Nachtzweten: symptomen, oorzaken en behandeling

Last Updated on 17 september 2025 by M.G. Sulman

Nachtzweten, ook wel bekend als nachtelijk zweten, is het in hevige mate zweten tijdens de slaap. Het kan leiden tot natte kleding en beddengoed en tot ongemak en slechte slaapkwaliteit. Bij nachtzweten word je ‘s nachts wakker en ben je nat en koud van het zweet. In hevige gevallen kan het zelfs zo zijn dat je het beddengoed moet verschonen. Nachtzweten kan veroorzaakt worden door verschillende factoren, zoals hormonale veranderingen, infecties, medicijnen, en bepaalde medische aandoeningen. Als je last hebt van nachtzweten, is het raadzaam om een arts te raadplegen om de oorzaak te achterhalen en de juiste behandeling te krijgen.

Nachtzweten: wat is het eigenlijk?

Nachtzweten is meer dan zomaar wat klam wakker worden. Het gaat om hevige transpiratie tijdens de slaap, waarbij je letterlijk badend in het zweet ontwaakt. Het beddengoed voelt drijfnat, de pyjama plakt, en menig nacht wordt daardoor verstoord. Soms moet men zelfs het laken of de nachtkleding vervangen midden in de nacht. Dit fenomeen kan een onschuldige aanleiding hebben – een te warme slaapkamer, een synthetisch dekbed – maar dikwijls verraadt het ook een dieperliggende oorzaak, variërend van hormonale schommelingen tot infecties of medicijngebruik. Daarom wordt nachtzweten in de geneeskunde beschouwd als een symptoom dat aandacht verdient en niet simpelweg afgedaan kan worden als “te warm gehad”.

Een herkenbare situatie

Neem bijvoorbeeld Marije (42). Al weken werd ze rond drie uur ’s nachts wakker, doorweekt en bibberend van de kou. Eerst dacht ze dat het lag aan het donsdekbed of de onverwarmde slaapkamer. Maar toen ze bijna dagelijks het beddengoed moest verschonen, begon de twijfel: was dit nog normaal? Bij de huisarts bleek dat haar klachten verband hielden met de overgang. Zo’n persoonlijk verhaal maakt duidelijk: nachtzweten is niet altijd onschuldig, en kan wijzen op meer dan enkel een warme kamer.

Synoniemen

Nachtzweten staat ook wel bekend als nachtelijke hyperhidrose, nachtelijke transpiratie of nachtelijk zweten.

Oorzaken van nachtzweten

Overzicht

Nachtelijke transpiratie is een symptoom dat van oudsher geassocieerd wordt met specifieke ziekten, zoals tuberculose of het Hodgkin lymfoom, is een vorm van kanker van het lymfestelsel. Er zijn echter vele andere mogelijke oorzaken van nachtzweten:

• Hormonale veranderingen: Nachtzweten kan voorkomen tijdens de zwangerschap, de menopauze of bij mensen die hormonale medicijnen nemen.
• Infecties: Bacteriële of virale infecties, zoals de griep of tuberculose, kunnen leiden tot nachtzweten.
• Medicijnen: Sommige medicijnen, zoals antidepressiva en bloeddrukverlagende medicijnen, kunnen nachtzweten veroorzaken als bijwerking.
• Medische aandoeningen: Bepaalde medische aandoeningen, zoals hartziekten, longontsteking, diabetes en kanker, kunnen nachtzweten veroorzaken.
• Alcohol- en cafeïneconsumptie: Overmatige consumptie van alcohol en cafeïne kan leiden tot nachtzweten.
• Slaapapneu: Dit is een aandoening waarbij iemand tijdens de slaap ademstilstanden heeft, wat kan leiden tot nachtzweten.

Hormonale veranderingen

Overzicht

Nachtzweten kan voorkomen tijdens hormonale veranderingen, zoals de zwangerschap, de overgang of bij mensen die hormonale medicijnen nemen. Tijdens de zwangerschap kan nachtzweten optreden als gevolg van hormonale veranderingen die leiden tot veranderingen in het metabolisme en de bloedcirculatie. Tijdens de overgang kan nachtzweten voorkomen als gevolg van schommelende hormoonspiegels die leiden tot veranderingen in het temperatuurregulatiesysteem van het lichaam. Bepaalde hormonale medicijnen, zoals orale anticonceptiva en hormoonvervangers, kunnen ook leiden tot nachtzweten. Als je last hebt van nachtzweten tijdens de zwangerschap of overgang, is het raadzaam om een arts te raadplegen voor advies en behandeling.

Overgang

Nachtzweten tijdens de overgang is een veelvoorkomend probleem bij vrouwen. Het kan veroorzaakt worden door hormonale veranderingen die optreden tijdens de overgang. De veranderingen in de hormoonbalans kunnen leiden tot veranderingen in de regulatie van de lichaamstemperatuur, wat kan leiden tot nachtzweten. Andere mogelijke oorzaken van nachtzweten tijdens de overgang zijn stress, overgewicht, obesitas en sommige medicijnen.

Als je last hebt van nachtzweten tijdens de overgang, kan het helpen om je slaapomgeving koel te houden, voldoende te hydrateren en stress te verminderen. Het is ook belangrijk om naar een arts te gaan om andere mogelijke oorzaken uit te sluiten en om advies te vragen over behandelingen die kunnen helpen om het nachtzweten te verminderen.

Infecties

Infecties, zoals bacteriële of virale infecties, kunnen leiden tot nachtzweten. Bacteriële infecties, zoals longontsteking of tuberculose, kunnen leiden tot koorts en nachtzweten. Virale infecties, zoals de griep, kunnen ook leiden tot nachtzweten. Als je last hebt van nachtzweten als gevolg van een infectie, is het raadzaam om een arts te raadplegen voor de juiste behandeling. De behandeling kan bestaan uit antibiotica voor bacteriële infecties of antivirale medicijnen voor virale infecties. Het is belangrijk om de behandeling af te maken, zelfs als je je al beter voelt, om ervoor te zorgen dat de infectie volledig wordt bestreden.

Medicijnen

Nachtzweten kan een bijwerking zijn van sommige medicijnen. Als je last hebt van nachtzweten en je denkt dat het kan worden veroorzaakt door medicijnen die je neemt, raadpleeg dan je arts. Zij kunnen je eventueel een ander medicijn voorschrijven of de dosering aanpassen. Het is belangrijk om dit probleem serieus te nemen en het met je arts te bespreken, omdat nachtzweten soms een teken kan zijn van een ernstige aandoening.

Aandoeningen

Overzicht

Nachtzweten kan een symptoom zijn van verschillende aandoeningen, waaronder:

• Infecties: bepaalde infecties, zoals tuberculose en hiv, kunnen leiden tot nachtzweten.
• Hormonale onevenwichtigheden: nachtzweten kan optreden bij mensen met een overmatige productie van hormoonachtige stoffen, zoals thyroïdstimulerend hormoon (TSH) of cortisol.
• Auto-immuunziekten: bepaalde auto-immuunziekten, zoals reumatoïde artritis en sclerodermie, kunnen leiden tot nachtzweten.
• Kanker: sommige soorten kanker, zoals leukemie en lymphoom, kunnen leiden tot nachtzweten.
• Slaapapneu: dit is een aandoening waarbij iemand tijdens de slaap ademstilstanden heeft, wat kan leiden tot nachtelijk zweten.

Als je nachtzweten hebt en je denkt dat het kan worden veroorzaakt door een onderliggende aandoening, raadpleeg dan je arts. Zij kunnen je onderzoeken en, indien nodig, een behandeling voorstellen. Het is belangrijk om nachtzweten serieus te nemen en het met je arts te bespreken, omdat het soms een teken kan zijn van een ernstige aandoening.

Schildklieraandoeningen

Nachtzweten kan verschillende oorzaken hebben, waaronder een disfunctie van de schildklier. Schildklierproblemen kunnen leiden tot verschillende symptomen, waaronder nachtzweten. Bij een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) kan er een intolerantie voor omgevingswarmte ontstaan. In dat geval kan ook nachtzweten optreden. Als je denkt dat het nachtzweten gerelateerd kan zijn aan een schildklieraandoening, is het belangrijk om naar een arts te gaan om de oorzaak te achterhalen en een behandeling te krijgen.

Hypoglykemie

Hypoglykemie, ook wel bekend als lage bloedsuikerspiegel, kan soms leiden tot nachtzweten. Dit komt omdat de lage bloedsuikerspiegel kan leiden tot veranderingen in de regulatie van de lichaamstemperatuur en andere symptomen die kunnen leiden tot nachtzweten. Een te laag bloedsuikergehalte, oftewel hypoglykemie, is een verschijnsel dat vooral voorkomt bij mensen met diabetes.

Slaapapneu

Slaapapneu is een aandoening waarbij iemand tijdens de slaap ademstilstanden heeft. Dit kan leiden tot nachtelijk zweten, omdat het lichaam harder moet werken om zuurstof te krijgen tijdens de ademstilstanden. Als je last van nachtzweten hebt en je denkt dat het kan worden veroorzaakt door slaapapneu, raadpleeg dan je arts. Zij kunnen je onderzoeken om te bepalen of je inderdaad slaapapneu hebt en, indien nodig, een behandeling voorstellen. Behandelingen voor slaapapneu kunnen onder meer bestaan uit het gebruik van een CPAP of het plaatsen van een apparaatje in de mond om de tong en het zachte gehemelte op hun plaats te houden tijdens de slaap. CPAP is een soort luchtpomp die zorgt voor een geringe overdruk, waardoor ‘s nachts de luchtwegen worden opengehouden. Als je slaapapneu hebt en dit behandeld wordt, kan dit ook helpen om het nachtelijk zweten te verminderen.

Alcohol en cafeïne

Alcohol en cafeïne kunnen ook leiden tot nachtzweten. Als je last van nachtzweten hebt en je denkt dat het kan worden veroorzaakt door alcohol of cafeïne, probeer dan deze stoffen te vermijden of beperk hoeveel je ervan gebruikt. Als je moeite hebt om deze stoffen te vermijden of te beperken, raadpleeg dan je huisarts voor advies.

Psychische factoren en stress

Niet enkel het lichaam, maar ook de gemoedstoestand kan een rol spelen bij nachtelijk zweten. Stress, angststoornissen en paniekaanvallen zetten het autonome zenuwstelsel in hoogste versnelling. Het sympathische deel – dat normaal gesproken actief wordt bij gevaar of inspanning – zorgt dan voor een verhoogde hartslag, oppervlakkige ademhaling en een overvloedige zweetproductie, ook tijdens de slaap.

Stress en slapeloze nachten

Langdurige werkdruk, zorgen om de gezondheid of relationele spanningen kunnen het nachtelijk zweten in de hand werken. Het lichaam blijft als het ware in een toestand van “para­atheid”, zelfs wanneer men rust zoekt in de nacht. Het gevolg: natte lakens en een onrustige slaap.

Angst en paniekaanvallen

Bij angststoornissen of paniekaanvallen komt dit nog sterker tot uiting. Het plots vrijkomen van stresshormonen zoals adrenaline en cortisol kan leiden tot hevige transpiratie, hartkloppingen en beven. Wordt dit herhaaldelijk ervaren, dan spreekt men van psychogeen nachtzweten.

Een vicieuze cirkel

Daarbij kan een vicieuze cirkel ontstaan: de angst voor het opnieuw nat wakker worden vergroot de stress, waardoor het nachtzweten juist verhevigt. Het doorbreken van dit patroon vraagt vaak om begeleiding: gesprekstherapie, ontspanningstechnieken of – waar nodig – medicatie kunnen dan soelaas bieden.

Zonder onderliggende oorzaak

Nachtzweten kan ook optreden zonder onderliggende oorzaak bij verder gezonde mensen.

Symptomen van nachtelijk zweten

Nachtzweten is een aandoening waarbij een persoon ‘s nachts overmatig transpireert. Dit kan leiden tot het nat worden van het beddengoed en kleding en kan ook leiden tot een onaangenaam gevoel van vochtigheid en kou tijdens de slaap. Sommige andere symptomen van nachtzweten kunnen zijn:

• Een vochtig gevoel op de huid tijdens de slaap
• Het wakker worden in een nat bed of doorweekte nachtkleding
• Koorts
• Huidirritatie
• Een droge mond of keel
• Vermoeidheid of slaperigheid overdag

Nachtzweten kan ook gepaard gaan met andere symptomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Onderscheid met ‘gewoon warm hebben’

Niet elk bezweet wakker worden valt onder de noemer nachtzweten. Soms is het eenvoudigweg de slaapomgeving die parten speelt: een dikke dekbedhoes, een kachel die te hoog staat of een pyjama van synthetische stof kan hetzelfde beeld geven. Dat noemen we fysiologisch zweten: het lichaam probeert de overtollige warmte kwijt te raken.

Bij pathologisch nachtzweten daarentegen ontwaak je doorgaans herhaaldelijk, zonder duidelijke externe oorzaak, en is het zweet zo hevig dat kleding en beddengoed kletsnat zijn. Het verschil lijkt banaal, maar is van belang: bij gewoon te warm slapen volstaat een raampje openzetten, bij werkelijk nachtzweten moet men denken aan hormonale schommelingen, infecties of andere medische oorzaken.

Complicaties

Nachtzweten kan leiden tot een aantal complicaties, afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de ernst van de aandoening. Sommige mogelijke complicaties van nachtzweten kunnen zijn:

Slaapstoornissen

nachtzweten kan leiden tot slaapstoornissen, aangezien de hevige transpiratie de slaap danig kan verstoren.

Huidirritatie

Zweet en vocht op de huid kan leiden tot huidirritatie, vooral als het niet goed wordt (af)gedroogd.

Beddengoed en kleding vervangen

Het constante vocht op beddengoed en kleding kan leiden tot vervanging van deze items, wat kan leiden tot extra kosten.

Emotionele en sociale problemen

Nachtzweten kan ook leiden tot emotionele en sociale problemen, zoals verminderd zelfvertrouwen en moeite om sociale activiteiten te ondernemen.

Wanneer naar de dokter? (waarschuwingssignalen)

Hoewel nachtzweten soms onschuldig is, zijn er signalen waarbij een bezoek aan de arts niet mag worden uitgesteld. Vooral wanneer het zweten samengaat met andere symptomen, kan dit wijzen op een ernstiger onderliggende oorzaak.

Alarmsymptomen om op te letten

• Onverklaard gewichtsverlies in korte tijd

• Aanhoudende of terugkerende koorts

• Vergrote lymfeklieren of voelbare zwellingen in hals, oksels of liezen

• Nachtzweten in combinatie met chronische hoest, pijn op de borst of kortademigheid

• Zweten dat zo hevig is dat kleding of beddengoed meermaals per nacht vervangen moet worden

Waarom dit van belang is

Deze verschijnselen kunnen duiden op infecties zoals tuberculose, hormonale ontregelingen of zelfs bloedziekten en lymfomen. Het devies luidt dan ook: stel het doktersbezoek niet uit. Een tijdige diagnose kan veel onheil voorkomen en rust brengen in een onzekere situatie.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De diagnose van nachtzweten begint meestal met een medisch onderzoek en een gesprek met de arts over je symptomen en medische geschiedenis. De arts kan ook vragen stellen over je slaapgewoonten en eventuele andere symptomen die je ervaart, zoals koorts, gewichtsverlies of pijn. Tijdens het medische onderzoek kan de arts je bloeddruk meten, naar je hart luisteren en je huid en zweetklieren beoordelen.

Vervolgonderzoek

Om de onderliggende oorzaak van het nachtzweten te achterhalen, kan de arts ook aanvullende tests voorschrijven, zoals bloedonderzoek, een röntgenfoto of een CT-scan.

Afhankelijk van de resultaten van het medische onderzoek en de aanvullende tests, kan de arts een diagnose stellen van nachtzweten en de onderliggende oorzaak bepalen.

Behandeling van nachtzweten

De behandeling van nachtzweten hangt af van de onderliggende oorzaak. Sommige mogelijke behandelingen voor nachtzweten kunnen zijn:

Medicijnen

Afhankelijk van de onderliggende oorzaak, kan de arts medicijnen voorschrijven om het nachtzweten te behandelen. Bijvoorbeeld, als het nachtzweten wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie, kan de arts antibiotica voorschrijven. Als het nachtzweten wordt veroorzaakt door overgangsklachten bij een vrouw, kan de arts hormoontherapie of andere medicijnen voorschrijven om de overgangsklachten te behandelen.

Leefstijlveranderingen

Sommige veranderingen in leefstijl kunnen helpen bij het verminderen van nachtzweten. Dit kan omvatten het beperken van het gebruik van koffie, alcohol en sigaretten, het eten van een gezonde voeding en het krijgen van voldoende slaap.

Antiperspiranten

Een zogeheten antiperspirant blokkeert langdurig de uitgangen van de zweetklieren en daarmee de productie van zweet. Sommige antiperspiranten kunnen helpen bij het verminderen van transpiratie, inclusief nachtzweten.

Botox

In sommige gevallen kan de arts botoxinjecties aanbevelen om het zweten te verminderen.

Chirurgie

In ernstige gevallen kan chirurgie nodig zijn om het zweten te verminderen, maar dit hangt geheel af van de onderliggende oorzaak.

Prognose

De prognose voor nachtzweten hangt af van de onderliggende oorzaak en de gekozen behandeling. In sommige gevallen kan nachtzweten een tijdelijk probleem zijn en kan het verminderen of verdwijnen met het aanbrengen van leefstijlveranderingen en/of behandeling van de onderliggende oorzaak. In andere gevallen kan nachtzweten een chronische aandoening zijn die levenslang aanhoudt en waarbij behandeling nodig is om de symptomen te beheersen.

Het is belangrijk om een arts te raadplegen als je last hebt van nachtelijk zweten, zodat de onderliggende oorzaak kan worden vastgesteld en een gepaste behandeling kan worden gekozen. Als je de behandeling volgt die door de behandelend arts is voorgeschreven, kan dit helpen om de symptomen van nachtzweten te verminderen en je kwaliteit van leven te verbeteren.

Preventie

Er zijn enkele maatregelen die je kunt nemen om het risico op nachtzweten te verminderen:

Eet gezond

Gezonde voeding kan helpen om het zweten te verminderen. Probeer voedingsmiddelen te eten die rijk zijn aan kalium, zoals bananen, aardappelen en spinazie.

Beperk het gebruik van genotsmiddelen

Beperk het gebruik van koffie, alcohol en sigaretten. Deze stoffen kunnen namelijk het zweten verhogen.

Slaap genoeg

Voldoende slaap kan helpen om het zweten te verminderen. Probeer iedere nacht 7-9 uur te slapen.

Gebruik luchtbevochtigers

Luchtbevochtigers kunnen helpen om de luchtvochtigheid in je slaapkamer te verhogen, wat kan helpen om het zweten te verminderen.

Gebruik katoenen of linnen beddengoed

Katoenen beddengoed kan helpen om het vocht op te nemen en kan daardoor het zweten verminderen. Linnen absorbeert moeiteloos transpiratievocht, zonder dat het overtrek vochtig aanvoelt en is daarmee perfect voor mensen die veel transpireren.

Lees verder

Wil je meer weten over hoe je lichaam signalen geeft? Lees dan ook ons artikel over lymfeklieren: verborgen wachters van je immuunsysteem, waarin je ontdekt hoe ze werken en welke ziektes ze kunnen verraden. Benieuwd naar een specifiek gebied? Bekijk dan de knieholte-lymfeklieren – kleine knooppunten die vaak over het hoofd worden gezien, maar veel kunnen zeggen over je gezondheid.

Soms gaat het dieper dan klieren alleen. Zo kan een onbegrepen pijn in het been wijzen op beenmergoedeem, terwijl gewrichtsklachten in de overgang vaak te maken hebben met oestrogeen en hormonale veranderingen. En vergeet niet dat hormonen niet alleen je lijf, maar ook je binnenwereld beïnvloeden: in hormonen, emoties en geloof lees je hoe je ondanks schommelingen balans kunt vinden.

Let op: Deze tekst is uitsluitend bedoeld ter algemene informatie en vervangt geen professioneel medisch advies. Raadpleeg bij gezondheidsklachten altijd een arts.

Geraadpleegde bronnen

• Mold, J. W., Holtzclaw, B., & McCarthy, L. (2012). Nighttime sweating is a symptom linked to menopause, malignancies, autoimmune diseases, and infections: Systematic review. Journal of the American Board of Family Medicine, 25(6), 878–893. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23136329/

• Bryce, C. (2020). Persistent night sweats: Diagnostic evaluation. American Family Physician, 102(8), 486–490. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32996756/

• Viera, A. J., Bond, M. M., & Yates, S. W. (2003). Diagnosing night sweats. American Family Physician, 67(5), 1019–1024. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12643362/

• Van Meeuwen, Y., Dofferhoff, A. S. M., & Verheggen, R. J. H. M. (2024). Night sweats, a common symptom. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 168, D8605. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39435709/

• Mold, J. W., Woolley, J. H., & Nagykaldi, Z. (2006). Associations between night sweats and other sleep disturbances. Annals of Family Medicine, 4(5), 423–429. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1578640/

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over nachtzweten, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.