Last Updated on 5 mei 2023 by M.G. Sulman
Het syndroom van Ortner is een zeldzame aandoening waarbij de zenuw die de stembanden aanstuurt, onder druk komt te staan als gevolg van afwijkingen in het hart of de grote lichaamsslagader (aorta). Je stembanden worden aangestuurd door een zenuw die vanaf het hoofd via de hals en de borstkas terugkeert en daarna het strottenhoofd ingaat. Links gaat deze zenuw (de zogeheten ‘nervus laryngicus recurrens’) onder de aorta door en rechts gaat de zenuw onder de arteria subclavia door. Compressie van deze zenuw kan leiden tot heesheid. Het is een zeldzame vorm van heesheid. Het syndroom kan veroorzaakt worden door diverse hart- en vaatziekten, zoals mitralisstenose, pulmonale hypertensie, aneurysma van de thoracale aort (een deel van de grote lichaamsslagader, de aorta), en het aberrant subclavia syndroom.
Wat is het syndroom van Ortner?
Het syndroom van Ortner is een zeldzame aandoening die wordt gekenmerkt door heesheid als gevolg van verlamming van de nervus laryngeus recurrens in combinatie met hart- en vaatziekten.
Synoniemen en betekenis
Het syndroom van Ortner staat ook bekend als het cardiovocaal syndroom of Ortner’s cardiovocal syndrome. Het woord ‘cardio’ betekent ‘hart’ en ‘vocaal’ verwijst naar de stembanden en de menselijke stem. Heesheid is vaak het eerste symptoom van dit syndroom. Het treedt op als gevolg van compressie of beschadiging van de zenuw die de stembanden aansturen als gevolg van een onderliggende cardiovasculaire aandoening.
Naamgeving
Het syndroom is vernoemd naar Norbert Ortner (1865-1935). Dat is de Oostenrijkse arts die het syndroom in 1897 voor het eerst beschreef.
Vóórkomen
Aangezien het syndroom van Ortner een zeldzame aandoening is, is er slechts weinig bekend over hoe vaak het voorkomt onder de bevolking. Het komt vaker voor bij volwassenen dan bij kinderen.
Mitsgaders kunnen milde gevallen van het syndroom gemakkelijk over het hoofd worden gezien of verward worden met andere oorzaken van (progressieve) heesheid.
Bij wie komt het voor?
Het syndroom van Ortner syndroom komt bij zowel mannen als vrouwen van alle leeftijden voor. Het kan dus ook kinderen treffen.
Oorzaak van het syndroom van Ortner
Het syndroom van Ortner wordt veroorzaakt door druk op de zenuw die de linker stemband aanstuurt, vaak als gevolg van een aandoening van het hart of de grote lichaamsslagader (aorta).
Symptomen van het syndroom van Ortner
De symptomen van het Ortner syndroom kunnen variëren en zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de ernst van de zenuwcompressie. Naast progressieve heesheid kun je last krijgen van o.a. problemen met slikken waardoor je moet hoesten tijdens het eten of drinken. Hierdoor kun je een longontsteking krijgen. Soms ontstaat namelijk een longontsteking door verslikking in voedsel wanneer dit niet goed wordt opgehoest. Deze vorm heet aspiratiepneumonie.
Een (aangeboren) hartafwijking hoeft geen klachten te geven. Als er wel klachten zijn, dan is er vaak sprake van kortademigheid, vermoeidheid en blauwe verkleuring van de lippen tijdens inspanning (blauwe lippen).
Onderzoek en diagnose
De diagnose wordt gesteld op basis van een gesprek over je klachten, je medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek naar de oorzaak van de aanhoudende heesheid. De KNO-arts kan met een spiegeltje achterin de keel kijken en met een soepele, flexibele slang via de neus. Dit heet een flexibele laryngoscopie. De arts onderzoekt dan of de linker stemband wel goed beweegt. Als dit niet het geval is, wordt vaak een speciale CT-scan of MRI-scan gemaakt vanaf de schedel tot aan het middenrif om te zien of er sprake is van een afwijking van het hart of de aorta waardoor er druk wordt uitgeoefend op de nervus laryngeus recurrens hetgeen het syndroom van Ortner veroorzaakt.
Behandeling van het syndroom van Ortner
De behandeling van het syndroom van Ortner hangt af van de onderliggende oorzaak. Therapie richt zich dus op de oorzaak van de druk op de nervus laryngeus recurrens met als doel het opheffen of verminderen van de druk die op de zenuw wordt uitgeoefend.
Tevens kan logopedie worden ingezet bij zowel kinderen als volwassenen om de heesheid te verminderen en het leren omgaan met eventuele slikproblemen.
Prognose
Het is heel wel mogelijk dat heesheid en de slikklachten volledig verdwijnen na behandeling en het weghalen van de druk op de zenuw. Wanneer de druk op de zenuw niet volledig kan worden opgeheven of als de klachten al langere tijd bestaan, dan kunnen de klachten ook blijvend zijn.
De onderliggende aandoening kan van invloed zijn op je levensverwachting. Het is om die reden van belang dat de onderliggende oorzaak goed behandelend wordt. Dit verkleint tevens de kans op complicaties.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het syndroom van Ortner, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
