Lang ziek na corona? Alles over post-COVID en hoe je weer opkrabbelt

Last Updated on 12 december 2025 by M.G. Sulman

Je dacht dat je na corona wel weer zou opknappen. Misschien wat moe, misschien wat hoesterig, maar toch binnen een paar weken weer jezelf. Alleen: dat gebeurde niet. Weken werden maanden, en je lijf bleef protesteren. Je hoofd doet raar, je energie is op, en simpele dingen als boodschappen doen of een gesprek voeren kunnen ineens voelen als een marathon. Post-COVID, ook wel long COVID genoemd, is als een onzichtbare storm die na de infectie blijft doorrazen. En het rare is: je ziet er vaak gezond uit, terwijl je vanbinnen voelt alsof je uit elkaar valt. In dit artikel duiken we diep in wat post-COVID nou eigenlijk is, waarom het zo lang kan blijven hangen, welke klachten erbij horen én – het allerbelangrijkste – wat je zelf kunt doen om stap voor stap weer grip te krijgen op je herstel. Voor iedereen die zich afvraagt: ben ik nou gek, of is dit écht? — dit is voor jou.

Wat is post-covid eigenlijk?

Het begon misschien als een ‘milde corona’, of je lag juist wekenlang ziek op bed. Maar hoe dan ook: de test is al lang negatief, en tóch is je lijf dat niet. Je voelt je nog steeds vermoeid, vergeetachtig, duizelig of kortademig. En soms komt daar ineens hartkloppingen of pijn bij — alsof je lijf steeds een ander hoofdstuk uit een medisch handboek openslaat. Welkom in de verwarrende wereld van post-COVID.

Artsen noemen het officieel: post-COVID-syndroom of post-acute sequelae of SARS-CoV-2 infection (PASC). In de volksmond is het vaak gewoon ‘long COVID’. De term wordt gebruikt voor aanhoudende of nieuwe klachten die langer dan vier weken na een coronabesmetting aanwezig zijn — soms zelfs pas na een paar weken opduiken.

En je bent niet alleen: naar schatting 5 tot 10% van alle mensen die corona hebben gehad, houdt langdurige klachten. Bij vrouwen komt het iets vaker voor dan bij mannen. Ook mensen die relatief jong en gezond zijn, kunnen het krijgen. Zelfs als je tijdens de infectie amper ziek was.

Er is geen simpele bloedtest die zegt: “ja, dit is post-COVID”. De diagnose wordt vooral gesteld op basis van jouw klachten, het verloop en het feit dat er géén andere duidelijke verklaring is. Dat maakt het soms ook zo frustrerend: je voelt je beroerd, maar je bloedwaarden zijn ‘goed’, je longfoto is ‘schoon’ en je omgeving snapt niet waarom je alweer afzegt.

Post-COVID is geen verbeelding. Het is een medisch serieus genomen syndroom met duidelijke biologische en neurologische componenten. Het kan het zenuwstelsel, het immuunsysteem, de longen, het hart en zelfs de bloedvaten beïnvloeden. En helaas is er geen kant-en-klaar medicijn dat alles oplost. Maar dat betekent niet dat je niets kunt doen — integendeel. Zelfzorg speelt een sleutelrol.

In de volgende hoofdstukken duiken we in die symptomen, verklaringen én wat jij kunt doen om stukje bij beetje weer de oude te worden — of een nieuwe, sterkere versie van jezelf.

Hoe herken je post-COVID?

Post-COVID is geen kwestie van “een beetje moe” zijn. Het is een waaier aan klachten die zich op verschillende manieren uiten — soms subtiel, soms ronduit invaliderend. En het verraderlijke is: de klachten wisselen, komen en gaan, en kunnen plotseling verergeren na inspanning of stress. Hieronder vind je de meest voorkomende symptomen.

Vermoeidheid die alles overheerst

Dit is misschien wel de bekendste klacht. Niet zomaar moe, maar een allesverterende uitputting — alsof je batterij niet meer dan 20% laadt, hoe lang je ook rust. Sommige mensen kunnen amper een blokje om lopen zonder daarna een halve dag bij te moeten komen. Deze vorm van vermoeidheid lijkt sterk op die bij ME/CVS en wordt vaak versterkt door overbelasting.

Hersenmist: Je weet dat je iets wilde doen, maar wát?

Concentreren voelt alsof je door stroop denkt. Je vergeet afspraken, komt niet op woorden, mist logische verbanden of raakt halverwege een taak de draad kwijt. Deze zogeheten brain fog maakt zelfs simpele dingen als boodschappen doen of e-mails lezen tot een uitdaging.

Kortademigheid, hartkloppingen en druk op de borst

Ook als je longen ‘goed’ klinken bij de arts, kun je het gevoel hebben dat je adem tekortkomt — alsof je bovenin je borst zit te hijgen. Bij inspanning kan het lijken alsof je longcapaciteit gehalveerd is. Hartkloppingen in rust of een versnelde hartslag bij het opstaan (een teken van POTS) komen ook voor.

Pijnklachten: Van spieren tot gewrichten

Spierpijn, hoofdpijn, brandende zenuwpijn of een soort griepgevoel dat niet verdwijnt. De pijn kan verplaatsen of in vlagen opduiken. Ook gewrichtsklachten, vooral in handen, knieën of schouders, worden vaak gemeld.

Maag-darmklachten

Misselijkheid, een opgeblazen gevoel, buikpijn of wisselende ontlasting: post-COVID kan je spijsvertering flink in de war sturen. Sommige mensen ontwikkelen zelfs voedselintoleranties die ze vóór corona niet hadden.

Psychische klachten: Meer dan alleen frustratie

Langdurige lichamelijke klachten tasten ook je mentale weerbaarheid aan. Angst, paniekgevoelens, stemmingswisselingen en depressieve klachten komen geregeld voor. Niet zelden is dit een combinatie van neurologische veranderingen én het feit dat je leven op z’n kop staat.

Klachten die dansen: De grilligheid van het ziektebeeld

Misschien voel je je de ene dag redelijk goed, en stort je de dag erna totaal in. Dit heet ook wel post-exertionele malaise (PEM): verergering van klachten na (zelfs lichte) inspanning. Het onvoorspelbare verloop maakt plannen lastig en vraagt om een totaal nieuwe manier van luisteren naar je lichaam.

Waarom blijft het zo lang hangen?

Misschien dacht je eerst nog: “Even uitzieken en dan weer door.” Maar dat bleek een misrekening. De weken werden maanden, en sommige klachten lijken maar niet te verdwijnen. Hoe kan dat? Waarom herstelt de ene persoon razendsnel, terwijl de ander in een wirwar van symptomen blijft hangen? De wetenschap is nog volop op zoek naar antwoorden, maar dit zijn de voornaamste verklaringen tot nu toe.

Je afweersysteem blijft in de vechtmodus

Bij post-COVID lijkt het immuunsysteem soms niet goed af te schakelen na de infectie. Alsof het nog steeds denkt dat er gevaar dreigt, met als gevolg: chronische ontsteking, overmatige activatie van afweercellen en een lichaam dat zich blijft gedragen alsof het ziek is. Deze overreactie kan allerlei systemen in je lichaam verstoren — van je hersenen tot je darmen.

Ontregeling van je zenuwstelsel

Je autonome zenuwstelsel, dat dingen regelt als hartslag, bloeddruk, ademhaling en spijsvertering, lijkt bij veel post-COVID-patiënten van slag. Dit wordt ook wel dysautonomie genoemd. Je kunt daardoor last krijgen van duizeligheid bij opstaan, koude handen of voeten, een versnelde hartslag of ademnood zonder inspanning.

Restjes virus of viraal afval

Sommige wetenschappers vermoeden dat er nog restjes van het virus of viraal genetisch materiaal in het lichaam blijven rondzwerven. Die worden niet altijd volledig opgeruimd door het immuunsysteem, waardoor een laaggradige ontstekingsreactie kan blijven sluimeren. Denk aan het lichaam dat blijft ruimen, lang nadat de ‘brand’ al geblust is.

Microschade aan organen of vaten

Bij een deel van de mensen richt corona op celniveau schade aan — bijvoorbeeld aan hartspierweefsel, longblaasjes of bloedvaten. Zelfs als je dat tijdens de infectie nauwelijks merkte, kan het weken of maanden later voor problemen zorgen, vooral bij inspanning.

Een overbelast brein

De hersenen spelen een cruciale rol bij herstel. Bij post-COVID blijkt er vaak sprake van verstoorde hersenactiviteit, vooral in gebieden die betrokken zijn bij energieverdeling, geheugen, prikkelverwerking en stressregulatie. Dat verklaart waarom je sneller overprikkeld bent of hersenmist ervaart.

Stress als versterker (maar niet de oorzaak)

Stress is geen oorzaak van post-COVID, maar het werkt wél als brandstof voor klachten. Je lichaam herstelt slechter als je in de overlevingsstand staat. Het zenuwstelsel raakt nóg sneller overbelast, en vermoeidheid, pijn en angsten nemen toe. Daarom is rust zó belangrijk — niet alleen fysiek, maar ook mentaal.

Wat kun je zelf doen?

Post-COVID dwingt je om anders naar je lichaam te luisteren. Waar je vroeger gewoon ‘even doorbeet’, is dat nu juist vaak de weg naar achteruitgang. Zelfzorg is geen luxe, maar noodzaak. Gelukkig kun je zélf wel degelijk invloed uitoefenen op je herstel — al gaat het vaak langzamer dan je zou willen.

Energie managen: Leren doseren

Eén van de belangrijkste principes is pacing: het leren verdelen van je energie over de dag. Zie je energie als een budget dat je niet mag overschrijden. Plan rustmomenten in vóórdat je uitgeput raakt. Gebruik desnoods een energiedagboekje om inzicht te krijgen in je grenzen en triggers. Voorkomen is bij post-COVID echt beter dan genezen.

Luisteren naar je lichaam, écht luisteren

We zijn gewend om signalen van ons lichaam te negeren of weg te rationaliseren. Maar bij post-COVID werkt dat averechts. Spierspanning, hoofdpijn, duizeligheid of een plotselinge huilbui zijn geen zwakheden, maar alarmsignalen. Leer om die signalen te herkennen en respecteren. Geef jezelf toestemming om te stoppen, ook als je ‘nog maar net begonnen’ bent.

Beweging: Wel of niet sporten?

Beweging kan helpen — als het gedoseerd gebeurt. Geen HIIT-training (High-Intensity Interval Training) of hardlopen, maar rustige wandelingen, lichte pilates of rekoefeningen. Voelt je lichaam na afloop als uitgewrongen wasgoed? Dan was het waarschijnlijk te veel. Een fysiotherapeut gespecialiseerd in post-COVID kan je begeleiden bij het vinden van je eigen beweegbalans.

Eet je herstel een handje mee

Voeding is geen wondermiddel, maar wel een bouwsteen. Eiwitten helpen bij spierherstel, omega-3-vetzuren zijn ontstekingsremmend, en vitamines als B12, D en C ondersteunen je energiestofwisseling en immuunsysteem. Vermijd sterk bewerkte producten, suikerpieken en cafeïneboosts. Je lichaam heeft rust nodig, geen achtbaan.

Ademhaling en ontspanning

Sommige post-COVID-klachten hangen samen met een verstoord ademhalingspatroon. Door bewust te ademen — langzaam, diep en vanuit je buik — help je je zenuwstelsel tot rust te komen. Probeer dagelijks een rustmoment met ademhalingsoefeningen, meditatie, bidden of zachte muziek. Geef je brein de ruimte om te helen.

Zoek je eigen ritme terug

Herstel vraagt geduld en vertrouwen. Dat betekent ook: mild zijn voor jezelf. Vergelijk jezelf niet met vroeger, of met anderen. Vier kleine stapjes. Je hoeft niet vandaag te zijn wie je gisteren was — je mag onderweg zijn naar iemand die sterker, wijzer en veerkrachtiger is geworden.

Medische hulp bij post-COVID

Zelfzorg is belangrijk, maar soms is dat niet genoeg. Zeker als klachten blijven aanhouden of je dagelijks functioneren flink beperken, is het tijd om professionele hulp in te schakelen. Het goede nieuws: steeds meer artsen en therapeuten herkennen het beeld van post-COVID en nemen het serieus. Jij hoeft het wiel niet alleen uit te vinden.

Naar de huisarts: Wanneer en hoe?

De huisarts is je eerste aanspreekpunt. Heb je na vier weken nog steeds klachten die je niet eerder had — zoals extreme vermoeidheid, kortademigheid, hartkloppingen, geheugenproblemen of depressieve gevoelens — wacht dan niet af. Maak een afspraak, beschrijf je klachten helder en hou eventueel een symptoomdagboek bij. Dat maakt het makkelijker om het patroon te laten zien.

Vraag eventueel expliciet om mee te denken in de richting van post-COVID of om doorverwijzing naar een gespecialiseerd centrum.

Revalidatie na corona: Wat houdt dat in?

In veel regio’s zijn gespecialiseerde COVID-revalidatieteams actief. Die bestaan uit een combinatie van fysiotherapeuten, ergotherapeuten, psychologen en diëtisten. Samen helpen ze je om stapsgewijs weer grip te krijgen op je lichaam en leven. Dit is geen topsporttraject, maar een herstelroute op jouw tempo. Je huisarts kan je doorverwijzen naar een van deze programma’s.

Zijn er medicijnen die helpen?

Er bestaat op dit moment geen enkel medicijn dat post-COVID in z’n geheel geneest. Wel kunnen sommige symptomen verlicht worden met medicatie:

• Bij benauwdheid kan een luchtwegverwijder of inhalatiemedicijn helpen
• Tegen zenuwpijn of spierklachten worden soms bepaalde pijnstillers of antidepressiva in lage dosering voorgeschreven
• Bij slaapproblemen kan tijdelijk een slaapmiddel of melatonine helpen
• Vitamine D-suppletie wordt vaak geadviseerd als het gehalte laag is

Laat je hierin begeleiden door je arts; experimenteer niet zelf met zware middelen.

Lotgenoten en gespecialiseerde zorg

Er zijn inmiddels ook post-COVID-klinieken en digitale netwerken van ervaringsdeskundigen. Denk aan longcovidnederland.nl of patiëntenorganisaties die informatie, herkenning én handvatten bieden. Een gesprek met iemand die hetzelfde doormaakt, kan soms net zo helend zijn als een behandeltraject.

LDN: Een klein pilletje met grote hoop?

Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn: een goedkoop medicijn in mini-dosis dat je immuunsysteem tot rust brengt, hersenmist vermindert, energie terugbrengt en zelfs je stemming opfleurt. Toch is dat precies wat sommige mensen ervaren bij LDN — voluit Low Dose Naltrexone. Voor velen met post-COVID is dit kleine tabletje inmiddels een hoopvolle gamechanger.

Maar wat is LDN precies? En belangrijker: werkt het écht?

Wat is LDN?

LDN is een lage dosering van naltrexon — een medicijn dat oorspronkelijk werd ontwikkeld om mensen met een alcohol- of opioïdenverslaving te helpen. In standaarddoseringen blokkeert het de werking van opioïden in de hersenen. Maar bij lage doseringen (meestal tussen de 0,5 en 4,5 mg per dag) lijkt het een heel ander effect te hebben: het herstelt en moduleert het immuunsysteem.

Klinkt dat vaag? Dat is het deels ook. De precieze werking van LDN wordt nog volop onderzocht. Maar in de praktijk zien sommige artsen en patiënten opvallende verbeteringen — zó opvallend, dat dit ‘off-label’ middel in opmars is bij aandoeningen als ME/CVS, fibromyalgie, auto-immuunziekten en nu dus ook post-COVID.

Hoe werkt het dan (volgens de theorie)?

• Kalmeert overactieve afweercellen (zoals microglia in de hersenen), die betrokken zijn bij hersenmist, overprikkeling en aanhoudende ontsteking
• Verhoogt endorfineniveaus, waardoor mensen zich emotioneel en fysiek sterker voelen
• Reguleert ontstekingsreacties: niet door het immuunsysteem te onderdrukken, maar juist door het in balans te brengen
• Mogelijk herstelt het de communicatie tussen immuunsysteem en zenuwstelsel, wat relevant is bij postvirale ontregeling

Wat merk je er dan van?

Mensen die baat hebben bij LDN noemen het vaak ‘subtiel maar levensveranderend’. Geen wondermiddel, geen instant genezing, maar een zachte draai aan de knop. Voor sommigen betekent het:

• Minder hersenmist
• Minder spier- of zenuwpijn
• Meer mentale helderheid
• Langzaam terugkerende energie
• Betere nachtrust
• Minder paniek of overprikkeling

Let wel: het werkt niet bij iedereen. Sommigen merken niets. Anderen krijgen in het begin wat bijwerkingen zoals levendige dromen, lichte hoofdpijn of tijdelijk meer vermoeidheid. Meestal verdwijnen deze binnen enkele weken.

Kan ik zomaar beginnen met LDN?

Nee. LDN is een receptplichtig geneesmiddel, en wordt alleen verstrekt door artsen die bekend zijn met de off-label toepassing. Je huisarts kan het voorschrijven, maar dat doen ze lang niet altijd — mede door onbekendheid of terughoudendheid. Er zijn wel gespecialiseerde huisartsen of integratieve artsen die dit middel wél overwegen in overleg.

Het wordt meestal langzaam opgebouwd (bijvoorbeeld starten met 0,5 mg per nacht) om je lichaam eraan te laten wennen.

👉 Belangrijk: gebruik geen opioïde pijnstillers (zoals tramadol, oxycodon of codeïne) in combinatie met LDN — deze werking sluit elkaar uit.

Wordt het vergoed?

Nee, LDN in lage dosering is niet opgenomen in het reguliere verzekeringspakket voor post-COVID. Dat betekent dat je het zelf moet betalen (gemiddeld zo’n €30–40 per maand). Niet niks, maar voor sommigen een investering die de moeite waard blijkt.

Wat zegt de wetenschap?

Er is groeiende interesse in LDN, maar grote klinische studies bij post-COVID zijn nog schaars. Wel zijn er kleinschalige studies en veel patiëntencasussen (bij ME/CVS en fibromyalgie) die positief zijn. Onderzoekers pleiten voor meer RCT’s (gerandomiseerde trials) om de effectiviteit beter te onderbouwen.

Ondertussen werken artsen en patiënten wereldwijd op basis van praktijkervaring — voorzichtig, maar hoopvol.

Andere behandelingen bij post-COVID (aanvullend en experimenteel)

• Cognitieve revalidatie
  Gericht op geheugen, concentratie en prikkelverwerking. Wordt vaak toegepast via revalidatiecentra of ergotherapie.

• Ademhalingstherapie (bijv. Buteyko of capnografie)
  Helpt bij dysfunctioneel ademen, hyperventilatie of benauwdheid. Werkt via hertraining van het ademhalingspatroon.

• Pacing en energiecoaching (bijv. via ergotherapeut)
  Leert je energie in kleine dosissen te verdelen om ‘crashes’ te voorkomen.

• POTS-behandeling (Posturaal Orthostatisch Tachycardie Syndroom)
  Denk aan zout- en vochtverhoging, compressiekousen, bètablokkers of fludrocortison bij klachten van duizeligheid en verhoogde hartslag bij opstaan.

• Omega-3-vetzuren & antioxidanten (suppletie)
  Worden ingezet vanwege hun ontstekingsremmende werking, o.a. visolie, vitamine C, E, selenium, alfa-liponzuur.

• Vitamine- en mineralensuppletie (op basis van tekorten)
  Vooral vitamine D, B12, magnesium en zink worden vaak gecheckt en aangevuld indien laag.

• Low histamine-dieet of anti-inflammatoir voedingspatroon
  Sommigen ervaren verbetering door het vermijden van histaminerijke of sterk bewerkte voeding.

• Hyperbare zuurstoftherapie (HBOT)
  Nog experimenteel bij post-COVID; in enkele studies effect gezien op cognitieve klachten en vermoeidheid.

• Fysiotherapie op maat (geen standaard schema’s!)
  Gericht op verbeteren van conditie zonder overbelasting — bij voorkeur door iemand met ervaring in postvirale klachten.

• Acupunctuur of traditionele Chinese geneeskunde
  Wordt door sommigen als ondersteunend ervaren, vooral bij energieklachten of zenuwpijn (bewijs anekdotisch).

• Psychosociale ondersteuning
  Denk aan gesprekken met een psycholoog, maatschappelijk werker of pastoraal werker voor verwerking, coping en zingeving.

Veelgebruikt verdovingsmiddel lijkt effectief bij long covid

Een eerste doorbraak die tegelijk hoopvol en voorlopig is

Het bericht deed de ronde alsof er plots een kier licht in een donkere kamer viel; longcovidpatiënten lijken te reageren op dagelijkse onderhuidse injecties met lidocaïne, het oude en vertrouwde verdovingsmiddel dat je normaal associeert met een tandartsbezoek of een kleine ingreep. Een Nederlands onderzoek, deze week gepubliceerd in eClinicalMedicine, meldde dat bijna tachtig procent van de deelnemers na negen maanden verbetering ervaart. In een veld waar behandelingen schaars zijn en frustratie zich allengs heeft opgehoopt, is dat een opmerkelijke constatering.¹Reformatorisch Dagblad. (2025, 4–5 december). Veelgebruikt verdovingsmiddel lijkt effectief bij long covid: 80 procent van patiënten knapt op. Geraadpleegd via https://www.rd.nl/artikel/1130458-veelgebruikt-verdovingsmiddel-lijkt-effectief-bij-long-covid-80-procent-van-patienten-knapt-op

Het onderzoek: dagelijkse prikken, digitale monitoring

Ruim honderd patiënten uit de pijnkliniek Excellent Care Clinics in Velsen-Noord kregen een farmaceutisch bereide variant van lidocaïne mee naar huis en dienden zichzelf dagelijks een onderhuidse injectie toe. Ze vulden een app in met hun klachten en droegen een digitale ring die hartslag en bloeddruk registreerde. Zo ontstond een minutieus dagboek van hopeloze vermoeidheid, hersenmist, hoofdpijn en concentratieproblemen; klachten die voor velen al jaren hun leven bepaalden.

Pijnspecialist Cees-Jan Oostwouder ziet tot zijn eigen verbazing hoe zwaar zieke mensen opknappen. Een jonge vrouw van 29, jarenlang vrijwel volledig aan bed gekluisterd, functioneert nu naar eigen zeggen voor negentig procent en pakt haar studie weer op. Niet iedereen bereikt zulke hoogten; sommigen gaan van 23 uur naar 19 uur bedrust per dag. Hoe gering het verschil soms ook oogt, in deze context is het een wereld van betekenis.

Een onderzoek zonder controlegroep; toch duidelijke signalen

Wetenschappelijk gezien mist dit onderzoek een cruciaal element: een controlegroep. Daardoor blijft de vraag open of een deel van de verbetering toe te schrijven is aan spontaan herstel of aan placebo-effecten. Hoogleraar Wendy Scholten-Peeters, die de data analyseerde, erkent dat tekort, maar ziet iets dat haar optimistisch stemt. Bij placebo treedt het effect doorgaans snel op en ebt het af; hier beginnen de verbeteringen na enkele dagen en houden zij maandenlang aan. Bovendien namen 27 van de 30 onderzochte klachten af, fysiek én mentaal.

Scholten-Peeters noemt de effecten daarom „klein, maar betekenisvol”; genoeg om vervolgonderzoek urgent te maken. Excellent Care Clinics en de Vrije Universiteit bereiden inmiddels een placebogecontroleerde studie voor.

Kosten en toegankelijkheid: een wrange werkelijkheid

Niet onbelangrijk: de behandeling wordt nog niet vergoed. Patiënten betalen momenteel zo’n 3000 euro per maand, een bedrag dat voor de meesten eenvoudigweg niet haalbaar is. Dat de therapie uitsluitend in Velsen wordt aangeboden, vergroot de drempel. De vraag naar iets dat werkt is groot; naar schatting kampen in Nederland meer dan een half miljoen mensen met long covid, van wie ongeveer honderdduizend ernstig beperkt zijn.

Veiligheid en zelfexperimentatie

Omdat lidocaïne in allerlei vormen zonder recept verkrijgbaar is, dreigt het misverstand dat men thuis zelf aan de slag kan. Oostwouder is stellig: dit preparaat is speciaal ontworpen voor veilige subcutane toediening; regulier verkrijgbare lidocaïne is dat niet. De toediening en dosering vergen medische begeleiding, juist omdat systemische effecten kunnen optreden.

Mogelijk werkingsmechanisme: immuunbalans herstellen

Het mechanisme achter het effect is nog niet opgehelderd; desalniettemin schetst Oostwouder een plausibele piste. Bij long covid lijkt het immuunsysteem ontregeld: het aangeboren immuunsysteem vuurt hardnekkig ontstekingsstoffen af, terwijl het verworven immuunsysteem — dat normaliter afremt en verfijnt — ondermaats reageert. Een soort interne dissonantie, een immuunsymfonie die uit de maat loopt. Lidocaïne zou deze systemen weer in balans brengen. Het is een hypothese, geen zekerheid; een vertrekpunt, geen conclusie.

Ook C-support reageert voorzichtig hoopvol. De organisatie ondersteunt duizenden patiënten en ziet dagelijks de ernst van de problematiek. Juist daarom is onafhankelijke bevestiging essentieel: veiligheid, effectiviteit en optimale dosering moeten helder worden voordat lidocaïne breed kan worden ingezet.

Een voorlopig oordeel

Lidocaïne biedt geen wonderverhaal, maar een voorzichtige, tastbare vooruitgang. Dat maakt het onderzoek des te intrigerender; het suggereert dat long covid in bepaalde gevallen beïnvloedbaar is, en dat het immuunsysteem wellicht een sleutelrol speelt. Juist in een veld dat jarenlang stuurloos aanvoelde, is elk onderbouwd signaal van verbetering waardevol. Of deze behandeling uiteindelijk zijn belofte waarmaakt, hangt af van robuust vervolgonderzoek. Tot die tijd blijft het een voorzichtig baken van hoop in een landschap dat er lang troosteloos uitzag.

Voeding bij post-COVID: eten dat je lichaam helpt herstellen

Als je lichaam al maanden op halve kracht draait, is voeding méér dan alleen brandstof. Het kan het verschil maken tussen blijven hangen en langzaam vooruitgaan. Geen wondermiddel — maar wél een stille kracht die elke dag een beetje kan bijdragen aan herstel. Zeker bij post-COVID, waarbij je lichaam worstelt met ontsteking, energietekort, prikkelverwerking en herstel van weefsels, is voeding een vorm van zelfzorg.

🥦 Ontstekingsremmend eten: rust brengen in je systeem

Een belangrijk aspect van post-COVID is laaggradige ontsteking. Daar kun je je voeding op afstemmen door te kiezen voor kalmerende en voedzame ingrediënten.

🟢 Wat wél helpt:

• 🥬 Veel verse groenten, liefst in alle kleuren (400+ gram per dag)

• 🐟 Vette vis (zoals zalm, haring, makreel)

• 🧄 Ontstekingsremmende kruiden zoals kurkuma, gember en knoflook

• 🫘 Peulvruchten, noten, zaden, olijfolie

• 🍓 Bessen, avocado’s, groene thee

🚫 Wat je beter kunt beperken:

• ❌ Bewerkt voedsel, witmeel, suiker en alcohol

• ❌ Frituur, snacks, transvetten en frisdrank

• ❌ Te veel rood of bewerkt vlees

🍗 Eiwitten: de bouwstenen van herstel

Bij vermoeidheid, spierpijn en gewichtsverlies zijn eiwitten essentieel om je spiermassa en weefselherstel te ondersteunen.

💪 Eiwitrijke keuzes:

• 🥚 Eieren, Griekse yoghurt, kwark

• 🍗 Kip, vis, tofu of tempeh

• 🫘 Linzen, bonen en hummus

• 🥤 Eiwitshakes (bij weinig eetlust)

➡️ Probeer bij elke maaltijd iets eiwitrijks toe te voegen. Ook een handje noten of een lepel pindakaas telt.

💊 Vitamines & mineralen: kleine spelers, groot effect

Zonder de juiste micronutriënten werkt je energiefabriekje op halve kracht. Laat je eventueel testen op:

🧪 Veelvoorkomende tekorten:

• ☀️ Vitamine D – voor afweer, stemming en herstel

• 🧠 Vitamine B12 + foliumzuur – voor energie, zenuwen en geheugen

• 🌿 Magnesium – voor slaap, ontspanning en spierfunctie

• 🛡️ Zink – voor wondgenezing en weerstand

💡 Supplementeer alleen structureel als er tekorten zijn — in overleg met een arts of diëtist.

🧠 Hersenen voeden: helderheid begint bij je bord

Veel mensen met post-COVID ervaren hersenmist, concentratieproblemen en overprikkeling. Je brein verbruikt veel energie, dus geef het voeding die echt iets toevoegt.

🧠 Voeding voor je hoofd:

• 🍞 Trage koolhydraten zoals havermout, zoete aardappel, volkorenpasta

• 🫐 Bessen, avocado, olijfolie en walnoten (voor gezonde vetten)

• 🥚 Eieren (choline!)

• 🍫 Een klein stukje pure chocola (min. 70%)

• 💧 Voldoende water (1,5–2 liter per dag)

☕ Beperk cafeïne als je merkt dat je er opgejaagd of onrustig van wordt.

🍽️ Een rustige buik is een rustiger hoofd

Post-COVID raakt ook de darmen. Veel mensen melden een opgeblazen gevoel, maagzuur, wisselende ontlasting of plotselinge intoleranties.

🦠 Tips voor een kalme spijsvertering:

• 🍲 Eet rustig, kauw goed en neem kleinere porties

• 🥛 Beperk lactose of gluten tijdelijk als je daar gevoelig op reageert

• 🧉 Kies gefermenteerde producten zoals kefir, zuurkool, miso of kombucha

• 🚫 Vermijd frisdrank, kauwgom en kunstmatige zoetstoffen

Een opgeblazen buik maakt herstel zwaarder — dus neem je darmen serieus. Ze worden ook wel je ‘tweede brein’ genoemd, en dat is niet voor niets.

❤️ Eten met mildheid, niet met regels

Voeding is geen to-do lijst. Het is een ritueel, een vorm van liefde, een manier om jezelf iets goeds te geven — juist als je energie op is. Lukt het niet perfect? Geen probleem. Elke stap telt. Voed jezelf met zachtheid, eenvoud en wat haalbaar is in jouw dag.

Persoonlijke verhalen

Soms zegt een ervaring meer dan een lijst symptomen. Je hoeft het niet allemaal zelf te bedenken — anderen gingen je voor, strompelend, struikelend, en stap voor stap weer opkrabbelend. Hieronder lees je enkele echte, samengestelde verhalen van mensen met post-COVID. Misschien herken je jezelf erin. Misschien juist niet. Maar ze zijn er — en je bent niet alleen.

“Ik was 32 en fit. En toen ineens niets meer.”

Jiska (32) was fanatiek sporter en werkte als docent. Na een milde coronabesmetting dacht ze snel weer aan de slag te gaan. Maar de vermoeidheid bleef. “Alsof iemand de stekker eruit had getrokken. Ik kon amper de trap op. Mensen zeiden: ‘Je ziet er toch goed uit?’ Dat maakte het nog zwaarder.” Dankzij een revalidatietraject en veel vallen en opstaan, werkt ze nu weer halve dagen. “Ik leer opnieuw leven met een andere batterij.”

“Het voelde alsof mijn hoofd vol watten zat”

Ali (44) noemt het zijn grootste frustratie: hersenmist. “Ik wist niet meer waarom ik naar de keuken liep. Kon m’n werk als IT’er amper doen.” Artsen vonden niks afwijkends. Uiteindelijk hielp het om zijn werk tijdelijk neer te leggen en cognitieve rust in te bouwen. “Ik las strips in plaats van vakliteratuur, maakte muziek, deed ademhalingsoefeningen. Het klinkt zweverig, maar het werkte.”

“Ik dacht dat ik gek werd”

Sandra (56) kreeg last van paniekaanvallen, hartkloppingen en een beklemmend gevoel op de borst. “Ik dacht eerst dat ik een burn-out had. Maar mijn klachten begonnen ná corona.” Ze kreeg hulp van een psychosomatisch fysiotherapeut en psycholoog. “Pas toen iemand zei: ‘Je bent niet gek, dit hoort bij post-COVID’, kon ik mezelf serieus nemen.”

“Ik herstelde pas toen ik stopte met vechten”

Remco (38) werkte in de bouw en probeerde telkens weer ‘door te pakken’. Maar na elke werkdag lag hij twee dagen gevloerd. “Ik dacht: als ik sterk ben, herstel ik sneller. Maar het werkte juist averechts.” Een ergotherapeut leerde hem om activiteiten af te wisselen met rust en zijn grenzen te bewaken. “Het klinkt simpel, maar voor een aanpakker als ik was dat moeilijker dan beton storten.”

Hoopvol vooruit: Het komt goed, al duurt het even

Post-COVID haalt je tempo onderuit. Het confronteert je met grenzen die je niet gewend was. En soms voelt het alsof niemand echt snapt wat je doormaakt. Maar weet dit: herstel is mogelijk. Het duurt soms langer dan je hoofd wil accepteren, maar je lichaam is veerkrachtiger dan je denkt. En je bent niet alleen op deze weg.

Herstel gaat met horten en stoten

Je hebt goede dagen en ronduit frustrerende terugvallen. Dat is geen teken dat het niet beter wordt — het ís het herstel. Zie het als eb en vloed: de terugslag is niet het einde, maar een fase. Als je naar de lange lijn kijkt, zie je vaak toch vooruitgang. Kleine stapjes zijn óók stappen.

Je bent meer dan je klachten

Soms gaat het leven zo op in symptomen, dat je bijna vergeet wie je was — of bent. Toch zit jouw waarde niet in wat je kunt, maar in wie je bent. Jij bént geen diagnose. Jij bent een mens die zoekt, leert, groeit. En dat mag in je eigen tempo. Geef jezelf de ruimte om niet alleen te herstellen, maar ook opnieuw te ontdekken wie je mag zijn.

Je hoeft het niet alleen te doen

Zorgverleners, lotgenoten, geliefden — er zijn mensen die je willen helpen. En ja, soms moet je daar hard naar zoeken. Maar blijf zoeken. Blijf vragen. Laat je stem horen. Deel je verhaal. Post-COVID vraagt niet alleen om lichamelijk herstel, maar ook om verbondenheid, begrip en steun.

Licht aan het einde van de tunnel

Niemand kan precies zeggen wanneer jij je weer helemaal goed voelt. Maar het feit dat duizenden mensen langzaam maar zeker herstellen, geeft hoop. Sommigen zijn binnen drie maanden klachtenvrij, anderen doen er een jaar over. Maar veel mensen zien verbetering. En jij mag daar ook op hopen.

Lees verder

Wie meer grip wil krijgen op de wirwar van post-COVID-klachten, vindt elders op deze site verdiepende stukken die dit artikel aanvullen en verbreden; zo laat Hoofdpijn door COVID-19 zien hoe vroeg in de infectie neurologische prikkels kunnen ontsporen, terwijl Post-infectieuze bronchiale hyperreactiviteit verduidelijkt waarom luchtwegen weken of maanden na griep of corona overgevoelig blijven. Voor wie juist zoekt naar behandelingen komt een cortisone-injectie in beeld als voorbeeld van gerichte ontstekingsremming, al is dat iets heel anders dan het langzame hersteltraject bij post-COVID. Wie de bredere context wil begrijpen van nieuwe virusgolven, kan terecht bij Variant XFG (Stratus), dat uitlegt hoe mutaties nieuwe symptomen en risico’s kunnen meebrengen. Maar herstel draait niet alleen om biologie; gedrag en overtuigingen spelen mee, zoals helder wordt in het Health Belief Model (HBM), dat beschrijft waarom sommige mensen wél tijdig hulp zoeken en anderen blijven doorlopen tot ze instorten. En omdat veel klachten samenhangen met je afweer, geeft het artikel over Lymfeklieren een bruikbare blik op de stille wachters van je immuunsysteem; hun reactie vertelt soms meer dan je bloedwaarden doen. Zo vormen deze pagina’s samen een netwerk van inzichten dat je helpt om jouw post-COVID-verhaal beter te begrijpen, stap voor stap en met meer nuance.

Let op: Deze tekst is uitsluitend bedoeld ter algemene informatie en vervangt geen professioneel medisch advies. Raadpleeg bij gezondheidsklachten altijd een arts.

Geraadpleegde bronnen

• Reformatorisch Dagblad. (2025, 4–5 december). Veelgebruikt verdovingsmiddel lijkt effectief bij long covid: 80 procent van patiënten knapt op. Geraadpleegd via https://www.rd.nl/artikel/1130458-veelgebruikt-verdovingsmiddel-lijkt-effectief-bij-long-covid-80-procent-van-patienten-knapt-op
• Vrije Universiteit Amsterdam. (2025, november). Observational study of a lidocaine-based treatment for long COVID. Geraadpleegd via https://vu.nl/en/news/2025/observational-study-of-a-lidocaine-based-treatment-for-long-covid
• World Health Organization. (2021). A clinical case definition of post COVID-19 condition by a Delphi consensus. WHO. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-Post_COVID-19_condition-Clinical_case_definition-2021.1
• National Institute for Health and Care Excellence. (2021). COVID-19 rapid guideline: Managing the long-term effects of COVID-19 (NG188). NICE. https://www.nice.org.uk/guidance/ng188
• Proal, A. D., & VanElzakker, M. B. (2021). Long COVID or post-acute sequelae of COVID-19 (PASC): An overview of biological factors that may contribute to persistent symptoms. Frontiers in Microbiology, 12, 698169. https://doi.org/10.3389/fmicb.2021.698169
• Yong, S. J. (2021). Persistent brainstem dysfunction in long-COVID: A hypothesis. ACS Chemical Neuroscience, 12(4), 573–580. https://doi.org/10.1021/acschemneuro.0c00793
• Raj, S. R. (2020). Postural tachycardia syndrome (POTS). Circulation, 141(12), 100–106. https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.119.044586

Reacties en ervaringen

Heb jij zelf te maken (gehad) met post-COVID? Herken je je in dit artikel, of juist helemaal niet? Misschien heb je tips die jou geholpen hebben — of juist frustraties die je kwijt wilt. We nodigen je van harte uit om hieronder je ervaringen te delen.

Je kunt vertellen hoe het bij jou begon, welke klachten je had (of hebt), welke arts of therapie jou op weg hielp, of hoe je leerde om rustiger aan te doen. Ook als je nog midden in het herstel zit, kan jouw verhaal een ander enorm helpen.

📩 Let op: reacties worden niet automatisch gepubliceerd. We lezen ze eerst om spam of ongepaste reacties eruit te filteren. Dit kan soms een paar uur duren.

💬 Jij bent niet alleen. Deel je verhaal. Stel je vraag. Of laat gewoon even weten dat je er bent.