Mozaiek-gemeenten: een Bijbel-kritische beschouwing

Last Updated on 12 februari 2024 by M.G. Sulman

Mozaiek is een groep van evangelische kerken in Nederland, welke is gestart in 2012 in Veenendaal. Het begon met Mozaiek0318, opgericht door Kees Kraayenoord. Het groeide snel van 40 leden in 2012 naar 4.000 in 2019. Anno 2024 zijn er dertien Mozaiek-gemeentes¹, waarbij nieuwe gemeenten worden begeleid door Mozaiek0318. Ondanks een moderne uitstraling beweert Kraayenoord dat de kerk eigenlijk heel orthodox is en geen liberale club is², waarmee hij suggereert dat het vasthoudt aan een gezonde Bijbelse leer. Toch rijst de vraag: doet Mozaiek dit echt? Of is dit de zoveelste kerk die – als je verder kijkt dan je neus lang is – met de tijdgeest flirt?

Inhoud verberg

1 Mozaiek-gemeenten in vogelvlucht

2 Theologie van evangelische gemeente Mozaiek onder de loep

3 Een Bijbel-kritische beschouwing: rode vlaggen

3.1 🚩 Weining diepgang / therapeutische preken

3.2 🚩 Homoseksualiteit en homorelaties: ‘Agree to disagree’

3.3 🚩 Vrouwelijke predikanten

3.4 🚩 Seeker-friendly

4 Preken in Mozaiek

4.1 Zondag 20 maart 2023 | Joël Boertjens | Durf te vliegen | Mozaiek

5 Reacties en ervaringen

Mozaiek-gemeenten in vogelvlucht

In amper twaalf jaar heeft Mozaiek, ontsproten uit de moedergemeente in Veenendaal, maar liefst twaalf dochtergemeenten geplant, voornamelijk in de Biblebelt. Deze opmerkelijke groei roept zowel bewondering als vragen op in kerkelijk Nederland. Predikanten en theologen uiten gemengde gevoelens en stellen kritische vragen over Mozaiek’s keuze om zich te vestigen waar reeds veel kerken zijn. Mozaiek-gemeenten trekken vaak leden aan van andere gemeenten en kerken en dit ledenverlies leidt dan tot teleurstelling bij de predikanten van deze kerken. Het overgrote deel van de gemeenteleden komt namelijk uit andere kerken, maar daartussen zitten echter ook nieuwkomers.³

Het begon met muzikant en voorganger Kees Kraayenoord uit Veenendaal, die zich niet thuis voelde in de kerken van zijn eigen woonplaats. Samen met enkele gezinnen kwam hij bijeen voor “Bijbelstudie en aanbidding”. De behoefte aan een gemeenschap waar het niet uitmaakt wie je bent en wat je gelooft, leidde tot de oprichting van Mozaiek0318 op 15 januari 2012.⁴

De huisgemeente groeide al snel uit zijn jasje. Anno 2024 komt de gemeente elke zondag twee keer samen in De Basiliek, een evenementenlocatie met 1420 zitplaatsen. Daarnaast volgen honderden mensen de diensten via livestream.

Anno 2024 zijn er 13 Mozaiek-gemeenten:

Rotterdam
Middelburg
Amsterdam
Veenendaal
Nijkerk
Almere
Drachten
Steenwijk
Hardenberg
Rijssen
Apeldoorn
Stadskanaal
Voorschoten

Mozaiek beperkt zich niet tot zondagsdiensten. De gemeente geeft boeken, cd’s en een magazine uit, produceert podcasts, organiseert cursussen over het christelijk geloof en heeft een eigen band, Mozaiek Worship, die liederen voortbrengt. Het streven naar een eigentijdse expressie van het geloof lijkt een breed publiek aan te spreken.

Volgens Kraayenoord is het ‘je welkom voelen’ de sleutel tot het ‘geheim’ van zijn kerk.⁵ Mozaiek’s filosofie, geïnspireerd door Amerikaanse seeker churches, draait om eigentijdse diensten die specifiek gericht zijn op buitenkerkelijken. Deze instelling weerspiegelt zich ook in hun benadering van homoseksualiteit. Mensen met een homoseksuele relatie worden verwelkomd en kunnen deelnemen aan alle activiteiten, ze kunnen zelfs dienen in leidinggevende functies:

“Homo’s zijn welkom. Ze worden gedoopt, mogen aan het avondmaal en doen mee aan alle activiteiten, ook in leidinggevende functies, en ook als ze een relatie hebben. Maar er is bij ons ook ruimte voor een homo die celibatair wil leven en voor mensen die homoseksualiteit afwijzen. Bij ons komt ontmoeting vóór iemands standpunt.”⁶

Toch blijft het zegenen van het homohuwelijk vooralsnog een stap te ver binnen dit kerkverband.⁷

Theologie van evangelische gemeente Mozaiek onder de loep

De kerkredactie van het Reformatorisch Dagblad (RD) heeft Prof. dr. W. van Vlastuin gevraagd om een theologische analyse te maken van de boodschap in de Mozaiekgemeenten.⁸ De scherpe theologische inzichten van deze vooraanstaande Nederlandse theoloog, tevens rector van het Hersteld Hervormd Seminarie en hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam, werpen een verhelderend licht op het theologische landschap van Mozaiek. Welk totaalbeeld levert het overzicht van de zeven preken die Van Vlastuin heeft beluisterd op?

De preken bij Mozaiek vallen volgens Van Vlastuin op door een prominent ik-gehalte, vaak beginnend met persoonlijke verhalen van de voorganger, waarbij de uitleg van de Schrift heel oppervlakkig blijft. Er wordt weining met de tekst geworsteld om de diepte ervan te verkennen. De Schriftuitleg blijft vaak beperkt en dient eerder als instructie dan als openbaring van God. In vergelijking met bevindelijke prediking lijkt het besef van de heilshistorische context te ontbreken. Bijvoorbeeld, in een preek over Johannes de Doper wordt Johannes als ons model voorgesteld, waarbij zijn unieke rol als aankondiger van de Messias wordt vergeten.

De preken bij Mozaiek missen geestelijke diepgang en lijken vaak meer therapeutisch van aard te zijn. De professor zegt hierover:

“De hoofdlijn van de gehoorde preken komt erop neer dat Jezus een coach is Die ons helpt om niet depressief te zijn en goed met ons leven om te gaan. Als zodanig bieden de preken best enige wijsheid. Het is goed om een ritme in acht te nemen en regelmatig te rusten. Maar heb ik daar het Evangelie voor nodig? Kan een religie zonder Jezus dit mij niet leren, of een seculiere therapeut?”⁹

De preken bij Mozaiek leggen nadruk op praktische levensadviezen zoals bruggen bouwen, rust nemen en zorgvuldig omgaan met problemen, maar de kritiek is dat dit een te simpel psychologisch menu biedt. De vraag rijst of deze adviezen het wezenlijke evangelie van Jezus’ werk, Koninkrijk en toekomst vervangen, en of ze in diepte tekortschieten bij ernstige gebrokenheid en psychisch lijden.

De preken worden als te lichtzinnig en oppervlakkig ervaren, omdat de kern van het Evangelie ontbreekt, waardoor het geen Bijbelse boodschap lijkt te zijn:

“Kortom, met alle respect voor Mozaiekmensen, maar Mozaiekpreken zijn mij exegetisch, theologisch, zielkundig en psychologisch veel te lichtzinnig en oppervlakkig. Omdat de kern van het Evangelie ontbreekt, is het geen Bijbelse boodschap. Bij Mozaiek voel ik mij dan ook in een andere wereld dan in de kerk van alle eeuwen.”¹⁰

Een Bijbel-kritische beschouwing: rode vlaggen

Er zijn meerdere rode vlaggen te ontwaren als we de Mozaiek-gemeenten tegen het licht houden. We bespreken er 4:

🚩 Weining diepgang / therapeutische preken

Volgens Van Vlastuin stellen de preken van de voorgangers in Mozaiek Jezus voor als een coach die je helpt mer het omgaan van levensuitdagingen. Een therapeutisch evangelie verwijdert dat zonde uit het christelijke denken en reduceert God tot een passief element in een levenslange counselingssessie.

In een gesprek tussen ds. J.A. van den Berg (hervormd predikant te Sint Anthoniepolder) en Arjen ten Brinke (voorganger Mozaiek), kwam dit punt ook aan de orde.¹¹ In de preken van Mozaiek komt slechts een enkele keer een Bijbels begrip als ”zonde” aan de orde. Van den Berg merkt hierover op:
“Veelal mis ik de worsteling, de realiteit van het dagelijks struikelen en de betekenis van het kruis, van het werk van de Heere Jezus. In een van de preken zeg je: „Hij heeft onze pijn en ons veroordeeld-zijn door mensen gedragen aan het kruis.” In die uitspraak miste ik –ik bedoel dat niet om iets af te breken, hè?– wat voor mij de hoofdbetekenis is van het kruis: Jezus droeg mijn zónde.”¹²

Predik over de zonde, want om gered te worden, moeten we erkennen dat we iets hebben waarvan we gered moeten worden. Een prediking die de zonde vermijdt, faalt in het verkondigen van het evangelie van verlossing en schiet tekort in het presenteren van de God van het evangelie. We zijn verlost van zonde, niet alleen van iemand anders’ zonde, maar van de onze. We zijn allemaal zondaars, geboren in zonde, en alleen het bloed van Jezus kan onze zonden wegwassen.¹³

🚩 Homoseksualiteit en homorelaties: ‘Agree to disagree’

Prof. dr. Miranda Klaver, hoogleraar antropologie van religie aan de Vrije Universiteit Amsterdam geeft aan dat bij Mozaiek iedereen welkom is zoals ze zijn, inclusief homo’s en lesbiennes met een (homoseksuele) relatie.¹⁴ In tegenstelling tot andere grote evangelische kerken, zoals Doorbrekers of Hillsong, mogen bij Mozaiek praktiserende homo’s leidende functies bekleden en deelnemen aan verschillende kerkelijke activiteiten. Dit maakt Mozaiek uniek in de evangelische en pinksterkerk gemeenschappen. Klaver zegt hierover:

“Praktiserende homo’s die zich bij Mozaiek aansluiten, moeten één ding voor lief nemen. Het kan zijn dat hun buurman of buurvrouw in de zondagse dienst iemand is die vindt dat de Bijbel seksualiteit exclusief reserveert voor relaties tussen een man en een vrouw. Dat zullen homo’s die naar Mozaiek komen dan moeten accepteren. Omgekeerd vraagt Mozaiek van leden die homoseksualiteit afwijzen dat ze hun homoseksuele medebroeders toch liefhebbend bejegenen. Eigenlijk geldt bij Mozaiek, op dit gevoelige punt, dus de afspraak: We agree to disagree.”¹⁵

De Bijbel spreekt zeer ernstig over seksuele immoraliteit en veroordeelt, ook homoseksualiteit. De Bijbel beschouwt het duidelijk en ondubbelzinnig als een ernstige zonde (Romeinen 1:26,27. 1 Kor. 6:10). Zo’n zonde wordt niet beschouwd als een adiafora, een zedelijk onverschillige gedraging. Of als een agree to disagree-kwestie, zoals voeding (zie Romeinen 14). Elke poging om een derde weg te vinden is onverstandig, omdat het gedrag betreft dat de Bijbel niet accepteert. Een dergelijke tolerante houding zou niet worden toegepast op zonden als incest, racisme of mensenhandel. De Bijbel, zowel het Oude als het Nieuwe Testament, benadrukken de ernst van homoseksuele zonde. Seksueel gedrag tussen mensen van hetzelfde geslacht wordt categorisch afgewezen.¹⁶

De Amerikaans gereformeerde theoloog, predikant en auteur, Kevin DeYoung, zegt hierover:

“We kunnen homoseksueel gedrag niet beschouwen als een onverschillige kwestie. Natuurlijk is homoseksualiteit niet de enige zonde in de wereld, en ook niet de meest kritieke die in veel kerkgemeenschappen moet worden aangepakt. Maar als het juist is wat er in 1 Korintiërs 6 staat, dan is het niet overdreven om te zeggen dat het goedkeuren van homoseksueel gedrag – net zoals het ondersteunen van elke vorm van seksuele immoraliteit – het risico met zich meebrengt dat mensen naar de hel worden geleid. De Schrift waarschuwt ons vaak – en in de strengste bewoordingen – tegen het vinden van onze seksuele identiteit los van Christus en tegen het nastreven van seksuele praktijken die in strijd zijn met het zijn in Christus (of dat nu homoseksuele zonde of heteroseksuele zonde is). Hetzelfde geldt niet als het gaat om verschillende visies op het duizendjarig vrederijk [premillennialisme / amillennialisme / postmillennialisme] of het beslissen welke instrumenten we bij de aanbidding moeten gebruiken. Wanneer we de doctrine tolereren die homoseksueel gedrag bevestigt, tolereren we een doctrine die mensen verder van God afleidt. Dit is nauwelijks missionair leiderschap of koninkrijkschristendom. Volgens Jezus is het berouw over seksuele immoraliteit, en niet de tolerantie ervan, wat leidt tot menselijke bloei (Openb. 2:20-23). Christenen die deze fundamentele boodschap verwarren, zijn geen verspreiders van een bevrijdende derde weg, maar van een dodelijke en lafhartig verkeerde weg.”¹⁷

De Mozaïekgemeenten passen zich aan aan feminisme (zie onder) en homo-emancipatie, wat iets zegt over hun omgang met de Bijbel. Ze lijken orthodox en geworteld in de Schrift, maar in werkelijkheid onderwerpen ze zich niet aan het Woord van God, vooral op terreinen waar de Bijbel botst met de wereldse geest. Dit kan misleidend zijn voor christenen uit orthodox-reformatorische gemeenten die overwegen lid te worden, omdat Mozaïek slechts schijnbaar orthodox is en zich niet volledig aan het Woord van God onderwerpt.¹⁸

Ook wordt de levensreddende en -veranderde kracht van het Evangelie miskent. In 1 Korinthe 6:10-11 staat:

“Dwaal niet! Ontuchtplegers, afgodendienaars, overspelers, schandknapen, mannen die met mannen slapen, dieven, hebzuchtigen, dronkaards, lasteraars en rovers zullen het Koninkrijk van God niet beërven. Sommigen van u zijn dat wel geweest, maar u bent schoongewassen, maar u bent geheiligd, maar u bent gerechtvaardigd, in de Naam van de Heere Jezus en door de Geest van onze God.”

Paulus noemt verschillende voorbeelden van zondige levensstijlen en benadrukt dat zij die zich daardoor laten kenmerken, geen deel zullen hebben aan het koninkrijk van God. Hij wijst erop dat, hoewel deze zonden vergeven kunnen worden, zij die volharden in deze daden rebelleren tegen God en Zijn wil. Paulus herinnert de gelovigen in Korinthe eraan dat sommigen van hen eerder deze zonden begingen en zonder Gods genade geen deel zouden hebben aan Zijn koninkrijk. Dit geldt in wezen voor iedereen, omdat onze zonden ervoor zorgen dat we de heerlijkheid van God missen (Romeinen 3:23) en zonder Zijn genade verloren zouden zijn.¹⁹

Mozaiek-voorganger Joël Boertjens zegt in gesprek met ds. Kees van Velzen niet tussen een homostel en Jezus in te willen staan als zij in hun oprechte zoektocht erop uitkomen dat een homorelatie (in liefde en trouw) goed is.²⁰ Hij beschouwt dit thema als een ‘secundaire kwestie’, hij rekent het tot de adiaphora. Adiaphora verwijst naar zaken die niet uitdrukkelijk verboden of voorgeschreven worden in de Bijbel. Wat deze voorganger echter niet ziet of wil zien, is dat er voor mensen die leven met onbekeerde zonden, er geen plaats is in Gods koninkrijk: “… mannen die met mannen slapen … zullen het Koninkrijk van God niet beërven.”²¹ Dat is nogal wat: Hun eeuwige bestemming staat op het spel! Hoezo secundaire kwestie? Juist hun homoseksuele zonde staat tussen hen en Jezus in en Boertjens streelt hun gehoor.²²

Waarom doet hij dat? In het gesprek komt telkens weer het postmoderne levensgevoel van deze voorganger tot uiting, bijvoorbeeld als hij zegt:

“Wat ik heel ingewikkeld vind: wat nou als iemand op een andere mening uitkomt? Die kunnen we niet wegzetten … als een niet-christen. Of dan ben je bewust maar wat aan het doen of geitenpaadjes aan het zoeken. Daarmee doen we geen recht aan de processen die ook die mensen gaan.”

Dit sentiment sluit naadloos aan bij deze postmoderne tijd waarin men uitgaat van een diversiteit van perspectieven en deze simpelweg – hoe tegenstrijdig ook – naast elkaar laat bestaan, en een enorme terughoudendheid om te oordelen. Mensen hebben verschillende perspectieven en volgen hun eigen unieke pad. Heel belangrijk voor het postmoderne levensgevoel is de vraag, hoe jij als individu iets ervaart. Binnen een Evangelische context wordt het getransformeerd naar: hoe jij ervaart dat de Heilige Geest je daarin leidt.

Bij Bijbeluitleg is de tekst het uitgangspunt en niet de uitlegger. Het gaat dus niet om mijn of jouw mening (“Ik vind”), maar: “Alzo spreekt de Heere”. Anders beland je in de sitiatie van ‘zoveel hoofden, zoveel zinnen’, dat wil zeggen zoveel mensen als bij elkander zijn, zoveel verschillende meningen heersen er. Het gaat erom dat we de Schrift naspreken en niet laten buikspreken. De Bijbellezer behoort dus nauwlettend acht te slaan op wát er staat en hóé het er staat.²³

Op de vraag of Boertjens homorelaties zou inzegenen zegt hij:

“Ik zou degene willen supporten waar diegene de leiding van de Heilige Geest in ervaart. Dus ik zou iemand die zegt van: ‘Ik ben er echt van overtuigt dat God wil dat ik celibitair leef’, … heel graag supporten en hem daarin zegenen. (…) En tegelijkertijd zou dat voor mij ook gelden als iemand zegt: ‘Ik verlang naar Gods zegen over mijn homoseksuele relatie’. Ook daarin zou ik persoonlijk niet tussen Jezus en hen in willen staan, en hun zegenen. Maar niet in een kerkgenootschap, ik commmiteer mij aan het beleid dat daar is.”²⁴

Ook dit antwoord is doordesemd van het postmodernisme. Relativisme, subjectiviteit en persoonlijke ervaring, is wat bij deze voorganger de klok slaat en niet wat God in Zijn Woord erover zegt. Zijn antwoord getuigt van een zekere vorm van relativisme en pluralisme, waarbij er ruimte wordt geboden voor diverse tegenstrijdige overtuigingen en opvattingen aangaande homosekseksualiteit. Dit thema wordt echter door hem geneutraliseerd door het als secundair te beschouwen, terwijl nota bene de Bijbel ‘hoererij’ (‘porneia’) categorisch afwijst. Porneia behelst alle vormen van seks buiten het huwelijk tussen één man en één vrouw. Het komt van een ander Grieks woord waarvan de definitie het zichzelf overgeven aan elke vorm van onwettige lust omvat, waaronder dus ook homoseksualiteit.²⁵ Porneia is een zonde. Het plaatst je buiten het Koninkrijk van God en daarom dienen volgelingen van Jezus er verre van te blijven.

Boertjens schetst (of hij het nu wil of niet) het beeld van een Heilige Geest die met twee monden spreekt. Enerzijds leidt de Heilige Geest homo’s (die de homoseksuele praxis afwijzen) naar een celibataire levenswijze en anderzijds worden homo’s bevestigd in het aangaan van een homoseksuele relatie. Beide ‘groepen’ zijn zijn steun waard, zo zegt hij, zolang ze maar de leiding van de Heilige Geest hierin ervaren. De ervaring wordt zo de maatstaf voor wat waar, juist en goed is. Op deze manier is de persoonlijke ervaring en niet de Bijbele waarheid de basis voor het geloof.

Er is een objectieve waarheid die voor alle mensen geldt, wat je ook mag ervaren op geestelijk gebied. Deze waarheid wordt ons in de Bijbel uit de doeken gedaan. De Bijbel is de maatstaf waarmee we kunnen bepalen wat waar en onwaar is en wat goed en niet goed is. “Ik zou de zonde niet hebben leren kennen dan door de wet [Torah],” zegt Paulus.²⁶ Kortom, de Bijbel leert je de zonde kennen en je ervaringen dien je te toetsen aan de Bijbel.

“We cannot ‘agree to disagree’ with apostasy. Nor can we ‘agree to disagree’ with wolves masquerading as sheep. We cannot ‘agree to disagree’ at all with those whom the Bible says will not inherit the Kingdom of God. To do so would be deeply unfaithful to Christ and unloving to those who need to repent and believe the gospel.” (Denny Burk)²⁷

🚩 Vrouwelijke predikanten

In Mozaiek gaan ook vrouwen voor. Hiermee wijkt de gemeente af van het duidelijke Bijbelse onderricht over de vrouw in het ambt (1 Tim. 2:12).

Het basisidee van het feminisme is dat er geen wezenlijke verschillen zijn tussen mannen en vrouwen. Als gevolg daarvan zou de samenleving mannen en vrouwen exact hetzelfde moeten behandelen. Dit is een uiting van egalitarisme, dat ernaar streeft iedereen te homogeniseren en alle diversiteit in Gods schepping uit te vlakken. Je treft deze opvatting ook aan in de kerk. Egalitaristen streven naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen in alle aspecten van kerkelijk leven, inclusief leiderschapsrollen en bedieningen. Dit gaat dwars tegen de Bijbel in. Het is rebellie tegen het Woord van God en Gods ontwerp voor mannelijkheid en vrouwelijkheid²⁸

Egalitarisme leert dus dat er op geen enkele manier een verschil bestaat tussen de rol van man en vrouw. Het tegenovergestelde van egalitarisme in de kerk is complementarisme. Complementarisme houdt in dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn maar verschillende, complementaire rollen hebben, vooral wat betreft leiderschap en bediening in de kerk. Het ziet deze verschillen als een aanvulling op elkaar, waarbij mannen en vrouwen samenwerken in harmonie met respect voor elkaars unieke gaven en verantwoordelijkheden.

Complementaristen geloven in de gelijke waarde van mannen en vrouwen, maar erkennen ook dat God verschillende rollen voor hen heeft ontworpen, vooral binnen het gezin en de gemeente. Deze rollen worden vaak gezien als aanvullend, waarbij mannen en vrouwen samenwerken om Gods doelen te vervullen met respect voor elkaars unieke bijdragen. Het idee is dat deze rollen elkaar aanvullen en niet afbreuk doen aan de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen.²⁹

“Perhaps women pastors and women preachers are the most obvious evidence of churches rebelling against the Bible.” (John MacArthur)

🚩 Seeker-friendly

In het Reformatorisch Dagblad wordt de filosofie van de Mozaiek-gemeenten als volgt geschetst:

“De filosofie van de Mozaiekgemeenten is geënt op die van de Amerikaanse ”seeker churches”, kerken met eigentijdse diensten die zich richten op buitenkerkelijken. Die aantrekkingskracht zit ’m deels in de hartelijkheid, de warme sfeer en de moderne muziek. Ook het informele karakter van de diensten speelt mee: geen kansel maar een podium, geen vaste vormen maar veel afwisseling, geen ambtskleding maar een spijkerbroek, geen plechtige voordracht maar jip-en-janneketaal met alledaagse voorbeelden.”³⁰

Het idee van zo’n zoekersvriendelijke kerk is:

“Misschien is hij niet geïnteresseerd in God, niet geïnteresseerd in het aanbidden van de Heer Jezus Christus, niet geïnteresseerd in berouw, niet geïnteresseerd in wat de Bijbel te zeggen heeft, maar hij houdt van de koffie, de muziek, het decor, en de parkeersituatie. De pastor is grappig genoeg, dus blijft hij terugkomen. De strategie is dat als je hem kunt blijven boeien met die andere dingen, hij uiteindelijk beïnvloed zal worden door hoe geweldig iedereen is, en misschien zal sommige prediking effect hebben. Uiteindelijk zal hij wellicht overtuigd worden om christen te worden.”³¹

Critici van de ‘zoekervriendelijke kerken’ wijzen erop dat deze benadering vaak afbreuk doet aan gezonde leer, de ongemakkelijke waarheden van het evangelie minimaliseert en zich richt op de consumptiecultuur, met een verschuiving van de focus van God naar de mens.³² Vandaar ook de therapeutische insteek van de preken en het nagenoeg niet aan de orde laten komen van zonde, schuld, berouw en bekering, uitredding en verzoening.

Door aantrekkelijkheid en eigentijdsheid te prioriteren, kunnen ‘seeker churches’ de neiging hebben om voorbij te gaan aan “de realiteit van het dagelijks struikelen en de betekenis van het kruis, van het werk van de Heere Jezus”, zoals ds. Van den Berg het noemt.³³ Dit leidt mogelijk tot een verwatering van de transformerende kracht van het evangelie en het kan ten koste gaan van het voeden van de kudde met het ‘vlees van Gods Woord’, wat leidt tot geestelije volwassenheid en het kunnen onderscheiden van goed en kwaad:

“Maar voor de volwassenen is er het vaste voedsel, voor hen die hun zintuigen door het gebruik ervan geoefend hebben om te kunnen onderscheiden tussen goed en kwaad.” (Hebreeën 5:14).

Net zoals baby’s beginnen met moedermelk en naarmate ze opgroeien langzaamaan vast voedsel krijgen, verwacht God ook geestelijke groei van gelovigen. Net zoals tieners leren zelf hun eten te kiezen en bereiden, moeten gelovigen volwassen worden in hun geestelijke voeding. Helaas blijven sommigen in de ‘melkfase’ steken, terwijl ze eigenlijk geestelijk moeten groeien door zich te voeden met diverse bronnen zoals de Bijbel, gebed, kerk, studieboeken en preken. Het doel is om volwassen te worden en anderen te helpen in hun geestelijke groei.³⁴

Bovendien miskent een ‘zoekersvriendleijke kerk’ de staat van de mens. Er is niemand die God zoekt (Romeinen 3:11). Jezus zei: “Niemand kan tot Mij komen, tenzij de Vader, Die Mij gezonden heeft, hem trekt” (Johannes 6:44). Met andere woorden: de enige manier waarop we God kunnen zoeken is als de Heilige Geest eerst ons hart heeft aangewakkerd met een verlangen naar God. Het is God die ons naar Zichzelf trekt.³⁵

Het draait hierbij om het wezen van de kerk: de kerk is de gemeenschap der heiligen, het wordt gevormd door degenen die gered zijn door hun geloof in Christus. En Jezus Christus is het hoofd van Zijn kerk. In Efeziërs 4:12-16 wordt onderstreept dat het de rol van de kerk is om de heiligen toe te rusten voor de bediening, om het lichaam van Christus op te bouwen en te streven naar eenheid in geloof en kennis van Gods Zoon.

Als de focus van de kerk verschuift naar het naar binnenhalen en ‘vermaken’ van ‘niet-bekeerde zoekers’ door gave muziek, mooie verlichting en vlotte preken met een hoog therapeutisch gehalte, levenswijsheden en praktische verbeteringsboodschappen, dan schiet je het doel van de kerk volledig voorbij en breng je zelfs schade toe aan de ware betekenis ervan. De passage uit de brief aan de Efeziërs benadrukt dat leiders binnen de kerkgemeenschap de taak hebben om gelovigen te helpen in hun proces naar geestelijke volwassenheid. Ze vervullen een begeleidende rol, waarbij ze onderwijzen hoe gelovigen elkaar en de Heer op de juiste manier kunnen dienen. Het doel hiervan is om het Lichaam van Christus te versterken en naar geestelijke volwassenheid te leiden.

Een kerk dient het Evangelie gericht toe te passen op de levens van gelovigen zelf. Dit is in lijn met het voorbeeld van Paulus, zoals vermeld in Romeinen 1:15. Het evangelie brengt niet alleen mensen het koninkrijk binnen, maar het moet ook zodanig worden onderwezen dat het het christelijke leven vorm en kracht geeft. Evangeliecentrische kerken integreren het Evangelie actief in diverse aspecten van het christelijke leven en ethiek, waardoor het een leidraad wordt voor de gemeenschap.³⁶ Het Evangelie is levensreddend én levensveranderend!

Preken in Mozaiek

Schrijver dezes zal af en toe zelf ook een preek van Mozaiek beluisteren en kort becommentariëren. Niet om Mozaiek-gemeenten af te kraken, maar ter lering en in de hoop dat mensen die dit artikel lezen het voorbeeld van de Bereeërs gaan volgen. Toen de apostel Paulus hen het evangelie verkondigde, namen zij het Woord met alle bereidwilligheid aan. Doch gelijktijdig onderzochten zij dagelijks de Schriften, “of deze dingen zo waren” (Handelingen 17:11). Doe dat ook met betrekking tot de leer van de Mozaiek-gemeente met betrekking tot (homo)seksualiteit, vrouw in het ambt en andere thema’s, zoals hoe er gepreekt wordt: therapeutisch en mensgericht of Bijbels en Godgericht? Laat je niet in slaap sussen doordat jij je er senang voelt, doordat je kinderen er graag naartoe gaan, door de fijne zangdienst of door hoe gezellig, dynamisch en bruisend het er is.

Veel christenen realiseren zich niet de grote ernst van de zonde. Steeds meer voorgangers zijn anno 2024 een soort van ‘motivational speaker’ en gaan voor een feel-good inclusieve kerk, waar wordt gesproken over ‘gebrokenheid’ maar niet over zonde, over Gods liefde maar niet over Gods toorn en over herstel maar niet over berouw en bekering. Velen zoeken wat het gehoor streelt (2 Timotheüs 4:3-4).

Zondag 20 maart 2023 | Joël Boertjens | Durf te vliegen | Mozaiek

Het thema van de preek is: ‘Durf te vliegen’. De preek begint met, wat men noemt, een ‘aandachtstrekker’. Dit is een element of techniek in een presentatie of preek die de aandacht van het publiek trekt en vasthoudt. In dit geval is dat een verhaal van de Deense fiolosoof en protestantse theoloog Søren Aabye Kierkegaard. Ook deelt Boertjes een anekdote uit zijn eigen leven om iets te verduidelijken.

Het verhaal van Søren Kierkegaard gaat over een wilde gans genaamd Søren, die op een christelijk erf belandt van tamme ganzen, waar hij wordt onderworpen aan een beschavingsoffensief. Ondanks de uiterlijke rust voelt Søren innerlijke onrust en verlangt hij naar de vrijheid door zijn vleugels uit te slaan. Wat hij op een dag ook doet. Søren Kierkegaard concludeert dat als de tamme ganzen, waaronder de domineegans, hadden geluisterd naar die innerlijke drang, ze ook onrustig zouden zijn geworden en zouden zijn meegevlogen. Hoewel ze dan zouden zijn blootgesteld aan gevaar, zouden ze in ieder geval niet worden opgegeten met kerstmis. Dat laatste grapje van Boertjens lijkt wat dood te slaan. Althans, je hoort niemand lachten in het publiek.

Dit verhaal is een bruggetje naar Lucas 2, waar er volgens Boertjens drie ‘vlieginstructeurs’ zijn die je helpen om de vrijheid van God tegemoet te vliegen: Maria en Jozef, Simeon en Anna en de Heilige Geest. Er wordt in de preek niet uitgelegd wat dan deze vrijheid ten diepste is. Namelijk dat als je in Jezus gelooft, Hij je vrijmaakt van de macht van de zonde. Sterker nog, in deze hele preek komt het woord ‘zonde’ niet voor. Wel spreekt Boertjens diverse keren van ‘gebrokenheid’.

Het woord ‘gebrokenheid’ heeft de connotatie van kwetsbaarheid, pijn en het ervaren van lijden. Door deze term te gebruiken, lijkt Boertjens een empathisch en verzachtend perspectief te bieden op de menselijke conditie. De term gebrokenheid suggereert een algemeen menselijk fenomeen dat ons overkomt in het leven. We kunnen er niets aan doen, het maakt van de mens een slachtoffer. In de preek merkt Boertjens ook zijdelings op dat je teleurgesteld kunt zijn in God en in de kerk. Met andere woorden: jouw is pijn en verdriet aangedaan, jij moet lijden, jij ervaart gebrokenheid.

Doch jij en ik zijn in de eerste plaats geen zielige slachtoffers van de gebrokenheid in en om ons heen, we zijn zondaars tegenover God. De mens, in zijn verdorven staat, is vervreemd van God en overgeleverd aan de zonde. De Bijbel zegt: “Want allen hebben gezondigd en missen de heerlijkheid van God” (Romeinen 3:23). Ale mensen zijn zondaars vanaf de geboorte vanwege de erfzonde (Psalm 51:5). En het lijden is in de wereld gekomen door de zondeval. Ja, soms lijden we vanwege de zonde van iemand anders. Maar soms lijden we ook vanwege onze eigen zonde. Uiteraard is niet al het lijden het gevolg van persoonlijke zonde. Doch doordat we in een zondige en dus gebroken wereld leven, zal er altijd lijden zijn in dit leven.

Boertjens merkt op: “Jezus brengt redding maar geen comfort.” Maar hij verzaakt uit te leggen waarvan hij ons redt. Daar rept hij met geen woord over. Wie in Jezus gelooft ontvangt het eeuwig leven, maar wie niet gelooft is al veroordeeld. Gods toorn rust op allen die de Zoon ongehoorzaam zijn (Johannes 3:36). De verlossing die we nodig hebben, is tweeledig: bevrijding VAN Gods toorn (Romeinen 1:18) en bevrijding TOT vriendschap met God (Jakobus 2:23).³⁷

Het spijt mij te moeten zeggen, maar de preek bestaat grotendeels uit een aaneenrijging van holle frasen. Met zinnen en opmerkingen als:

“Je ervaart [dan] nooit de machtige kick van het vliegen in de vrijheid van God”.
“Durven we de hele Jezus te omarmen?”
“Je leven aanbieden aan Jezus is de hoogste vorm van aanbidding.”
“Het is mooi als we Jezus trouw dienen in het gewone. Want wat je gaat zien is dat in het gewone, door gewoon de dingen van Jezus te doen, dan gaat er ruimte ontstaan voor zijn bevrijding. Gewoon in het alledaagse in de gebrokenheid.”
“We zijn samen een mozaziek van gebrokenheid.”
“En dat is de reden dat we iedere keer in Mozaïek opnieuw de Heilige Geest uitnodigen en dat we zeggen: ‘Heilige Geest, kom verras ons met meer, met meer van U’.”

Het deed mij denken aan een soort peptalk of Ted Talk. De laatste vijf minuten hoorde je op de achtergrond een pianomuziekje. Deze muzikale omlijsting kon echter niet de inhoudelijke leegte van de preek verbloemen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over Mozaiek-gemeenten. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.

3 reacties

Jenneke schreef:

12 februari 2024 om 09:26

Ik ben gisteren naar een mozaïekkerk geweest omdat iemand er graag naar toe wilde om eens te kijken. Ik voelde al veel weerstand om te gaan omdat ik niet achter hun gedachtegoed sta maar als bescherming/ begeleiding van mijn pasbekeerde zusje ging ik mee. Het was vreselijk en het liefst was ik vertrokken. God zij gedankt dat Hij haar inzicht gaf en ze zelf o.a. zei dat het wel een theater leek! Nu las ik zonet dit artikel en ben dankbaar voor de duidelijke uitleg. Het bevestigt alles wat ik er van vond. Heel hartelijk dank.

Beantwoorden
1. M.G. Sulman schreef:
  
  12 februari 2024 om 19:29
  
  Graag gedaan. Ik bid en hoop dat christenen een vitale Bijbelgetrouwe kerk mogen vinden! Zo ook je pasbekeerde zusje.
  
  Beantwoorden
Jenifer schreef:

26 april 2024 om 07:10

Hallo Pastoor,

Ik ben het niet eens met de ervaringen die gedeeld worden over mozaïek. Zelf meerdere keren geweest en hier bij ons in de kerk komt ook een homo word ook geaccepteerd.

Waarom word deze kerk in een slecht daglicht gezet als de bijbel zelf zegt.

‭Lucas 6:28-29 HTB‬
[28] Als de mensen u vervloeken, vraag God dan of Hij goed voor hen wil zijn. Als de mensen u pijn doen, bid dan dat zij gelukkig mogen worden. [29] Als iemand u een klap in uw gezicht geeft, laat hem dan begaan en verdedig u niet. Als iemand uw mantel afpakt, geef hem dan ook uw hemd.

https://bible.com/bible/75/luk.6.28-29.HTB

Ook geeft Jezus aan dat hij liever op zoek gaat naar de verloren schaap dan dat hij 99 repentloze zal beleiden.

De last die die mensen dragen zijn toch hun zondes die ze dragen. Ieder die de bijbel leest weet wat goed en fout is. Het is aan ons om de mensen die de weg zijn kwijt geraakt terug te leiden naar God. De kerken blijven leeg omdat ze alleen de oudere generatie accepteren en zo de plank misslaan als het gaat om geloof. Daarom is het woord van de mens ook heel gevaarlijk welke kerk of gemeenschap dan ook. We moeten ons laten leiden door het woord van God en de mensen met zondes hun eigen pad laten kiezen.

Beantwoorden