Bladluizen bestrijden met zeepwater-spiritus

Last Updated on 25 februari 2025 by M.G. Sulman

Last van bladluizen op je planten? Wat goed werkt ter betrijding van bladluizen, is het toepassen van zeepwater-spiritus. Bladluizen zijn kleine insecten die gemakkelijk hun weg naar tuinen weten te vinden. Ze zijn zacht en voeden zich door de voedzame vloeistoffen uit planten te zuigen. Da’s uiteraard niet goed voor de plant. Wanneer ze in grote aantallen voorkomen, kunnen ze planten ernstig verzwakken en schade toebrengen aan bloemen en fruit. Bladluizen hebben een snelle voortplanting, waardoor het belangrijk is om ze onder controle te krijgen voordat ze zich vermenigvuldigen. In één seizoen kunnen er meerdere generaties bladluizen ontstaan. Bladluizen zijn klein van formaat, meestal minder dan 5 mm groot, en vaak bijna onzichtbaar voor het blote oog. Ze kunnen verschillende kleuren hebben, zoals wit, zwart, bruin, grijs, geel, lichtgroen of zelfs roze. Sommige soorten hebben een wasachtige of wollige coating. Ze hebben peervormige lichamen met lange antennes, en de nimfen (jonge bladluizen) lijken op volwassenen. De meeste soorten hebben twee korte buisjes die uitsteken aan het achterste uiteinde van hun lichaam.

Wat is bladluis?

Bladluis is een zeer klein insect, ongeveer een halve millimeter groot, dat zich voedt met planten. Het insect voedt zich door de cellen van een plant te consumeren. Over het algemeen hebben bladluizen een groene kleur, maar er zijn ook varianten zoals de witte, zwarte, gele, rode en zelfs paarse bladluis. Als je kleine beestjes op je plant ziet, is de kans groot dat het om bladluizen gaat.

FAQ: bladluizen bestrijden met zeepwater en spiritus – jouw ultieme reddingsplan!

Bladluizen… die kleine, hardnekkige beestjes die je prachtige planten in no-time veranderen in een slappe, plakkerige bende. Je kent het wel: je spot ze ineens in grote getalen op je rozen, tomatenplant of kamerplanten en denkt direct “Hoe kom ik hier vanaf zonder meteen de chemische troep erbij te pakken?” Nou, goed nieuws: het ouderwetse trucje met zeepwater en een scheutje spiritus werkt nog altijd als een trein. Maar ja, hoeveel spiritus moet erin? En is het veilig voor je kruidenplantjes? Geen zorgen, we’ve got you covered!

In deze FAQ vind je alle antwoorden op de meest gestelde vragen over het bladluis-proof maken van je planten met simpelweg spullen die je waarschijnlijk al in huis hebt. Geen dure middeltjes of ingewikkelde stappenplannen, maar gewoon een eerlijke aanpak die werkt. Van de perfecte verhoudingen tot tips om je plantjes te redden als je iets té enthousiast hebt gespoten – alles komt voorbij. Dus pak die plantenspuit erbij, trek je tuinhandschoenen aan en laten we die bladluizen eens flink aanpakken! 🌿💦🚫

Vraag	Antwoord
Werkt zeepwater echt tegen bladluizen?	Jazeker! Bladluizen houden totaal niet van een sopje. Het zeepwater tast hun waslaagje aan, waardoor ze uitdrogen. Klinkt simpel, toch? En het fijne is: het is een supervriendelijke manier voor je plantjes. Maar let wel: niet alle planten vinden een zeepbad even leuk, dus eerst even testen op een klein hoekje. 😉
Waarom moet er spiritus bij het zeepwater?	Ah, goeie vraag! Spiritus zorgt ervoor dat het mengsel beter aan de blaadjes blijft kleven én het heeft een extra afschrikkende werking. Het maakt het de bladluizen net wat moeilijker om te ontsnappen. Zie het als een soort ‘power-up’ voor je zeepmix. Maar overdrijf niet hè, een scheutje is al genoeg. Je wilt tenslotte geen barbecue houden met je planten. 🔥🌿
Wat is het perfecte recept voor het mengsel?	Hier komt-ie: 1 liter lauwwarm water, een theelepel groene zeep (of afwasmiddel zonder poespas) en een scheutje spiritus (ongeveer een eetlepel). Goed roeren en hoppa, je bent klaar om de strijd aan te gaan. Gebruik een plantenspuit voor de beste dekking. En o ja, niet te fanatiek spuiten – de bladeren willen ook nog een beetje ademen. 💦🌱
Kan ik elke soort zeep gebruiken?	Niet echt. Vermijd agressieve schoonmaakmiddelen met parfum, kleurstoffen of andere gekke toevoegingen. Groene zeep of een mild afwasmiddel werkt top. Te veel chemische troep? Daar worden je planten niet blij van. En daar gaat het nou net om, toch? 🌼
Is het veilig voor mijn planten?	Over het algemeen wel, maar sommige tere plantjes (denk aan varens of jonge stekjes) kunnen gevoelig reageren. Daarom: altijd eerst een mini-test op een blaadje doen. Krijgt het blad rare vlekken of verkleuringen? Dan even een andere methode proberen. Better safe than sorry! 🌿👌
Hoe vaak moet ik spuiten?	Bladluizen zijn taai, dus je moet een beetje volhouden. Begin met één keer per week spuiten. Zie je nog steeds die kleine beestjes chillen op je plant? Herhaal dan om de paar dagen tot ze foetsie zijn. Belangrijk: na een regenbui even opnieuw spuiten, anders is al je harde werk voor niets geweest. 🌧️💪
Kan ik het ook gebruiken bij kruiden en groenten?	Ja, maar met een kleine kanttekening: gebruik het spuitje alleen als de oogst nog even op zich laat wachten. Niemand wil een hint van spiritus in z’n salade, toch? 😉 Spoel de plant na een paar dagen ook even af met schoon water voor de zekerheid.
Kan spiritus mijn planten beschadigen?	Als je het netjes doseert, is het veilig. Maar gooi er geen halve fles in, hè. Dat is vragen om problemen. Houd je aan dat scheutje (ongeveer een eetlepel per liter water) en alles komt goed. Te veel spiritus kan blaadjes namelijk verbranden en dan zit je straks met zielige, bruine bladeren. 🌾🔥
Wanneer is de beste tijd om te spuiten?	Doe het liefst in de vroege ochtend of late namiddag. Waarom? Dan brandt de zon niet zo fel en voorkom je dat de blaadjes verschroeien. Midden op de dag in de volle zon spuiten is een no-go. Denk aan je plantjes! ☀️🌿
Is het schadelijk voor bijen of andere nuttige insecten?	Goed nieuws: het mengsel werkt vooral op zachte insecten zoals bladluizen. Bijen, lieveheersbeestjes en andere tuinhelden blijven meestal buiten schot. Maar let op: spuit niet rechtstreeks op die beestjes, gewoon uit respect. Wil je écht bijenvriendelijk te werk gaan? Dan kun je ’s avonds spuiten, wanneer de bijen al lekker liggen te slapen. 🐝💤
Kan ik de bladluizen niet gewoon wegspoelen met water?	Zeker weten! Soms is een harde waterstraal al genoeg om de bladluizen weg te jagen. Maar let op: ze komen vaak gewoon weer terug. Het zeep-spiritusmengsel is net wat effectiever, omdat het de luizen echt kapot maakt en niet alleen verplaatst. Zie het als de extra slagroom op je taart. 🎂💧
Waarom werkt het mengsel eigenlijk?	Bladluizen ademen door hun huidje en het zeepwater breekt dat beschermlaagje af. Resultaat? Ze drogen uit en leggen het loodje. De spiritus versterkt dit effect en zorgt ervoor dat het mengsel goed blijft plakken. Simpel maar effectief. Bladluizen snappen er niks van en dat is precies de bedoeling. 😏
Wat als het regent na het spuiten?	Balen! Want regen spoelt je harde werk zo van de bladeren. Check dus altijd even het weerbericht voordat je aan de slag gaat. Heeft het tóch geregend? Dan helaas… opnieuw spuiten. Sorry, Mother Nature heeft niet altijd medelijden met onze tuinklusjes. 🌧️🌻
Kun je te veel spuiten?	Absoluut. Te vaak spuiten kan je planten stress geven. Houd het bij maximaal 1-2 keer per week. Zie het als een spa-behandeling voor je planten – te veel van het goede is ook niet de bedoeling. En als de bladluizen verdwenen zijn, gewoon weer lekker met rust laten. 🌿✨
Waarom blijven die rotbeestjes steeds terugkomen?	Tja, bladluizen zijn net ongenode gasten op een feestje: als je even niet oplet, staan ze er weer. Vaak komt het doordat mieren ze ‘beschermen’, omdat ze dol zijn op de zoete uitscheiding (honingdauw) van bladluizen. Zie je veel mieren? Pak die ook aan. Mieren en bladluizen = dikke vrienden. 🐜💚
Kan ik ook iets doen om bladluizen preventief te weren?	Absoluut! Zorg voor blije, gezonde planten – die zijn minder aantrekkelijk voor bladluizen. Planten zoals lavendel of goudsbloemen schrikken luizen af. En lieveheersbeestjes zijn de natuurlijke bladluis-killers. Hang een insectenhotel op en laat moeder natuur je helpen. 🌸🐞
Help! Mijn plant ziet er zielig uit na het spuiten, wat nu?	Oei! Misschien was het mengsel iets te sterk of had je gevoelige planten. Geen paniek: spoel de bladeren af met schoon water en geef de plant wat rust. Een klein beetje plantenvoeding kan ook helpen om weer op te peppen. 🌿💧💚
Kan ik spiritus vervangen door iets anders?	Jazeker. Als je liever geen spiritus gebruikt, kun je ook kiezen voor een scheutje natuurazijn of wat alcohol (zoals schoonmaakalcohol). Het idee is dat het mengsel beter blijft plakken en de luizen extra raakt. Maar let wel: ook hier geldt, niet overdrijven! 🍋🧴
Zijn er nog andere huis-tuin-en-keukenmiddeltjes tegen bladluizen?	Jazeker! Denk aan knoflookspray (bladluizen haten de geur), brandnetelthee of een mengsel van water en een klein beetje azijn. Sommigen zweren zelfs bij een scheutje melk in het water. Creativiteit genoeg! Maar onthoud: wat bij de een werkt, kan bij de ander minder effect hebben. Testen maar! 🌱🧄
Kunnen mijn kamerplanten ook behandeld worden met dit mengsel?	Tuurlijk! Maar wees extra voorzichtig met de dosering. Kamerplanten zijn vaak iets gevoeliger dan hun stoere tuinbroertjes. Spuit niet te nat en zorg voor goede ventilatie. En vergeet niet: eerst even testen op een blaadje. 💡🏡
Wat als ik per ongeluk te veel spiritus heb gebruikt?	Oei, dat kan voor gele of verbrande bladeren zorgen. Spoel de plant dan direct goed af met schoon water. In sommige gevallen red je de plant hiermee. Maar wees lief voor je plant en doseer voortaan met beleid. Fouten maken mag, maar van fouten leren is nog beter. 😉
Hoe weet ik of de bladluizen echt weg zijn?	Kijk goed onder de blaadjes en aan de stengels. Geen luizen meer? Geen plakkerige honingdauw? En zie je geen mieren meer heen en weer rennen? Dan ben je safe. 🎉 Zie je nog een paar hardnekkige overlevers? Dan nog een rondje spuiten. En als je het echt zeker wilt weten: check een week later nog eens. Better safe than sorry! 🌿👀

Oorzaak van een bladluizenplaag

De oorzaak van luizen in planten kent verschillende mogelijke oorzaken. In hun volwassen stadium kunnen bluidluizen vliegen, waardoor ze gemakkelijk van plant naar plant kunnen gaan. Ze kunnen bijvoorbeeld een kamer binnenvliegen door open ramen of deuren, of zich verspreiden in de tuin door de wind.

Daarnaast kan de bodemgesteldheid een rol spelen. Als de bodem van de planten voldoende voedingsstoffen bevat, kan de plant zich beter verdedigen tegen luizen. Een gezonde en goed gevoede plant is over het algemeen beter bestand tegen bladluizen.

Wanneer bladluizen neerstrijken op ene plant, zullen ze op zoek gaan naar het groeipunt van de plant, zoals de top van een jonge stengel, om zich daar te voeden. De ideale locatie voor bladluizen is waar nieuw en groeiend blad ontstaat, en ze hebben de neiging om de onderkant van een blad te verkiezen. Ze kunnen zich ook voeden met voedingsstoffen in bloemknoppen, aangezien daar ook veel voedsel te vinden is voor de bladluis.

Bladluizen hebben een snelle voortplantingscyclus. Ze kunnen zich verschillende manieren voortplanten. Ze produceren een zoete nectar-achtige vloeistof genaamd honingdauw, die wordt uitgescheiden door de luizen. Honingdauw dient als voedsel voor andere insecten.

Bladluizen kunnen zich razendsnel voortplanten, soms zonder een eistadium. Vooral in de zomer worden levende jongen geboren. Soms leggen ze ook eitjes. Het bijzondere is dat er geen interactie tussen mannetjes en vrouwtjes nodig is om zich voort te planten. In een jaar tijd kunnen er wel 15 generaties bladluizen in je tuin voorkomen!

In het voorjaar worden er ook bladluizen geboren met vleugels. Deze gevleugelde bladluizen verspreiden zich door de wind van plant naar plant en zoeken naar de meest smakelijke planten om zich te voeden.

Spuiten tegen bladluizen met zeepwater-spiritus

Een traditioneel huisremedie tegen bladluizen is zeepwater-spiritus, en je kunt dit eenvoudig en goedkoop zelf maken.

Zeepspiritus, ook wel zeepwater-spiritus genoemd, is een milieuvriendelijk huismiddel dat wordt gebruikt als insecticide tegen bladluizen, trips, witte vlieg en spint op planten. Het mengsel bestaat meestal uit 2% zachte zeep en 2% brandspiritus (ethanol) in water. Dit mengsel wordt met een plantenspuit verneveld op de aangetaste planten, waarbij het de bladluizen die ermee in contact komen doodt. Zeepspiritus wordt al sinds het begin van de twintigste eeuw genoemd als middel tegen bladluizen.

Bij het gebruik van zeepspiritus als huismiddel moet er rekening mee worden gehouden dat de zachte zeep in de supermarkt al enigszins verdund is, omdat deze enkele tientallen procenten water bevat. Ook kan de activiteit afnemen als de zeep wordt opgelost in hard water vanwege de vorming van neerslag met calciumionen.¹Wikimedia. Zeepspiritus. https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeepspiritus (ingezien op 28-5-2023)

Zeep als bestrijdingsmiddel wordt als milieuvriendelijk beschouwd en kan worden gebruikt in de biologische landbouw. Het is echter alleen effectief wanneer de bladluis rechtstreeks in contact komt met de vloeistof. Nadat het is opgedroogd, zijn de zeepresten niet meer werkzaam, waardoor bladluizen die zich verbergen aan de onderzijde van bladeren of in groeipunten van planten kunnen ontsnappen.

Zeepwater kan bepaalde planten schaden, vooral bij hogere concentraties en warm weer. Sommige planten, zoals paardenkastanje, Japanse esdoorn, wilde lijsterbes en lathyrus, zijn gevoelig voor zeepwater.

Zeepwater is minder effectief tegen de groene perzikluis, en fabrikanten adviseren om het bij professioneel gebruik te combineren met andere bestrijdingsmiddelen. Dit komt door de snelle voortplanting en de moeilijk bereikbare plaatsen waar deze bladluizen zich vaak bevinden op de plant. Ongeveer 95% van de volwassen luizen en 98% van de jonge individuen sterft na contact met een zeepoplossing van 2%, maar de bladluizenpopulatie kan zich snel herstellen vanwege de hoge voortplantingssnelheid en het feit dat niet alle luizen ermee in contact is gekomen.

Zelfgemaakte zeepwater-spiritus

Hoe kun je het zelf maken?

• Neem een emmertje en voeg 20 gram ouderwetse groene of zachte zeep (geen moderne synthetische zeep!) toe, samen met ongeveer 20 ml spiritus.
• Voeg vervolgens 1 liter lauw tot warm water toe.
• Roer goed door en giet het mengsel over in een plantenspuit.
• Spuit de hele plant of struik grondig in, vooral op de plekken waar de bladluizen zichtbaar zijn.
• Herhaal dit proces gedurende enkele dagen voor het beste resultaat.

Het is beter om niet in de volle zon te spuiten. Let er ook op dat er geen lieveheersbeestjes actief zijn tijdens het spuiten, omdat zij, net als de bladluis, niet tegen zeepwater-spiritus kunnen.

Bladluizen bestrijden met afwasmiddel (Dreft)

Een ander doeltreffend brouwsel ter bestrijding van bladluizen, is het mengen van water met een vleugje afwasmiddel, zoals Dreft. Zowel water als zeep zijn geen vrienden van luizen. Giet het mengsel in een plantenspuit en richt de straal op de bladluizen. Herhaal deze handeling zo nodig enkele keren verspreid over meerdere dagen. Vaak voegen mensen ook spiritus toe aan dit mengsel.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het betsrijden van bladluizen, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.