Bruin slijm: oorzaken ophoesten van bruin sputum

Last Updated on 24 oktober 2025 by M.G. Sulman

Slijm en sputum zijn verschillende benamingen voor gladde waterige afscheiding die wordt geproduceerd door de slijmvliezen en deze ook bedekt. Het is het slijmerige, gladde spul dat uit je mond of neus komt als je hoest, niest of je neus snuit. Een klodder uitgespuugd slijm wordt ‘fluim’ genoemd. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen sputum en slijm. Sputum duidt op opgehoest slijm dat afkomstig is uit de diepere luchtwegen. In het menselijke ademhalingssysteem maakt slijm deel uit van de luchtwegoppervlaktevloeistof (airway surface liquid: ASL), die het grootste deel van de luchtwegen bekleedt. Deze substantie is het verdedigingswapen van je lichaam tegen besmettelijke microben en allergenen die je longen of sinussen (bijholten) irriteren. De kleur en textuur kunnen sterk variëren, van doorzichtige plakkerige draden tot rekbare gele smurrie tot dikke groene klonters. Bruin slijm komt minder vaak voor. Bruinachtig slijm kan een teken zijn van oud bloed, chronische (aanhoudende) ontsteking of teer die loskomt nadat je bent gestopt met roken.

Bruin slijm ophoesten

Luchtwegslijm

De longen zijn opmerkelijk goed bestand tegen omgevingsschade, ondanks voortdurende blootstelling aan ziekteverwekkers, allerlei deeltjes en giftige chemicaliën in ingeademde lucht. Hun weerstand hangt af van een zeer effectieve verdediging door luchtwegslijm, een extracellulaire gelachtige substantie waarin water en mucines (sterk geglycosyleerde eiwitten) de belangrijkste componenten zijn. Luchtwegslijm houdt ingeademde gifstoffen vast en transporteert ze uit de longen door middel van het transport van trilhaartjes en hoesten. Hoewel een gebrekkige slijmlaag de longen kwetsbaar maakt voor letsel, draagt ​​overmatige slijmvorming of verminderde klaring bij aan het ontstaan van veelvoorkomende luchtwegaandoeningen, waar bruin slijm een symptoom van kan zijn.

Slijm in de luchtwegen

Functie van slijm

In de luchtwegen – bestaande uit de luchtpijp, bronchiën (vertakkingen van de luchtpijp) en bronchioli (een bronchiolus is de kleinste vertakking van de luchtpijptakken) – wordt het slijmvlies geproduceerd door gespecialiseerde epitheelcellen van de luchtwegen, zogeheten slijmbekercellen, en submucosale klieren. Kleine deeltjes zoals stof, vervuilende (zwevende) deeltjes en allergenen, evenals infectieuze agentia (organismen die een infectie kunnen veroorzaken, zoals virussen en bacteriën) worden gevangen in het stroperige neus- of luchtwegslijm en kunnen zodoende het systeem niet binnendringen. Dit proces, samen met de voortdurende beweging van de trilharen op het ademhalingsepitheel (het weefsel langs de mond, neus, keel en luchtpijp) naar de orofarynx (een deel van de keelholte dat start aan achterkant van de mondholte), helpt voorkomen dat vreemde voorwerpen de longen binnendringen tijdens het ademen.

Kortom, de trilhaartjes zetten de slijmlaag in beweging, om ze naar de keel te brengen. Vervolgens komt de slijmlaag in de maag terecht, alwaar het maagzuur de ziekteverwekkende organismen elimineert. Dit wordt de mucociliaire reiniging of klaring genoemd. Dit mechanisme verklaart ook waarom hoesten vaak voorkomt bij mensen die roken. De natuurlijke reactie van het lichaam is om de slijmproductie te verhogen. Daarnaast helpt slijm bij het bevochtigen van de ingeademde lucht en voorkomt het dat weefsels zoals het neus- en luchtwegepitheel uitdrogen.

Slijm wordt continu aangemaakt

Slijm wordt continu geproduceerd in de luchtwegen. Mucociliaire (met betrekking tot slijmvlies en trilharen) werking of transportmechanisme voert het naar beneden van de neusholtes en omhoog van de rest van het kanaal naar de keelholte, waarbij het meeste onbewust wordt ingeslikt. Soms kan slijm in tijden van ademhalingsziekte of ontsteking verdikt raken met celresten, bacteriën en ontstekingscellen. Het is dan bekend als slijm dat kan worden opgehoest als sputum om de luchtwegen vrij te maken.

Bruin slijm of sputum

Zwart slijm of bruin slijm ophoesten kan optreden als gevolg van omgevingsfactoren zoals vervuiling of roken. Andere oorzaken van bruin slijm zijn onder meer kleine hoeveelheden bloed in de keel of verderop in de luchtwegen.

Symptomen van zwart of bruin slijm

Hoesten is een hinderlijk symptoom dat ongemakkelijk, vervelend en (bij aanwezigheid van bacteriën en virussen) besmettelijk kan zijn. Chronisch (aanhoudend) of ernstig hoesten kan ademhalingsproblemen en kortademigheid veroorzaken en kan na verloop van tijd pijnlijk worden. Soms is er sprake van een droge hoest, maar in veel is er sprake van het ophoesten van slijm in verschillende kleuren en consistenties, waaronder wit, groen, bruin en zwart. De kleur kan een aanwijzing zijn voor de onderliggende oorzaak van de hoest.

Bruin en zwart slijm kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

• kortademigheid
• benauwdheid
• keelpijn
• pijnlijke ademhaling
• piepende ademhaling
• loopneus
• verstopte neus
• koorts
• koude rillingen
• algehele malaise

Oorzaken van bruin slijm

Hoesten is een teken van irritatie van de luchtwegen, waaronder je keel, luchtpijp en longen. Hoesten komt vaak door rook, stof of verkoudheid. Hoesten helpt het lichaam om irriterende stoffen te verwijderen. Er wordt slijm geproduceerd om de luchtwegen te reinigen, te beschermen en te bevochtigen. Hoewel de meeste mensen slijm als iets vies ervaren kan zijn, bestrijdt slijm infecties en verwijdert het irriterende stoffen. In de meeste gevallen wordt bruin slijm veroorzaakt door irritatie door chemicaliën of vervuiling, of door kleine hoeveelheden bloed die afkomstig zijn uit je geïrriteerde luchtwegen.

Irriterende oorzaken

Er zijn een aantal veel voorkomende irriterende stoffen die ervoor kunnen zorgen dat je bruin slijm kunnen ophoest:

Roken

Roken is buitengewoon irriterend voor je luchtwegen. De trilhaartjes verwijderen slijm en afval uit de luchtwegen, maar bij beschadiging gaat dit lastig en ontstaan er ophopingen, die uitgehoest moeten worden. Roken verhoogt ook het risico op het ontwikkelen van mond-, keel- en longkanker. Ernstige COPD (zie onder) en longkanker wordt negen van de tien keer veroorzaakt door roken. Als gevolg van roken ontstaat er een chronische ontsteking van de luchtwegen, waardoor er meer slijm wordt aangemaakt. Roken kan slijm een ​​bruine kleur geven.

Stoppen met roken

Sommige mensen ervaren dat ze donkerbruin tot lichtbruin slijm ophoesten na het stoppen met roken. Nadat je gebroken hebt met deze verslaving beginnen je longen zichzelf te reinigen. De teer in sigaretten schaadt de trilhaartjes in de longen. Tabaksrook vertraagt de normale beweging van deze trilhaartjes die slijm uit je longen verwijderen. Deze plakken door de teer aan elkaar vast. Als je stopt met roken, worden de trilharen weer actief. Als ze eenmaal hun werk weer naar behoren kunnen uitvoeren, kan het zijn dat je na verloop van tijd bruin slijm gaat ophoesten van de teer die je hebt binnengekregen. Dit kan enkele weken duren.

Naarmate de trilharen herstellen en het slijm uit je longen wordt verwijderd, hoest je mogelijk meer dan normaal. Dit hoesten na het stoppen met roken kan wel enkele weken aanhouden. Toch kan het hoesten en de meeste andere klachten, zoals slijmproductie en kortademigheid, tot een jaar na het stoppen met roken verbeteren. Dat is positief nieuws!

Ondertussen kun je het herstelproces versnellen door goed gehydrateerd te blijven. Drink voldoende, zodat je voldoende vocht binnenkrijgt. Water, koffie, thee, zuivel zoals melk en sojadrink staan in de beroemde Schijf van Vijf. De luchtvochtigheid verhogen met een luchtbevochtiger of verdamper kan ook helpen.

Vervuiling

In gebieden met een hoge mate van luchtvervuiling, kan smog zich afzetten in je neus, mond en luchtwegen. Als gevolg hiervan kun je bruin slijm ophoesten. Bij wegen (waar veel verkeer raast) en in gebieden met veel industrie is de lucht het meest vervuild.

Silicose

Silicose is een ernstige en progressieve longziekte waarbij bindweefselvorming optreedt ten gevolge van blootstelling (inademen) van silica (siliciumdioxide) wat in de longen kom. Dit risico bestaat bij bij mijnwerkers, bouwvakkers en werknemers in de metaal-, glas- en keramische industrie. De belangrijkste symptomen zijn:

• slijm ophoesten
• kortademigheid
• beklemd gevoel op borst

Inademen van rook

Het inademen van rook terwijl je je in de buurt van vuur bevindt, kan de luchtwegen schaden en ook bruin of zwart roet afzetten.

Maagzuur en reflux (GERD)

Soms komt het bruine slijm niet uit de longen maar uit de keel of slokdarm. Bij reflux stroomt maagzuur terug omhoog naar de slokdarm – soms tot in de keel. De medische naam is gastro-oesofageale refluxziekte, kortweg GERD (Gastro-Esophageal Reflux Disease).

Wat gebeurt er in je lichaam?

Normaal sluit de overgang tussen maag en slokdarm als een ventiel. Bij reflux sluit dit ventiel niet goed, waardoor zuur en maaginhoud terugstromen. Dat zuur prikkelt het slijmvlies van keel en luchtpijp; het lichaam reageert daarop met extra slijmproductie. Wanneer dat slijm een spoortje bloed bevat door lichte irritatie, kleurt het bruin of roestig.

’s Nachts is dit het ergst, omdat je dan plat ligt en de zwaartekracht geen hulp biedt. Veel mensen merken het ’s ochtends bij het wakker worden: een rauwe keel, een vieze of metaalachtige smaak, soms wat bruinachtig slijm.

Symptomen van reflux

Typische verschijnselen zijn brandend maagzuur, opboeren, keelpijn, schorheid, en een aanhoudende hoest die vooral optreedt in bed of direct na het eten. Bij ernstige reflux kan het slijmvlies van de slokdarm beschadigen. Artsen noemen dat oesofagitis (slokdarmontsteking).

📌 Voorbeeld
Een 22-jarige jongen klaagt over ochtendhoest met bruin slijm, maar geen koorts of verkoudheid. Onderzoek toont geen longontsteking, wél nachtelijke reflux. Na het verhogen van het hoofdeinde en het vermijden van zware maaltijden voor het slapen verdwijnen zijn klachten.

Wat helpt?

Een paar eenvoudige maatregelen kunnen veel doen. Eet liever kleine porties, vermijd koffie, chocolade en vet eten (die verslappen de sluitspier), en wacht minstens twee uur met liggen na een maaltijd. Slapen met het hoofdeinde iets hoger helpt het zuur beneden te houden.

Als klachten blijven bestaan, kunnen artsen maagzuurremmers voorschrijven – middelen zoals omeprazol of pantoprazol – die de zuurtegraad in de maag verlagen en het slijmvlies de kans geven te herstellen.

Wanneer opletten?

Aanhoudend hoesten, bruin of bloedig slijm en pijn bij het slikken zijn signalen dat de slokdarm beschadigd kan zijn. In dat geval is onderzoek door een arts (bij voorkeur via een gastroscopie, een kijkonderzoek van slokdarm en maag) wenselijk.

Reflux is zelden gevaarlijk, maar onbehandeld kan het slijmvlies blijvend geïrriteerd raken – en dat vertaalt zich soms in iets wat onschuldig lijkt: een ochtend vol bruin slijm.

Bruin sputum door longziekten

Bronchitis

Bronchitis is een ontsteking in de kleine buisjes van de longen, de zogeheten bronchiën. De belangrijkste verschijnselen zijn hoesten en kortademigheid. Daranaasts kun je last krijgen van het ophoesten van slijm, benauwdheid, een branderige pijn achter het borstbeen bij het hoesten en een piepende ademhaling.

COPD

COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease (Chronische Obstructieve Long Ziekte). COPD is een chronische longziekte. COPD is een verzamelnaam voor twee longaandoeningen, namelijk chronische bronchitis en longemfyseem. Het phoesten van slijm (chronische bronchitis) is een van de symptomen. Het slijm wordt vaak plakkeriger en dikker.

Bronchiëctasieën

Bij bronchiëctasieën zijn delen van de longen constant verwijd en geïrriteerd. Slijm kan zich ophopen, waardoor je meer kans heeft op longinfecties. Bronchiëctasieën kan het gevolg zijn van aandoeningen zoals kinkhoest bij kinderen, longontsteking, ernstige astma en COPD. Een belangrijk symptoom van bronchiëctasieën is slijm in verschillende tinten, van wit tot bruin.

Infectieuze oorzaken van bruinachtig slijm

Infecties kunnen ook leiden tot het ophoesten van bruinachtig slijm.

Tuberculose (tbc)

Tuberculose (TBC) is een ernstige infectieziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie, Mycobacterium tuberculosis. Deze infectieziekte is zeer besmettelijk en kan dodelijk zijn als deze niet goed wordt behandeld. De meest voorkomende vorm van tuberculose is longtuberculose, maar het kan ook voorkomen in andere delen van het lichaam. Je kunt hierbij onder meer last krijgen van hoesten, koorts, afvallen en nachtzweten.

Schimmel

De schimmel aspergillus is de oorzaak van aspergillose. de schimmel is ongevaarlijk voor gezonde mensen, maar bij mensen met een verminderde weerstand kan de schimmel verschillende problemen en klachten veroorzaken. de aandoening staat ook wel bekend als boerenlong of duivenmelkersziekte, omdat de schimmels vooral voorkomen in hooi en vogeluitwerpselen. Kortademigheid, hoest (slijm ophoesten) en koorts zijn bekende ziekteverschijnselen.

Longontsteking

Bij een longontsteking zijn de longblaasjes diep in de longen ontstoken. Een longontsteking kan de volgende klachten geven:

• kortademigheid / benauwdheid
• hoesten
• ophoesten van geel slijm, groen slijm of bruin slijm
• (soms) bloed ophoesten
• koorts
• pijn in de borstkas, wat verergert bij diep doorademen en/of hoesten
• snelle, oppervlakkige ademhaling

Allergische en astmatische oorzaken

Niet elk kuchje met bruin of gekleurd slijm is het gevolg van een infectie. Soms is het lichaam simpelweg overgevoelig. Bij allergische reacties en astma reageren de luchtwegen overdreven fel op onschuldige prikkels zoals pollen, huisstofmijt of dierenharen. Het slijmvlies zwelt op en gaat extra slijm produceren om het vermeende gevaar te ‘vangen’.

Hoe werkt dat?

Wanneer een allergeen (een stof die een allergische reactie uitlokt) de luchtwegen binnendringt, scheidt het immuunsysteem histamine uit. Dat stofje verwijdt de bloedvaten en maakt de slijmvliezen vochtiger. Gevolg: verstopte neus, niezen, hoesten en soms kleverig slijm. Bij allergisch astma trekken de spiertjes rondom de bronchiën samen, waardoor je benauwd wordt en piepend gaat ademen.

Het slijm kan door de ontstekingsreactie dikker en donkerder worden. Wanneer witte bloedcellen (vooral eosinofielen) afsterven, kleuren ze het slijm gelig of bruinachtig. Dat betekent niet dat er pus of bacteriën in zitten; het is een teken van ontsteking zonder infectie.

Een praktisch voorbeeld

📌 Casus
Een 19-jarige student merkt dat hij ’s ochtends, vooral in het voorjaar, bruinig slijm ophoest. Hij rookt niet, maar slaapt met het raam open naast een bloeiende berk. De oorzaak is geen longinfectie, maar een allergische reactie op berkenpollen die ’s nachts zijn luchtwegen prikkelt.

Wat kun je doen?

Bij allergische of astmatische klachten helpt het om de prikkel zoveel mogelijk te vermijden: ventileren zonder tocht, matig stofzuigen met HEPA-filter, en bij hooikoorts tijdelijk ramen gesloten houden tijdens het pollenseizoen. Artsen kunnen antihistaminica voorschrijven of, bij astma, inhalatiecorticosteroïden (ontstekingsremmers) om het slijmvlies tot rust te brengen.

Astma is chronisch, maar met een goede behandeling kan iemand nagenoeg klachtenvrij leven. Bruin slijm verdwijnt dan meestal vanzelf zodra de ontsteking onder controle is.

Auto-immuunaandoeningen

Bij auto-immuunziekten valt je afweer (je immuunsysteem) ook de eigen gezonde cellen van je lichaam aan. Bepaalde aandoeningen zorgen ervoor dat je lichaam zijn eigen ademhalingssysteem aanvalt, wat leidt tot ontsteking en bloeding.

Bloed in het slijm (hemoptoë)

Soms is bruin slijm niet meer dan slijm waarin wat oud bloed is vermengd. Artsen spreken dan van hemoptoë, een medische term voor het ophoesten van bloed uit de luchtwegen. Dat klinkt alarmerend, maar de ernst hangt sterk af van de hoeveelheid en de oorzaak.

Oud bloed of verse bloeding?

Oud bloed krijgt door oxidatie een bruine of roestkleurige tint. Wanneer je bijvoorbeeld dagenlang hard hebt gehoest, kunnen kleine haarvaatjes in de keel of luchtpijp openbarsten. Dat levert minieme beetjes bloed op die zich mengen met slijm. Zulke sporen van bloed zijn meestal onschuldig en verdwijnen na enkele dagen rust.

Helder rood bloed daarentegen wijst op een actieve bloeding die dieper in de luchtwegen kan ontstaan, bijvoorbeeld in de bronchiën of longblaasjes. Dat vraagt om nader onderzoek door een arts.

Mogelijke oorzaken

Hemoptoë kan ontstaan bij verschillende aandoeningen. De meest voorkomende zijn:

• Chronische bronchitis of longontsteking, waarbij ontstoken slijmvliezen snel bloeden.

• Longembolie, een plotselinge afsluiting van een longslagader, vaak met scherpe pijn bij het ademen.

• Tuberculose of longkanker, waarbij het longweefsel zelf wordt aangetast.

• Longinfarct, een zeldzamere maar ernstige oorzaak waarbij een stukje longweefsel afsterft door zuurstofgebrek.

In zeldzame gevallen is het bloed niet afkomstig uit de longen maar uit de neus of maag, en lijkt het alleen opgehoest. Dat heet pseudohemoptoë.

Wanneer is het reden tot zorg?

Wie af en toe wat bruin slijm ophoest, hoeft niet meteen te vrezen; toch is alertheid verstandig. Raadpleeg een arts:

• als het slijm herhaaldelijk rood of bruin is zonder duidelijke reden (zoals roken of een verkoudheid);

• als er ook kortademigheid, pijn of gewichtsverlies optreedt;

• of als er daadwerkelijk bloed wordt opgehoest in meer dan enkele druppels.

📌 Voorbeeld
Een jongvolwassene die na een week keelpijn en hoesten ’s ochtends een klodder roestbruin slijm opmerkt, hoeft meestal niet te panikeren. Maar als de kleur dagelijks terugkeert of gepaard gaat met benauwdheid of koorts, is onderzoek naar de longen noodzakelijk.

Wanneer direct medische hulp nodig is

In de meeste gevallen is bruin slijm een teken van irritatie of herstel, niet van dreigend gevaar. Toch zijn er situaties waarin snel medisch ingrijpen noodzakelijk is. Slijm kan immers ook het alarmsignaal zijn van een dieperliggend probleem.

Alarmsymptomen

Ga onmiddellijk naar de huisarts of de spoedeisende hulp wanneer een van de volgende verschijnselen optreedt:

• het slijm bevat helderrood bloed of grote hoeveelheden bruinig bloed;

• je krijgt plotselinge benauwdheid of pijn bij het ademen;

• er is sprake van koorts die langer dan drie dagen aanhoudt;

• je merkt onverklaarbaar gewichtsverlies, vermoeidheid of nachtzweten;

• de hoest duurt langer dan drie weken zonder duidelijke oorzaak;

• je hebt een rokersverleden en merkt dat de slijmklachten verergeren.

Waarom dat belangrijk is

Deze signalen kunnen wijzen op een infectie van de longen, een bloeding of een ernstiger longaandoening zoals COPD, tuberculose of longkanker. Vroegtijdig onderzoek – meestal via een röntgenfoto of longfunctietest – voorkomt erger en geeft duidelijkheid.

📌 Voorbeeld
Een man van 45, ex-roker, denkt dat zijn bruine slijm komt door “oud teer”. Wanneer het na enkele weken niet verbetert en hij bovendien nachtzweten krijgt, blijkt op de röntgenfoto een beginnende longontsteking. Tijdig optreden voorkomt complicaties.

Samenvattend

Wie slechts af en toe bruinig slijm ophoest na verkoudheid of roken, hoeft zich zelden zorgen te maken; maar wie bloed ziet, benauwd is of langdurige klachten heeft, moet dat niet bagatelliseren. De luchtwegen zijn kostbaar weefsel — ze verdienen snelle aandacht zodra ze om hulp lijken te roepen.

Tot slot

Het ophoesten van bruin slijm kan wijzen op roken of blootstelling aan schadelijke stoffen in de lucht. Het kan ook een teken zijn van longontsteking, chronische bronchitis of longemfyseem. Als je bruin slijm ophoest, dien je een arts te raadplegen voor een juiste diagnose en behandeling.

Lees verder

Wie zich afvraagt wat de kleur of textuur van slijm kan verraden, vindt in onderstaande artikelen een bredere uitleg over wat er in de luchtwegen gebeurt. Zo beschrijft Harde stukjes slijm ophoesten hoe opgedroogd of verkalkt sputum kan ontstaan bij uitdroging of chronische irritatie, terwijl Geel slijm ingaat op de rol van witte bloedcellen bij bacteriële infecties. Groen slijm bespreekt de werking van enzymen zoals myeloperoxidase, die slijm zijn karakteristieke kleur geven bij ontsteking. Bij Zwart slijm komt vooral roet, rook of stof als oorzaak naar voren, vaak bij rokers of mensen die in stoffige omgevingen werken. En wie de mechaniek van het hoesten zelf beter wil begrijpen, vindt onder Hoesten: oorzaken, soorten en wat je eraan kunt doen een overzicht van het complexe reflexsysteem waarmee de longen zichzelf reinigen.

Let op: Deze tekst is uitsluitend bedoeld ter algemene informatie en vervangt geen professioneel medisch advies. Raadpleeg bij gezondheidsklachten altijd een arts.

Geraadpleegde bronnen

• Kanchongkittiphon, W., Matsui, E., & Portnoy, J. (2014). Indoor environmental exposures and exacerbation of asthma: An update to the 2000 review by the Institute of Medicine. Immunology and Allergy Clinics of North America, 34(2), 355-378.
  Geraadpleegd via https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4286274/
  Bespreekt de invloed van binnenshuis milieu-exposities zoals rook, vluchtige organische stoffen en fijnstof op de slijmvorming en verergering van astma.
• Isa, K. N. M., et al. (2020). The effects of indoor pollutants exposure on allergy and lung diseases: A systematic review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(8), 2752.
  Geraadpleegd via https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7432088/
  Systematische review over binnenluchtvervuiling en de relatie met luchtwegaandoeningen en slijmproductie.
• Radbel, J., et al. (2024). Indoor air pollution and airway health: A review of the past three years. Journal of Allergy and Clinical Immunology.
  Geraadpleegd via https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0091674924008637
  Recente samenvatting van onderzoek naar binnenluchtvervuiling, ademhalingsklachten en mucussecretie.
• MedicalNewsToday. (2023). What does green, yellow, or brown phlegm mean?
  Geraadpleegd via https://www.medicalnewstoday.com/articles/318359
  Populair-wetenschappelijke uitleg over de betekenis van verschillende slijmkleuren, inclusief bruin en roestkleurig sputum.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het ophoesten van bruin slijm. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.