Last Updated on 11 juli 2025 by M.G. Sulman
Volgens onderzoek van de Universiteit van Alberta in Canada hebben vrouwen gedurende de vijf jaar na een hartaanval 20 procent meer risico dan mannen om te overlijden of hartfalen te krijgen.1Women face higher risk of death or heart failure following a heart attack: study [news release]. University of Alberta; December 15, 2020. https://www.ualberta.ca/folio/2020/12/women-face-higher-risk-of-death-or-heart-failure-following-a-heart-attack-study.html. Accessed December 16, 2020. De vrouwen waren gemiddeld een decennium ouder dan mannen op het moment van hun eerste hartaanval en ze vertoonden vaker het minder ernstige type hartaanval, maar als ze het ernstigere type hartaanval kregen, dan ontwikkelden ze wel vaker hartfalen.
Inhoud
Opzet van het onderzoek
Het Canades onderzoeksteam onderzocht de medische dossiers van meer dan 45.000 Albertanen die tussen 2002 en 2016 in het ziekenhuis waren opgenomen voor een eerste hartaanval, waarbij gegevens over de bij hen verrichte angiografie (röntgenonderzoek waarbij de bloedvaten zichtbaar worden), de ingezette behandelingen inclusief medicatie en bypasoperatie of de plaatsing van een stent, met elkaar werden vergeleken.
Uitkomsten van het onderzoek
Ongeveer 45 procent van de patiënten ervoer het ernstigere type hartaanval, bekend als STEMI, en 55 procent het minder ernstige type dat bekend staat als non-STEMI, een hartaanval waarbij respectievelijk wel en geen verhoging van het ST-segment op het ECG zichtbaar is. Beide typen brengen een blokkering van de bloedtoevoer naar de hartspier met zich mee en kunnen tot blijvende schade leiden. Hartfalen treedt op wanneer de hartspier niet langer voldoende bloed en zuurstof kan pompen om in leven te blijven.
Volgens een persbericht ontdekten de onderzoekers dat de vrouwelijke patiënten gemiddeld een decennium ouder waren dan de mannelijke patiënten, meer chronische aandoeningen hadden zoals diabetes, hoge bloeddruk of boezemfibrilleren, en een grotere kans hadden om in het ziekenhuis te overlijden. De vrouwen kregen ook minder vaak een diagnostisch angiogram en werden minder vaak verwezen naar een hartspecialist en kregen minder medicijnen voorgeschreven.
Advies aan vrouwen
Hoofdonderzoeker Ezekowitz zei dat hij hetzelfde advies geeft aan mannelijke en vrouwelijke patiënten, door hen te vertellen te stoppen met roken, vaker te sporten en hun bloeddruk en stressniveaus onder controle te houden, vooral als ze al een hartaanval hebben gehad. De onderzoekers merken op dat sommige vrouwen hun gang naar het het ziekenhuis uitstellen omdat ze niet beseffen dat ze een hartaanval hebben. Ze voegden eraan toe dat er meer moet worden gedaan om vrouwen voor te lichten over de symptomen, waaronder pijn op de borst of bovenlichaam, zweten, misselijkheid, kortademigheid of een licht gevoel in het hoofd. Vrouwen hebben bij een hartinfarct evenwel vaker signalen die minder duidelijk zijn dan mannen.
Goede diagnose
Volgens het persbericht moeten alle patiënten met deze symptomen worden gediagnosticeerd met zowel een elektrocardiogram als een bloedonderzoek op zoek naar markers van hartbeschadiging. Hoewel de aanbevolen behandelingen voor STEMI- en nom-STEMI-hartaanvallen vergelijkbaar zijn, merkt Ezekowitz op dat degenen met ernstigere hartaanvallen sneller behandeling nodig hebben.
Kloof tussen mannen en vrouwen wordt kleiner
De onderzoekers voegen eraan toe dat hoewel eerdere studies de kloof tussen mannen en vrouwen hebben aamngetoond, hun bevindingen laten zien dat deze kloof in de loop van de tijd kleiner wordt.
Bonushoofdstuk: Waarom vrouwen minder zorg krijgen bij een hartaanval
Het verschil in zorg tussen mannen en vrouwen bij een hartaanval is geen toeval of pech. Het is het resultaat van een combinatie van biologische misverstanden, hardnekkige stereotypen en een medische wereld die historisch is afgestemd op het mannenlichaam. Terwijl de symptomen bij vrouwen vaak subtieler zijn en daardoor lastiger te herkennen, speelt ook de manier waarop zorgverleners én vrouwen zelf signalen interpreteren een grote rol. Hieronder lees je de belangrijkste oorzaken van deze zorgkloof.
De medische norm is mannelijk
Tot ver in de 21e eeuw waren vrouwen zwaar ondervertegenwoordigd in klinische studies naar hart- en vaatziekten. Veel onderzoeken naar hartaanvallen en behandelingen zijn gebaseerd op mannelijke proefpersonen. De ‘typische’ hartaanval (drukkende pijn op de borst, uitstralend naar de linkerarm) is daardoor letterlijk het beeld van een mannelijk lichaam in nood. Vrouwen hebben vaker atypische klachten, zoals vermoeidheid, kortademigheid, misselijkheid of pijn tussen de schouderbladen – signalen die niet altijd als urgent worden gezien.
Vooroordelen in de spreekkamer
Artsen zijn ook maar mensen. En helaas betekent dat dat onbewuste vooroordelen een rol kunnen spelen. Klachten van vrouwen worden sneller toegeschreven aan stress, angst of hormonale schommelingen. Zeker bij jonge vrouwen wordt een hartinfarct vaak niet als eerste overweging meegenomen, wat leidt tot vertraging in de diagnose. Zelfs als vrouwen zich wél met duidelijke klachten melden, duurt het soms langer voor ze worden doorverwezen of adequaat behandeld.
Vrouwen twijfelen vaker aan hun eigen klachten
Vrouwen hebben de neiging om hun klachten te relativeren of af te doen als iets tijdelijks. “Het zal wel spanning zijn”, “ik wil geen aansteller zijn” of “ik wacht het nog even af” zijn gedachten die ertoe kunnen leiden dat vrouwen later naar het ziekenhuis gaan dan mannen. Die vertraging is kostbaar: bij een hartaanval telt elke minuut. Hoe later de behandeling, hoe groter de kans op blijvende schade of overlijden.
Minder agressieve behandeling
Zelfs als de diagnose eenmaal gesteld is, krijgen vrouwen nog steeds minder vaak de intensieve zorg die bij een hartaanval hoort. Ze ondergaan minder vaak een angiografie of dotterbehandeling, krijgen minder snel een stent geplaatst en worden minder vaak gevolgd door een cardioloog. De exacte reden is complex, maar heeft deels te maken met het feit dat vrouwen gemiddeld ouder zijn en meer bijkomende aandoeningen hebben. Daardoor wordt de afweging gemaakt dat ‘ingrijpen misschien te risicovol is’ – een gedachte die niet altijd in het voordeel van de patiënt uitpakt.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over hartziekten, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.