Last Updated on 30 april 2023 by M.G. Sulman
Chondrolyse wordt gedefinieerd als het snelle en voortschrijdende verlies van gewrichtskraakbeen van de heup. Het kan idiopathisch zijn (d.w.z. zonder bekende oorzaak) of secundair aan onderliggende aandoeningen, een epifysiolyse van de heup (een zeldzame aandoening waarbij de heupkop afglijdt), infectie, inflammatoire artritis (reuma), langdurige immobilisatie of ernstig trauma. Symptomen van chondrolyse zijn een pijnlijke heup (heuppijn), soms met bewegingsbeperking, vaak zonder aanwijsbare oorzaak.
Wat is chondrolyse?
Het heupgewricht is een kogelgewricht dat uit twee botdelen bestaat: een kop en een kom. Progressief verlies van gewrichtskraakbeen in de heupkop en de heupkom wordt chondrolyse van de heup genoemd. Dit fenomeen resulteert uiteindelijk in ernstige vernauwing van de gewrichtsspleet en beperkte gewrichtsbewegingen.
Bij wie komt het voor?
Chondrolyse komt zowel bij kinderen als bij volwassenen voor. Idiopathische chondrolyse van de heup wordt vaak gezien bij kinderen in de leeftijdsgroep van 9-12 jaar en dan vooral meisjes. Het is meestal eenzijdig, vaak gezien met betrekking tot het rechtergewricht.
Oorzaken: idiopathische en secundaire chondrolyse
Veel aandoeningen kunnen leiden tot chondrolyse van de heup, zoals:
- een epifysiolyse van de heup (slipped capital femoral epiphysis, afgekort als SCFE), wat duidt op een afglijding van de heupkop ter plaatse van de groeischijf
- de ziekte van Perthes: hierbij is de doorbloeding van de heupkop verstoord
- trauma
- langdurige immobilisatie (het niet kunnen bewegen van de gewrichten), bijvoorbeeld door gips na een botbreuk
- infectieuze/inflammatoire gewrichtsaandoeningen
- maligniteiten (kwaadaardigheid, kanker)
Als er geen oorzaak voor chondrolyse wordt vastgesteld, wordt het als idiopathisch bestempeld. Idiopathisch betekent ‘zonder bekende oorzaak’. Idiopathische chondrolyse wordt tegenwoordig vaak beschouwd als een vorm van juveniele chronische artritis (JCA). Dit is de verzamelnaam voor chronische gewrichtsontstekingen bij kinderen onder de 16 jaar.
Symptomen chondrolyse van de heup
Chondrolyse van de heup kenmerkt zich door een sluipend begin van pijn rond de heup, progressieve (toenemende) stijfheid en slapheid. Het bewegingsbereik van de aangedane heup is in alle richtingen beperkt. Vaak is er snel progressie naar een flexiecontractuur van de heup, een lumbale lordose en moeilijk staan. Een flexiecontractuur is een verkorting van spierweefsels en pezen, als gevolg waarvan een gewricht in een gebogen positie wordt gedwongen en daar wordt vastgehouden. Lumbale lordose duidt op een holle rug.
Vaak is één heup aangetast, vaak de rechterheup. Maar soms zijn ook beide heupen getroffen.
Onderzoek en diagnose
De eerste röntgenfoto’s van de heup zijn meestal normaal. Een MRI-scan is de beeldvormende modaliteit bij uitstek voor diagnose en ook om andere oorzaken van de klachten uit te sluiten. Soms wordt een CT-scan gemaakt. Je kunt ook artroscopisch worden onderzocht. Een artroscopie is een kijkoperatie in een gewricht, in dit geval het heupgewricht.
Behandeling
Het natuurlijke beloop van de ziekte is omkeerbaar met conservatieve behandeling gericht op het verlichten van pijn, rust en het vermijden van gewichtsbelasting. Het verlichten van de pijn gebeurt vaak met NSAID’s. Dit zijn ontstekingsremmende geneesmiddelen die ook pijnstillend werken. Het niet belasten van de heup kan door het gebruik van krukken of bedrust. Daarnaast zijn bewegingsoefeningen, vaak onder leiding van een fysiotherapeut, van belang.
Soms treedt er een progressieve contractuur op. Een contractuur is een gedwongen stand van een gewricht. In zulke gevallen wordt de heup in functionele positie geplaatst en vervolgens geïmmobiliseerd met gips.
Als de klachten aanvankelijk worden verwaarloosd, kan het evolueren tot ernstige gewrichtsdeformatie en eindigen met spontane ankylose. Dit duidt op een situatie waarbij er in het gewricht geen bewegingsmogelijkheid is, doordat de botdelen aan elkaar vergroeid zijn. In dat geval is geval is een chirurgische ingreep geboden.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over chondrolyse van de heup, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
