Last Updated on 12 juni 2023 by M.G. Sulman
Testiculaire microlithiasis (TM) duidt op de afzetting van meerdere kleine calcificaties of kalkspatjes in één of beide testikels of teelballen. Het meest gehanteerde criterium voor de diagnose is de aanwezigheid van vijf microcalcificaties in één testikel, hoewel de definities in het verleden varieerden. In de meeste gevallen is testiculaire microlithiasis bilateraal, dus aanwezig in beide ballen. de diagnose testiculaire microlithiasis wordt gesteld door middel van echografie.
Wat is testiculaire microlithiasis?
Testiculaire microlithiasis is een ongewone aandoening waarbij zich kleine calcificaties of kalkspatjes in de testikels vormen. Het kan worden gediagnosticeerd middels testiculaire echografie.
Testiculaire microlithiasis is meestal een onschuldige aandoening. Het gaat vaak nite gapaard met symptomen. Over het algemeen heeft testiculaire microlithiasis geen invloed op de vruchtbaarheid of je seksuele functioneren.
Vóórkomen
Het komt voor bij 0,2 tot 29% van de volwassenen en bij jongens tussen de 0,1 en 11,7%.
Symptomen
Testiculaire microlithiasis op zich is asymptomatisch (dus zonder ziekteverschijnselen) en wordt meestal incidenteel aangetroffen wanneer de inhoud van het scrotum wordt onderzocht met echografie of het wordt aangetroffen in verband met echografisch onderzoek in verband met symptomatische aandoeningen.
Verhoogde kans op teelbalkanker?
Een aantal wetenschappelijke onderzoeken toont een verband aan tussen testiculaire microlithiasis en teelbalkanker. Het blijft echter onduidelijk of het hebben van testiculaire microlithiasis een onafhankelijke risicofactor is voor teelbalkanker.
Bij de meeste onderzoeken naar testiculaire microlithiasis zijn jongens en mannen betrokken die om een andere reden een echo van hun teelballen hebben laten maken, zoals teelbalzwelling, teelbalpijn of onvruchtbaarheid. In deze onderzoeken lijkt er een relatief verband te bestaan tussen testiculaire microlithiasis en teelbalkanker.
Microlithiasis vormt wel een risicofactor voor carcinoma in situ (CIS) van de testis, wat op zijn beurt weer een kans van grofweg 50% op een testiscarcinoom inhoudt.1J.L.H.R. Bosch en A. Prins. Urologie. Bohn Stafleu van Loghum, 2004, p.112-113 CIS is een plekje dat bestaat uit cellen met kwaadaardige kenmerken die nog niet het omliggende weefsel zijn ingegroeid of uitgegroeid. Dit risicois vooral aanwezig bij jongens met een al verhoogd risico op testismaligniteiten zoals jongens met een niet-scrotale testis ofwel een niet ingedaalde teelbal.
Onderzoek en diagnose
Testiculaire microlithiasis (kalkspatjes, witte vlekjes) kan vastgesteld worden via echografisch onderzoek van de teelballen. Normaliter moet er een egaal beeld zijn bij een echo van de ballen. Bij TM zijn er meerdere echorijke foci in de teelballen zonder slagschaduw
Er wordt vaak de volgende onderscheiding gemaakt:
- beperkte TML: minder dan 5 microcalcificaties per gezichtsveld
- klassieke TML: groter dan of gelijk aan 5 microcalcificaties per gezichtsveld
- diffuse TML: talrijke microcalcificaties
Behandeling van testiculaire microlithiasis
Als er testiculaire microlithiasis bij je is vastgesteld, zal je medische geschiedenis hoofdwaarschijnlijk van invloed zijn op de aanbevelingen die de arts je zal geven. Er kunnen zich grofweg twee situaties voordoen:
- Je bent gezond en hebt geen symptomen of risicofactoren voor teelbalkanker. Vervolgonderzoek is dan niet nodig. De arts kan je wel aanraden om regelmatig zelfonderzoek van de teelballen te doen (taalbalonderzoek) en een afspraak te maken met je huisarts als je een knobbeltje of bultje in de teelbal vindt.
- De arts zal een andere strategie hanteren bij aanwezigheid van risicofactoren voor teelbalkanker. Als er andere risicofactoren voor teelbalkanker aanwezig zijn, zoals een voorheen niet-ingedaalde teelbal, dan kan de arts regelmatige controle aanbevelen met een jaarlijkse echo van het scrotum.
De European Society of Urogenital Radiology (ESUR) adviseert jaarlijkse follow-up door middel van echografie tot de leeftijd van 55 jaar, doch alleen als er een risicofactor voor maligniteit of kwaadaardigheid aanwezig is, waaronder:
- niet-ingedaalde of slecht ingedaalde testikels
- orchidopexie: een operatie waarbij de nog niet ingedaalde teelbal vanuit de lies naar de balzak (scrotum) verplaatst wordt
- testisatrofie of testiculaire atrofie: verschrompeling van de teelballen of testis
- eerdere kiemceltumor (een kwaadaardige tumor uitgaande van een testikel)
- familiegeschiedenis van kiemceltumor
Prognose
Testiculaire microlithiasis is meestal een onschuldige aandoening, alhoewel je een licht verhoogd risico op het ontwikkelen van teelbalkanker hebt. Het absolute risico blijft echter laag. Het overgrote deel van de mannen met testiculaire microlithiasis krijgen geen teelbalkanker.
Als je er testiculaire microlithiasis bij je wordt vastgesteld, kan de arts aanbevelen dat je regelmatig je teelballen controleert. Ook kjan de arts regelmatige controle aanbevelen met een jaarlijkse echo, teneinde veranderingen in de grootte, vorm of structuur van je ballen in de gaten te houden.
De prognose is over het algemeen gunstig. De meeste mannen ervaren geen klachten en krijgen ook nooit last van complicaties.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over testiculaire microlithiasis, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
