Cornu cutaneum (huidhoorn): symptomen en behandeling

Last Updated on 16 mei 2025 by M.G. Sulman

Een cornu cutaneum betekent letterlijk ‘hoorn van de huid’ en staat ook bekend als ‘huidhoorn’. Een huidhoorn is een soort laesie of groei die op de huid verschijnt. Het is gemaakt van keratine, een eiwit dat de bovenste laag van de huid vormt. Voorkeursplekken zijn de hoofdhuid, voorhoofd, oogleden, oren, neus, lippen en bovenste ledematen die onderhevig zijn aan zonlicht, dus vooral handen en vingers. De groei kan op een kegel of hoorn lijken en kan in grootte variëren. Deze huidaandoening komt vaker voor bij ouderen. Zowel mannen als vrouwen er door getroffen worden. Veel huidhoorns zijn goedaardig, doch wanneer het hoorntje ontstoken en verdikt is aan de basis moet een onderliggende huidkanker worden uitgesloten.

Casus – Karel (72) en het hoorntje op zijn slaap

Karel had het zelf al een tijdje gezien in de spiegel: een klein, hard uitsteekseltje op zijn linker slaap. Het deed geen pijn, groeide langzaam en leek een beetje op een miniatuur-houtspaantje dat recht uit zijn huid kwam. “Ach,” zei hij, “vast een wild haartje of ouderdomswrat.” Zijn vrouw was minder gerust. “Dat hoort daar niet,” zei ze, en drong aan op een bezoek aan de huisarts.

De arts keek, fronste, en verwees door naar de dermatoloog. “Cornu cutaneum,” zei die, bijna opgelucht dat het geen acuut gevaar betrof. Een huidhoorn – een zeldzame, maar karakteristieke huidafwijking die bestaat uit opeenhoping van keratine. Maar: onder dat hoorntje kon van alles schuilen, van een onschuldige wrat tot een plaveiselcelcarcinoom (een vorm van huidkanker).

Er volgde een kleine chirurgische ingreep. Het hoorntje – inmiddels zo’n anderhalve centimeter lang – werd verwijderd en opgestuurd voor pathologisch onderzoek. Na een week kwam de uitslag: geen kwaadaardigheid, maar wel tekenen van actinische keratose – zonneschade die op termijn risico kan geven op huidkanker.

Karel kreeg het advies om zijn huid voortaan goed te beschermen tegen zonlicht, en om bij elk verdacht knobbeltje of korstje op tijd aan de bel te trekken. “Gelukkig luisterde ik naar mijn vrouw,” zei hij achteraf met een knipoog. “Die had het gevaar eerder gezien dan ik.”

Wat is cornu cutaneum?

Een huidhoorn (cornu cutaneum) is een harde kegelvormige uitsteeksel uit de huid. Ze zijn gemaakt van compacte keratine. Ze worden zo genoemd omdat ze op de hoorn van een dier lijken, zoals op de foto duidelijk is te zien. Ze ontstaan door goedaardige, premaligne of kwaadaardige huidlaesies.

Synoniemen

Een cornu cutaneum staat ook bekend als cutaneous horn en huidhoorn.

Oorzaken van huidhoorn – als keratine zijn eigen weg kiest

Een huidhoorn, of cornu cutaneum, klinkt als iets uit een middeleeuws kruidenboek – en eerlijk? Het ziet er ook zo uit. Een keiharde, vaak kromme uitwas die lijkt op een miniatuur-hoorntje, recht uit de huid gegroeid. Maar hoe komt zoiets tot stand? Waarom laat keratine zich ineens opstapelen tot een puntige toren, in plaats van zich netjes over de huid te verdelen? De exacte oorzaak is anno 2025 nog niet in beton gegoten, maar de wetenschap wijst wél een aantal verdachte ingrediënten aan. En die nemen we hier onder de loep.

Zonlicht – stille architect van huidverhalen

De meest genoemde boosdoener is geen zeldzaam gif of genetisch defect, maar iets wat we elke dag op ons gezicht voelen: de zon. Blootstelling aan UV-straling speelt volgens dermatologen een sleutelrol bij het ontstaan van huidhoorns.

Waarom? Omdat zonlicht de huid niet alleen verwarmt, maar ook beschadigt. Vooral na jarenlange blootstelling (denk aan tuiniers, wandelaars, vissers, chauffeurs) ontstaat een soort keratinisatie-chaos: de huidcellen raken van slag, delen zich onregelmatig en produceren te veel keratine. En voilà: een hoorntje begint te groeien, als een litteken van te veel zonneschijn.

Niet toevallig duiken huidhoorns vooral op op zongevoelige plekken:

• de neus en wangen

• de bovenkant van de oren

• de slapen

• de handruggen

• het decolleté

Het lijkt dus niet alleen een huidprobleem, maar ook een levensstijlprobleem. Je huid onthoudt alles – vooral de zon die jij alweer was vergeten.

Oud litteken, nieuwe groei

Ook brandwonden, littekens en chronisch geïrriteerde huidzones kunnen het toneel vormen voor een huidhoorn. De beschadigde huid vormt vaak een broedplaats voor ongecontroleerde celdeling. Waar de huid niet meer optimaal vernieuwt, kan keratine zich opstapelen tot een harde hoornvormige massa.

In dat opzicht is een huidhoorn soms een soort nabloei van oud letsel: een herinnering aan een plek waar de huid ooit moest improviseren. Niet kwaadaardig per se, maar wél verdacht.

Het virus in de schaduw – HPV

Zoals bij zoveel mysterieuze huidafwijkingen duikt ook hier het humaan papillomavirus (HPV) op in de verdachtenlijn. Vooral het subtype HPV-2 – bekend van gewone wratten – wordt vaker aangetroffen in huidhoorns.

Wat betekent dat?
Dat bij sommige mensen een huidhoorn mogelijk ontstaat op basis van een virale infectie, waarbij het virus het celgroeiproces verstoort. Dit verklaart ook waarom huidhoorns soms op de handen en vingers verschijnen: plekken waar wratten en HPV zich sowieso thuis voelen.

Het is nog geen hard bewijs – maar het is wel een interessante aanwijzing dat de hoornvorming niet alleen van buitenaf komt (zoals zonlicht), maar ook van binnenuit (zoals virusactiviteit).

Ouderdom – als celdeling zijn scherpte verliest

Laten we eerlijk zijn: de meeste huidhoorns ontstaan bij mensen boven de 60. Dat is geen toeval. Naarmate de huid ouder wordt, verliest ze haar zelfcorrigerend vermogen. Cellen delen langzamer, reparatie gaat trager, en fouten in het celproces worden minder goed herkend.

Gevolg? Keratine krijgt vrij spel. En net als stof in een lege kamer, begint het zich op te hopen. Soms als een ruwe plek. Soms als een schilferige korst. En soms – als het misloopt – als een mini-hoorntje dat zijn eigen plan trekt.

Wie krijgt het?

Een huidhoorn komt vaker voor bij ouderen, met een piekincidentie tussen 60 en 70 jaar. Ze komen even vaak voor bij mannen als bij vrouwen, ofschoon mannen een hoger risico lopen dat de laesie kwaadaardig is. Ze komen vaker voor bij mensen met een lichte huidskleur.

Symptomen van een cornu cutaneum

Hoe ziet een huidhoorn eruit?

Een huidhoorn ziet eruit als een gezwel aan de buitenkant van de huid. Dit is het meest voorkomende symptoom.  Ze zien eruit als harde, gele tot bruine hoorntjes in de huid die soms wel 2 tot 4 centimeter lang kunnen worden en soms zelfs langer. De grotere zijn altijd wat gekromd en zien er daadwerkelijk uit als ene hoorn.

De groei kan dezelfde kleur hebben als de huid of het kan een andere kleur zijn. De kleur van de groei kan variëren en kan zijn:

• wit
• roze
• geel
• geelbruin
• bruin

Op welke plekken komen ze voor?

Deze abnormale groei van hoorncellen kan op elk deel van het lichaam voorkomen. Voorkeursplekken zijn:

• gezicht
• handen
• oren
• hoofd
• borst
• armen

Delen van het lichaam die meer aan de zon worden blootgesteld, hebben meer kans op deze gezwellen.¹Ezerarslan H, Basaran MM, Akmansu SH. Diagnosis and Management of Cornu Cutaneum of Nasal Vestibule: A Rare Case Report. Case Rep Med. 2015;2015:625832. doi: 10.1155/2015/625832. Epub 2015 Sep 20. PMID: 26457085; PMCID: PMC4592710. Het kan achter ook op andere plekken voorkomen, zoals je voet en zelfs op de penis.²Ned Tijdschr Geneeskd. 1927;71:1060

Onderzoek en diagnose

De meeste huidhoorns worden gediagnosticeerd op basis van hun uiterlijk. Daarnaast kan de arts een biopsie doen. Hierbij wordt de hele huidhoorn verwijderd en naar het laboratorium gestuurd om onder een microscoop te worden onderzocht. Dat helpt hen de groei te diagnosticeren en te bepalen of er al dan niet huidkanker aanwezig is.

Behandeling van een cornu cutaneum

Aangezien een cornu cutaneum is samengesteld uit keratine, hetzelfde materiaal dat wordt aangetroffen in nagels, kan een goedaardige huidhoorn met behulp van een scherpe lepel worden weggeschraapt (curettage). Bij verdenking van een kwaadaardigheid zal de arts het door middel van een excisie weggehalen. Het materiaal wordt daarna verzonden naar een lab voor nader onderzoek.

Prognose

Een cornu cutaneum gaat niet vanzelf weg. Dit huidaangroeisel dient dus in de meeste gevallen verwijderd te worden. Een huidhoorn is niet besmettelijk en kan zich dus niet verspreiden naar andere mensen. Het is een huidgroei die kan lijken op een hoorn, kegel of bultje. Huidhoorns komen vaker voor bij ouderen en verschijnen meestal op delen van het lichaam die aan de zon zijn blootgesteld. Nader onderzoek door een arts is altijd nodig, zeker wanneer er vermoeden bestaat op een onderliggende huidkanker.

Complicaties

Pijn en ontsteking zijn mogelijk als een huidhoorn beschadigd raakt. Huidhoorns kunnen een teken van kanker zijn, dus het is belangrijk om een afspraak te maken met je huisarts wanneer een huidhoorn voor het eerst verschijnt.

Symptomen waarbij je sowieso een afspraak moet makne met je huisarts, zijn:

• een nieuwe huidhoorn
• pijn en ontsteking van de huidhoorn of de omringende huid
• roodheid of bloeding
• snelle groei van de laesie
• harde of verdikkende huid aan de basis van de huidhoorn

Preventie

Ofschoon er geen duidelijke preventieve maatregelen zijn die huidhoorns kunnen voorkomen, kan het vermijden van blootstelling aan de zon en het gebruik van een zonnebrandcrème met ene hoge SPF het risico verminderen. De SPF staat voor ‘Sun Protection Factor’. Dit geeft aan hoeveel uv B-straling het zonnebrandmiddel kan absorberen of reflecteren. Factor 30 of hoger wordt aangeraden. Ook het dragen van beschermende kleding en hoofddeksel is van eminent belang.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over huidhoorn, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.