Last Updated on 18 april 2025 by M.G. Sulman
De ziekte van Morbihan, ook wel bekend als morbus Morbihan (faciaal lymfoedeem in het kader van rosacea), is een zeldzame complicatie van rosacea. Roodheid en zwelling in de bovenste helft van het gezicht, met name rond de ogen, zijn de belangrijkste symptomen. Het gaat hierbij om een vorm van lymfoedeem in het gelaat. Vaak krijg je ook last van puistjes. Vooral volwassenen, zowel mannen als vrouwen, kunnen het krijgen. In ernstige gevallen kan de zwelling van de oogleden je zicht danig belemmeren. Daarnaast kan de aandoening tot cosmetische problemen leiden.
Inhoud
Wat is de ziekte van Morbihan?
De ziekte van Morbihan – de naam alleen al klinkt als iets zeldzaams en mysterieus – is dat ook. Het is een chronische zwelling in het gezicht, vooral rondom de ogen en het voorhoofd, die maar niet lijkt weg te trekken. Geen gewone pufferigheid na een slechte nacht, maar een hardnekkige, vaak permanente verdikking van de huid. Je herkent het niet direct als een typische huidaandoening, want het doet geen pijn en jeukt niet – maar het verandert wél je gezicht. Letterlijk.
Artsen twijfelen nog: is het nou een bijzondere vorm van rosacea? Of toch meer een soort lymfoedeem, waarbij de lymfevloeistof niet goed wordt afgevoerd? Zeker is in elk geval dat het vaker voorkomt bij mannen van middelbare leeftijd en dat het lang niet altijd goed reageert op de gebruikelijke crèmes of medicijnen.
Kortom: zeldzaam, koppig en behoorlijk frustrerend – voor zowel patiënt als arts. Maar hoe beter we het beestje kennen, hoe gerichter we kunnen behandelen.
Symptomen van de ziekte van Morbihan
De symptomen van de ziekte van Morbihan bestaan uit roodheid en zwelling in (vooral) de bovenste helft van je gelaat, met name rond de ogen. Andere symptomen zijn:
- Zwelling van de oogleden
- Puistjes
- Verdikking van de huid
- Gevoelige huid
- Flinke roodheid en zwelling van de wangen
- (Soms) verminderd zichtdoor zwelling van de oogleden
De symptomen kunnen variëren in ernst. Periode s van verslechtering en verbetering wisselen elkaar af.
Oorzaak ziekte van Morbihan
Anno 2025 is de exacte oorzaak van de ziekte van Morbihan nog niet bekend. Men vermoedt dat het een vorm van lymfoedeem is, waarbij de lymfevaten in het gezicht niet goed functioneren wat kan resulteren in een ophoping van vocht en zwelling.
Onderzoek brengt de aandoening in verband met een ontstekingsreactie van de huid die wordt veroorzaakt door een immuunrespons op bacteriële infecties. Bijvoorbeeld op de bacterie Helicobacter pylori, die als een trigger kan fungeren voor rosacea.1AlBalbeesi A, Alsalman H, Alotaibi H, Halawani M, Almukhadeb E, Alsaif F, Azzam N, AlKaff T, Aldosari M, Shadid A. Prevalence of Helicobacter pylori Infection Among Rosacea and Chronic Spontaneous Urticaria Patients in a Tertiary Hospital in Riyadh, Saudi Arabia. Cureus. 2021 Aug 31;13(8):e17617. doi: 10.7759/cureus.17617. PMID: 34646668; PMCID: PMC8483814.
Risicofactoren voor het ontwikkelen van de ziekte van Morbihan zijn onder meer:
- genetische aanleg
- hormonale factoren
- blootstelling aan bepaalde medicijnen of chemicaliën
Anno 2025 is verder onderzoek nodig om de oorzaak en risicofactoren van de ziekte van Morbihan beter te begrijpen.
Complicaties
De ziekte van Morbihan kan leidne tot complicaties. Of dit ook gebeurt, is afhankelijk van de ernst van de aandoening en de duur van de klachten. Mogelijke complicaties van deze aandoening zijn:
Verminderd gezichtsvermogen
In ernstige gevallen kan een zwelling van de oogleden je gezichtsvermogen belemmeren.
Sociale en emotionele gevolgen
De zichtbare symptomen van de aandoening, zoals roodheid en zwelling, heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van leven en kan leiden tot gevoelens van stigmatisering, verlies van zelfvertrouwen, laag gevoel van eigenwaarde, depressie en angststoornissen.
Huidverdikking
Langdurige zwelling en ontsteking kunnen leiden tot een verdikte huid in het getroffen gebied.
Chronische lymfoedeem
Onbehandeld kan deze aandoening leiden tot chronisch lymfoedeem. Hierbij is er sprake van een abnormale zwelling of vochtophoping in de huid en onderliggende weefsels.
Onderzoek en diagnose
Het stellen van de diagnose van de ziekte van Morbihan kan lastig zijn. Dit komt doordat de symptomen sterk kunnen lijken op andere huidaandoeningen zoals rosacea en acne. Na een vraaggesprek met de arts, volgt een grondig onderzoek van de huid uitvoeren. Daarnaast zal de arts je medische geschiedenis on ogenschouw nemen.
Ook kunnen er zo nodig aanvullende onderzoeken worden uitgevoerd, zoals een huidbiopsie, bloedonderzoek en een lymfescintigrafie. Met een lymfescintigrafie wordt de afvoer van lymfevocht in beeld gebracht.
Behandeling van de ziekte van Morbihan
De behandeling van de ziekte van Morbihan is allesbehalve een rechte snelweg met duidelijke borden. Het is eerder een kronkelend bergpad waarop elke patiënt zijn eigen route bewandelt. Eén ding is zeker: er bestaat geen pasklare oplossing die bij iedereen werkt. Deze aandoening vraagt om maatwerk, geduld én een arts die bereid is om mee te denken en buiten de standaardlijntjes te kleuren.
Het doel? De ontstekingsreactie in het gezicht tot rust brengen en de aanhoudende zwelling onder controle krijgen. Dat klinkt eenvoudig, maar de praktijk is vaak complexer. Omdat de ziekte van Morbihan verwant is aan rosacea, worden behandelingen die bij rosacea effectief zijn, ook hier regelmatig ingezet – al is het effect wisselend. Soms heb je een beetje geluk nodig. En een goed behandelplan.
Hieronder vind je de belangrijkste behandelopties – vaak in combinatie toegepast:
Antibiotica
Een van de eerste stappen in de behandeling is vaak het voorschrijven van antibiotica – niet per se omdat er sprake is van een infectie, maar vanwege de ontstekingsremmende werking. Vooral middelen uit de tetracyclinegroep (zoals doxycycline) worden regelmatig ingezet.
Bij ernstigere of hardnekkige gevallen kan de arts ook kiezen voor isotretinoïne – een krachtig middel dat je misschien kent van acnebehandelingen. Het is een vitamine A-derivaat dat ontstekingen helpt onderdrukken en de talgproductie vermindert. Maar let op: dit is geen onschuldig pilletje. Isotretinoïne vraagt om zorgvuldige medische begeleiding vanwege de mogelijke bijwerkingen.
Ontstekingsremmende medicijnen
Als de zwelling en roodheid flink opspelen, kunnen ook corticosteroïden of andere ontstekingsremmers tijdelijk verlichting bieden. Denk aan een korte kuur in tabletvorm of een lokale crème. Het idee is om het overactieve immuunsysteem even een stapje terug te laten doen, zodat de huid wat rust krijgt.
Langdurig gebruik van corticosteroïden wordt echter afgeraden, omdat dit op termijn juist nadelig kan zijn voor de huid.
Diuretica of plaspillen
Omdat zwelling een hoofdrol speelt bij Morbihan, proberen artsen ook weleens een diureticum (plaspil) uit. Deze medicijnen helpen het lichaam om overtollig vocht af te voeren.
Soms merk je al snel verlichting, vooral in de ochtenduren als de zwelling vaak het ergst is. Maar let wel: dit is een tijdelijke oplossing en geen wondermiddel. Bovendien zijn plaspillen niet voor iedereen geschikt en kunnen ze bijwerkingen geven.
Lymfedrainage
Een subtiel maar krachtig wapen in de strijd tegen de zwelling is manuele lymfedrainage. Dit is een zachte massagetechniek die wordt uitgevoerd door een gespecialiseerde fysiotherapeut en die gericht is op het stimuleren van de lymfestroom in het gezicht.
Veel mensen ervaren na een paar sessies al wat verlichting – het gezicht voelt minder zwaar en de zwelling neemt langzaam af. Het is geen quick fix, maar eerder een vriendelijke, lichaamsgerichte ondersteuning van het genezingsproces. Zeker het proberen waard.
Chirurgie
In zeldzame en ernstige gevallen – wanneer andere behandelingen onvoldoende helpen en de gezichtsveranderingen groot zijn – kan een arts overwegen om chirurgisch in te grijpen.
Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat overtollig huid- of vetweefsel wordt verwijderd, of dat het lymfestelsel lokaal wordt vrijgelegd om de doorstroming te verbeteren. Het is geen lichte stap, maar voor sommigen biedt het zichtbare en voelbare verbetering.
Combinatie is key
Wat vooral belangrijk is om te beseffen: monotherapie (één enkele behandeling) is zelden genoeg bij Morbihan. De beste resultaten worden meestal bereikt met een combinatie van behandelingen, afgestemd op de ernst van de klachten, de onderliggende huidconditie en de reactie op eerdere pogingen.
Soms zijn meerdere rondes nodig, soms ook wat vallen en opstaan. Maar wie samen met een ervaren arts of dermatoloog vasthoudt aan het proces, kan de ziekte stap voor stap de baas worden – of op z’n minst weer controle krijgen over z’n gezicht.
Prognose
De prognose van de ziekte van Morbihan is vooral afhankelijk van de ernst van de aandoening en de respons op de behandeling. De zwelling kan vaak aanzienlijk worden verminderd, evenals andere klachten, met de juiste behandeling.
Preventie
Eerlijk is eerlijk: je kunt de ziekte van Morbihan niet altijd voorkomen. Soms klopt het gewoon onverwachts aan je deur, zonder waarschuwing vooraf. Toch zijn er wél dingen die je kunt doen om je huid gezond te houden en mogelijke triggers te vermijden – zeker als je al gevoelig bent voor rosacea of andere huidklachten.
Hier een paar tips die misschien niet alles voorkomen, maar wél kunnen helpen om je huid een handje te helpen 💪:
🧴 Zorg goed voor je huid
Gebruik milde, parfumvrije producten. Geen agressieve scrubs of zepen die je huidbarrière beschadigen. Zacht is het nieuwe sterk.
☀️ Bescherm jezelf tegen de zon
UV-straling is een bekende trigger voor rosacea-achtige klachten. Dus ja, ook op die bewolkte dinsdag: smeer je in. SPF 30 of hoger, elke dag weer.
🌶️ Let op je voeding
Pittig eten, alcohol, koffie of warme dranken kunnen je huid doen opvlammen. Je hoeft niet alles te laten, maar let op wat jouw huid zegt na een feestje of een kruidige curry.
😓 Stress? Adem in, adem uit
Stress kan echt doorwerken op je huid. Probeer momenten in te bouwen om op te laden – al is het maar een wandeling zonder je telefoon of een avond met een goed boek (of je favoriete serie, we snappen het 😉).
🧖♀️ Check je gezicht regelmatig
Merk je dat je gezicht vaker gespannen aanvoelt, rood wordt of zwelt – en dat het niet zomaar weggaat? Trek op tijd aan de bel bij je huisarts of dermatoloog.
💬 Wees open over je klachten
Het is oké om erover te praten. Echt. Te lang rondlopen met onzekerheid of schaamte maakt het niet beter. En wie weet herken je bij een ander ineens datzelfde opgezette gezicht, en kun je een bemoedigend woord delen.
Dus nee, de ziekte van Morbihan kun je misschien niet altijd vóór zijn. Maar met liefdevolle aandacht voor je huid, je lichaam en je grenzen, kun je jezelf wél sterker neerzetten. En zeg nou zelf: een beetje zelfzorg heeft nog nooit iemand slechter gedaan. 💛
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over de geneeskracht of het bereiden van kersen, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.