Last Updated on 5 januari 2023 by M.G. Sulman
Vitiligo is een huidaandoening waarbij witte plekken op de huid ontstaan. De oorzaak is het verdwijnen van pigment uit de getroffen huiddelen. Het begint meestal op de handen, onderarmen, voeten en gezicht. Wereldwijd heeft ongeveer 1% van de bevolking vitiligo. Vitiligo is geen puur cosmetisch probleem, maar een auto-immuunziekte. Een auto-immuunziekte is een aandoening waarbij je afweersysteem antistoffen aanmaakt tegen lichaamseigen cellen, in dit geval de pigmentcellen van de huid. Vitiligo is niet besmettelijk.
Wat is vitiligo?
Vitiligo is een chronische, niet- besmettelijke huidziekte waarbij je melkwitte vlekken op de huid krijgt en soms ook witte haren. Het is ene pigmentstoornis. De kleur (het pigment) verdwijnt uit je huid.
Wie krijgt het?
Mensen van alle etnische achtergronden en huidskleuren kunnen vitiligo krijgen en de ziekte komt ongeveer even vaak voor bij mensen over de hele wereld.
Ongeveer de helft van de mensen die vitiligo ontwikkelen, krijgt het voordat ze 20 jaar oud worden. Voor veel van deze mensen begint vitiligo al als kind. Kinderen die vitiligo ontwikkelen, hebben vaak een familielid met deze aandoening.
Vóórkomen
Wereldwijd komt deze huidaandoening voor bij grofweg 1% van de mensen.
Soorten vitiligo
Er worden meerdere soorten vitiligo onderscheiden. Vitiligo kan zijn:
- Gegeneraliseerd: het meest voorkomende type, wanneer de melkwitte vlekken op verschillende plaatsen op het lichaam verschijnen.
- Segmentaal: dat beperkt is tot één kant van het lichaam of één gebied, zoals de handen of het gezicht.
- Mucosaal: dat de slijmvliezen van de mond en/of de geslachtsorganen aantast.
- Focaal: een zeldzaam type waarbij de vlekken zich in een klein gebied bevinden en zich niet binnen een tot twee jaar in een bepaald patroon verspreiden.
- Trichomoon: wat betekent dat er een wit of kleurloos centrum is, dan een gebied met lichtere pigmentatie en dan een gebied met een normaal gekleurde huid.
- Universeel: een ander zeldzaam type vitiligo, en een waarbij meer dan 80% van de huid van het lichaam geen pigment meer heeft.
Waar verschijnt vitiligo op het lichaam?
Voorkeursplekken
Vitiligo kan zich overal op de huid manifesteren. Wanneer vitiligo begint, verschijnen de melkwitte vlekken meestal op de volgende plakken:
- gezicht
- armen
- handen
- voeten
Na verloop van tijd kunnen de vlekken groter worden en zich verspreiden op andere delen van het lichaam . Sommige mensen verliezen kleur in gebieden die slijmvliezen worden genoemd, waaronder de binnenkant van de mond of neus en de geslachtsorganen.
Haar
Vitiligo kan ook het haar aantasten, waardoor wit haar ontstaat.
Oren en ogen
Sommige mensen verliezen een deel van hun oogkleur en zien lichte vlekken op het gekleurde deel van een oog. Vitiligo kan zich ook in uw oor ontwikkelen en kan je gehoor aantasten.
Symptomen van vitiligo
Het meest opvallende teken van vitiligo is een of meer gebieden met melkwitte vlekken. Voor veel mensen is dat het enige teken van vitiligo. Er kunnen zich echter andere klachten ontwikkelen.
Melkwitte vlekken op de huid
Wanneer een persoon vitiligo heeft, worden cellen die pigment maken beschadigd. Omdat deze cellen de huid zijn kleur geven, verschijnen er lichtere of witte vlekken. Vitiligo kan overal op de huid voorkomen. Ook op je geslachtsorganen.
Wanneer vitiligo actief cellen vernietigt die de huid zijn kleur geven, zijn de vlekken meestal roze-achtig. Zodra vitiligo niet meer actief is, worden de vlekken volledig wit.
Lichtere plekken in mond of neus
Vitiligo kan kleurverlies in de mond, op de lippen, rond de mond, rond de neus of in de neus veroorzaken.
Vitiligo in het gezicht
Een huid die pigment kwijt is, is gevoeliger voor zonlicht en verbrandt dus snel. Zonnebrand kan ook vitiligo veroorzaken, waardoor het zich verspreidt. Daarom is bescherming tegen de zon zo belangrijk.
Jeuk
Veel mensen hebben jeuk aan vitiligoplekken die actief zijn. Dikwijls zie je na een periode van jeuk weer nieuwe vlekken ontstaan. Na zo’n actieve periode houdt de jeuk op.
Witte haren
Vitiligo kan ervoor zorgen dat je haar zijn kleur verliest. Wanneer vitiligo op de huid verschijnt, kan het haar in dat gebied wit worden.
Wimper, wenkbrauw of deel van het haar op de hoofdhuid wordt wit
Sommige mensen ontwikkelen kleurverlies op (een deel van) een wimper of wenkbrauw. Anderen zien een streep wit haar op hun hoofd.
Gehoorverlies
Melanocyten zijn de cellen die huid, haar en ogen hun kleur geven. Het zijn pigmentcellen. Ook je binnenoor bevat deze cellen. Wanneer je vitiligo hebt, valt het lichaam melanocyten aan. Als het lichaam melanocyten in het binnenoor aanvalt, kan je gehoorverlies krijgen.
Oogkleur verandert
Als vitiligo de ogen aantast, kan je oogkleur veranderen. Dit gebeurt vaak snel. Hoewel zeldzaam, kan vitiligo ook van invloed zijn op het gezichtsvermogen (verminderd gezichtsvermogen).
Complicaties
Mensen met vitiligo lopen mogelijk een verhoogd risico op:
- psychische klachten
- zonnebrand
- oogproblemen
- gehoorverlies
Psychische gevolgen
Vitiligo kan psychische gevolgen hebben. de ziekte kan van invloed zijn op je stemming en emoties, je lichaamsbeeld en je zelfbeeld. Je kunt je zorgen maken over de huidziekte. Dit alles kan tot vermoeidheid en depressie leiden.
Oorzaak
Vitiligo treedt op wanneer pigmentproducerende cellen (melanocyten) afsterven of stoppen met de productie van melanine. Dit is het pigment dat je huid, haar en ogen kleur geeft. De betrokken plekken op de huid worden lichter en uiteindelijk wit. Het is anno 2023 onduidelijk wat precies de oorzaak is van het falen of afsterven van deze pigmentcellen. Het kan te maken hebben met:
- een aandoening van het immuunsysteem (auto-immuunziekte)
- familiegeschiedenis (erfelijkheid)
- een trigger of uitlokkende gebeurtenis, zoals (aanhoudende) stress, ernstige zonnebrand of huidtrauma, zoals contact met een chemische stof
Is vitiligo erfelijk?
De precieze oorzaak van vitiligo is anno 2023 nog onbekend. Wel kan met zekerheid worden gesteld dat erfelijke factoren een rol spelen.
Ofschoon vitiligo in een gezin kan voorkomen, betekent het nog niet dat je deze huidziekte krijgt als je naaste familieleden hebt met vitiligo. Er zijn een aantal genen bij betrokken. Vitiligo ontstaat wanneer er veranderingen optreden in deze genen, en de veranderingen plaatsvinden in de juiste combinatie.
Het erven van bepaalde genen kan het risico verhogen dat bepaalde factoren het ontstaan van vitiligo triggeren. Bekende vitiligo-triggers zijn onder meer:
- ernstige zonnebrand
- gewonde huid (snijwond, schaafwond, brandwond)
- een sterke chemische stof zoals fenol op je huid krijgen
- (aanhoudende) stress
Onderzoek en diagnose
Een arts kan vaststellen of de witte vlekken op de huid vitiligo zijn of wat anders, bijvoorbeeld een schimmelziekte of een inflammatoire huidziekte die heeft geleid tot pigmentverlies of een pigmentstoornis. De arts stelt vragen over je klachten en daarna volgt lichamelijk onderzoek. Ook neemt hij je medische geschiedenis in ogenschouw.
Met een speciale onderzoekslamp, de Wood’s lamp (UVA, blacklight), kan de diagnose goed worden gesteld, omdat de aangetaste huidgebieden eronder duidelijker zichtbaar zijn.
Behandeling van vitiligo
Er is anno 2023 nog geen behandeling die vitiligo volledig kan genezen. Wel kunnen sommige behandelingen ervoor zorgen dat het pigment wat terugkomt. Hierdoor gaan de plekken er beter uitzien. Tegelijk wordt verder verlies van pigment tegengegaan.
Emotionele stress tegengaan
Probeer (emotionele) stress te verminderen, omdat dit nieuwe opflakkeringen kan uitlokken.
Bescherming tegen de zon
Een goede bescherming tegen de zon is ook belangrijk, aangezien een witte huid vatbaarder is voor zonnebrand. Een gedepigmenteerde huid is bijzonder kwetsbaar voor de UV-stralen van de zon.
Lichttherapie
Een behandelingsmogelijkheid is speciale fototherapie (smalband UVB-straling), waarbij de witte huid wordt bestraald met een speciaal UVB-licht, dat bedoeld is om de pigmentvorming te stimuleren. UVB lichttherapie wordt anno 2023 beschouwd als de meest effectieve behandeling voor uitgebreide vitiligo.
Geneesmiddelen
Aangezien vitiligo een auto-immuunziekte is, kan de juiste medicatie het immuunsysteem onderdrukken. Immunosuppressiva zijn bedoeld om de aanval van het immuunsysteem op de pigmentcellen te voorkomen of te verzwakken.
Zalven met corticosteroïden en andere stoffen kunnen rechtstreeks op de aangetaste huidgebieden worden aangebracht. Een crème met corticosteroïden is soms succesvol, met name bij beginnende vitiligo.
Tacrolimuszalf wordt vaak gebruikt voor de behandeling van eczeem. Ook vitiligoplekken kunnen ermee behandeld worden.
Lasertherapie
Middels de Excimer-laser kan gericht en selectief kleine vitiligoplekken behandeld worden. Na grofweg 50 tot 60 behandelingen wordt verbetering bereikt.
Pigmenttransplantatie
Bij pigmenttransplantatie worden stukjes gezonde huid verplaatst naar een vitiligogebied. In Nederland komen alleen personen ouder dan 12 jaar met een stabiele vorm van vitiligo hiervoor in aanmerking. Bij grofweg 80% slaagt deze transplantatie.
‘Omgekeerde behandeling’
Bij zeer uitgebreide vitiligo kan er desgewenst een ‘omgekeerde behandeling’ worden verricht. De gezonde huid wordt dan behandeld met hydrochinon (een soort bleekmiddel) of pigmentlaser als gevolg waarvan de huid egaal bleek wordt.
Dermatografie
Dermatografie, ook wel medische tatoeage genoemd, is een techniek waarbij kleurpigmenten in de huid gebracht worden met behulp van specialistische apparatuur. De pigmenten die gebruikt worden benaderen zo goed mogelijk de natuurlijke huidskleur. Met de huidkleurige pigmenten kunnen vitiligoplekken vervagen.
Prognose
Ongeveer 10% tot 20% van de mensen met vitiligo krijgen hun huidskleur volledig terug. Mensen met de beste kans op het terugkrijgen van de huidskleur zijn jongeren bij wie de vitiligo in minder dan zes maanden zijn hoogtepunt bereikt en zich voornamelijk in het gelaat bevindt. Mensen die minder snel hun normale kleur terugkrijgen, zijn degenen die later in het leven vitiligo krijgen op hun lippen en ledematen, vooral de handen.
Preventie
Aangezien de precieze oorzaak van vitiligo anno 2023 niet bekend is, kan niemand je vertellen hoe je het kunt voorkomen. Bij mensen die aanleg hebben voor vitiligo, kunnen bepaalde factoren de ziekte triggeren. Ernstige ziekten, operaties, zwangerschap, bevalling, zonnebrand, huidschade en emotionele stress zou vitiligo kunnen triggeren of verergeren.1UZA. Vitiligo. https://www.uza.be/behandeling/vitiligo (ingezien op 27-8-2022)
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over vitiligo, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
