Last Updated on 3 september 2023 by M.G. Sulman
Otosclerose is een erfelijke aandoening die het middenoor aantast en geleidelijk gehoorverlies veroorzaakt. Deze progressieve ziekte begint normaal gesproken in de tienerjaren of begin twintig. In het middenoor vormt zich sponsachtig bot. De kleine botjes smelten samen, waardoor geluidstrillingen niet goed naar het binnenoor gaan. De aandoening kan zich in slechts één of in beide oren ontwikkelen. Het komt vaak in families voor, treft vrouwen meer dan mannen en komt vaak voor tijdens de zwangerschap.
Wat is otosclerose?
Otosclerose is een progressieve ziekte die je langzaamaan slechthorend maakt. Deze aandoening kan optreden wanneer abnormale botgroei in je midden- of binnenoor het vermogen van geluid om zich te verplaatsen verstoort. Dit kan leiden tot licht, matig of ernstig gehoorverlies. Behandelingen bestaan uit gehoorapparaten, cochleaire implantaten (een gehoorprothese) of stapedectomie. Bij een stapedectomie wordt de volledige stijgbeugel verwijderd en een prothese geplaatst.
Drie vormen
Er worden drie verschillende vormen van otosclerose onderscheiden:
Otosclerose van en rondom de stijgbeugel
Dit begint vaak met een witachtig knobbeltje op de stijgbeugel en kan uiteindelijk leiden tot volledige overgroei van de stijgbeugel. Hierdoor wordt het derde gehoorbeentje, dat normaal gesproken kan bewegen om geluidstrillingen door te geven, vastgezet. Dit resulteert in geleidingsgehoorverlies.
Otosclerose van het slakkenhuis
In zeldzame gevallen tast otosclerose niet de stijgbeugel aan, maar het slakkenhuis. Dit veroorzaakt geen geleidingsgehoorverlies, maar eerder zenuwgehoorverlies. Dit staat bekend als cochleaire otosclerose, waarbij hoortoestellen of cochleaire implantaten nodig kunnen zijn.
Otosclerose van zowel het slakkenhuis als de stijgbeugel
n sommige gevallen wordt zowel de stijgbeugel als het slakkenhuis aangetast, wat resulteert in zowel geleidingsgehoorverlies als zenuwgehoorverlies.
Vóórkomen
Otosclerose is de meest voorkomende oorzaak van gehoorverlies bij volwassenen en treft ongeveer 1 op de 200 mensen.
Wie krijgt het?
Otosclerose kan iedereen treffen, maar komt het vaakst voor bij vrouwen tussen de 20 en 45 jaar oud. Soms komt otosclerose in de familie voor.
Oorzaak van otosclerose
Diep in je oor bevinden zich drie kleine botjes (gehoorbeentjes) die trillen om de geluidsgolven die er doorheen gaan te versterken. Deze geluidsgolven reizen naar het slakkenhuis in je binnenoor, waar ze worden omgezet in signalen voordat ze naar je hersenen gaan.
Otosclerose ontstaat meestal wanneer de stijgbeugel (een klein, driehoekig bot in je middenoor) versmelt met het omliggende botweefsel. Als gevolg hiervan kan geluid zich niet effectief verplaatsen. De stijgbeugel geeft namelijk de geluidstrilling door aan het binnenoor of slakkenhuis. Dit is het eigenlijke gehoorzintuig.
Denk aan het muziekinstrument, de traingel. Wanneer je dit alsaginstrument goed vasthoudt, door de lus aan de bovenkant, hangt hij vrij en creëert hij een rijk geluid door trillingen wanneer hij wordt geraakt. Maar als je je hand om de driehoek zelf legt, wordt het geluid gedempt. De stijgbeugel reageert op een vergelijkbare manier wanneer overtollig bot eromheen groeit.
Risicofactoren
Risicofactoren voor otosclerose zijn onder meer:
- Familiegeschiedenis. De kans is groter dat u otosclerose ontwikkelt als een ouder, broer of zus of grootouder het heeft.
- Geslacht. Meer vrouwen dan mannen ontwikkelen deze aandoening.
- Etniciteit. Over het algemeen hebben blanke mensen een grotere kans om otosclerose te krijgen.
- Zwangerschap. Vrouwen die al vatbaar zijn voor otosclerose kunnen de aandoening ontwikkelen terwijl ze zwanger zijn.
- Osteogenese imperfecta (OI). OI, een zeldzame, aangeboren en erfelijke bindweefselaandoening, verhoogt het risico op otosclerose.
Symptomen van otosclerose
Otosclerose is een aandoening van het binnenoor die gehoorverlies kan veroorzaken. De symptomen van otosclerose kunnen variëren van mild tot ernstig en kunnen in de loop van de tijd veranderen. Hier volgt een opsomming van mogelijke symptomen van otosclerose:
Gehoorverlies
Progressief gehoorverlies is een van de meest voorkomende symptomen van otosclerose. Het gehoorverlies kan aanvankelijk mild zijn en geleidelijk erger worden.
Tinnitus of oorsuizen
Tinnitus of oorsuizen is het ervaren van oorsuizen, zoals een rinkelend, zoemend of fluitend geluid in het oor. Mensen met otosclerose hebben vaak last van tinnitus.
Duizeligheid of evenwichtsproblemen
Sommige mensen met otosclerose kunnen duizeligheid of evenwichtsproblemen ervaren, hoewel deze symptomen minder vaak voorkomen dan gehoorverlies en tinnitus.
Oorpijn
In sommige gevallen kan otosclerose gepaard gaan met oorpijn, hoewel dit niet bij alle patiënten voorkomt.
Verergering bij zwangerschap
Bij sommige vrouwen kan otosclerose tijdens de zwangerschap verergeren, mogelijk als gevolg van hormonale veranderingen.
Onderzoek en diagnose
Otosclerose wordt normaal gesproken gediagnosticeerd door een oor-, neus- en keelarts (KNO-arts). De arts zal een reeks tests uitvoeren om te zien welk type gehoorverlies je hebt. Bijvoorbeeld:
- gehoortests met stemvorken
- audiometrische tests om erachter te komen welke tonen je kunt horen
- tests om te meten hoe de botjes in je oor bewegen.
Behandeling van otosclerose
Er zijn grofweg 2 behandelmogelijkheden voor otosclerose: een hoortoestel of een operatie.
Er kan een beengeleidingshoortoestel of een botverankerd hoortoestel worden gebruikt om u te helpen horen. Deze hoortoestellen zijn klein genoeg om in het oor te passen en vallen dus niet op.
Tijdens een zogeheten ‘stapedotomie-operatie’ wordt de vastgegroeide stijgbeugel vervangen door een kunststijgbeugel, waardoor de drie gehoorbeentjes weer vrij kunnen bewegen. Deze operatie heeft een hoog succespercentage, waarbij bij ongeveer 95% van de patiënten het gehoor (bijna) volledig wordt hersteld. Het oorsuizen verbetert doorgaans echter niet na de operatie.
Het voordeel van een operatie is dat je gehoor hierdoor terugkomt en dat de otosclerose zich niet verder kan ontwikkelen naar het binnenoor. Het nadeel is dat een operatie mogelijk niet werkt en dat het gehoorverlies na verloop van tijd kan terugkeren.
Preventie
In tegenstelling tot sommige andere gehooraandoeningen zijn er geen vermijdbare risicofactoren voor otosclerose (zoals blootstelling aan harde geluiden). Sommige mensen zijn er vanuit genetisch oogpunt gevoeliger voor. Als gevolg hiervan is er geen manier om te voorkomen dat je otosclerose krijgt.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over otosclerose, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
