Steelwratjes zijn namelijk geen echte wratten en ze ontstaan ook niet door een virus. Hoe steelwratjes wel precies ontstaan is anno 2025 niet bekend.

De behandeling is door chirurgische excisie. de arts kan het steelwratje wegsnijden.

Syringomen

Syringomen zijn goedaardige huidkleurige of doorzichtige bultjes die ontstaan uit een afvoergang van een zweetklier. Ze bevinden zich meestal op de onderste oogleden en wangen, maar zijn ook te vinden op de bovenste oogleden.

Het is anno 2025 niet bekend waardoor syringomen ontstaan. Vaak ontwikkelen syringomen zich in de puberteit. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, waardoor er gedacht wordt aan een hormonale oorzaak.

Ouderdomswratten

Een ouderdomswrat staat ook bekend als seborroische keratose. Deze huidafwijking wordt ook wel verruca senilis of verruca seborrhoica (vettige wrat) genoemd. Een ouderdomswrat is een veel voorkomende goedaardige laesie die vooral voorkomt bij de ouder wordende mens. Ze kunnen op het hele lichaam kunnen voorkomen, maar vooral gezien in de hals, onder de oksels, in de liezen of op het bewegende ooglid.

Ouderdomswratten zijn goed omlijnd, wasachtig, brokkelig en lijken op de huid geplakt. De laesie is erg oppervlakkig en kan gepigmenteerd zijn. De behandeling omvat chirurgische excisie.

Epidermale cysten

Epidermale cysten zijn kleine, goedaardige knobbeltjes op de huid. Voorkeursplekken zijn op het gezicht, de nek en de romp. De behandeling omvat excisie en als de cystewand niet wordt verwijderd, kan herhaling optreden.

Kwaadaardige (maligne) ooglidtumoren

Een basaalcelcarcinoom (BCC) is de meest voorkomende ooglidtumor en ze komen vooral voor op oudere leeftijd (50-80 jaar). De afwijking ziet er meestal uit als een ronde glazige zwelling op de lidrand. In het midden kan zich een zweertje bevinden dat makkelijk bloedt.

Symptomen van een ooglidbultje: dit kun je merken

Een bultje op je ooglid kan er klein en onschuldig uitzien, maar voelt soms heel anders aan. Sommige bultjes zijn pijnlijk, andere niet. Sommige groeien langzaam, andere duiken ineens op als een ongewenste verrassing. Hieronder vind je de meest voorkomende symptomen op een rij.

Algemene symptomen van een ooglidbultje

• Een voelbare zwelling op of langs het ooglid

• Roodheid of verkleuring rond het bultje

• Gevoeligheid of pijn bij aanraken (vooral bij een hordeolum/strontje)

• Tranen of een zanderig gevoel in het oog

• Lichte druk of zwaarte op het ooglid

• Soms pus, vocht of schilfers aan de rand van het ooglid

• Irritatie of jeuk bij het knipperen

• In zeldzame gevallen: wazig zien of drukgevoel in of achter het oog

Per type ooglidbultje: zo herken je het verschil

Type bultje	Typische symptomen
Chalazion (gerstekorrel)	Harde, pijnloze knobbel onderhuids; meestal traag groeiend en niet rood
Hordeolum (strontje)	Pijnlijk, rood, gezwollen bultje met pus; voelt aan als een puistje of abces
Xanthelasma	Geelwitte, vlakke verdikkingen rond de oogleden; niet pijnlijk of ontstoken
Steelwratje (fibroom)	Zacht, bewegelijk aanhangseltje; huidkleurig of iets donkerder; geen pijn
Syringomen	Meerdere kleine, glanzende bultjes op of onder het ooglid; geen roodheid of pijn
Ouderdomswrat	Wratachtig, soms schilferig oppervlak; voelt ruw aan; meestal niet gevoelig
Epidermale cyste	Bolvormige zwelling onder de huid; soms pijnlijk bij ontsteking
Basaalcelcarcinoom (zeldzaam)	Glazige, parelachtige knobbel of zweertje; bloedt makkelijk; groeit langzaam

Let op:
Sommige bultjes lijken sterk op elkaar. Bij twijfel, snelle groei of als het bultje anders aanvoelt dan je gewend bent: laat het nakijken door een arts. Je ogen zijn het waard.

Vergelijkingstabel ooglidbultjes

Soort bultje	Pijn?	Locatie	Verschijning	Oorzaak	Zelfzorg mogelijk?	Wanneer naar de arts?
Chalazion	Meestal geen	Meestal bovenste ooglid	Ronde, harde zwelling onderhuids	Verstopte talgklier	Ja: warm kompres en massage	Als het niet weggaat na 6 weken, groter wordt, terugkeert of gezichtsveld belemmert
Hordeolum (strontje)	Ja, vaak scherp	Rand van het ooglid, bij wimpers	Rood, pijnlijk bultje met puskopje	Bacteriële infectie (meestal stafylokokken)	Ja: warm kompres, hygiëne	Als er na 2 weken geen verbetering is, bij hevige pijn of pusafscheiding
Xanthelasma	Nee	Rondom oogleden (vaak beide)	Geel-witte, vlakke vetophopingen	Vetopstapeling, soms bij hoog cholesterol	Nee	Bij cosmetische bezorgdheid of vermoeden van onderliggende cholesterolstoornis
Steelwratje (fibroom)	Nee	Op of rond de ooglidrand	Klein, zacht uitsteekseltje met steeltje	Bindweefselgroei, oorzaak onbekend	Nee	Bij irritatie, groei of als je het cosmetisch storend vindt
Syringoom	Nee	Onderste ooglid, soms boven	Kleine huidkleurige of parelachtige bultjes	Verstoorde zweetkliertjes (vaak hormonaal)	Nee	Bij twijfel over diagnose of cosmetisch storend
Ouderdomswrat (verruca seborrhoica)	Soms licht jeukend	Op bewegend deel van ooglid	Brokkelig, vettig, lijkt op opgeplakte wrat	Veroudering van huid	Nee	Bij snelle groei, bloeding of twijfel of het iets kwaadaardigs kan zijn
Epidermale cyste	Soms gevoelig	Ooglid of wenkbrauwgebied	Ronde, onderhuidse zwelling, soms met opening	Verstopte talg- of haarfollikeluitgang	Nee	Als de cyste ontstoken raakt, snel groeit of terugkomt
Basaalcelcarcinoom (BCC)	Meestal geen	Lidrand of huid rondom oog	Glazige, roze of parelachtige knobbel, soms zweertje	Huidkanker door UV-schade	Nee	Altijd: bij elke verdachte, niet-genezende, groeiende of bloederige plek

Toelichting:

• ✅ Zelfzorg mogelijk? betekent of je er thuis iets aan kunt doen.

• 🚨 Wanneer naar de arts? geeft je een duidelijk alarmsignaal.

• Deze tabel is bedoeld als hulpmiddel, geen vervanging van medische beoordeling bij twijfel.

Niet twijfelen, maar bellen: wanneer je wél naar de dokter moet

Een bultje op je ooglid is vaak onschuldig en verdwijnt met wat geduld en een warm washandje. Maar soms fluistert je lijf iets dat je beter niet kunt negeren. Sterker nog: het roept. En dan is het tijd om je huisarts in te schakelen. Hieronder lees je de signalen waarbij je de zelfzorg even mag parkeren en de telefoon erbij pakt.

Hevige pijn of zwelling die snel toeneemt

Als je ooglid ineens opzwelt alsof er een pingpongbal achter zit, en de pijn je wakker houdt: dit is geen gewone chalazion meer. Dit kán wijzen op een diepere ontsteking of zelfs een abces. Niet afwachten, maar laten bekijken.

Wazig zien of een drukkend gevoel achter het oog

Je zicht is heilig. Als je merkt dat je waziger ziet, of een drukkend, naar gevoel hebt achter je oog of richting je slaap, kan het bultje meer doen dan je denkt. Je oog zelf kan in de verdrukking komen. Laat er direct naar kijken.

Koorts of je voelt je ziek en beroerd

Een simpel strontje hoort geen koorts te geven. Heb je koude rillingen, spierpijn of voel je je algeheel belabberd? Dan is er mogelijk meer aan de hand. Een infectie kan zich uitbreiden – en dat wil je vóór zijn.

Er komt pus of bloed uit het bultje

Een bultje dat plots openbarst en pus of bloed verliest, is niet per se gevaarlijk, maar wél een reden voor controle. De kans op een infectie of verspreiding naar andere delen van het oog is reëel, en een antibioticum kan dan nodig zijn.

Het bultje blijft terugkomen of gaat niet weg

Als je al weken rondloopt met een hardnekkige knobbel of telkens opnieuw bultjes ontwikkelt, is het goed om het te laten beoordelen. Soms zit er een onderliggende huidprobleem of chronische ontsteking (zoals blefaritis) achter die aangepakt moet worden.

Het bultje groeit snel of ziet er ‘anders’ uit

Is de vorm grillig, verandert de kleur, of lijkt het bultje helemaal niet op een klassiek strontje of chalazion? Dan moet huidkanker uitgesloten worden – zeker bij oudere mensen. Niet om bang van te worden, maar wél om serieus te nemen.

Onderzoek en diagnose

In de meeste gevallen kan een arts deze aandoening diagnosticeren door de bult op je ooglid van dichtbij te bekijken. De arts zal ook informeren naar je klachten en je medische geschiedenis in ogenschouw nemen,

Behandeling van een knobbeltje op het ooglid

Zelfzorg

Probeer niet in een strontje te knijpen of te drukken. Dit kan het risico op infectie verhogen en kan ook bacteriën naar je andere oog verspreiden. Je een strontje thuis behandelen door er maximaal vier keer per dag een warm washandje op te leggen gedurende 10 minuten.

Een chalazion kun je ook behandelen door er een warm washandje op te leggen. Leg het warme washandje op het ooglid en laat het 10 tot 15 minuten liggen. Verwarm zo nodig het washandje opnieuw, indien het te veel is afgekoeld. Doe dit vier keer per dag. Dit maakt de huid zachter, waarna je het ooglid kunt masseren gedurende twee minuten. Was wel eerst je handen met water en zeep. Probeer zachtjes het bultje leeg te duwen. Masseer in de richting van de rand van je ooglid.

Xanthelasma heeft geen zelfzorg nodig.

Medische behandeling

Een strontje breekt vanzelf open. Daarna droogt het in en geneest het. Als het het strontje er al 2 weken zit en er treedt geen verbetering op of je hebt veel pijn, dan kan de huisarts chlooramfenicol oogdruppels of oogzalf voorschrijven. Dit is een antibioticum.

Bij grofweg de helft van de mensen verdwijnt een chalazion vanzelf. Vaak binnen 6 maanden. Gaat het bultje niet vanzelf weg of zit het in de weg, dan kun je het laten behandelen. Dit kan door een kleine operatie of een injectie met ontstekingsremmer.

Xanthelasmata kan onder meer worden behandeld met een ablatieve laser, zoals een CO2-laser of een Erbium YAG laser.

Xanthelasmata kan ook onder plaatselijke verdoving worden verwijderd door een chirurg. De operatie duurt ongeveer 15 tot 30 minuten. Op onderstaande video is zo’n operatieve ingreep te zien:

Prognose

Ooglidbultjes hebben meestal geen medische zorg nodig, omdat ze onschadelijk zijn. In de meeste gevallen verdwijnen de bultjes met zelfzorgmaatregelen. Maak ene afspraak met je huisarts als het je gezichtsvermogen begint te verstoren of niet meer reageert op thuisbehandelingen. Je huisarts zal onderzoeken wat er aan de hand is en een behandelplan opstellen.

Wat zit eronder? Wanneer een ooglidbultje méér zegt dan je denkt

Soms is een bultje op je ooglid niet zomaar een op zichzelf staand dingetje. Het lijkt onschuldig – een verstopte klier, een klein puistje – maar je lijf fluistert soms méér. Er kunnen namelijk onderliggende aandoeningen meespelen die je huid, je vetstofwisseling of je afweer beïnvloeden. En dan is zo’n bultje geen hoofdrolspeler, maar een bijrol in een groter verhaal.

Xanthelasma: vet op de loer

Die gele vlekjes op je ooglid – ook al zijn ze klein en plat – kunnen wijzen op hyperlipidemie: te veel vet in je bloed. Dat zie je niet meteen aan de buitenkant, maar het stapelt zich wél op. Niet alleen rond je ogen, maar ook in je bloedvaten. Bij wie xanthelasmata heeft, is het dus slim om even een cholesteroltest te laten doen. Je ogen verklappen soms eerder dan je hart wat er aan de hand is.

Steeds weer dat chalazion? Denk aan blefaritis of rosacea

Heb je geregeld een chalazion of strontje, alsof het steeds terugkomt alsof je ooglid ermee wil zeggen: “Hé, we zijn er weer!” Dan is het tijd om verder te kijken. Chronische ooglidontsteking (blefaritis) of een huidziekte als rosacea kan onderliggend meespelen. In dat geval is de bult slechts het topje van de ijsberg, en ligt de oplossing in bredere (oog)hygiëne en soms medicatie.

Bij herhaalde infecties: hoe sterk is je afweer?

Krijg je steeds opnieuw ontstoken ooglidbultjes, zonder duidelijke aanleiding? Dan kan er sprake zijn van een verlaagde weerstand. Immuundeficiëntie, door bijvoorbeeld diabetes, medicatie of een andere aandoening, maakt je vatbaarder voor infecties – ook in de huid rond je ogen. Het is goed om dan niet alleen het bultje te behandelen, maar ook de bodem te onderzoeken waarop het groeit.

Preventie

Het beoefenen van goede hygiëne kan het risico op het krijgen van een strontje helpen verminderen. Voorkom de verspreiding van bacteriën door regelmatig je handen te wassen en door je ogen niet aan te raken. Als je wel je ogen wilt aanraken, was dan eerst je handen met water en zeep.

Een chalazion kan voorkomen worden door je oogleden eenmaal per dag te spoelen als je blefaritis (ooglidrandontsteking) hebt. Je kunt ook een warm washandje op je ooglid leggen zodra het geïrriteerd aanvoelt.

Het beheersen van je cholesterolgehalte door gezond te eten en af ​​te vallen als je te zwaar bent, kan xanthelasma helpen voorkomen dat te wijten is aan een hoog cholesterolgehalte.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een bultje op je ooglid. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.