Kleine verkleurde vlekjes op hals, borst en rug door pityriasis versicolor

Last Updated on 5 mei 2023 by M.G. Sulman

Pityriasis versicolor, ook wel tinea versicolor genoemd, is een veel voorkomende niet-besmettelijke gistinfectie die ervoor zorgt dat je last krijgt van kleine verkleurde vlekjes op de huid die schilferen. Het komt vooral voor op hals, schouders, borst en rug. De gist verstoort de normale pigmentatie van de huid, wat resulteert in kleine, verkleurde plekken. Deze plekken kunnen lichter of donkerder van kleur zijn dan de omringende huid. Deze huidaandoening komt het meest voor bij tieners en jongvolwassenen. Blootstelling aan de zon kan tinea versicolor duidelijker zichtbaar maken. Tinea versicolor is niet pijnlijk of besmettelijk. Maar het kan wel leiden tot emotionele stress. Met een speciale shampoo of crème kunt u de vlekjes behandelen. Maar zelfs na een succesvolle behandeling kan de huidskleur enkele weken of maanden ongelijk blijven. Tinea versicolor komt vaak terug, vooral bij warm, vochtig weer.

pityriasis versicolor,
Kleine verkleurde vlekjes op hals, borst en rug door pityriasis versicolor / Bron: Wikimedia Commons

Wat is pityriasis versicolor?

Pityriasis versicolor is een gistinfectie van de huid. Het wordt veroorzaakt door een overgroei van gist op de huid. Op het lichaam komen overal gisten voor van het type Malassezia. Pityriasis versicolor is niet besmettelijk en de meeste mensen herstellen volledig na de behandeling.

Synoniemen

Pityriasis versicolor wordt ook wel tinea versicolor genoemd.

Symptomen: verkleurde vlekjes op hals, borst en rug

Pityriasis versicolor veroorzaakt in de meeste gevallen slechts milde symptomen. Deze kunnen bestaan uit:

  • huidverkleuring, meestal op gezicht, schouders, hals, borst en buik, doch de verkleurde plekken kunnen overal op je lichaam verschijnen
  • jeuk op of rond delen van de huid waar de vlekjes aanwezig zijn
  • de laesies zijn:
    • scherp begrensd
    • lichter (komt vaker voor) of donkerder dan de omringende huid
    • roze, rood, bruin of bruin
    • vaak droog en schilferig
    • worden niet donkerder in de zon
Pityriasis versicolor op borst en schouders / Bron: Wikimedia Commons
Pityriasis versicolor op borst en schouders / Bron: Wikimedia Commons

Complicaties

Bij sommige mensen veroorzaakt pityriasis versicolor huidverkleuring die maanden tot jaren aanhoudt. In de meeste gevallen verdwijnt deze verkleuring geleidelijk nadat de behandeling is afgerond.

Oorzaken van pityriasis versicolor

De gist die pityriasis versicolor veroorzaakt, is te vinden op een gezonde huid.  Het gaat om Pityrosporon ovale (ook wel bekend onder de naam ‘Malassezia furfur’). Dit is een gist die zich senang voelt in een vette en vochtige omgeving. Het geeft ook pas problemen bij overgroei van de gist. Een aantal factoren kan deze overgroei veroorzaken, waaronder:

  • warm, vochtig weer
  • vettige huid
  • hormonale veranderingen
  • verzwakt immuunsysteem
Pityriasis versicolor op het voorhoofd
Pityriasis versicolor op het voorhoofd / Bron: Wikimedia Commons

Risicofactoren

Verschillende factoren kunnen het risico op het ontwikkelen van pityriasis versicolor verhogen, waaronder:

  • wonen of verblijven in een warme, vochtige omgeving, waaronder warme en vochtige zomers in Nederland
  • overmatig zweten (hyperhidrose)
  • crèmes, verbandmiddelen of kleding die je huid niet laten ademen
  • ondervoed zijn
  • een verzwakt immuunsysteem hebben
  • tiener of twintiger zijn

Er is geen relatie met slechte hygiëne. De aandoening kan niet van persoon tot persoon worden verspreid, omdat de meeste mensen de gist al op hun huid hebben. Het gaat om overgroei van deze gist en iet om ene besmetting ervan.

Pityriasis versicolor op de borst / Bron: Wikimedia Commons
Pityriasis versicolor op de borst / Bron: Wikimedia Commons

Onderzoek en diagnose

Klinisch beeld

Raadpleeg je huisarts als je last krijgt van kleine verkleurde vlekjes op je hals, schouders, borst en rug, en zelfzorgmaatregelen geen soelaas bieden. De arts zal de huid onderzoeken. De diagnose wordt meestal al op grond van het typische klinische beeld gesteld.

Pityriasis versicolor op de rug / Bron: Wikimedia Commons
Pityriasis versicolor op de rug / Bron: Wikimedia Commons

Huidafkrabsel

Als een diagnose niet kan worden gesteld door naar de huid te kijken, kan de arts een huidafkrabsel nemen. De cellen worden onder een microscoop bekeken om te zien of ze de gist bevatten die deze aandoening veroorzaakt. De arts kan een kaliumhydroxide (KOH) microscopie uitvoeren. Bij deze procedure neemt de arts een huidmonster, plaatst het op een microscoopglaasje met een oplossing van 20 procent KOH en zoekt onder een microscoop naar gist of schimmeldraden.

Biopsie

De huisarts kan ook een biopsie of weefselmonster nemen van de aangetaste huid en testen op schimmels op de buitenste huidlaag. Een monster van de schimmel op de huid kan ook worden getest in een schimmelcultuur om te zien of je de huidaandoening hebt.

Wood’s lamp

De arts kan ook een Wood’s-lamp gebruiken om naar de huid te kijken. Deze lamp kan met het oplichten van kleuren (fluorescentie) bepaalde huidziekten aantonen.

Differentiële diagnose

Sommige huidproblemen hebben symptomen die lijken op pityriasis versicolor, waaronder:

  • Vitiligo: een ziekte waardoor je je huidskleur verliest.
  • Pityriasis rosea: uitslag die kleine vlekjes veroorzaakt die in de vorm van een boom op je lichaam uitwaaiert.

Behandeling van pityriasis versicolor

Crème, shampoo of pillen

Behandeling van pityriasis versicolor kan bestaan ​​uit crèmes, lotions of shampoos die je op de huid aanbrengt. De arts kan ook medicijnen voorschrijven die je moet slikken. Het type behandeling hangt af van de ernst van de klachten.

  • Topische middelen: deze breng je direct aan op je huid. Ze kunnen de vorm hebben van lotion, shampoo, crème, schuim of zeep. Ze houden de gistgroei onder controle.
  • Antigistpillen: deze kunnen worden gebruikt om ernstigere of terugkerende gevallen van pityriasis versicolor te behandelen.

Een behandeling verwijdert meestal de overgroei van de gist. De huidverkleuring kan echter enkele maanden aanhouden voordat het vervaagt.

Zelfzorgmaatregelen

De volgende zelfzorgmaatregelen kunnen helpen;

  • Was je huid zonder zeep.
  • Als je wel zeep gebruikt, zorg er dan voor dat er geen zeepresten op de huid achterblijven.
  • Droog de huid goed af.
  • Vermijd het gebruik van vette huidproducten.
  • Verminder de tijd die je in de zon doorbrengt. Het kan een episode veroorzaken of verergeren, en een kleurtje maakt de uitslag zichtbaarder.
  • Draag losse, ademende kleding van natuurlijke materialen zoals katoen of linnen om zweten te verminderen.

Prognose

Pityriasis versicolor is geen schadelijke infectie en tast alleen de bovenste laag van de huid aan. Mensen hebben vaak herhaaldelijk last van overgroei van de gist. Omdat de gist van nature op de huid groeit, kan deze terugkeren (recidief). Het gebruik van medicinale zeep een paar keer per week of maand kan de kans op terugkeer van pityriasis versicolor verminderen.

Preventie

De beste manier om pityriasis versicolor te voorkomen, is door een goede huidhygiëne toe te passen. De gist die deze infectie veroorzaakt, komt van nature voor op de huid. Door je huid goed af te drogen na douchen of baden voorkom je een infectie.

Als je in het verleden pityriasis versicolor hebt gehad, kan je huisarts je aanraden zeep te gebruiken die zinkpyrithion, ketoconazol of seleniumsulfide bevat. Dit soort zeep kan toekomstige infecties en overgroei van gist helpen voorkomen.

Video over deze huidziekte

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over pityriasis versicolor, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.