Last Updated on 5 januari 2024 by M.G. Sulman
Een nagelriemontsteking, ook wel ‘paronychia’ of ‘omloop’ genoemd. is een ontsteking van de huid rond de nagel. Deze kan plotseling optreden (acute vorm), meestal als gevolg van de bacterie Staphylococcus aureus, of geleidelijk (chronische vorm), meestal veroorzaakt door de schimmel Candida albicans. Risicofactoren zijn onder meer herhaaldelijk handen wassen en trauma aan de nagelriem, zoals kan optreden door herhaaldelijk nagelbijten of nijnagels. Een nijnagel ontstaat wanneer de nagelriemen erg droog zijn en inscheuren. De behandeling bestaat uit antibiotica of antischimmelmiddelen. Als er pus aanwezig is, kan de arts oevrgaan tot incisie en drainage.
Wat is een nagelriemontsteking?
Een nagelriemontsteking of paronychia is een huidinfectie rond de vingernagels of teennagels. Het treft meestal de huid aan de basis of aan de zijkanten van de nagel. Er worden twee soorten paronychia onderscheiden:
- Acute paronychia: komt plotseling op en duurt mogelijk niet lang; het komt meestal voor op vingers.
- Chronische paronychia: duurt langer en kan voorkomen op je vingers of tenen. Het wordt niet beter of komt steeds terug.
Een nagelriemontsteking kan zowel volwassenen als kinderen treffen. Meestal is het niet ernstig en kan het goed met zelfzorgmaatregelen worden behandeld.
Naamgeving
De term ‘paronychia’ komt uit het Grieks: παρωνυχία van para ‘rond’, onyx ‘nagel’ en het abstracte achtervoegsel -ia.
Symptomen van paronychia
Meestal begint een nagelriemontsteking met pijn, zwelling en roodheid rond de basis of de zijkanten van de nagel. Acute paronychia kan gepaard gaan met pusvorming.
Chronische paronychia kan ervoor zorgen dat de nagelriem afbreekt. Dit type paronychia kan er uiteindelijk voor zorgen dat de nagel loskomt van de huid. De nagel kan dik, hard en vervormd worden.
Een nagelriemontsteking die wordt veroorzaakt door bacteriën kan snel verergeren. Door schimmel veroorzaakte paronychia wordt meestal mettertijd erger.
Complicaties
Een nagelriemontsteking kan zich snel uitbreiden naar andere delen van je vingers en hand, waardoor fijt ontstaat. Bij fijt is je vinger flink ontstoken. Je vinger is dik en doet pijn. Soms zit er geel vocht (pus) in de huid.
Oorzaken van omloop
Omloop of nagelriemontsteking komt vaak voor. Het kan komen door verwonding aan het gebied, zoals het bijten of plukken van een nijnagel of van het trimmen of terugduwen van de nagelriem.
De infectie wordt veroorzaakt door:
- Bacteriën
- Candida, een soort gist
- Andere soorten schimmels
Een bacteriële infectie en schimmelinfectie kunnen tegelijk optreden.
Schimmelparonychia kan voorkomen bij mensen die:
- Een schimmelnagel hebben
- Diabetes hebben
- Veelvulig hun handen blootstellen aan water
Onderzoek en diagnose
De huisarts kan de diagnose stellen door te kijken naar de verschijnselen. Ook kan de arts het type bacterie of schimmel identificeren dat de infectie veroorzaakt. De arts kan een stukje van de nagel afknippen of een uitstrijkje van het geïnfecteerde gebied nemen en testen op de aanwezigheid van specifieke bacteriën of schimmels.
Behandeling van een nagelriemontsteking
De behandeling van een nagelriemontsteking hangt af van de ernst ervan en of het acuut of chronisch is. Zowel zelfzorgmaatregelen als medische behandelingen kunnen helpen, afhankelijk van de diagnose en de ernst van de aandoening.
Zelfzorg
Meestal gaat een nagelroemontsteking vanzelf weer over. Om een nagelriemontsteking genezen, zijn er enkele adviezen die je dient op te volgen:
- Raak de ontstoken huid niet aan en vermijd krabben of het afscheuren van velletjes.
- Probeer de ontstoken vinger of teen niet te stoten en gebruik deze niet overmatig.
- Geef je vinger of teen rust, want dit helpt bij het genezingsproces van de ontsteking.
- Was regelmatig je handen met water en een beetje zeep, en droog ze goed af.
- Gebruik dagelijks een schone handdoek en deel deze niet met anderen.
Artsen raden niet aan om je vinger of teen in een badje met lauwwarm water (met soda of wasmiddel) te doen, of een nat verbandje te gebruiken, omdat dit niet helpt bij het genezen van de ontsteking.
Als er pus uit de ontstoken huid komt, doe dan een droog verbandje of pleister om je vinger of teen om lekken tegen te gaan.
Als de symptomen niet verbeteren of verergeren, is het raadzaam je huisarts te raadplegen. .
Milde paronychia kan ook worden behandeld met citroen en zout. Er zijn mensen die beweren dat de infectie kan genezen door een snee in een citroen te snijden en zout in het gat te strooien, waarna je de aangedane vinger een paar minuten in de citroen steekt. Er wordt geadviseerd om dit te herhalen totdat de infectie weg is. Er is anno 2024 echter geen wetenschappelijk bewijs om deze zelfzorgmaatregel te ondersteunen. Het berust op anekedotisch bewijs.
Chronische paronychia kan weken of maanden behandeling vereisen. Het is belangrijk om de handen al die tijd droog en schoon te houden.
Medische behandeling
In het beginstadium van acute nagelriemontsteking worden natte kompressen op de nagels aangebracht. Als er pus ontstaat, kan de nagelriem gemakkelijk worden losgemaakt van de nagelrand, waardoor het pus vrijkomt. Meestal is hiervoor geen verdoving nodig en vermindert de pijn onmiddellijk.
In sommige gevallen moet acute nagelriemontsteking onder lokale verdoving worden ingesneden om het pus af te voeren. Als er te lang wordt gewacht, kan het pus zich naar de nagelwortel verspreiden en onherstelbare schade veroorzaken. Bij kinderen is de nagelwortel bijzonder kwetsbaar, en een acute bacteriële infectie kan deze binnen 48 uur vernietigen. Dan kan snelle behandeling met antibiotica nodig zijn.
Bij chronische paronychia kunnen de symptomen verminderen door de handen goed droog te houden en regelmatig een schimmeldodende zalf op de nagelranden aan te brengen. Bij een hardnekkige schimmelinfectie kan langdurig gebruik van antischimmel-medicatie, meestal clotrimazol of ketoconazol, nodig zijn.
Preventie
Hoe kun je een nagelriemontsteking voorkomen? je kan het risico verminderen door:
- de handen goed drogen na het wassen van de handen niet aan je nagels of velletjes.
- Bijt niet op je nagels en velletjes peuteren
- niet op je vingers zuigen
- voorzichtig zijn bij het knippen van de nagels
- de handen en nagels schoon houden
- vermijd het langdurig onderdompelen van de handen in water
- vermijd contact met irriterende stoffen
- de nagels kort houden
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een nagelriemontsteking, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
