Donovanosis: symptomen, oorzaak en behandeling

Last Updated on 7 juli 2024 by M.G. Sulman

Donovanosis (granuloma inguinale) is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) waarbij er zweertjes op je geslachtsdelen ontstaan. Het wordt veroorzaakt door de bacterie Klebsiella granulomatis, een gramnegatieve, intracellulair groeiende bacterie die tot 1999 bekend was onder de naam Calymmatobacterium granulomatis. De ziekte komt met name voor in het zuidoosten van India, Zuidoost-Azië, Nieuw Guinea, het Caribisch gebied, Zambia, Zimbabwe, Zuid Afrika, Zuid Amerika (Brazilië, Suriname), Australië en Groot-Brittannië. Deze soa wordt gekenmerkt door pijnloze, langzaam progressieve zweren op de geslachtsorganen of het perineum; subcutane granulomen kunnen ook voorkomen. De huidafwijkingen zijn zeer doorbloed en daarom bloeden. Extragenitale infectie kan optreden bij uitbreiding van de infectie naar het bekken, of het kan zich verspreiden naar intra-abdominale organen, botten of de mond.

Donovanosis / Bron: Wikimedia Commons

Wat is donovanosis?

Donovanosis, ook bekend als granuloma inguinale, is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die je kan herkennen aan zweertjes op de geslachtsdelen. Deze zweertjes kunnen zich ook rond de mond vormen. Onbehandeld kan de ziekte chronisch worden met o.a. weefselvernietiging, bijkomende infecties en overlijden. Donovanosis wordt veroorzaakt door een bacterie genaamd Klebsiella granulomatis. De boosdoener wordt meestal overgedragen via seksuele activiteit.

Oorzaak van donovanosis

De meest voorkomende oorzaak van donovanose is seksuele blootstelling aan mensen die besmet zijn met de Klebsiella granulomatis-bacterie. Bepaalde risicofactoren die het risico op infectie kunnen vergroten, zijn onder meer het hebben van meerdere seksuele partners en onbeschermde seks. In zeldzame gevallen kunnen de bacteriën ook worden overgedragen via ontlasting of direct huid-op-huidcontact. Om deze reden kan donovanosis ook worden gezien bij jonge kinderen en volwassenen die niet seksueel actief zijn.

Risicogroepen

Risicogroepen zijn:

  • Mannen die seks hebben met mannen (MSM).
  • Mensen in endemische gebieden. Specifiek zijn dit:
    • India: Vooral in bepaalde landelijke gebieden.
    • Zuid-Amerika: Met name in landen zoals Brazilië en Guyana.
    • Zuid-Afrika: Vooral in landelijke gebieden.
    • Zuidoost-Azië: In landen zoals Indonesië en Papua-Nieuw-Guinea.
    • Australië: Vooral in het noorden van het land, zoals in de regio’s rond Queensland en de Northern Territory.
  • Personen met meerdere seksuele partners.
  • Commerciële sekswerkers.
  • Mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Verspreiding

Donovanosis wordt meestal verspreid door seksueel contact en bij een klein deel van de mensen kan het worden verspreid door huid-op-huidcontact. Om de verspreiding van donovanosis te voorkomen, is het belangrijk om een ​​goede seksuele gezondheid te bewaken en te behouden. Deze bestaat uit het vermijden van seks met mensen met zichtbare zweren en het gebruik van condooms als je seks hebt.

Vóórkomen

Donovanosis komt voor in verschillende delen van de wereld voor, met name in Papoea-Nieuw-Guinea en delen van Midden-Amerika, Zuid-Afrika en Zuid-India. De aandoening komt ook voor in Groot-Brittannië.

De meeste infecties komen voor bij personen tussen de 20 en 40 jaar oud.

Incubatietijd

De periode tussen het moment dat je besmet raakt en dat je klachten krijgt noemt men incubatietijd. De incubatietijd van donovanosis kan sterk variëren, van 1-4 weken tot wel een jaar . Over het algemeen verschijnen de eerste klachten binnen een paar weken.

Symptomen van donovanosis

Verschijnselen

De infectie begint meestal als een stevige, verheven knobbel die zweert of rood en zacht wordt. Genitale zweertjes zijn het meest voorkomende symptoom van donovanosis. Grofweg 10% van de gevallen heeft zweren in de omliggende liesstreek en zweren kunnen ook rond de anus en mond worden gezien. In zeer zeldzame gevallen kan de aandoening zich uitbreiden naar het bot en de lever, wat vaak resulteert in gewrichtspijn of zwelling, gewichtsverlies, koorts, nachtzweten en/of algehele malaise.

Soorten

Er worden vier soorten donovanosis onderscheiden:

  • ulcerogranulomateuze
  • hypertrofische
  • necrotische
  • fibreuze

De typen worden gekenmerkt door hoe de laesies verschijnen. Meestal wordt de zweer ulcerogranulomateus, met een vlezig rood uiterlijk en granulatieweefsel dat zeer vasculair is (wat betekent dat het veel bloedvaten bevat). Om deze reden bloeden deze zweren gemakkelijk, ondanks dat ze pijnloos zijn. Hypertrofische of wrattige zweren hebben een onregelmatige rand en kunnen volledig droog zijn, terwijl necrotische zweren dieper zijn, stinken en vaak pijnlijk aanvoelen. Fibreuze zweren lijken op pijnloos littekenweefsel.

Onderzoek en diagnose

De diagnose wordt meestal gesteld door laboratoriumonderzoek van een uitstrijkje of biopsie van de zweer. Er moeten laboratoriumtests worden uitgevoerd om andere oorzaken van genitale zweren, zoals syfilis en genitale herpes, uit te sluiten.

Behandeling van donovanosis

Behandeling vindt plaats met een langdurige antibioticakuur totdat alle zweren zijn genezen. De zweren zullen niet verdwijnen zonder behandeling. Follow-up is belangrijk omdat herbehandeling nodig is als een recidief optreedt, dat wil zeggen als de zweren terugkeren.

Vermijd seksueel contact tot 1 week na het afronden van de behandeling en genezen van de zweren en na zo nodige behandeling van je seksuele partner(s).

Prognose

De prognose voor ongecompliceerde donovanosis is goed als men vroegtijdig aanvangt met de juiste behandeling. Er is kans op terugval Indien onbehandeld, kan granuloma inguinale aanzienlijke littekens en weefselvernietiging veroorzaken. Maligne transformatie (verandering van een normale cel in een kwaadaardige cel) is ook mogelijk.

Preventie

Een levenslange, wederzijds monogame relatie is, na seksuele onthouding, de beste manier om soa’s te voorkomen. En anders moet je condooms gebruiken.

Een levenslange, wederzijds monogame relatie is, na seksuele onthouding, de beste manier om soa’s te voorkomen / Bron: Freepik

Video over de soa

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over donovanosis. of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.