Last Updated on 19 april 2023 by M.G. Sulman
Donovanosis (granuloma inguinale) is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) waarbij er zweertjes op je geslachtsdelen ontstaan. Het wordt veroorzaakt door de bacterie Klebsiella granulomatis, een gramnegatieve, intracellulair groeiende bacterie die tot 1999 bekend was onder de naam Calymmatobacterium granulomatis. De ziekte komt met name voor in het zuidoosten van India, Zuidoost-Azië, Nieuw Guinea, het Caribisch gebied, Zambia, Zimbabwe, Zuid Afrika, Zuid Amerika (Brazilië, Suriname), Australië en Groot-Brittannië.Deze soa wordt gekenmerkt door pijnloze, langzaam progressieve zweren op de geslachtsorganen of het perineum; subcutane granulomen kunnen ook voorkomen. De huidafwijkingen zijn zeer doorbloed en daarom bloeden. Extragenitale infectie kan optreden bij uitbreiding van de infectie naar het bekken, of het kan zich verspreiden naar intra-abdominale organen, botten of de mond.
Wat is donovanosis?
Donovanosis, ook bekend als granuloma inguinale, is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die je kan herkennen aan zweertjes op de geslachtsdelen. Deze zweertjes kunnen zich ook rond de mond vormen. Onbehandeld kan de ziekte chronisch worden met o.a. weefselvernietiging, bijkomende infecties en overlijden. Donovanosis wordt veroorzaakt door een bacterie genaamd Klebsiella granulomatis. De boosdoener wordt meestal overgedragen via seksuele activiteit.
Oorzaak van donovanosis
De meest voorkomende oorzaak van donovanose is seksuele blootstelling aan mensen die besmet zijn met de Klebsiella granulomatis-bacterie. Bepaalde risicofactoren die het risico op infectie kunnen vergroten, zijn onder meer het hebben van meerdere seksuele partners en onbeschermde seks. In zeldzame gevallen kunnen de bacteriën ook worden overgedragen via ontlasting of direct huid-op-huidcontact. Om deze reden kan donovanosis ook worden gezien bij jonge kinderen en volwassenen die niet seksueel actief zijn.
Verspreiding
Donovanosis wordt meestal verspreid door seksueel contact en bij een klein deel van de mensen kan het worden verspreid door huid-op-huidcontact. Om de verspreiding van donovanosis te voorkomen, is het belangrijk om een goede seksuele gezondheid te bewaken en te behouden. Deze bestaat uit het vermijden van seks met mensen met zichtbare zweren en het gebruik van condooms als je seks hebt.
Vóórkomen
Donovanosis komt voor in verschillende delen van de wereld voor, met name in Papoea-Nieuw-Guinea en delen van Midden-Amerika, Zuid-Afrika en Zuid-India. De aandoening komt ook voor in Groot-Brittannië.
De meeste infecties komen voor bij personen tussen de 20 en 40 jaar oud.
Incubatietijd
De periode tussen het moment dat je besmet raakt en dat je klachten krijgt noemt men incubatietijd. De incubatietijd van donovanosis kan sterk variëren, van 1-4 weken tot wel een jaar . Over het algemeen verschijnen de eerste klachten binnen een paar weken.
Symptomen van donovanosis
Verschijnselen
De infectie begint meestal als een stevige, verheven knobbel die zweert of rood en zacht wordt. Genitale zweertjes zijn het meest voorkomende symptoom van donovanosis. Grofweg 10% van de gevallen heeft zweren in de omliggende liesstreek en zweren kunnen ook rond de anus en mond worden gezien. In zeer zeldzame gevallen kan de aandoening zich uitbreiden naar het bot en de lever, wat vaak resulteert in gewrichtspijn of zwelling, gewichtsverlies, koorts, nachtzweten en/of algehele malaise.
Soorten
Er worden vier soorten donovanosis onderscheiden:
- ulcerogranulomateuze
- hypertrofische
- necrotische
- fibreuze
De typen worden gekenmerkt door hoe de laesies verschijnen. Meestal wordt de zweer ulcerogranulomateus, met een vlezig rood uiterlijk en granulatieweefsel dat zeer vasculair is (wat betekent dat het veel bloedvaten bevat). Om deze reden bloeden deze zweren gemakkelijk, ondanks dat ze pijnloos zijn. Hypertrofische of wrattige zweren hebben een onregelmatige rand en kunnen volledig droog zijn, terwijl necrotische zweren dieper zijn, stinken en vaak pijnlijk aanvoelen. Fibreuze zweren lijken op pijnloos littekenweefsel.
Onderzoek en diagnose
De diagnose wordt meestal gesteld door laboratoriumonderzoek van een uitstrijkje of biopsie van de zweer. Er moeten laboratoriumtests worden uitgevoerd om andere oorzaken van genitale zweren, zoals syfilis en genitale herpes, uit te sluiten.
Behandeling van donovanosis
Behandeling vindt plaats met een langdurige antibioticakuur totdat alle zweren zijn genezen. De zweren zullen niet verdwijnen zonder behandeling. Follow-up is belangrijk omdat herbehandeling nodig is als een recidief optreedt, dat wil zeggen als de zweren terugkeren.
Vermijd seksueel contact tot 1 week na het afronden van de behandeling en genezen van de zweren en na zo nodige behandeling van je seksuele partner(s).
Prognose
De prognose voor ongecompliceerde donovanosis is goed als men vroegtijdig aanvangt met de juiste behandeling. Er is kans op terugval Indien onbehandeld, kan granuloma inguinale aanzienlijke littekens en weefselvernietiging veroorzaken. Maligne transformatie (verandering van een normale cel in een kwaadaardige cel) is ook mogelijk.
Preventie
Een levenslange, wederzijds monogame relatie is, na seksuele onthouding, de beste manier om soa’s te voorkomen. En anders moet je condooms gebruiken.
Video over de soa
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over donovanosis. of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
