Last Updated on 20 juli 2023 by M.G. Sulman
Herpetische fijt is een pijnlijke virale huidinfectie die meestal de vingers aantast, en soms de tenen. Het wordt veroorzaakt door het herpes simplex-virus (HSV) type 1 of 2 en kan vesiculair (blaasjes) of pustulair (pustels) van aard zijn. Herpetische fijt wordt vaak opgelopen door tandartsen en medisch personeel doordat ze in contact komen met speeksel van patiënten. Het wordt ook vaak waargenomen bij duimzuigende kinderen. Zij lopen een infectie op met het herpes simplex virus type 1 (HSV-1) in de mond voordat ze antilichamen ontwikkelen. Volwassenen kunnen de infectie ook oplopen door contact met geslachtsorganen die besmet zijn met het herpes simplex virus type 2 (HSV-2). Vaka betreft dit jongvolwassenen.
Wat is herpetische fijt?
Herpetische fijt kan optreden als gevolg van een infectie met het herpes simplex-virus (HSV). Symptomen zijn onder meer pijnlijke blaasjes, pustels, koorts en gezwollen lymfeklieren. Het wordt vaak niet herkend vanwege de klinische gelijkenis met andere aandoeningen. De behandeling kan bestaan uit antivirale medicatie.
Herpetische fijt is een virale aandoening waarbij zich kleine blaasjes vormen op de vingers en het vlezige gebied rond de vingertoppen. Deze blaasjes en pustels zijn vaak pijnlijk.
Synoniemen
Herpetische fijt staat ook bekend als ‘herpes simplex panaritium’. De Engelse term is ‘herpetic whitlow’.
Oorzaak
Het herpes simplex-virus (HSV) veroorzaakt deze aandoening. Er zijn twee soorten HSV.
- Type 1 treft meestal het gebied rond de mond, lippen en gezicht.
- Type 2 treft meestal de geslachtsorganen.
Omdat hetzelfde virus herpetische fijt, koortslip en genitale herpes veroorzaakt, is het uiterst besmettelijk.
Je kunt herpetische fijt krijgen door direct contact met de huid die het virus bevat, mogelijk op de geslachtsorganen, het gezicht of de handen. De overdracht kan op d evolgende manieren plaatsvinden::
- als je deze gebieden aanraakt van iemand met actieve orale of genitale zweren
- je eigen koortsblaasjes of genitale zweren aanraken
- op je duim zuigen of nagelbijten tijdens een uitbraak van orale herpes
De volgende factoren kunnen terugkerende opflakkeringen van een HSV-infectie veroorzaken, waaronder herpetische fijt:
- koorts
- een terugkerende ziekte
- overmatige stress
- hormonale onevenwichtigheden
- overmatige blootstelling aan de zon
- chirurgie
- fysiek, mentaal of emotioneel trauma
- een verzwakt immuunsysteem
Symptomen van herpetische fijt
Symptomen van herpetisch fijt zijn onder meer zwelling, roodheid en gevoeligheid van het geïnfecteerde deel. Dit kan gepaard gaan met koorts en gezwollen lymfeklieren. Allerlei kleine, heldere blaasjes vormen zich. Deze conflueren na verloop van tijd en worden troebel, in tegenstelling tot bacteriële fijt waarbij er pus aanwezig is (zie onder). Ook treedt er pijn op.
De laesie geneest meestal binnen twee tot drie weken. Het virus kan zich nestelen in sensorische zenuwknopen in de oksel en herhaaldelijke herpeslaesies veroorzaken op die arm of vingers. In ernstige gevallen kunnen blaren ontstaan.
Hoe lang houden de klachten aan?
De infectie ontwikkelt zich 2-20 dagen na een besmetting met het virus. Wanneer de infectie begint, vormen de met vocht gevulde blaasjes zich zelden binnen 5-6 dagen. Over het algemeen verdwijnen de meeste gevallen binnen 2 tot 4 weken zonder behandeling.
Bij 30-50% van de mensen met herpetische fijt komt de infectie na verloop van tijd terug, vaak op dezelfde plaats. Vaak ervaar je dan eerst klachten als tintelingen, branderigheid of jeuk, voordat de blaasjes ontstaan.
Risicogroepen
Herpetische fijt kan iedereen op elke leeftijd treffen, maar de aandoening komt het meest voor bij:
- Kinderen die op hun duim zuigen of nagelbijten.
- Tandartsen en mondhygiënisten.
- Mensen die zijn blootgesteld aan genitale herpes.
- Atleten, zoals worstelaars, die nauw contact hebben met anderen.
- Mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Onderzoek en diagnose
De huisarts zal herpetische fijt diagnosticeren op basis van de klnische verschijnselen, alhoewel het vaak wordt verward met aandoeningen die erop lijken. Om de diagnose te bevestigen, kan de arts een PCR-test of een kweektest uitvoeren.
Behandeling van herpetische fijt
Afwachtend beleid
Milde gevallen van de aandoening – dus zonder complicaties – worden meestal behandeld door af te wachten en het natuurlijke beloop te volgen.
Medicatie
Bij ernstige gevallen kan het nodig zijn om antivirale medicatie te gebruiken. Er zijn verschillende medicijnopties beschikbaar:
Valaciclovir
Voor milde tot ernstige gevallen wordt 2 keer per dag 500 mg valaciclovir voorgeschreven, gedurende 5 dagen. Als de symptomen aanhouden, kan de behandeling verlengd worden tot 6-10 dagen. Bij een ernstige eerste uitbraak kan een hogere dosis van 2000 mg (4 tabletten van 500 mg) alleen op de eerste dag worden gegeven, als het binnen 24-48 uur na het begin van de symptomen wordt gestart.
Famciclovir
Voor milde tot ernstige gevallen wordt 3 keer per dag 250 mg famciclovir voorgeschreven, gedurende 5 dagen. Als de symptomen blijven bestaan, kan de behandeling verlengd worden tot 6-10 dagen.
Aciclovir
Voor milde tot ernstige gevallen wordt 5 keer per dag 200 mg aciclovir voorgeschreven, gedurende 5 dagen. Als de symptomen aanhouden, kan de behandeling verlengd worden tot 6-10 dagen.
Prognose
Herpetische fijt duurt meestal ongeveer twee weken, soms langer als het onbehandeld blijft.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over herpetische fijt. Of tips geven hoe om te gaan met een vinger- of duimontsteking. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
