Last Updated on 3 januari 2023 by M.G. Sulman
Achillodynie is een verzamelterm voor pijnklachten aan de achillespees. Hierbij is er ontsteking of irritatie van de achillespees of de slijmbeurs. Bij pijn aan de achillespees heb je pijn opje hiel of boven je hiel. De achillespees is de sterkste pees in je lichaam. Deze pees in het onderbeen verbindt de kuitspieren met de hiel. De achillespees staat ook bekend als tendo Achillis of tendo calcanei. De term achillodynie omvat alle pijnsyndromen rond de achillespees, het weefsel en de omliggende slijmbeurs. Met betrekking tot de mate van ernst onderscheidt men vaak drie stadia: irritatie, ontsteking en chronische (langdurige) ontsteking. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van achillespeespijn.
Achillespees
De achillespees is de sterkste pees in het menselijk lichaam en het kan flink belast worden. Deze pees verbindt de kuitspieren met het hielbeen. Het zorgt ervoor dat de hiel van de grond kan komen als de voet afrolt. Je kunt dankzij deze pees met kracht je voet afzetten van de grond als je springt, hardloopt of wandelt.
Wat is achillodynie?
De term achillodynie duidt op alle pijnklachten van de achillespees, bijvoorbeeld pijn in de achillespees, ontsteking van de achillespees, irritatie van de achillespees of een scheur in de achillespees.
Vóórkomen
De precieze incidentie van achillodynie is anno 2023 onbekend. Het komt vrij vaak voor, vooral bij hardlopers.
Drie fasen van achillespeespijn
Met betrekking tot de mate van ernst onderscheiden artsen drie fasen van achillespeespijn:
- Pijn ontstaat direct tijdens inspanning (bijvoorbeeld tijdens het hardlopen of sporten), maar gaat daarna weer weg. De pees kan tijdig volledig genezen (irritatie van de achillespees).
- Pijn aan de achillespees is ook aanwezig na de inspanning. De achillespees is verdikt en pijnlijk (achillespeesontsteking). Als er voldoende rust in acht wordt genomen, kan de pees genezen.
- Chronische (langdurige) ontsteking van de achillespees vereist vaak langdurige behandeling.
Symptomen van pijn aan de achillespees
Verschijnselen
Typische symptomen van achillodynie zijn:
- zwakte of stijfheid aan de achterkant van de hiel (de stijfheid kan ’s ochtends meer opvallen en verbeteren naarmate de pees warmer wordt door gebruik)
- zwelling (verdikking van de achillespees of gezwollen achillespees)
- verminderde kracht en beweging
Vroeg stadium
In de vroege stadia van irritatie van de achillespees staat de zogenaamde startpijn centraal, die in de loop van de sportbeoefening verdwijnt. Ochtendpijn in het gebied van de achillespees en de hiel is ook typisch.
Later stadium
In de latere stadia van chronische achillodynie houdt de pijn in de achillespees ook aan tijdens inspanning. Het kan zelfs erger worden na inspanning, zodat het strekken van de achillespees, bijvoorbeeld bij hardlopen of traplopen, ernstige pijn kan veroorzaken.
Oorzaken en risicofactoren van pijn aan de achillespees
Pijn aan de achillespees wordt dikwijls veroorzaakt door overbelasting (bijvoorbeeld hardlopen en wedstrijdsporten), voetmisvormingen, blessures en bepaalde medicijnen. Kenmerkend is dat het probleem begint als pijn die optreedt tijdens inspanning of sportactiviteiten, waarbij de pijn gelokaliseerd is in het gebied waar de achillespees aan het hielbeen hecht. Naarmate de aandoening vordert, wordt de pijn zelfs tijdens rust gevoeld en wordt het peesgebied warm en gezwollen.
Veranderde stand van de voet
Achillodynie wordt veelal veroorzaakt door een foutieve voetstand. In het bijzonder als het hielbeen niet recht staat. Het hielbeen of calcaneus is het grote bot in de hiel van je voet. Bij een verkeerde stand wordt er aan één kant van de achillespees harder getrokken dan aan de andere kant. Dit veroorzaakt irritatie en pijn.
Overbelasting van de achillespees
Als gevolg van overbelasting kan schade ontstaan aan de achillespees. Het gaat dan vaak om langer durende of steeds herhaalde (repetitieve) overbelasting. Overbelasting door onder andere (duur)sporten. De achillespeesklachten kunnen bijvoorbeeld veroorzaakt worden doordat je meer bent gaan sporten, waarbij je te snel de trainingsintensiteit hebt verhoogd.
Korte en strak gespannen kuitspieren
Ook kunnen korte en strak gespannen kuitspieren de oorzaak zijn van achillodynie. De achillespees raakt geïrriteerd en dit leidt tot een ontsteking. De ontsteking kan acuut optreden met duidelijk ontstekingsverschijnselen, zoals roodheid (rubor), warmte (calor), zwelling (tumor), pijn (dolor) en verstoorde functie (functio laesa).
Gescheurde achillespees (achillespeesruptuur)
Een achillespeesruptuur of gescheurde achillespees treedt meestal op bij mannen tussen de dertig en veertig jaar, die met enige regelmaat sport beoefenen. Bij het ouder worden neemt namelijk de kwaliteit van pezen af. Een achillespeesruptuur veroorzaakt hevige pijn laag achter op de kuit of enkel. Het gebruik van bepaalde antibiotica (fluorochinolonen), vooral in combinatie met cortisone, verhoogt het risico op peesscheuren.
Achillestendinopathie
Wat ook regelmatig voorkomt is een degeneratieve verandering van de pees (achillestendinopathie). Hierbij is er sprake van kwaliteitsverlies in het peesweefsel. Dat kan zijn door overbelasting of veroudering of een combinatie van beide factoren.
Ouder worden
Naarmate je ouder wordt, worden pezen, net als andere weefsels in het lichaam, minder flexibel, stijver en zijnz e vatbaarder voor verwondingen. Daarom zijn recreatieve sporters van middelbare leeftijd het meest vatbaar voor achillodynie.
Trauma (letsel)
Trauma veroorzaakt door een plotselinge of harde samentrekking van de kuitspieren, bijvoorbeeld wanneer een extra inspanning wordt gedaan, zoals een laatste sprint.
Overige factoren
Overgewicht en diabetes zijn risicofactoren voor klachten aan de achillespees.
Onderzoek en diagnose
De arts zal informeren naar je klachten en lichamelijk onderzoek verrichten. Het lichamelijk onderzoek onthult over het algemeen lokale pijn en, in sommige gevallen, een voelbare bult op de plaats waar de achillespees aan het hielbeen hecht. Beeldvormingsonderzoek kan ook gedaan worden, bijvoorbeeld echografie of röntgenfoto’s om te controleren op tekenen van peesverkalking. Een MRI-scan kan gedaan worden voor een nauwkeurigere beoordeling van anatomische structuren.
Behandeling van achillodynie
Conservatieve therapie
Allerlei maatregelen
In de regel wordt eerst getracht de achillespeespijn te behandelen met een conservatieve behandeling. Conservatieve maatregelen omvatten schoenaanpassing, toepassen van ijs of warmte (warmte wordt meestal gebruikt voor chronisch letsel zonder ontsteking of zwelling), fysiotherapie (rekoefeningen voor de kuitspieren) en medicijnen om pijn en ontsteking te verminderen.
De niet-operatieve behandeling van ene gescheurde achillespees bestaat uit het in strekstand (spitsstand) houden van de voet. Dit gebeurt met behulp van een gipsspalk of tape. Hierdoor komen de gebroken peesuiteinden tegen elkaar te liggen en dit bevordert de genezing.
Video over shockwavetherapie
Shockwave kan als behandelmethode ingezet worden bij langdurig ontstoken en beschadigde pezen. Dus ook de achillespees. Shockwavetherapie is bedoeld voor mensen met langdurende peesklachten. De therapie werkt met speciale krachtige golven, die gericht worden op je pees.
Operatieve ingreep
Indien conservatieve maatregelen onvoldoende soelaas bieden, kan een chirurgische behandeling worden uitgevoerd. De operatie wordt uitgevoerd via een kleine incisie in de huid direct boven de achillespees. De geïrriteerde, ontstoken en necrotische (dode) weefsels worden verwijderd. Na de operatie zal snel worden aangevangen met revalidatie. Dit betekent dat in de vroege postoperatieve fase fysiotherapie wordt gestart om weefseladhesie te voorkomen en volledig herstel van de pees te bereiken. Adhesie is een intern litteken dat weefsels met elkaar verbindt.
Bij een operatieve behandeling van een achillespeesruptuur worden de peesuiteinden tegen elkaar aangelegd en gehecht.
Preventie van een achillespeesblessure
Aangezien een gebrek aan flexibiliteit van je spieren en pezen een belangrijke oorzaak van blessures is, is het goed strekken van het onderbeen dé manier om achillespeesblessures voorkomen. Zoals het geval is met veel andere blessures, is het belangrijk om zo fit mogelijk te blijven tijdens het genezings- en revalidatieproces. Zwemmen en andere oefeningen zonder impact (low-impact) zijn het beste, waraonder fietsen. Mits die activiteit geen pijn of irritatie veroorzaakt. Hardlopen moet coûte que coûte worden vermeden totdat een (revalidatie)arts, fysiotherapeut of trainer aangeeft dat er voldoende herstel heeft plaatsgevonden.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over achillodynie. Of tips geven met betrekking tot pijn aan de achillespees. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.