Last Updated on 21 april 2024 by M.G. Sulman
Folliculitis decalvans (FD) is een zeldzame chronische inflammatoire aandoening van de hoofdhuid. Deze haarziekte wordt gekenmerkt door ontstoken haarzakjes. Het komt vooral voor op het hoofd en dan met name de kruin. In zeer zeldzame gevallen kan het andere delen van de huid treffen waar haren groeien, zoals de baard, oksels, schaamstreek en benen. De langdurige ontsteking die meestal optreedt, leidt tot haaruitval en verlittekening. Folliculitis decalvans is afgeleid van het Latijn en betekent ontsteking van de haarwortel geassocieerd met haaruitval. Folliculitis decalvans is niet besmettelijk en is geen vorm van huidkanker.
Wat is Folliculitis decalvans?
Folliculitis decalvans is een ongewone inflammatoire hoofdhuidaandoening die kan leiden tot vernietiging van haarzakjes en permanent haarverlies en littekenvorming. De aandoening treft voornamelijk mannen van jonge en middelbare leeftijd, maar ook vrouwen kunnen het krijgen. In sommige families komt het vaker voor. Er is dus een erfelijke component aanwezig.
Oorzaak van folliculitis decalvans
Anno 2024 is de exacte oorzaak onbekend. Mogelijk speelt een bacterie een rol. In veel gevallen kunnen bacteriën genaamd Staphylococcus aureus (S. aureus) uit de puisten worden geïsoleerd. Er wordt gedacht dat S. aureus een immuunreactie veroorzaakt die resulteert in de veranderingen die worden waargenomen.
Wie krijgt het?
Folliculitis decalvans treft meer mannen dan vrouwen. Bij mannen begint het vaak op jongere leeftijd (vanaf de puberteit) en bij vrouwen vanaf dertig jaar of ouder.
Er zijn zelden familiale gevallen gemeld.
Symptomen
De getroffen gebieden ontwikkelen terugkerende puistjes, evenals roodheid, schilfering, korstvorming en haarverlies. Dit veroorzaakt littekens die uiteindelijk resulteren in bleke, gladde, kale plekken, zoals duidelijk op de afbeelding is te zien. Bij sommige mensen zijn meerdere haren te zien die uit een enkele haarzakje komen. Dit staat bekend als tufts. Dit zijn plukjes haar, kwastjes, meerdere haren die als een kwastje uit één opening lijken te komen.
Folliculitis decalvans treft vaker de bovenste en achterste delen van de hoofdhuid, met name de kruin. Andere gebieden waar haren groeien, zoals de oksels, de baard of de schaamstreek, kunnen in zeldzame gevallen ook worden getroffen door deze haarziekte.
Er kan jeuk, pijn en gevoeligheid optreden in de getroffen gebieden. Sommige mensen ervaren echter helemaal geen symptomen.
Onderzoek en diagnose
De diagnose van deze verlittekenende haarziekte wordt gesteld door het bekijken van de huid en weefselonderzoek (een biopt). Er kan ook gecontroleerd worden op de aanwezigheid van S. aureus. Een huidafkrabsel kan nodig zijn om een schimmelinfectie uit te sluiten.
Behandeling van folliculitis decalvans
Folliculitis decalvans is moeilijk te behandelen. Er zijn verschillende behandelingen beschikbaar om ontstekingen onder controle te houden. Er is echter geen remedie gevonden die deze aandoening volledig kan genezen. de haaruitval en littekens herstellen zich niet. Met de juiste behandeling kun je minder klachten, bultjes, puistjes en haarverlies opmerken.
Behandeling kan bestaan uit:
Antimicrobiële middelen
Antibiotica zoals minocycline, rifampicine en claritromycine voorkomen de vernietiging van haarzakjes. De duur en frequentie van medicatie zijn afhankelijk van de ernst van de aandoening.
Clindamycine-oplossing
Clindamycine is een antibioticum van de lincomycinegroep en het remt de groei van sommige bacteriën, zoals S, aureus. Men kan deze Clindamycine-oplossing of gel twee keer per dag gedurende 5 tot 7 dagen topisch aanbrengen.
Lokale corticosteroïden
In ernstige gevallen van FD kan een antibioticakuur gecombineerd worden met lokale corticosteroïden.
Zelfzorg
Het gebruik van een folliculitis-shampoo is nuttig. Men kan milde shampoos zo vaak gebruiken als gewenst. Antiroosshampoos met antischimmelmiddelen zoals ketoconazol of ciclopirox zijn ook gunstig. Eventueel kun je een conditioner aanbrengen.
Fusidinezuur
Een onderzoek uit 2019 toont een succesvolle behandeling van FD met fusidinezuur aan bij een 41-jarige vrouw.1Pimenta R, Borges-Costa J. Successful Treatment with Fusidic Acid in a Patient with Folliculitis Decalvans. Acta Dermatovenerol Croat. 2019 Mar;27(1):49-50. PMID: 31032795.
Manuka-honing
In de literatuur wordt ook gewag gemaakt van een patiënt die zijn hoofdhuidlaesies affectief behandelde door ook Manuka-honing op de plekken te smeren.2Yeh JE, Hartman RI, Xu J, Hoang M, Yasuda MR. Resolution of folliculitis decalvans with medical honey. Dermatol Online J. 2019 Aug 15;25(8):13030/qt07n6v0hs. PMID: 31553869.
Prognose
Folliculitis decalvans volgt gewoonlijk een chronisch fluctuerend verloop van exacerbaties en remissies gedurende vele jaren. Vroege diagnose en behandeling zijn belangrijk, maar blijvend haarverlies is niet altijd te voorkomen.
Video met ervaringsverhaal
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over folliculitis decalvans, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
