Palmaris longus (lange handpalmspier): functie en ligging

Last Updated on 14 augustus 2023 by M.G. Sulman

De musculus palmaris longus (lange handpalmspier) is een lange, slanke spier die ontspringt aan de humerus en in de hand overgaat in de aponeurosis palmaris, een stevige peesplaat aan de binnenzijde van de hand. Bij een deel van de mensen ontbreek deze spier, hetzij in één onderarm (unilateraal) of in beide onderarmen (bilateraal), maar het percentage varieert wereldwijd. De eigenaardigheid van deze spier is niet alleen de aan- of afwezigheid, maar ook de hoge mate van anatomische variaties, zelfs als deze aanwezig is.1Physio-pedia. Palmaris Longus. https://www.physio-pedia.com/index.php?title=Palmaris_Longus&veaction=edit&section=5 (ingezien op 7-9-2022)

Musculus palmaris longus (lange handpalmspier) / Bron: M.G. Sulman
Musculus palmaris longus (lange handpalmspier) / Bron: M.G. Sulman

Functie en ligging van de palmaris longus

Ligging en functie

De musculus palmaris longus (lange handpalmspier) ontspringt van de humerus (opperarmbeen) en gaat over in een lange, slanke, enigszins afgeplatte pees. Zijn innervatie komt van takken van de medianuszenuw, die loopt van de nekwervels naar de hand. Het is één van de verschillende spieren die een functie hebben in het buigen van de hand naar beneden in het polsgewricht. Daarmee is de palmaris longus een spier die je kunt missen.

Palmaris longus / Bron: Wikimedia Commons

Hoeveel mensen hebben geen lange handpalmspier?

De afwezigheid van deze spier over de hele wereld varieert tussen 1,5% en 63,9% in één of beide armen.2Ioannis, D., Anastasios, K., Konstantinos, N., Lazaros, K., & Georgios, N. (2015). Palmaris Longus Muscle’s Prevalence in Different Nations and Interesting Anatomical Variations: Review of the Literature. Journal of clinical medicine research, 7(11), 825–830. https://doi.org/10.14740/jocmr2243w

Testen of je deze spier hebt

Je kunt eenvoudig testen of je deze spier zelf hebt. Houd je pink tegen je duim terwijl je je pols buigt. Als je een palmaris longus hebt, komt deze omhoog in de pols (zie afbeelding).

Peestransplantatie

Vanwege de kleine invloed op de knijpkracht wordt de aanhechting/pees van deze spier wel eens door chirurgen verwijderd wanneer deze elders in het lichaam goed gebruikt kan worden (een peestransplantatie). De pezen die het meest worden vervangen of aangevuld door de palmaris longus-pees wanneer ze scheuren, zijn de lange flexoren van de vingers en de flexor pollicis longus pees, die aanhecht aan de basis van de distale phalanx.3Thejodhar P, Potu BK, Vasavi RG (January 2008). “Unusual palmaris longus muscle”. Indian Journal of Plastic Surgery. 41 (1): 95–6. doi:10.4103/0970-0358.41125. PMC 2739544. PMID 19753215.

Dwarsdoorsnede door het midden van de onderarm / Bron: Wikimedia Commons

Evolutionair overblijfsel?

Door aanhangers van de evolutietheorie (waarbij gesteld wordt dat alle levende en uitgestorven organismen een gemeenschappelijke voorouder moeten hebben) wordt gesuggereerd dat de palmaris longus voornamelijk werd gebruikt door in bomen levende apen (bijvoorbeeld lemuren en apen) om hen te helpen van tak naar tak te slingeren. Mensen en apen die voornamelijk op de grond leven, zoals gorilla’s, hebben deze spier of pees niet langer nodig. Dus beide soorten beginnen deze interne functie te verliezen. Doch een structuur die ontbreek bij een deel van de mensen, betekent niet dat het ipso facto wijst op een evolutionair verleden. Zo’n bewering veronderstelt reeds dat wat geconcludeerd wordt, namelijk dat we geëvolueerd zijn uit dieren; het bewijst niet dat dat ook is gebeurd. Het gaat hierbij slechts om variaties binnen de menselijke soort.4Dr. Elizabeth Mitchell. Are “Vestigial Organs” Really “Proof of Evolution . . . on Your Body”? https://answersingenesis.org/human-body/vestigial-organs/vestigial-organs-really-proof-of-evolution-on-your-body/ (ingezien op 19-12-2022)

Ook een functie t.a.v. duimkracht

De palmaris longus levert overigens een belangrijke bijdrage aan de kracht van duimabductie (strekken van de duim ofwel de duim van de hand af bewegen, zie video), zo concludeerden onderzoekers in 2010.5Gangata H, Ndou R, Louw G. The contribution of the palmaris longus muscle to the strength of thumb abduction. Clin Anat. 2010 May;23(4):431-6. doi: 10.1002/ca.20960. PMID: 20235177. De onderzoekers vergeleken de kracht van deze beweging in de twee handen van mensen die slechts één palmaris longus hadden. De kracht was significant groter in de hand met een palmaris longus, ongeacht of het de dominante hand was. De resultaten van deze studie toonden aan dat de palmaris longus betrokken is bij abductie van de duim, en de auteurs bevelen daarom aan dat deze actie van de spier universeel wordt geaccepteerd door anatomen en handchirurgen.6Gangata H, Ndou R, Louw G. The contribution of the palmaris longus muscle to the strength of thumb abduction. Clin Anat. 2010 May;23(4):431-6. doi: 10.1002/ca.20960. PMID: 20235177.

De lange handpalmspier en (top)sporters

De palmaris longus kan mogelijk een voordeel bieden bij bepaalde soorten sporten waarbij een handgreep vereist is en voor topsporters die deelnemen aan sporten die een cilindrische handgreep met hun dominante hand of twee handen vereisen, zo suggereert onderzoek uit 2011.7Fowlie C, Fuller C, Pratten MK. Assessment of the presence/absence of the palmaris longus muscle in different sports, and elite and non-elite sport populations. Physiotherapy. 2012 Jun;98(2):138-42. doi: 10.1016/j.physio.2011.02.006. Epub 2011 May 6. PMID: 22507364. De onderzoekers stellen dat orthopedisch specialisten die het gebruik van de palmaris longus overwegen voor een transplantatieprocedure bij een atleet, rekening moeten houden met hun niveau en het soort handgreep dat vereist is bij de sport die de atleet beoefent.

Variatie

Op een website wordt de palmaris longus een ‘useless trait’ (nutteloze eigenschap) genoemd en stelt men doodleuk: “If you don’t [have the tendon] – congrats, you’re evolving.”8Tiphero. If a Tendon Raises Up When You Touch Your Pinky to Your Thumb, Here’s What It Means? https://tiphero.com/proof-of-evolution (ingezien op 19-12-2022) Maar als eerst alle mensen toegerust waren met de palmaris longus en we deze nu allengs kwijtraken, dan gaat dat ten koste van de kracht van de duimabductie. Verminderde kracht of verlies van kracht kan beter ‘degeneratie’ of ‘erfelijk verval’ genoemd worden in plaats van evolutie.

Als je alle aannames en evolutionaire storytelling echter achterwege laat, kun je stellen dat er strikt genomen sprake is van (genetische) variatie. Niets meer en niets minder.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.