Disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis (DMDD): betekenis, symptomen en behandeling

Last Updated on 15 juni 2024 by M.G. Sulman

Disruptieve stemmingsontregelingsstoornis (DMDD) is een stoornis bij kinderen en jongeren. DMDD staat voor Disruptive Mood Dysregulation Disorder. Bij DMDD is het kind vaak prikkelbaar en driftig, met woede-uitbarstingen die de pan uit rijzen. Deze buien zijn intens en komen dikwijls voor. Kinderen met DMDD hebben het zwaar te verduren thuis, op school en met vriendjes. Ze hebben dikwijls hulp nodig van een dokter of therapeut, en soms zelfs een ziekenhuisopname. Deze kinderen lopen ook een groter risico op angst en depressie in de toekomst. DMDD kan worden behandeld. Als je vermoedt dat jouw kind DMDD heeft, trek dan aan de bel bij de kinderarts of huisarts. Een tijdige behandeling is goud waard.

Een jong meisje met disruptieve stemmingsontregelingsstoornis (DMDD) / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Way is een disruptieve stemmingsontregelingsstoornis (DMDD)?

DMDD is een psychische aandoening bij kinderen en jongeren. Deze kinderen zijn vaak boos en vijandig. Ze hebben meerdere dagen per week woedeaanvallen, minstens een jaar lang. Hun prikkelbaarheid gaat verder dan een ‘slecht humeur’.

De diagnose wordt gesteld bij kinderen tussen 6 en 18 jaar. Meestal tussen 6 en 10 jaar. Oudere kinderen moeten rond 10 jaar de eerste symptomen hebben gehad.

DMDD is een nieuwe aandoening, opgenomen in de DSM-5 in 2013. Omdat het een nieuw fenomeen is, weten experts nog niet hoeveel mensen het hebben. Psychotherapie en medicijnen kunnen uitkomst bieden.

Betekenis

Disruptieve stemmingsontregelingsstoornis (DMDD) is een aandoening bij kinderen en jongeren. DMDD staat voor Disruptive Mood Dysregulation Disorder. Het wordt gekenmerkt door frequente woedeaanvallen en aanhoudende prikkelbaarheid.

  • Disruptieve: Verstoring veroorzakend.
  • Stemmingsontregeling: Problemen met het reguleren van emoties en stemming.
  • Stoornis: Afwijking of aandoening.
  • Woedeaanvallen: Plotselinge, intense uitbarstingen van boosheid.
  • Prikkelbaarheid: Gemakkelijk geรฏrriteerd raken.

Tekenen en symptomen van DMDD

Classificatiecriteria DSM-5 van de disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis

A. Ernstige recidiverende driftbuien die zich verbaal (verbale agressie) en/of in het gedrag (fysieke agressie jegens personen of eigendommen) manifesteren en die wat intensiteit of duur betreft in grove mate disproportioneel zijn ten opzichte van de situatie of de aanleiding.

B. De driftbuien komen niet overeen met het ontwikkelingsniveau.

C. De driftbuien treden gemiddeld drie keer of vaker per week op.

D. De stemming tussen de driftbuien is persisterend prikkelbaar of boos, gedurende het grootste deel van de dag en bijna elke dag, en dit is door anderen waarneembaar (bijvoorbeeld ouders, leerkrachten, leeftijdgenoten).

E. Criteria A-D zijn sinds รฉรฉn jaar of langer aanwezig. In die periode is de betrokkene nooit gedurende drie of meer achtereenvolgende maanden geheel vrij geweest van de symptomen in criteria A-D.

F. De symptomen in criteria A-D zijn in minstens twee van de drie settings aanwezig (dat wil zeggen: thuis, op school of in contact met leeftijdsgenoten) en zijn in minstens รฉรฉn van deze settings ernstig.

G. De classificatie dient niet voor de eerste maal vรณรณr de 6-jarige leeftijd of na de 18-jarige leeftijd te worden toegekend.

H. Op basis van de anamnese of door observatie kan worden vastgesteld dat criteria A-E voor de 10-jarige leeftijd zijn begonnen.

I. Er heeft zich nooit een duidelijke periode van meer dan รฉรฉn dag voorgedaan waarin de symptomen volledig hebben voldaan aan de criteria voor een manische of hypomanische episode, met uitzondering van de duur.

J. Het gedrag doet zich niet uitsluitend voor tijdens een episode van de depressieve stoornis en kan niet worden verklaard door een andere psychische stoornis (bijvoorbeeld een autismespectrumstoornis, posttraumatische stressstoornis (PTSS), separatieangststoornis of persisterende depressieve stoornis (dysthymie)).

K. De symptomen kunnen niet worden toegeschreven aan de fysiologische effecten van een middel of aan een neurologische of andere somatische aandoening.

DSM-5 / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

In vogelvlucht

Kinderen met DMDD ervaren:

  • Hevige woede-uitbarstingen, drie keer per week of meer.
  • Driftbuien die al minstens twaalf maanden aanhouden.
  • Chronische prikkelbaarheid of boze stemming, bijna elke dag.
  • Problemen thuis, op school of met vriendjes door prikkelbaarheid.

Kinderen worden vaak gediagnosticeerd tussen de 6 en 10 jaar. Symptomen moeten twaalf maanden of langer aanwezig zijn.

Naarmate kinderen ouder worden, kunnen de symptomen veranderen. Een tiener met DMDD kan minder driftbuien hebben, maar depressie of angst ontwikkelen. De behandeling kan dus met de tijd veranderen.

Kinderen met DMDD hebben vaak problemen op school en moeite met relaties. Sociale omgevingen en activiteiten zoals sportteams kunnen lastig zijn. Als je denkt dat jouw kind DMDD heeft, zoek dan hulp.

Verschil tussen typische en ernstige prikkelbaarheid

Alle kinderen zijn wel eens prikkelbaar. Dat is mens eigen. Maar kinderen met ernstige prikkelbaarheid hebben moeite met frustratie. Hun uitbarstingen zijn buiten proportie en komen vaker voor dan normaal.

Een ouder zegt bijvoorbeeld dat het spel moet stoppen voor huiswerk. Elk kind kan dan geรฏrriteerd raken. Maar een kind met DMDD wordt extreem boos en krijgt een woede-uitbarsting. Dit gebeurt een paar keer per week.

Als je vermoedt dat jouw kind DMDD heeft, is het belangrijk om hulp te zoeken. Tijdig ingrijpen scheelt vaak veel ellende.

Onderzoek en diagnose

Zoek hulp

Als je denkt dat jouw kind symptomen van DMDD heeft, neem dan contact op met je huisarts. Beschrijf het gedrag van je kind en deel observaties van anderen, zoals leraren.

Laat je kind onderzoeken

De huisarts kan de situatie onderzoeken en verdere stappen aanraden. Vraag om een verwijzing naar een specialist in kinder- en jeugdpsychiatrie.

Check op andere stoornissen

DMDD kan samen gaan met stoornissen als ADHD of een angststoornis. Een juiste diagnose is een eerste vereiste voor een goede behandeling.

Behandeling van DMDD

  1. Psychotherapie:
    • Cognitieve gedragstherapie (CGT): Helpt kinderen de relatie tussen gedachten, gedrag en gevoelens te begrijpen. CGT leert hen om frustraties te verdragen zonder dat het tot uitbarstingen komt.
    • Oudertraining: Leert ouders hoe ze beter kunnen reageren op prikkelbaar gedrag van hun kind. Anticiperen en consistent reageren is hierbij van groot belang.
  2. Medicatie:
    • Stimulerende middelen: Helpen vaak bij ADHD, maar kunnen ook prikkelbaarheid bij DMDD verminderen.
    • Antidepressiva: Behandelen prikkelbaarheid en stemmingsproblemen. Let op, deze kunnen zelfmoordgedachten versterken; wees waakzaam.
    • Atypische antipsychotica: Gebruikt bij ernstige prikkelbaarheid en agressie. Deze medicijnen hebben bijwerkingen en worden pas ingezet als andere methoden geen soelaas bieden.
Een oudertraining sessie met twee ouders en een therapeut / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Prognose

Het behandelen van DMDD kan de stemming verbeteren en het aantal driftbuien verminderen.

Bij sommige kinderen en jongeren vervagen de DMDD-symptomen na verloop van tijd. Echter, sommigen ontwikkelen later in hun leven depressie of angst.

Met de juiste behandeling en ondersteuning is er hoop op verbetering. Tijdig ingrijpen kan veel ellende besparen.

Reacties, vragen en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel over het fenomeen DMDD. Je kunt bijvoorbeeld tips geven of je ervaringen delen. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om โ€˜spamโ€™ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.