Last Updated on 23 maart 2023 by M.G. Sulman
Zonneallergie is een term die verwijst naar een aandoening waarbij onder invloed van zonlicht rode, heftig jeukende huiduitslag ontstaat, vaak met zwelling, papels (verhevenheden) en blaartjes. Deze huiduitslag ontstaat op delen van de huid die blootgesteld staan aan zonlicht. Meestal vangen de symptomen al op jong volwassen leeftijd. Zonneallergie staat ook bekend als ‘dermatitis solaris’ of ‘polymorphe lichteruptie’ (PLE). Zonneallergie hoeft normaal gesproken niet behandeld te worden. Na enkele dagen tot weken verdwijnt de huiduitslag vanzelf, mits je uit de zon blijft. Gaandeweg de zomer treedt gewenning op, waardoor de klachten zullen afnemen.
Wat is zonneallergie?
Abnormale huidreactie na normale blootstelling aan (zon)licht
Zonlicht heeft invloed op de menselijke huid en als je last hebt van zonneallergie, reageer je op een abnormale manier op licht. Je kan allergisch zijn voor ultraviolet A (UV-A) of (in mindere mate) voor ultraviolet B (UV-B) licht of voor een combinatie van beide. Bij een allergie voor UVA kan de zonneallergie ook binnen optreden, aangezien UVA niet door glas gefilterd wordt. Dit in tegenstelling tot UVB. Zonneallergie is een abnormale huidreactie die optreedt na normale blootstelling aan (zon)licht. Niet alleen zonlicht, maar ook andere lichtbronnen kunnen zonneallergie veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn de zonnebank, gloeilamp of tl-buis.
Drie varianten fotosensibiliteitsreacties
Fotosensibiliteitsreacties zijn onder te verdelen in drie varianten:
- polymorfe lichteruptie (PLE);
- zonne-urticaria, een vorm van chronische netelroos die wordt veroorzaakt door blootstelling aan zonlicht; en
- fotoallergische reacties: hierbij ontstaat een huidreactie op zonlicht door het gebruik van lokale middelen op de huid, zoals cosmetica en zonnebrandmiddelen, of bepaalde orale medicijnen.
PLE is de meest voorkomende vorm van lichtovergevoeligheid. Hierbij is er sprake van afwijkende reacties op ultraviolet licht (uv-licht ). Het is (nog) niet precies bekend hoe hoe het ontstaat. Het is echter een gegeven dat mensen met een lichte huidskleur en makkelijk verbranden eerder PLE ontwikkelen dan mensen met een donkerder huidtype. De aandoening kan op elke leeftijd beginnen. Ook wanneer je voorheen wel goed zonlicht kon verdragen, kun je er last van krijgen.
Symptomen van zonneallergie
Verschijnselen
De symptomen van polymorfe lichteruptie zijn:
- roodheid
- jeukende huiduitslag
- kleine verhevenheden
- papels en/of vesikels (kleine rode puistjes of blaasjes)
- schilfering
Op welke delen van de huid?
Deze klachten treden vooral op aan de zon blootgestelde delen van de huid (armen, benen, handen en de nek, maar de huidreacties kunnen zich uitbreiden naar niet aan licht blootgestelde delen van de huid. In ernstige gevallen van zonneallergie kunnen zelfs door kleding beschermde delen worden aangetast. Interessant is dat delen van de huid die normaal aan de zon worden blootgesteld (zoals het gezicht en de rug van de handen) meestal gespaard blijven van zonneallergie). De huiduitslag ontstaat vaak enkele uren na blootstelling aan zonlicht, zo’n 6 tot 8 uur later. Het kan ook enkele uren tot zelfs dagen langer duren voordat de verschijnselen optreden. Het manifesteert zich meestal aan het einde van het voorjaar of begin van de zomer.
Oorzaken van zonneallergie
Bepaalde medicijnen, chemicaliën en medische aandoeningen kunnen de huid gevoeliger maken voor de zon. Het is anno 2023 niet duidelijk waarom sommige mensen een zonneallergie hebben en andere niet. Genetische eigenschappen kunnen een rol spelen.
Risicofactoren
Risicofactoren voor een allergische reactie op zonlicht zijn onder meer:
Etnische achtergrond
Iedereen kan zonneallergie ontwikkelen, maar het komt vaker voor bij mensen met een lichte huidskleur, rood of blond haar en lichte ogen.
Blootstelling aan bepaalde stoffen
Sommige huidallergiesymptomen worden geactiveerd wanneer je huid wordt blootgesteld aan een stof en vervolgens aan zonlicht. Veel voorkomende stoffen die verantwoordelijk zijn voor dit soort reacties zijn onder meer geurstoffen, ontsmettingsmiddelen en zelfs sommige chemicaliën die in zonnebrandmiddelen worden gebruikt.
Bepaalde medicijnen
Een aantal medicijnen kan de huid sneller laten verbranden, waaronder tetracycline-antibiotica, op sulfa gebaseerde medicijnen en pijnstillers, zoals ketoprofen. Ketoprofen is een pijnstiller met ontstekingsremmende werking, die behoort tot de groep van niet-steroïde ontstekingsremmers, waartoe onder meer ook ibuprofen behoort
Een andere huidaandoening hebben
Als je dermatitis hebt, loop je meer risico op zonneallergie.
Bloedverwanten hebben met een zonneallergie
Je hebt meer kans op zonneallergie als je een broer, zus of ouder hebt met deze kwaal.
Onderzoek en diagnose
In veel gevallen kan zonneallergie gediagnosticeerd worden door simpelweg naar de huid te kijken. Soms zijn aanvullende tests nodig.
Ultraviolet (UV) licht testen
Dit onderzoek wordt gebruikt om te zien hoe je huid reageert op verschillende golflengten van ultraviolet licht van een speciaal type lamp. Door vast te stellen welk type Uv-licht een reactie veroorzaakt, kan vastgesteld worden welk type zonneallergie je hebt.
Photopatch-test
Photopatch test (plakproefonderzoek, patch-test) laat zien of de zonneallergie wordt veroorzaakt door een sensibiliserende stof die op je huid wordt aangebracht voordat je in de zon gaat. Bij de test worden plakkers met veel voorkomende triggers voor zonneallergie rechtstreeks op je huid aangebracht, meestal op uw rug. Een dag later krijgt een van de gebieden een afgemeten dosis ultraviolette straling van een zonnelamp. Als een reactie alleen optreedt op het aan licht blootgestelde gebied, heeft dit waarschijnlijk te maken met de stof waarmee is getest.
Bloedonderzoeken en huidmonsters
Deze tests zijn meestal niet nodig. De arts kan echter een van deze tests laten uitvoeren als hij of zij vermoedt dat je klachten worden veroorzaakt door een onderliggende aandoening, zoals lupus, in plaats van door een zonneallergie. Bij deze tests wordt een bloedmonster of een huidmonster (biopsie) afgenomen voor verder onderzoek in een laboratorium.
Behandeling van zonneallergie
Geen behandeling
In principe hoeft zonneallergie niet behandeld te worden. Normaal gesproken verdwijnt de zonne-uitslag spontaan na enkele dagen tot weken, mits je je niet meer in het zonlicht begeeft.
Medicijnen
Zo nodig kan de huisarts je een middeltje geven tegen de jeuk, bijvoorbeeld lotio alba FNA. Dit smeerseltje is ook zonder recept verkrijgbaar. Een antijeukmiddel als Cremor Vaseline Lidocaïne 3% wil vaak ook helpen. De huisarts kan ook een corticosteroïd crème (hormoonzalf) voorschrijven. In ernstige gevallen van zonneallergie kunnen orale corticosteroïden uitkomst bieden. Deze hebben een systemische ontstekingsonderdrukkende werking. Men geeft dan prednisolon (25 mg 1 x daags gedurende 7 dagen) tot vermindering van klachten. In sommige gevallen kan PLE worden behandeld met antimalariamiddelen, omdat ze leiden tot vermindering van de klachten bij zonneallergie.
Andere maatregelen
Het dragen van beschermende kleding en het aanbrengen van zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor zijn de belangrijkste preventieve maatregelen. Nieuwe soorten crèmes bieden vaak goede bescherming tegen zowel UVA als UVB. Breng deze crèmes een half uur voor blootstelling aan de zon aan. Breng een ruime hoeveelheid aan. Na 2 tot 3 uur opnieuw aanbrengen, evenals na hevig zweten of zwemmen. Verder is lichtgewenning van belang. Laat je huid in het voorjaar geleidelijk aan het zonlicht te wennen. Hierdoor wordt je huid iets dikker en wordt pigment aangemaakt als gevolg waarvan bescherming optreedt tegen het ultraviolet licht. Vanaf maart – april kun je dagelijks de blootstelling aan de zon uitbreiden. Neem wel op zonnige dagen meer voorzichtigheid in acht dan op bewolkte dagen. Er kan -afhankelijk van de soort PLE en de ernst- ook gekozen worden voor ‘hardingskuren’ van de huid op de polikliniek dermatologie in het ziekenhuis. Je huid wordt dan gedurende een aantal weken een paar keer per week belicht met een ultraviolet lichtbron.
Prognose
Milde gevallen van zonneallergie kunnen zonder behandeling verdwijnen. Ernstigere gevallen kunnen worden behandeld met corticosteroïden crèmes of pillen. Mensen met een ernstige zonneallergie moeten mogelijk preventieve maatregelen nemen en zonbeschermende kleding dragen.
Preventie
De volgende maatregelen kunnen helpen om klachten re voorkomen:
Vermijd de zon tijdens piekuren
Probeer tussen 10.00 en 16.00 uur uit de zon te blijven.
Vermijd plotselinge blootstelling aan veel zonlicht
Veel mensen hebben symptomen van zonneallergie als ze in de lente of zomer plotseling aan meer zonlicht worden blootgesteld. Verhoog geleidelijk de hoeveelheid tijd die je buiten doorbrengt, zodat je huid de tijd hebben heeft om zich aan het zonlicht aan te passen.
Draag een hoed en beschermende kleding
Overhemden met lange mouwen en hoeden met een brede rand beschermen je huid tegen blootstelling aan de zon. Vermijd dunne of losse weefsels, aangezien uv-straling erdoorheen kan gaan.
Gebruik zonnebrandcrème
Gebruik een breedspectrum zonnebrandcrème met een SPF van ten minste 30. Breng zonnebrandcrème royaal aan op de huid en breng het elke twee uur opnieuw aan of vaker als je zwemt of flink transpireert.
Vermijd bekende triggers
Als je weet dat een bepaalde stof de huidreactie veroorzaakt, zoals een medicijn, vermijd die trigger of uitlokker dan. Stop nooit met het gebruik van voorgeschreven medicijnen zonder dat je eerst met de arts hebt overlegd.
Video met tips over zonneallergie
Tips van drs. Leenarts (dermatoloog) met betrekking tot zonneallergie:
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over zonneallergie, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
