Havermout: gezond, geneeskracht en voedingswaarde

Last Updated on 16 augustus 2025 by M.G. Sulman

Havermout bezit geneeskracht en is hartstikke gezond voor je lijf, maar ook reuzelekker, zeker met besjes, noten en/of andere gezonde lekkernijen! Het regelmatig eten van havermout – bijvoorbeeld iedere dag als ontbijt – biedt een breed scala van belangrijke voordelen voor je gezondheid. Het zit vol voedingswaarde. Zo bevat havermout veel eiwitten, voedingsvezels en meervoudig onverzadigde vetten, wat ervoor zorgt dat havermout helpt bij het voorkomen van hart- en vaatziektes, een gunstig effect heeft op je cholesterolgehalte en bijdraagt aan een goede spijsvertering. Haver is een goede bron van oplosbare voedingsvezels, vooral bèta-glucanen, die uitstekende functionele en nutritionele eigenschappen hebben. Bèta-glucanen  worden beschouwd als het belangrijkste actieve bestanddeel van haver vanwege de cholesterolverlagende en antidiabetische effecten. De voedingsvoordelen van haver lijken echter verder te gaan dan vezels, want het bevat ook bioactieve fytochemicaliën met sterke antioxiderende en ontstekingsremmende effecten. Havermout wordt bereid uit haver, een graansoort. De korrels worden gewassen, gepeld en verhit en vervolgens worden de haverkorrels in stukjes geknipt, met stoom verhit en daarna plat gewalst. Wat je overhoudt is havermout.

Wat is havermout?

Havermout – eenvoudig, maar toch met een zekere grandeur. Het is niets anders dan de bewerkte korrel van de haver (Avena sativa), eerst ontdaan van zijn harde jas, daarna geknipt, gestoomd en platgewalst. Wat overblijft zijn de zachte vlokken die je kent uit het ontbijtkommetje.

Toch schuilt er achter dit nederige graan een rijkdom aan voedingsstoffen: complexe koolhydraten die je urenlang voeden, eiwitten die de spieren sterken, vezels die de darmen tot rust brengen, en mineralen als ijzer en magnesium die je lichaam gaande houden. En dan nog de geheimzinnige bèta-glucanen, oplosbare vezels die niet alleen je cholesterol temmen maar ook je bloedsuikerspiegel kalmeren.

Door de eeuwen heen verscheen havermout in ontelbare gedaanten: van de Schotse porridge die stoere boeren op de been hield tot de hippe overnight oats van nu, in glazen potten met fruit en noten. Een graan dat zich telkens opnieuw uitvindt en toch altijd dezelfde blijft – sober, voedzaam en verrassend veelzijdig.

Historie van havermout

Havermout is is gemaakt van geknipte en geplette haverkorrels. Het is een voedingsmiddel dat al eeuwen in gebruik is en nog door veel mensen wereldwijd wordt geconsumeerd.

De oudste archeologische vondsten van haverkorrels dateren uit het oude Egypte en werden gevonden tussen overblijfselen van de 12e dynastie  en zijn dus ongeveer 4 millennia oud. Maar deze haver was waarschijnlijk onkruid en geen gecultiveerde planten. De oudste gecultiveerde haver is gevonden in grotten in Zwitserland en dateert uit de bronstijd. Haver die wordt verbouwd, werd voor het eerst in de literatuur vermeld in de 1e eeuw na Christus. Haver werd voor het eerst in 1000 v. Chr. in Midden-Europa geteeld en het kwam in het begin van de 17e eeuw naar Noord-Amerika.

Rond de tweede helft van de 19e eeuw werd in Buffalo in de verenigde Staten het product op de markt gebracht door Hornby’s oatmeal company. In Nederland werd Hornby’s oatmeal geïmporteerd, zoals op de onderstaande advertentie uit 1893 te zien is.  In 1927 werd de productie van Havermout in Nederland gestart door veevoederfabriek Hooghiemstra in Utrecht.

Quaker Oats werd in 1901 opgericht door de fusie van vier havermolens: The Quaker Mill Company of Ravenna, Ohio (VS), die het handelsmerk op de Quaker-naam hield en werd opgericht door Henry Parsons Crowell, die de failliete Quaker Oat Mill Company kocht, ook in Ravenna.

Havermout en duurzaamheid: een groen bordje troost

Wie naar zijn voeding kijkt door de bril van duurzaamheid, komt al snel bij haver uit. Dit graan heeft een verrassend kleine ecologische voetafdruk, zeker in vergelijking met rijst of zuivelproducten. Een bord havermoutpap is dus niet alleen goed voor je lijf, maar ook vriendelijk voor de aarde.

Minder water, minder belasting

Voor de teelt van haver is aanzienlijk minder water nodig dan voor rijst. Waar rijstvelden vaak onder water staan (en daarbij ook methaan uitstoten), groeit haver prima in gematigde streken zonder excessieve irrigatie. Dat betekent dat een kom havermout minder verborgen waterkosten (“virtueel water”) met zich meebrengt.

Voorbeeld: een kilo rijst vergt gemiddeld meer dan 2.500 liter water, terwijl haver met een fractie daarvan kan volstaan.

Haver versus dierlijke producten

Als ontbijtkeuze legt havermout het ruim af tegen zuivel en vlees wat betreft CO₂-uitstoot. Een liter koemelk vraagt niet alleen om veel water en voer voor de koe, maar stoot ook methaan uit via de veeteelt. Havermout daarentegen kan rechtstreeks gegeten worden. En wie havermelk in zijn koffie giet, kiest voor een alternatief met aanzienlijk minder klimaatbelasting.

Lokale teelt en korte keten

Een bijkomend voordeel: haver kan uitstekend groeien in Noordwest-Europa, dus ook in Nederland en België. Je bent dus niet afhankelijk van verre importketens. Het eten van lokaal geteelde haver ondersteunt de korte keten en vermindert transportkilometers.

Tips voor een duurzamer havermoutontbijt

• Kies biologische haver, vrij van kunstmest en pesticiden.

• Varieer met plantaardige toppings zoals seizoensfruit, in plaats van exotische superfoods die van ver moeten komen.

• Probeer havermelk in de koffie of bij de granola als alternatief voor koemelk.

• Koop in bulk (bijvoorbeeld een grote zak havervlokken) om verpakkingsafval te beperken.

Zo wordt de nederige kom havermout ineens een statement: voedzaam voor jou, en tegelijk zacht voor de aarde.

Voedingswaarde van havermout

Wat is de voedingswaarde van havermout? Honderd gram bevat 368 kcal, 13,1 gram eiwit, 62 gram koolhydraten waarvan slechts 2 gram suikers en 7 gram vet waarvan slechts 1,24 gram verzadigd vet is. Havermout zit bomvol vezels, wat heel erg belangrijk is voor een goede darmwerking. Ook geeft het je een verzadigd gevoel na een maaltijd, wat helpt om op gewicht te blijven.

Voedingsstoffen in havermout	Per 200 gram
Vitamine B1	0,59 mg
Vitamine B2	0,15 mg
Vitamine B5	1,1 mg
Vitamine B6	0,16 mg
Vitamine B8	0,02 mg
Foliumzuur	0,087 mg
Vitamine E	1,5 mg
Vitamine K	0,063 mg
IJzer	5,8 mg
Zink	4,3 mg
Koper	0,53 mg
Mangaan	4,5 mg
Magnesium	130 mg
Fosfor	430 mg
Kalium	397 mg
Calcium	43 mg
Energie	368 kcal
Vet	7,0 gram
-> Waarvan onverzadigde vetzuren	5,34 gram
-> Waarvan verzadigde vetzuren	1,24 gram
koolhydraten	62 gram
Suikers	2,0 gram
Vezels	10,0 gram
Eiwit	13,1 gram
Zout	0,0 gram

De geneeskracht van havermout: is het gezond?

Havermout bevat verschillende componenten die geneeskrachtig zijn en gezondheidsvoordelen opleveren. Het belangrijkste type oplosbare vezels in havermout is bèta-glucaan, dat de spijsvertering vertraagt, verzadiging verhoogt en de eetlust onderdrukt. Bèta-glucaan kan zich binden met cholesterolrijke galzuren in de darm en deze door het spijsverteringskanaal en uiteindelijk uit het lichaam transporteren. Havermout bevat ook stoffen, genaamd fenolische verbindingen en fyto-oestrogenen, die werken als antioxidanten om de schadelijke effecten van chronische ontstekingen die gepaard gaan met verschillende ziekten zoals hart- en vaatziekten en diabetes te verminderen. En vergeet de gezondheidseffecten van de twee unieke fytochemicaliën in havermout, avenanthramides (AVA’s) en avenacosides A en B, niet. Deze hebben gunstige gezondheidseigenschappen vanwege hun antioxiderende, ontstekingsremmende en antiproliferatieve (tegen snelle groei gericht) effecten. Avenacoside is bovendien een stof die het testosterongehalte verhoogt.

Havermout is gezond voor de darmfunctie en verlaging van het cholesterolgehalte

In havermout komen bijzondere vezels voor, zogeheten ‘beta-glucanen’. Dit zijn oplosbare vezels, die in de darmen veel vocht opnemen. Oplosbare vezels voor een zachte ontlasting. Een zachte ontlasting is belangrijk om obstipatie (verstopping) te voorkomen. Voorts binden beta-glucanen cholesterol, galzouten en vetzuren. Door dat binden van cholesterol daalt het cholesterolgehalte van het bloed, en dan vooral het ongunstige LDL-cholesterolgehalte.

Cholesterol en het hart

Bèta-glucanen in havermout

Havermout en haverzemelen zijn belangrijke bronnen van voedingsvezels. Eerst werd altijd gesproken over oplosbare en niet-oplosbare vezels. Tegenwoordig spreekt men van fermenteerbare – en niet-fermenteerbare vezels. Een onderdeel van de oplosbare vezels in havermout zijn de zogeheten bèta-glucanen. Deze bevinden zich ook in bakkersgist, bonen, barley en vele medicinale paddenstoelen. Het is aangetoond dat deze vezels, die dus van nature aanwezig zijn in haver, het cholesterolgehalte verlagen en het immuunsysteem versterken. Beta-glucan bindt zich aan cholesterol en verwijdert deze met de stoelgang. Het is algemeen bekend dat een hoog cholesterolgehalte een belangrijke risicofactor is in het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Een portie Havermout bevat iets minder van 50% van de 3 gram bèta-glucan vezels die je dagelijks nodig hebt om het cholesterolgehalte te verlagen.

Tocotriënolen in havermout

Haver en granen zijn ook een van de beste bronnen van tocotriënolen. Dit zijn antioxidanten die net als tocoferolen vormen van vitamine E zijn. Tocotriënolen lijken de gezondheid gunstig beïnvloeden. Ze verlagen het gehalte aan LDL-cholesterol (de slechte cholesterol). Het verlagen van een verhoogd cholesterolgehalte is een belangrijk onderdeel van de preventie of behandeling van hart- en vaatziekten, Een afname van het cholesterolgehalte met 10% geeft, afhankelijk van je leeftijd, een verlaging van het risico op hart- en vaatziekten met 30% tot 50%.

Onderdeel van een vezelrijk en vetarm dieet

Haver, zoals alle cholesterolverlagende middelen, is het meest effectief wanneer het wordt gebruikt als onderdeel van een vetarm, vezelrijk dieet samen met voldoende lichaamsbeweging. De gunstige effecten op de gezondheid van haver zijn optimaal als je dagelijks ½ -1 kopje ( 1 ½ -3 gram ) haver eet.

Havermout is goed voor je bloedsuikerspiegel

Minder hoge pieken in je bloedsuikerspiegel

Als je regelmatig havermout eet, heb je minder hoge pieken in je bloedsuikerspiegel. Slechts een klein deel van de koolhydraten zijn suikers en veruit het grootste deel van de koolhydraten zijn complexe koolhydraten. Het goed onder controle houden van je bloedsuikerspiegel is essentieel bij het voorkomen van veel van de complicaties die verbonden zijn aan suikerziekte (diabetes). Bèta-glucan heeft een vertragend effect op de bloedsuikerspiegel. Een ontbijt met havermout heeft een gunstig effect op de bloedsuikerspiegel die de hele dag voortduurt.

Bloedsuikerschommelingen worden voorkomen

Wanneer de bèta-glucan in de oplosbare vezel van haver wordt verteerd, vormt het een gel die de viscositeit van de inhoud van de maag en dunne darm verhoogt. Hierdoor vertraagt spijsvertering en verlengt het de absorptie van koolhydraten in de bloedbaan. Dit betekent dat grote veranderingen of schommelingen in de bloedsuikerspiegel wordt vermeden. Andere bronnen van oplosbare vezels zijn granen, vers fruit en groenten.

Havermout verlaagt je bloeddruk

Hoge bloeddruk (medische naam: hypertensie) is de toestand waarbij je gedurende langere tijd een bloeddruk hebt boven de grenswaarde. Voor volwassenen is sprake van een verhoogde bloeddruk bij een bovendruk (systolische bloeddruk) van 140 mmHg of hoger en/of een onderdruk (diastolische bloeddruk) van 90 mmHg of hoger. Het eten van volkoren ontbijtgranen – zoals havermout – kan het risico op het ontwikkelen van hoge bloeddruk verlagen. Dat wijst onderzoek uit 2011 van de Harvard University uit. De onderzoekers wijzen erop dat je de kans op het ontwikkelen van hoge bloeddruk met ongeveer 20% kan verminderen als je iedere dag van de week begint met het eten van volkoren ontbijtgranen, zoals havermout.

Anti-kanker?

Haver bevat, evenals andere granen en groenten, honderden fytochemicaliën (plantaardige stoffen). Fytochemicaliën zijn biologisch actieve stoffen die van nature voorkomen in planten en een bevorderlijke uitwerking hebben op de lichamelijke gezondheid. Veel fytochemicaliën worden geassocieerd met het verminderen van het risico op het krijgen van kanker. Fytoverbindingen, genaamd lignanen, in haver zijn verbonden met verminderd risico op borstkanker. Het meeste onderzoek is gericht op borstkanker, maar soortgelijke effecten worden verwacht op andere hormoongerelateerde kankers zoals prostaatkanker, baarmoederkanker en eierstokkanker. Internationaal onderzoek heeft aangetoond dat vrouwen met een hogere inname van voedingsvezels een lagere concentratie circulerend oestrogeen hebben, een factor welke wordt geassocieerd met een lager risico op borstkanker. De onoplosbare vezels in haver worden geassocieerd met een vermindering van kankerverwekkende stoffen in het maag-darmkanaal.

Havermout zorgt voor meer energie

Vanuit voedingsoogpunt wordt haver beschouwd als het meest waardevolle graan. Dit komt voornamelijk door het hoge eiwit- en vezelgehalte en de mineralen en vitamines B1 en E die het bevat. Deze combinatie zorgt voor een gereguleerde bloedsuikerspiegel en een sterk immuunsysteem. Met name sporters (bijvoorbeeld hardlopers) kunnen gebruikmaken van deze natuurlijke energievoorziening.

Haver bevordert een mooie huid

De B-vitamines in de havermout zorgen niet alleen voor meer kracht, maar zorgen samen met sporenelementen als zink, mangaan en koper ook voor sterke vingernagels en een zuivere, gezonde en mooie huid. Slechts 40 gram havervlokken per dag, dat is ongeveer drie tot vier eetlepels, dekt al 20 procent van de dagelijkse behoefte aan zink en koper.

Havermout geeft een verzadigd gevoel

Ofschoon havermout veel calorieën bevat – ongeveer 368 kilocalorieën per 100 gram – hoeft je er niet per se dik van te worden. Integendeel, het past uitstekend in een dieet als je wilt afvallen. Dit komt doordat de vezels die ze bevatten, je gedurende lange tijd een verzadigd gevoel geven. Deze plantaardige vezels reguleren de spijsvertering en dempen de honger. Het hoge eiwitgehalte in de vlokken kan je ook helpen om af te vallen. Er zit meer dan tien gram eiwit per 100 gram in havervlokken. Dit stimuleert de stofwisseling.

Havermout is gezond door de antioxidanten

Antioxidanten vangen vrije radicalen weg. Dit zijn agressieve stoffen die schade kunnen geven aan cellen en weefsels. Antioxidanten kunnen de bloeddruk verlagen en ontstekingen verminderen. Bovendien ondersteunen ze het immuunsysteem en beschermen ze tegen ziekten. Haver bevat veel krachtige antioxidanten, waaronder avenanthramiden. Deze kunnen schadelijke afzettingen in de bloedvaten voorkomen. Zo dragen ze bij aan de gezondheid van de bloedvaten en het cardiovasculaire systeem.

Video: waarom havermout gezond is

Havermout buiten de keuken: huismiddeltje en schoonheidsgeheim

Hoewel we havermout vooral kennen van ontbijtkommen en pannenkoekjes, heeft dit eenvoudige graan allengs ook een reputatie opgebouwd als huisremedie. Van jeukstillend bad tot gezichtsmasker: havermout blijkt een veelzijdige bondgenoot in het dagelijks leven.

Havermout als bad bij huidklachten

Al eeuwenlang wordt havermout gebruikt bij een geïrriteerde huid. Voeg een handvol fijngemalen havermout toe aan een lauwwarm bad en je krijgt een melkachtige vloeistof die de huid kalmeert. Dit wordt vaak toegepast bij eczeem, waterpokken of zonnebrand. De avenanthramiden in haver hebben een jeukstillende en ontstekingsremmende werking.

Voorbeeld: een kind met waterpokken dat na een havermoutbad eindelijk een nacht zonder krabben doorslaapt.

DIY gezichtsmasker en scrub

Meng havermout met wat yoghurt en honing en je hebt een verzachtend gezichtsmasker. De structuur van de vlokken maakt het ook geschikt als zachte scrub: dode huidcellen worden verwijderd, zonder dat de huid beschadigd raakt. Vooral bij een gevoelige huid is dit een natuurlijk alternatief voor commerciële scrubs.

Havermout als huismiddel bij insectenbeten

Een papje van havermout en water kan plaatselijk worden aangebracht op een insectenbeet of lichte huidirritatie. Het trekt warmte uit de huid, vermindert zwelling en neemt de jeuk weg. Een eenvoudig, goedkoop en effectief remedium dat vaak beter werkt dan een duur zalfje.

Bindmiddel in de keuken

Niet per se buiten de keuken, maar wel buiten de klassieke pap: havermout kan ook dienstdoen als bindmiddel in vegetarische burgers of gehaktballen. Het neemt vocht op, houdt de massa stevig bij elkaar en voegt tegelijk vezels en voedingsstoffen toe.

Zo blijkt havermout meer te zijn dan voedsel alleen: het is een soort stille huisdokter én beauty-assistent in één zak.

Nadelen van havermout

Havermout kent weinig nadelen, tenzij je glutenintolerantie hebt. Haver komt namelijk uit molens en fabrieken waar ook glutenbevattende granen worden verwerkt. Pure haver is glutenvrij is en veilig voor de meeste mensen met een glutenintolerantie, maar doordat haver vaak besmet is met gluten omdat ze verwerkt kunnen zijn in dezelfde omgeving als granen met gluten, zoals tarwe, rogge en gerst, moet je toch oppassen.

Te grote porties, te veel rauwe (droge) of ongare havermout eten, kan leiden tot obstipatie.

Kan havermout helpen bij het afvallen?

Verzadigd gevoel

Er is geen wondermiddel voor gewichtsverlies, maar havermout kan absoluut een gezond dieet voor gewichtsverlies ondersteunen. Dat betekent dat je nog steeds havermout kunt eten als je er van houdt, ondanks het feit dat het een koolhydraatrijke keuze is. Er is op zich niets mis met koolhydraten. Ze dragen op verschillende bij aan je gezondheid. Van koolhydraten word je niet dik en kom je niet aan, als je verder normaal eet.

Havermout is een goede keuze als je wilt afvallen. Het vergoot het gevoel van verzadiging, waardoor je langer ene vol gevoel hebt en dus niet gaat snacken en snaaien. Het onderdrukt het gevoel van eetlust dankzij de bèta-glucaanvezel, die verzadiging stimuleert.

Vertraagde spijsvertering

Beta-glucaanvezel trekt water aan en verhoogt de viscositeit (of dikte) van verteerd voedsel, waardoor het volume van het voedsel in de darmen toeneemt. Dit vertraagt de spijsvertering en de snelheid waarmee voedingsstoffen worden opgenomen, wat op zijn beurt de verzadiging verhoogt. Vetzuren met een korte keten die worden geproduceerd door bacteriën die bèta-glucaanvezels fermenteren, kunnen ook de verzadiging verhogen door een kettingreactie van gebeurtenissen die de eetlusthormonen reguleren.

Ook voor diabetici

En ondanks het koolhydraatgehalte van havermout, kunnen mensen met diabetes die willen afvallen, het ook eten, blijkt uit onderzoek dat in 2016 is gepubliceerd in het tijdschrift Nutrients.¹Li, X., Cai, X., Ma, X., Jing, L., Gu, J., Bao, L., Li, J., Xu, M., Zhang, Z., & Li, Y. (2016). Short- and Long-Term Effects of Wholegrain Oat Intake on Weight Management and Glucolipid Metabolism in Overweight Type-2 Diabetics: A Randomized Control Trial. Nutrients, 8(9), 549. https://doi.org/10.3390/nu8090549. Van de deelnemers met diabetes type 2 die overgewicht hadden, verloren degenen die 100 g (ongeveer ½ kopje) havermout aten na een jaar meer gewicht dan degenen die een vetarm en vezelrijk dieet volgden. Ze profiteerden ook van het verlagen van hun HbA1c (Hemoglobine A1c, een gemiddelde van de bloedsuikerspiegel in de voorafgaande weken), en triglyceriden.

Havermout met water en geen suiker toevoegen

Als je wilt afvallen, kun je het beste havermout bereiden met gekookt water en er geen suiker of andere ongezonde stoffen aan toevoegen. vers fruit en wat noten kan natuurlijk wel!

Havermout en sport: brandstof en herstel in één

Wie zich in het zweet werkt – of dat nu op de loopband is, tijdens een wielertocht langs de dijk of bij een stevige krachttraining – weet hoe belangrijk voeding is. Niet alleen om je training vol te houden, maar ook om daarna weer op te krabbelen. Havermout blijkt daarbij een onverwachte kampioen. Het is een graan dat langzaam energie vrijgeeft en tegelijk boordevol zit met vezels, eiwitten en mineralen die je spieren en zenuwen hard nodig hebben.

Duurzame energie tijdens inspanning

Waar snelle suikers als een lucifer oplaaien en net zo snel uitdoven, werkt havermout als een langzaam brandende houtkachel. De complexe koolhydraten en de oplosbare vezel bèta-glucaan zorgen ervoor dat de bloedsuikerspiegel geleidelijk stijgt en vervolgens stabiel blijft. Dit voorkomt de gevreesde sugar crash. Niet voor niets grijpen marathonlopers en triatleten vaak naar een bord havermoutpap enkele uren voor de start.

Voorbeeld: een hardloper die een ochtendwedstrijd loopt, kan baat hebben bij een portie overnight oats met banaan. Dat geeft energie die niet na vijf kilometer in rook opgaat, maar doorloopt tot ver in de race.

Spierherstel en opbouw

Na inspanning is het zaak de spiervezels weer op te bouwen. Havermout levert ongeveer 13 gram eiwit per 100 gram en bevat daarnaast magnesium, zink en ijzer – cruciale mineralen voor spierfunctie en zuurstoftransport. Door havermout te combineren met eiwitrijke toevoegingen zoals Griekse yoghurt, melk of noten, ontstaat een volwaardig herstelmaaltijd.

Havermout en het immuunsysteem van sporters

Fanatieke sporters weten dat intensieve trainingen het immuunsysteem tijdelijk onder druk zetten. De antioxidanten en polyfenolen in haver (waaronder de avenanthramiden) helpen bij het tegengaan van ontstekingen en het neutraliseren van vrije radicalen die tijdens zware inspanning vrijkomen.

Praktische tips voor sporters

• Voor de training: een schaaltje havermout met fruit en noten, 1,5 tot 2 uur van tevoren.

• Na de training: havermout met melk en een schep eiwitpoeder of een handje noten voor herstel.

• Snack onderweg: zelfgemaakte havermoutrepen of overnight oats in een potje, handig mee te nemen.

Zo zie je: havermout is geen stoffige pap voor grootmoeders ontbijt, maar een veelzijdige fuel voor iedereen die het maximale uit zijn lichaam wil halen.

Havermout bij kinderen en ouderen: zacht, voedzaam en veelzijdig

Havermout is een allemansvriend. Het past zich moeiteloos aan de levensfase van de eter aan. Voor een peuter kan het het allereerste vaste hapje zijn, terwijl een hoogbejaarde er juist geborgenheid en gemak in vindt. Het mooie is: dezelfde kom dampende pap voorziet in heel verschillende behoeften, afhankelijk van leeftijd en levenssituatie.

Voor de allerkleinsten

Wanneer baby’s en peuters overstappen van melk naar vaste voeding, is havermout een uitstekend begin. Het is zacht, makkelijk verteerbaar en kan bereid worden met water, moedermelk of (plantaardige) melk. Bovendien levert havermout ijzer, zink en B-vitamines – belangrijke bouwstenen voor groei en ontwikkeling. Het kan eenvoudig gecombineerd worden met fruitpuree (appel, peer, banaan) waardoor kinderen al vroeg wennen aan natuurlijke smaken.

Voorbeeld: een moeder die de eerste hapjes van haar peuter verrijkt met fijngemalen havermout en wat appelmoes – voedzaam én zacht voor het kleine buikje.

Voor schoolgaande kinderen en pubers

Kinderen die lange dagen maken op school hebben baat bij een stabiele energievoorziening. Waar een suikerige cornflakesontbijt hen na een uur alweer hongerig maakt, houdt een schaaltje havermout met melk en een handje rozijnen ze urenlang verzadigd. De bèta-glucanen in haver voorkomen sterke pieken en dalen in de bloedsuikerspiegel, wat niet alleen belangrijk is voor de gezondheid, maar ook voor concentratie en humeur in de klas.

Voor senioren en ouderen

Op hogere leeftijd verandert de spijsvertering: darmen werken trager, eetlust neemt vaak af en kauwen kan een uitdaging worden. Havermout sluit daar perfect op aan. Het is zacht, licht verteerbaar en rijk aan oplosbare vezels die obstipatie helpen voorkomen – een veelvoorkomend probleem bij ouderen. Ook levert het magnesium en kalium, wat gunstig is voor hart en bloeddruk. Bovendien kan het, als warm ontbijt of zelfs als avondkostje, een gevoel van warmte en troost geven.

Voorbeeld: een oudere heer die ’s avonds een klein schaaltje havermoutpap eet om beter te slapen, omdat het tryptofaan in haver helpt bij de aanmaak van melatonine en serotonine.

Tips om havermout aantrekkelijk te maken

• Voor kinderen: voeg fruit in vrolijke kleuren toe, zoals blauwe bessen of aardbeien, en maak er een spel van (havermout-smiley’s).

• Voor pubers: overnight oats met cacao of pindakaas kan een hip en eiwitrijk alternatief zijn.

• Voor ouderen: bereid havermout met wat warme melk en honing, of juist hartig met een snufje zout en een klontje boter, zoals vroeger gebruikelijk was.

Zo blijkt havermout niet slechts een voedingsmiddel, maar een levenslange metgezel – van de eerste hap tot de laatste avondkost.

Bereiding van havermout

Met water of melk

Fruit, noten en zaden passen goed bij havermout. Volg de aanwijzingen op de verpakking voor exacte kooktijden. Over het algemeen duurt het koken van havermout, zoals je dat in de supermarkt koopt, grofweg 1-2 minuten. Gebruik 40 gram havermout per 250 ml water of melk.

Zet ‘s avonds de havervlokken in de week

Havervlokken zijn grover dan havermout en geven daardoor een extra bite aan je ontbijt. Een snelle, gemakkelijke oplossing voor een voedzaam ontbijt of tussendoortje zonder dat je achter het gasfornuis hoeft te staan, is het in de week zetten van havervlokken of havermout. Voeg in een middelgrote glazen pot ½ kopje havermout, ½ – 1 kopje vloeistof zoals zuivelmelk, sojamelk of notenmelk en ½ kopje gehakt fruit (banaan, meloen, appel , druiven). Extra optionele ingrediënten zijn een paar eetlepels Griekse yoghurt, 1-2 eetlepels chiazaad of lijnzaad, noten of kaneel. Draai het deksel stevig vast en schud de pot krachtig totdat alle ingrediënten goed zijn opgenomen. Koel een nacht of minstens vier uur. De haver wordt zachter en het mengsel wordt dikker tot een puddingachtige textuur.

4x havermoutpap – recept voor gezond ontbijt

In onderstaande video vier verschillende recepten voor gezond ontbijt met havermoutpap. Van simpel en snel tot chocolade, fruit en noten.

Recept voor havermout pannenkoekjes

Ingrediënten

• 1 en een kwart kopjes bloem
• 1/2 kopje (rauwe) havermout
• 2 theelepels bakpoeder
• zout naar wens
• 1 en een kwart kopjes magere melk
• 1 ei, licht geklopt
• 1 eetlepel plantaardige olie

Bereiding

Meng in een grote kom bloem, rauwe havermout, bakpoeder en zout; goed mengen. Meng in een aparte middelgrote kom melk, ei en olie; goed mengen. Voeg vloeibare ingrediënten in één keer toe aan droge ingrediënten. Kluts met een garde totdat de droge ingrediënten bevochtigd zijn. Niet te lang mengen.

Verwarm de koekenpan op middelhoog vuur. Vet de koekenpan licht in. Giet voor elke pannenkoek 1/4 kop beslag in een hete koekenpan. Draai om als de bovenkanten bedekt zijn met bubbels en de randen er gaar uitzien. Draai de havermoutpannenkoek maar één keer.

Veelgestelde vragen over havermout

Hieronder vind je een uitgebreide FAQ met vragen waar mensen écht naar zoeken. Van gezondheidsvoordelen en dieetkwesties tot praktische bereidingstips en zelfs toepassingen buiten de keuken.

Is havermout glutenvrij?

Ja en nee. Haver zelf is van nature glutenvrij. Maar omdat haver vaak verwerkt wordt in fabrieken waar ook tarwe, rogge en gerst liggen, kan het besmet raken met gluten. Voor mensen met coeliakie of ernstige glutenintolerantie is het dus belangrijk om gecertificeerde glutenvrije havermout te kopen.

Is havermout gezond als ontbijt?

Zeker. Havermout bevat complexe koolhydraten, oplosbare vezels (bèta-glucanen), vitamines (o.a. B1, B5, foliumzuur) en mineralen zoals magnesium, ijzer en zink. Daardoor geeft het langdurig energie, ondersteunt het de spijsvertering en kan het cholesterol verlagen.

Helpt havermout bij afvallen?

Ja. Havermout geeft een sterk verzadigd gevoel, waardoor je minder snel grijpt naar tussendoortjes. De bèta-glucanen vertragen bovendien de spijsvertering en stabiliseren de bloedsuikerspiegel, wat helpt tegen snacktrek. Kies wel voor ongezoete havermout en vermijd toegevoegde suikers.

Is havermout goed voor diabetici?

Onderzoek wijst uit dat havermout de bloedsuikerspiegel stabiliseert en pieken voorkomt. Diabetici profiteren hiervan, omdat stabiele bloedsuikers het risico op complicaties verkleinen. Het is wel belangrijk om havermout te combineren met gezonde toppings (geen suiker of siroop, maar fruit of noten).

Welke havermout is het gezondst?

• Volkoren havervlokken: bevatten de meeste vezels en voedingsstoffen.

• Steel-cut oats (in NL vaak “havergort” genoemd): grover, meer bite, langzaam verterend.

• Instant havermout: makkelijk, maar vaak minder vezels en soms suikers toegevoegd.

Hoeveel havermout per dag is gezond?

Een portie van 40 gram (ongeveer 4 eetlepels) is voor de meeste volwassenen voldoende als ontbijt. Je kunt dit gerust dagelijks eten. Bij veel sporters of mensen met een hoge energiebehoefte kan dit oplopen tot 60–80 gram per portie.

Is havermout beter met melk of met water?

Met melk bereid krijg je meer eiwitten en calcium binnen. Met water bereid is lichter en minder calorierijk. Een veelgebruikt compromis: half water, half melk. Plantaardige melk (havermelk, sojamelk, amandelmelk) is ook een prima keuze.

Kun je havermout rauw eten?

Ja. Havermout kan ook rauw gegeten worden, bijvoorbeeld door het te weken in melk, yoghurt of water (overnight oats). Droog en in grote hoeveelheden rauw eten kan wel leiden tot verstopping, omdat de vezels veel vocht opnemen.

Is havermout geschikt voor baby’s en kinderen?

Ja, vanaf ongeveer 6 maanden kun je fijngemalen havermout geven als eerste hapjes. Voor schoolgaande kinderen is het een uitstekend ontbijt omdat het langdurig energie geeft en helpt bij concentratie.

Is havermout goed voor ouderen?

Ja. Het is zacht, makkelijk verteerbaar en helpt bij obstipatie door de oplosbare vezels. Ook levert het magnesium en kalium, wat gunstig is voor hart en bloeddruk.

Helpt havermout tegen hoge cholesterol?

Ja. De oplosbare vezels in havermout binden cholesterol in de darmen en voeren dit af via de stoelgang. Regelmatig gebruik kan het LDL-cholesterol (het “slechte” cholesterol) verlagen.

Is havermout goed voor sporters?

Absoluut. Havermout geeft langdurige energie door complexe koolhydraten en helpt bij spierherstel dankzij het hoge eiwit- en magnesiumgehalte. Sporters eten vaak havermout voor de training of combineren het na afloop met eiwitrijke ingrediënten.

Kan havermout de bloeddruk verlagen?

Ja. Volkoren granen zoals haver worden in verband gebracht met een lagere kans op hoge bloeddruk. Onderzoek laat zien dat dagelijks havermout eten de kans op hypertensie met circa 20% kan verlagen.

Is havermout goed voor de huid?

Ja. Havermout bevat antioxidanten en mineralen die bijdragen aan een gezonde huid. Uitwendig toegepast (bijvoorbeeld in een havermoutbad of masker) kan het jeuk en irritatie verminderen.

Welke nadelen heeft havermout?

• Mogelijke glutenbesmetting bij niet-gecertificeerde producten.

• Te grote hoeveelheden rauwe havermout kunnen verstopping geven.

• Mensen met prikkelbare darm kunnen gevoelig zijn voor de vezels.

Is havermout beter in de ochtend of ’s avonds?

De meeste mensen eten het als ontbijt, maar een warme kom havermout ’s avonds kan ook kalmerend werken. Haver bevat tryptofaan, dat de aanmaak van melatonine en serotonine stimuleert en zo de slaap kan ondersteunen.

Kun je afwisselen met havermelk?

Ja. Havermelk is een duurzaam alternatief voor koemelk, vaak verrijkt met calcium en vitamine B12. Het bevat wel minder eiwit dan koemelk, dus let daar op als je veel sport of spiermassa wilt behouden.

Is havermout duurzaam?

Ja. Haver vergt weinig water in de teelt, groeit goed in Nederland en België en heeft een lagere CO₂-voetafdruk dan rijst of dierlijke producten. Kies je voor biologische of lokaal geteelde haver, dan maak je de duurzaamste keuze.

Welke toppings passen goed bij havermout?

• Zoet: banaan, appel, blauwe bessen, honing, kaneel.

• Hartig: een zachtgekookt ei, avocado, kaas of zaden.

• Sportief: noten, pindakaas, eiwitpoeder of Griekse yoghurt.

Hoe maak je havermout lekkerder als je het saai vindt?

• Experimenteer met kruiden: kaneel, kardemom of vanille.

• Voeg noten en zaden toe voor bite.

• Maak een hartige variant met bouillon, groente en een gepocheerd ei.

Lees verder

• Bakken met vezels: zo maak je havermoutrepen of wraps psyllium-proof
  Met een snufje psyllium maak je je havermoutrepen en wraps extra vezelrijk én stevig.
• Wat gebeurt er als je elke dag havermout eet?
  Ontdek hoe een dagelijkse kom havermout je energie, darmen en gezondheid beïnvloedt.
• Colloïdale havermout: gezond voor de huid
  Deze fijn gemalen havermout kalmeert huidirritaties en ondersteunt een gezonde huid.
• Havermout verlaagt de bloeddruk
  Wetenschappelijk bewezen: havermout helpt je bloeddruk op natuurlijke wijze te verlagen.
• Calcium: het onmisbare mineraal
  Essentieel voor sterke botten, spieren en een goed werkend zenuwstelsel.
• Genesisdieet: terug naar het oorspronkelijke voedingspatroon
  Gebaseerd op Genesis 1:29 – een plantaardig dieet van fruit, noten, zaden en granen, bedoeld als Gods oorspronkelijke spijs voor de mens.

Let op: gezondheidsclaims in dit artikel zijn gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en traditionele toepassingen, maar vervangen nooit persoonlijk medisch advies – raadpleeg bij twijfel altijd een arts of diëtist.

Geraadpleegde (wetenschappelijke) bronnen

• Paudel, D. (2021). A review of health-beneficial properties of oats. Frontiers in Nutrition, 8, 789433. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8625765/
• Maki, K. C., Galant, R., Samuel, P., Tesser, J., Witchger, M. S., Ribaya-Mercado, J. D., Blumberg, J. B., & Geohas, J. (2007). Effects of consuming foods containing oat beta-glucan on blood pressure, carbohydrate metabolism and oxidative stress in men and women with elevated blood pressure. European Journal of Clinical Nutrition, 61(6), 786–795. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17151592/
• Keenan, J. M., Pins, J. J., Frazel, C., Moran, A., & Turnquist, L. (2002). Oat ingestion reduces systolic and diastolic blood pressure in patients with mild or borderline hypertension: A pilot trial. Journal of Family Practice, 51(4), 369. https://cdn-uat.mdedge.com/files/s3fs-public/Document/September-2017/5104JFP_JFPOnline2.pdf
• Xi, H., Guo, X., Wu, L., Huang, Y., Zheng, H., & Chen, H. (2023). Effect of oat consumption on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 123(4), 601–615. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2212267222011960
• Wikipedia contributors. (2025, augustus). Oat beta-glucan. In Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Oat_beta-glucan

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over hoe gezond havermout is en over de geneeskracht van deze volkoren graansoort. Of tips geven over de bereiding ervan. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.