Last Updated on 19 september 2023 by M.G. Sulman
In het bijbelgedeelte Genesis 18:23-33 zien we Abraham bidden voor de stad Sodom en tegelijkertijd zijn diepe eerbied en nederigheid uitdrukken door te zeggen: “Zie toch, ik heb het aangedurfd om tot de Heere te spreken, hoewel ik stof en as ben!” Abraham weet zich klein en nederig voor de Heere. Abraham begint met de vraag of God rechtvaardigen samen met de goddelozen zal vernietigen en smeekt God om de stad te sparen als er zelfs maar een klein aantal rechtvaardigen binnenin is. Hij onderhandelt met God en verlaagt het aantal rechtvaardigen van vijftig tot uiteindelijk tien. God stemt ermee in om de stad niet te vernietigen als er zelfs maar tien rechtvaardigen worden gevonden. Nadat de onderhandeling is afgelopen, vertrekt God en keert Abraham terug naar zijn huis.
“Ik ben slechts stof en as,” aldus Abraham in Genesis 18:27
De uitspraak van Abraham “Ik ben slechts stof en as” in Genesis 18:27 kunnen we als volgt opvatten:
Diepe eerbied
Uit zijn opmerking “Ik ben slechts stof en as” blijkt Abrahams diepe eerbied voor God en zijn besef van Gods almacht. Dit is in de stijl van de Kanaänitische stadkoningen die zich het stof van de voeten van farao noemen.1Studiebijbel Oude Testament van het CVB, pag.179 Het toont de diepe eerbied en respect van Abraham voor God.
Erkenning van eigen nietigheid
De woorden van Abraham zijn niet bedoeld als zelfverachting, maar als erkenning van eigen nietigheid tegenover God.2Studiebijbel Oude Testament van het CVB, pag.179 Deze uitdrukking benadrukt de diepe bescheidenheid van Abraham en het feit dat hij zich terdege bewust is van zijn plaats als schepsel ten opzichte van de Schepper. Het geeft aan dat Abraham beseft dat hij, ondanks zijn positie als rechtvaardige, nog steeds afhankelijk is van Gods genade en dat hij zich niet verheft boven zijn eigen menselijke beperkingen. Het is een uitdrukking van diepe eerbied voor God en een erkenning van Gods soevereiniteit en (al)macht.
Sterfelijkheid en vergankelijkheid
Door te zeggen dat hij “stof en as” is, erkent Abraham ook de tijdelijkheid van het menselijk bestaan. Dit herinnert gelovigen eraan dat het leven op aarde slechts van korte duur is en dat we uiteindelijk sterven en terugkeren naar het stof, zoals in Genesis 3:19 wordt beschreven. De dagen des mensen zijn als het gras, gelijk een bloem des velds, alzo bloeit hij (Psalmen 103:15).
Afhankelijkheid van God
De uitspraak van Abraham drukt uit dat de mens volledig afhankelijk is van God voor zijn bestaan en redding. Het herinnert gelovigen eraan dat ze hun vertrouwen en hoop in God moeten stellen, omdat Hij de Schepper is en de enige bron van vergeving en eeuwig leven.
10 rechtvaardigen vormen een soort ondergrens
In de joodse traditie wordt het idee van minimaal tien mensen die een gemeenschap vormen, bekend als een “minjan” (Hebreeuws:מניין), als zeer belangrijk beschouwd. Een minjan is vereist voor bepaalde gezamenlijke gebeden en rituelen. Het vertegenwoordigt tevens een symbolische gemeenschap van gelovigen. Zo is een minjan een groep van ten minste tien volwassen Joodse mannen die nodig zijn voor een volledige joodse gebedsdienst.
Het concept van tien rechtvaardigen die nodig zijn om een stad te redden of te behouden, zoals geïllustreerd in het verhaal van Abraham en Sodom, weerspiegelt dit concept van de minjan. In de context van het bijbelse verhaal laat het zien dat zelfs een kleine groep rechtvaardigen een positieve invloed kan hebben op een gemeenschap. Doch wanneer er niet genoeg rechtvaardigen zijn om een minjan te vormen, kan de hele gemeenschap worden geinfecteerd door zonde en ten onder gaan.
Dit idee van het belang van een rechtvaardige minderheid voor het welzijn van een gemeenschap, is een centraal thema in de joodse ethiek. Het heeft zijn wortels in de Bijbelse verhalen zoals die van Abraham en Sodom. Het benadrukt het idee dat zelfs een kleine groep toegewijde mensen een positieve impact kan hebben op de omringende samenleving en Gods genade kan afroepen. Doch een aantal minder dan tien moet zo’n gemeenschap als de Sodomitische ontvluchten. Zij kunnen niets (meer) doen om de meerderheid tot omkeer te bewegen en dreigen zelf erin onder te gaan.3Theologie.nl. De onderhandelingen van een rechtvaardige. https://www.theologie.nl/de-onderhandelingen-van-een-rechtvaardige/ (ingezien op 18-9-2023)
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
