Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
Schuimende urine wijst niet per se op een afwijking of een aandoening. Urine is normaal gesproken lichtgeel van kleur en transparant. Een verscheidenheid aan factoren, van voeding tot medicijnen tot allerlei ziekten, kunnen veranderingen in de kleur van de urine veroorzaken of andere veranderingen, zoals schuim op de urine. Als je urine of plas er schuimig uitziet, kan het zijn dat je blaas vol is en de urine met een flinke kracht in de toiletpot klettert, wat schuim veroorzaakt. Dat is dus nikt om je zorgen over te maken. Er zijn echter ook aandoeningen die schuim op de urine kunnen veroorzaken. In dat geval is het raadzaam om je huisarts in te schakelen.
Oorzaken van schuimende urine
Schuimende urine kent meerdere mogelijke oorzaken, van onschuldig tot ernstig.
Eiwit in de urine
Als de urine schuimt, kan dit een aanwijzing zijn voor eiwit in de urine. In kleine hoeveelheden is dit echter onschadelijk en komt het ook voor bij gezonde mensen, bijvoorbeeld bij stress of hoge lichamelijke inspanning (fanatieke sportbeoefening). Met urineteststrips die je bij de apotheek kunt krijgen, kun je in een paar seconden zien hoeveel eiwit er in de urine zit.
Proteïnurie
Schuimende urine kan er ook op wijzen dat je te veel van een eiwit, zoals albumine, in je urine aanwezig is. Het eiwit in je urine reageert met de lucht om schuim te creëren. Een hoog niveau van eiwit in je urine, kan op proteïnurie duiden. Proteïnurie is de aanwezigheid van een te grote hoeveelheid eiwit in de urine. Het is geen onafhankelijke ziekte, maar komt meestal voor als een begeleidend symptoom van een nierziekte. Raadpleeg in dat geval je huisarts om ernstige ziekten uit te sluiten. Je huisarts zal je vaak doorverwijzen naar een specialist (bijvoorbeeld een uroloog) die de oorzaak van de eiwituitscheiding opheldert.
Normaal gesproken filteren de nieren extra water en afvalproducten uit het bloed, wat in de urine terechtkomt. Eiwitten en andere belangrijke stoffen die je lichaam nodig heeft, zijn te groot om door de filters van de nieren te passen en dus blijven deze in je bloedbaan. Gezonde nieren filteren afvalstoffen uit je bloed, doch laten eiwitten zitten. Als je nieren beschadigd zijn, filteren ze niet zo goed als zou moeten. Door beschadigde nieren kan er te veel eiwit in uw urine terechtkomen. Dit heet, zoals gezegd, proteïnurie. Het is een teken van chronische nierziekte of het late stadium van nierbeschadiging, de zogenaamde nierziekte in het eindstadium.
Reinigingsmiddelen in het toilet
Als je net je toilet hebt schoongemaakt of andere spoel- of reinigingsmiddelresten in het toilet hebt weggegooid, kan dit leiden tot schuimvorming in het toilet. In dat geval hoef je je natuurlijk geen zorgen te maken over je gezondheid.
Urinestraal van grote hoogte
Als jongens of mannen staand urineren, kan de schuimvorming hieraan te danken zijn. Je kunt dit vergelijken met een waterval: wanneer het water van boven naar beneden klettert, schuimt het.
Uitdroging
Soms kan urine ook schuimen als het geconcentreerd is. Je urine is meer geconcentreerd als je te weinig (water) hebt gedronken en je uitgedroogd bent. Dit wordt ‘dehydratie’ genoemd.
Retrograde ejaculatie
Een minder vaak voorkomende oorzaak van schuimende urine is retrograde ejaculatie. Dis is een aandoening die bij mannen optreedt wanneer het sperma in de blaas terechtkomt in plaats van uit de penis te worden vrijgegeven. Bij de retrograde zaadlozing sluit de blaashals zich niet (of onvoldoende). Het houdt dus in dat je wel een orgasme krijgt, maar geen sperma spuit.
Medicatie
Het gebruik van het geneesmiddel fenazopyridine is een andere, minder vaak voorkomende oorzaak van schuimende urine. Mensen nemen dit medicijn om de pijn van urineweginfecties te behandelen. Het medicijn wordt veel verkocht onder de merknamen Pyridium®, Azo® en Uricalm®.
Het is ook mogelijk dat andere medicijnen de urine schuimig maken of de nierfunctie verstoren. Een verhoogde uitscheiding van eiwitten met de urine is vooral ook mogelijk met deze geneesmiddelen:
- antibiotica
- pijnstillende medicijnen, bijvoorbeeld uit de groep van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s)
- geneesmiddelen voor kankertherapie (cytostatica)
Als medicatie leidt tot meer eiwitverlies bij het plassen, kan je arts je adviseren om van medicatie te wisselen.
Begeleidende symptomen
Als er echt sprake is van een zwakke nier, kan vocht zich ophopen in het weefsel, bijvoorbeeld in de enkels, onderbenen, oogleden of gezicht. Pijn bij het plassen of pijn in de nierstreek kan ook worden veroorzaakt door een infectie. Nierziekte kan ook spierzwakte, verminderde eetlust en vermoeidheid veroorzaken.
Te weinig urine, dat wil zeggen minder dan een halve liter per, kan ook duiden op functieverlies van de nieren.
Huisarts raadplegen
Het moge duidelijk zijn dat schuimende urine een onschuldige oorzaak kan hebben. In dat geval hoef je geen afspraka te maken met je huisarts. Afhankelijk van de sterkte van de urinestraal schuimt de urine soms meer, soms minder. Maar schuimende urine kan ook worden veroorzaakt door te veel eiwit in de urine. Gebruik daarom bij twijfel teststrips of laat je urine controleren door de huisarts.
De arts kan het eiwitgehalte in urine bepalen. Als de waarden ongewoon hoog zijn, kan er sprake zijn van een ziekte. Als er binnen 24 uur meer dan 150 milligram eiwit in de urine wordt aangetroffen, wijst dat op proteïnurie. De urine van een gezonde volwassen man of vrouw bevat per 24 uur niet meer dan 130 mg eiwit. Waarden van 130 of minder vallen binnen het normale bereik. Als het zeldzame geval zich voordoet en er wordt een nierfilteraandoening geconstateerd, dan moet een nierspecialist (nefroloog) dit controleren en verder behandelen.
Behandeling van schuimende plas
Meer drinken
Enerzijds is het raadzaam om meer te drinken, omdat de verhoogde vochtopname de eiwitconcentratie in de urine vermindert. Een positief neveneffect is dat er meer afvalstoffen uit het lichaam worden gespoeld. dagelijks voldoende drinken is goed voor je urinewegen.
Verandering van dieet
Als je bijvoorbeeld als sporter bewust veel proteïne binnenkrijgt, kun je tijdelijk eiwitrijke voeding vermijden of in ieder geval verminderen.
Medicatie
De meeste nieraandoeningen kunnen alleen met medicatie worden gereguleerd. Bij een nierontsteking is bijvoorbeeld het innemen van medicatie essentieel.
Diabetes en hoge bloeddruk behandelen
Wanneer schuim op de urine wordt veroorzaakt door nierbeschadiging, dient de onderliggende oorzaak behandeld te worden. Diabetes en hoge bloeddruk liggen vaak ten grondslag aan nieraandoeningen. Verdere nierschade kan voorkomen worden door deze aandoeningen adequaat te behandelen.
De arts zal je aanraden om een uitgebalanceerd dieet te volgen en voldoende lichaamsbeweging te krijgen ter behandeling van diabetes. Het is daarbij belangrijk dat je bloedsuikerspiegel binnen een gezond bereik blijft.
Een hoge bloedsuikerspiegel kan je nieren beschadigen. Mogelijk schrijft de arts ook medicijnen voor die je bloedsuikerspiegel verlagen.
Ook bij hoge bloeddruk is het belangrijk om op je dieet te letten en lichamelijk actief te zijn. Door natrium (zout) en de hoeveelheid eiwit in je dieet te beperken, kun je zowel de bloeddruk verlagen als voorkomen dat je nieren te hard moeten werken. Te veel eiwit leidt namelijk tot een te hoge druk in de filtertjes van de nier, waardoor er meer eiwitverlies optreedt. Het is derhalve belangrijk dat je wel voldoende eiwit binnen krijgt om bouwstoffen te leveren voor het lichaam, doch niet zoveel dat daardoor het eiwitverlies met de urine toeneemt.
De arts kan calciumantagonisten, diuretica (plaspillen) of andere bloeddrukverlagende geneesmiddelen voorschrijven. ACE-remmers (remmers van angiotensine-converterend enzym) en angiotensinereceptorblokkers (ARB’s) zijn twee geneesmiddelen die de bloeddruk verlagen en de nieren beschermen tegen extra schade.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over schuimende urine, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
