Last Updated on 31 juli 2023 by M.G. Sulman
Een marsfractuur is een breukje in één van de vijf middenvoetsbeentjes. Het is een zeer vervelende blessure, vaak veroorzaakt door overbelasting van de voeten. Het komt vaker voor bij soldaten, maar komt ook voor bij wandelaars, organisten en mensen die veel moeten staan en lopen (zoals ziekenhuisartsen). Marsfracturen komen het meest voor in de tweede en derde middenvoetsbeentjes van de voet. Het is een veelvoorkomende oorzaak van voetpijn, vooral bij mensen die plotseling hun activiteitenniveau verhogen.
Wat is een marsfractuur?
Een marsfractuur is een soort stressfractuur die vaak voorkomt bij mensen in het leger. De aandoening werd voor het eerst beschreven in 1885 toen Pruisische soldaten er last van kregen. Net als bij andere soorten stressfracturen, treedt het op als gevolg van herhaaldelijk microtrauma aan het gebied door overmatig gebruik. Marsfracturen zijn goed zijn voor 25 procent van alle stressfracturen. Het ontwikkelt zich meestal over een periode van weken of maanden.
Ondanks de naam zijn marsfracturen niet exclusief voor degenen in het leger, ze kunnen ook worden ervaren door mensen die hardlopen, sporten of regelmatig aan fysieke activiteiten deelnemen. De meeste marsfracturen treden op als gevolg van een plotselinge toename van activiteit, en degenen met een voorgeschiedenis van stressfracturen hebben meer kans om een andere te ontwikkelen.
Synoniemen
Een marsfractuur is een andere benaming voor een gebroken middenvoetsbeentje of een stressfractuur.
Symptomen van een gebroken middenvoetsbeentje
Het begin is niet dramatisch. Wanneer je je laarzen of schoenen uittrekt, ervaar je een krampende pijn in de aangedane voorvoet en verschijnt er matig lokaal oedeem aan de dorsale zijde. De dorsale zijde van de voet is de bovenzijde of bovenkant van de voet, tegenovergesteld aan de plantaire zijde, die de onderkant van de voet is.
Telkens wanneer elke teen afzonderlijk wordt bewogen, veroorzaakt de beweging van het betrokken middenvoetsbeentje pijn. Bij het onderzoeken van het dorsale oppervlak van de voet, kan een gevoelig punt direct boven de getroffen plek worden gevoeld.
De symptomen van ene marsfractuur zijn, kort en goed:
- Pijn in de voet, vooral tijdens het lopen.
- Zwelling en gevoeligheid op het bovenste deel van de voet.
- Belemmerde beweging en moeite om gewicht op de aangedane voet te zetten.
- Blauwe plekken of verkleuring rond het gebied van de fractuur.
- Pijn bij het aanraken of drukken op het gebied van de fractuur.
- Mogelijk een voelbare bult of zwelling op het bovenste deel van de voet.
- Verminderde beweeglijkheid en stijfheid van de voet.
Onderzoek en diagnose
Vraaggesprek, lichamelijk onderzoek en beeldvormend onderzoek
De arts zal eerst vragen stellen of de klachten die je ervaart en bij zal je medische geschiedenis in ogenschouw nemen, inclusief eventuele eerdere verwondingen of aandoeningen die van invloed kunnen zijn op het huidige probleem.
Vervolgens zal de arts het getroffen gebied onderzoeken, in dit geval de voet en de tenen. De arts zal zoeken naar tekenen van zwelling, pijn, gevoeligheid of veranderingen in de vorm of functie.
Een marsfractuur kan soms moeilijk te zien zijn op een röntgenfoto, vooral in de beginfase, dus aanvullende beeldvormende tests kunnen nodig zijn. Dit kan in de vorm van een CT-scan of een MRI-onderzoek. Dual energy X-ray absorptiometry is ook nuttig om comorbide osteoporose uit te sluiten.
Differentiële diagnose
Differentiële diagnose verwijst naar het proces waarbij verschillende mogelijke oorzaken van een bepaalde set symptomen worden overwogen om een juiste diagnose te stellen. Een marsfractuur moet niet verward worden met:
- Hallux rigidus
- Jonesfractuur
- Sesamoïde stressfractuur (een breuk van een sesambeentje)
Acute sesamoidfractuur - Verstuiking
- Shin splints
Behandeling van een marsfractuur
Een marsfractuur geneest meestal met een niet-chirurgische behandeling. Behandeling bestaat uit het gebruik van ontstekingsremmers, het toepassen van koude kompressen, rust, vermijden van gewichtsbelasting en het stoppen van de activiteit die de fractuur heeft veroorzaakt.
Afhankelijk van de ernst en het stadium van de fractuur, kan gips of bracing en het gebruik van krukken deel uitmaken van de behandeling. Na een rustperiode kan je beginnen met een revalidatieprogramma om geleidelijk weer actief te worden. Het is van belang om geleidelijk terug te keren naar activiteiten, beginnend met activiteiten met een lage impact en die geen belasting op het lichaam leggen.
Preventie
Een marsfractuur kun je voorkomen door de volgende maatregelen te nemen:
- Draag goed passend schoeisel met voldoende demping en ondersteuning.
- Bouw fysieke activiteiten geleidelijk op om overbelasting te voorkomen.
- Zorg voor voldoende rust en hersteltijd tussen intensieve activiteiten.
- Ondersteun de voeten met inlegzolen of orthopedische hulpmiddelen indien nodig.
- Doe regelmatig oefeningen om de kracht en flexibiliteit van de voet en enkel te verbeteren.
- Houd rekening met de ondergrond tijdens het sporten en vermijd harde, ongelijke oppervlakken.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een marsfractuur, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
