Lymecarditis: symptomen, oorzaak en behandeling

Last Updated on 20 juli 2024 by M.G. Sulman

Lymecarditis, ook vaak geschreven als Lyme carditis of Lyme-carditis, treedt op wanneer de Borrelia-bacterie, de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt, de weefsels van het hart binnendringen en voor een ontsteking zorgen. Carditis is een verzamelnaam voor ontstekingen van de hartspier en de bij het hart behorende weefsels. Lymecarditis kan de normale beweging van elektrische signalen van het hart verstoren. De elektrische impuls van de hartboezem naar de hartkamer wordt dan vertraagd of intermitterend, of geheel niet voortgeleid.¹Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151:1941-4 Dit is een zogenaamde ‘hartblok’, dat in ernst kan variëren en snel kan veranderen. Een hartblok of atrioventriculair blok (AV-blok) is een storing in de prikkelgeleiding van het hart. 

Wat is lymecarditis?

Lymecarditis is een ontsteking van het hart, veroorzaakt door de Borrelia-bacterie. Dit is de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt.

Vóórkomen

Lymecarditis komt voor bij ongeveer één op de honderd gevallen van de ziekte van Lyme. Het is dus vrij zeldzaam.

Symptomen van Lymecarditis

Mogelijk symptomen van Lymecarditis zijn:

• een licht gevoel in het hoofd
• duizeligheid
• flauwvallen
• kortademigheid
• hartkloppingen
• pijn op de borst

De symptomen kunnen echter variëren afhankelijk van de patiënt.

De klachten kunnen ook onopgemerkt blijven, vooral als je je geen erythema migrans (EM) hebt gehad, andere Lyme-achtige symptomen en je niet is opgevallen dat je een tekenbeet hebt gehad. EM is de meest voorkomende uiting van lymeziekte. Het klassieke beeld is een huidafwijking in de vorm van een huidvlek of rood bultje. Deze breidt zich geleidelijk ringvormig uit.

Is Lymecarditis dodelijk?

Hoewel je kunt komen te overlijden aan Lymecarditis, is dit uiterst zeldzaam.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en serologisch onderzoek

Voor het stellen van de juiste diagnose baseert de arts zich op je medische voorgeschiedenis, de symptomen, een lichamelijk onderzoek en serologisch onderzoek (een vorm van bloedonderzoek). Daarbij worden antistoffen tegen de boosdoener (de veroorzakende bacterie) aangetoond.

Hartfilmpje

Ook wordt er een hartfilmpje (elektrocardiogram, ECG) gemaakt. Hierop is vaak een vertraging van de hartgeleiding zichtbaar. Dit staat bekend als een AV-blok. Dit is een afkorting voor een zogenoemd atrioventriculair blok. Hierbij gaat er iets mis in de AV-knoop van je hart. De elektrische prikkel wordt langer vastgehouden dan normaal. Dit vertraagt je hartritme.

Behandeling van Lyme-carditis

Lyme-carditis kan worden behandeld met orale of intraveneuze antibiotica, afhankelijk van de ernst. Oraal betekent via de mond en intraveneus betekent: in de aderen.  Sommige patiënten hebben mogelijk een tijdelijke pacemaker nodig.

Antibiotica

Lymecarditis is volledig omkeerbaar met tijdige en geschikte antibiotische therapie. Vaak zijn de klachten binnen 10 dagen verdwenen na toediening van antibiotica. De keuze van antibiotische behandeling varieert op basis van de ernst van de situatie. De behandeling moet onmiddellijk worden gestart nadat de diagnose is gesteld. Het is belangrijk om niet te wachten op de resultaten van de serologie voordat een antibioticabehandeling wordt gestart. Er bestaat namelijk een zeer kleine kans dat je eraan kan komen te overlijden.

Pacemaker

Omdat de aandoening volledig omkeerbaar is met de juiste antibiotische therapie, is permanente plaatsing van een pacemaker meestal niet geïndiceerd voor Lymecarditis. Wel is in 33% van de gevallen een tijdelijke transveneuze pacemaker vereist.

Herstel en prognose

• Algemene vooruitzichten:
  • Mensen met Lyme carditis hebben over het algemeen een positieve prognose.
  • De meeste gevallen van Lyme carditis zijn goed te behandelen.
• Herstel:
  • Zelfs bij ernstigere gevallen van hartblok herstellen de meeste mensen volledig binnen gemiddeld 6 dagen.
  • Het is zeer ongebruikelijk dat er blijvende hartproblemen ontstaan door Lyme carditis.
  • Het is uiterst zeldzaam dat mensen overlijden aan deze aandoening.

Preventie

• Voorkom tekenbeten:
  • Vermijd risicogebieden: Blijf weg van gebieden waarvan bekend is dat er veel teken voorkomen, zoals bossen en grasrijke gebieden.
  • Draag lange mouwen en broeken: Bedek zoveel mogelijk huid om te voorkomen dat teken zich vasthechten.
  • Stop broeken in sokken: Hierdoor wordt het voor teken moeilijker om onder je kleding te komen.
  • Gebruik met permethrine behandelde kleding: Permethrine doodt teken en kan op kleding worden aangebracht voor extra bescherming.
• Gebruik effectieve huidafweermiddelen:
  • DEET: Een van de meest gebruikte en effectieve insectenwerende middelen.
  • Picaridine: Een alternatief voor DEET met vergelijkbare effectiviteit.
  • IR3535: Een andere optie die vaak in Europa wordt gebruikt.
  • Citroen-eucalyptusolie (PMD): Een natuurlijk alternatief voor chemische middelen.
  • 2-undecanone: Een minder bekend maar effectief afweermiddel.
• Verwijder teken snel:
  • Spirocheetoverdracht: De bacterie die Lymeziekte veroorzaakt wordt meestal pas na 36 uur overgedragen. Snelle verwijdering van teken is derhalve cruciaal.
  • Controleer grondig op teken: Inspecteer je lichaam, vooral de huidplooien, na blootstelling aan tekenrijke gebieden.
  • Neem een bad binnen twee uur: Dit helpt om teken die nog niet vastzitten, van je huid te verwijderen.
  • Droog kleding minimaal een uur op hoge temperatuur: Dit doodt eventuele teken op je kleding.
• Verwijdering van teken:
  • Gebruik fijne puntige pincet: Dit geeft de beste grip op de teek.
  • Grijp mondgedeelte zo dicht mogelijk bij de huid: Dit voorkomt dat de teek zijn speeksel of maaginhoud in de wond injecteert.
  • Trek voorzichtig recht omhoog weg van de huid: Dit vermindert de kans op het afscheuren van de teek.
  • Plaats teken in een zak voor identificatie: Dit kan nuttig zijn voor latere identificatie of analyse.
• Hoogrisicotekeningebeten:
  • Beten door Ixodes-teken in endemische gebieden: Deze teken zijn bekend als dragers van Lymeziekte.
  • Bevestigd voor 36 uur of langer: Dit verhoogt het risico op infectie aanzienlijk.
  • Profylactische behandeling: Een enkele dosis doxycycline binnen 72 uur na verwijdering van de teek kan infectie voorkomen bij zowel volwassenen als kinderen.
• Geen hoog risico?
  • Monitoren op symptomen: Let op tekenen van Lymeziekte zoals huiduitslag, koorts, en gewrichtspijn.
  • Serologisch testen bij asymptomatische patiënten is niet nuttig: Testen zonder symptomen levert vaak geen bruikbare informatie op.

Video over lyme carditis

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over Lymecarditis, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.