Talgkliercyste: symptomen, oorzaken en behandeling

Last Updated on 4 april 2023 by M.G. Sulman

Een talgkliercyste is een ongevaarlijke, langzaam groeiend bolletje vol talg. Zo’n cyste ontstaat doordat een talgklier verstopt raakt. Ze verschijnen vaak op de hoofdhuid, het gezicht, de oren, de romp, de rug of de lies. Deze bobbeltjes kun je aantreffen op je hele lichaam, behalve de handpalmen en de voetzolen. Als je erin knijpt, verschijnt het punctum of plugje (een klein koepelvormig uitsteeksel). Door die opening kan het talg dat erin zit eruit worden geperst. Het is echter niet verstandig om dit te doen. Als je een talkliercyste wil laten weghalen, dan kan je huisarts dit doen. Een talgkliercyste kan ontstoken raken. Dat je kun je herkennen doordat deze dan groter, rood en warm wordt en pijn doet. Als de ontstoken talgkliercyste niet vanzelf opengaat, zal de huisarts er een sneetje in maken.

Talgkliercyste achter het oor
Talgkliercyste achter het oor / Bron: Wikimedia Commons

Wat is een talgkliercyste?

Een talgkliercyste is een goedaardig huidgezwel. De talgklieren produceren continu talg, dat via een kanaaltje het huidoppervlak bereikt. Als dit kanaal verstopt raakt, hoopt het talg zich op in de klier zonder dat het naar buiten kan doordringen. De talgklier zwelt op; er vormt zich een cyste.  Ongeveer 90% van deze cysten ontwikkelen zich op de behaarde hoofdhuid, maar ze vormen zich ook op de nek, hals, buik, gezicht of geslachtsdelen. Op de afbeelding is een tagkliercyste achter het oor zichtbaar.

Synoniemen

De medische benaming voor een talgkliercyste is atheroomcyste,  epidermale cyste of epidermoid cyste.

Wie krijgt er last van?

Een talgkliercyste ontstaat vooral rond de 30-40 jaar. Ze komen grofweg twee keer vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

Talgkliercyste achter her oor
Talgkliercyste achter her oor / Bron: Wikimedia Commons

Symptomen van een talgkliercyste

Voorkeursplekken

Een talgkliercyste komt vaak voor op de behaard hoofdhuid, maar ze kunnen op het hele lichaam voorkomen, overal waar haren en talgklieren zitten. Talgklieren liggen in de lederhuid, verspreid over het hele lichaam behalve op de voetzolen en aan de binnenkant van de handen. Een talgkliercyste kan dus zelfs op de balzak (scrotum) voorkomen. Maar voorkeursplekken zijn echter het gezicht, op het behaarde hoofd, in de nek of op de romp.

Langzaam groeiend bultje

Talgkliercysten worden meestal ongeveer 2 cm, maar ze kunnen ook zo groot zijn als een tafeltennisbal of een kippenei. De cyste wordt gekenmerkt door zijn halfronde vorm en consistentie: de ingekapselde talg voelt aan als een erwtje of knikkertje en kan gemakkelijk heen en weer worden geduwd. Als je hard op het bobbeltje drukt, kan er wat talg uitkomen. De talg kan stinken. De cyste kan langzaam groeien.

Ontstoken talgkliercyste

Talgkliercysten doen normaal gesproken geen pijn, maar ze kunnen gevoelig, pijnlijk en rood worden als ze geïnfecteerd raken. Een teken van infectie is roodheid en zwelling rond de cyste of stinkende afscheiding die uit de cyste sijpelt. Raadpleeg je huisarts als je dergelijke symptomen hebt.

Atheroomcyste of talgkliercyste op de huid
Atheroomcyste of talgkliercyste op de huid (onderbeen) / Bron: Lanchai, Wikimedia Commons

Gaat een talgkliercyste vanzelf weg?

Sommige cysten verdwijnen vanzelf, terwijl andere blijven groeien totdat je een behandeling krijgt. Zonder behandeling kan je de rest van je leven de talgkliercyste hebben.

Complicaties

Afhankelijk van de grootte kan een ingekapselde talgkliercyste vervelend en onesthetisch zijn, maar verder is deze ongevaarlijk. Als bacteriën echter de cyste binnendringen en zich daar vermenigvuldigen, treedt er een ontsteking op. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als je de cyste beschadigt tijdens het kammen, of als je zelf de talg uit de cyste probeert te knijpen. Een ontstoken atheroomcyste kan erg pijnlijk zijn. Als de ontsteking onbehandeld blijft, kan de cyste moeilijk te verwijderen zijn. Want als de ontsteking zich uitbreidt naar aangrenzend weefsel, is de begrenzing van het kapsel van het omringende weefsel van het onderhuidse weefsel niet meer duidelijk te herkennen. Dan kan de cyste niet meer netjes worden gescheiden van de omringende huid. In het ergste geval vormt zich pus, wat kan leiden tot een abces, dat vervolgens over een groot gebied operatief moet worden verwijderd.

Oorzaken van een atheroomcyste

Verstopte talgklier

In de meeste delen van de menselijke huid bevinden zich talgklieren. Ze bevinden zich meestal op de haarzakjes en behoren tot de holocriene klieren, waarvan de afscheiding ontstaat door de volledige transformatie van kliercellen. Hierdoor ontstaat talg: voornamelijk een mengsel van vetten (triglyceriden, wassen, vetzuren, cholesterol). Talg heeft de belangrijke functie om de huid te beschermen tegen uitdroging en deze soepel te houden. Zodra het afvoerkanaal van een talgklier verstopt is, kan de talg niet naar buiten doordringen. Doordat de talgproductie continue doorgaat, hoopt zich steeds meer talg op in de klier. Inkapseling creëert een talgkliercyste die in de loop van de tijd blijft groeien.

Zolang er geen ontsteking ontstaat, is deze groei onschadelijk voor de gezondheid. Een dergelijke cyste kan echter als cosmetisch storend worden ervaren in vrij zichtbare delen van het lichaam. En op de hoofdhuid, waar ze het meest voorkomen, vaak in grote aantallen, kunnen ze hinderlijk zijn bij het kammen of slapen, wat op den duur vervelend kan worden.

Verergeren of verbeteren bepaalde voedingsmiddelen een talgkliercyste?

Er zijn (voor zover bekend) geen voedingsmiddelen of dranken die van invloed zijn op het ontstaan van talgkliercysten.

Talgkliercyste in de nek
Talgkliercyste in de nek / Bron: Wikimedia Commons

Onderzoek en diagnose

De huisarts zal de diagnose van een talgkliercyste vaststellen op basis van lichamelijk onderzoek. Hij zal vrij snel kunnen zien dat het gaat om een atheroomcyste. De arts kan er ook aan voelen. De cyste voelt aan als een harde knikker en is gemiddeld een halve centimeter tot twee centimeter groot.

Behandeling van een talgkliercyste

Tagkliercysten zijn meestal onschadelijk en behoeven niet noodzakelijk behandeld te worden. Ze kunnen echter ongemerkt groter en groter worden. Op een gegeven moment kun je er hinder van ondervinden. Als ze zich in blootgestelde delen van het lichaam bevinden, kunnen ze ook als cosmetisch storend worden ervaren. Mensen vinden ze gewoonweg lelijk.  Een atheroomcyste kan vanzelf weggaan, maar komt dan later vaak wel terug.

Het is beter om niet zelf te proberen de talg eruit te persen. Dat werkt zelden. Talgkliercysten kunnen eenvoudig en zeer effectief operatief worden verwijderd. De procedure kan meestal poliklinisch worden uitgevoerd, onder plaatselijke verdoving, en duurt ongeveer een half uur. Het is belangrijk om tijdens de operatie zowel het kapsel als het uitgangskanaal volledig te verwijderen, zodat er geen nieuwe talgkliercyste kan ontstaan. Als het goed wordt gedaan, zal zich ter plaatse geen nieuw cystevormen. De incisieplaats wordt gesloten met hechtmateriaal en je kan de volgende dag weer aan het werk.

Talgkliercyste zelf verwijderen?

Het is geenszins verstandig om een talgkliercyste zelf te verwijderen. Knijp de cyste niet zelf uit. Je loopt dan het risico dat de cyste ontstoken raakt.

Ontstoken talgklier verwijderen in het ziekenhuis van Tiel

Prognose

Talgkliercysten zijn goedaardige gezwellen op de huid. Genezing wordt in de meeste gevallen bereikt door de cyste volledig te verwijderen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een talgkliercyste, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.