Last Updated on 4 juni 2023 by M.G. Sulman
Een schimmelinfectie van de nagel wordt in de volksmond ook ‘kalknagel’ genoemd. De medische benaming van een schimmelnagel is ‘onychomycose’. Een schimmelnagel is een infectie door schimmels of gisten van het nagelbed, dat is het weefsel onder en achter de nagel, waar de nagel uitgroeit. Het kan voorkomen aan één of meer nagels. Een schimmelnagel geeft een typische geelwitte verkleuring van de nagelplaat (de eigenlijke nagel). De schimmelnagel wordt dikker en er kunnen ontsierende vlekken, strepen of eilandjes op ontstaan. Het komt ook voor dat de aangedane nagel schilferig, broos en pijnlijk wordt. De nagel kan op een gegeven ogenblik zelfs losraken van het nagelbed. Dit gebeurt bij een onbehandelde infectie.
Wat is een schimmelnagel?
Een schimmelnagel is een schimmelinfectie van de nagels. In de meeste gevallen wordt het veroorzaakt door draadschimmels, zogenaamde dermatofyten.
Synoniemen
Een schimmelnagel wordt door artsen ook wel onychomycose genoemd (van onycho = nagel, mycose = schimmelziekte). Het staat ook bekend als ‘kalknagel, alhoewel het met verkalking niets van doen heeft.
Vóórkomen
Een schimmelnagel komt bij vrouwen en mannen even vaak voor. Teennagels zijn vier keer vaker aangedaan dan vingernagels. Naarmate je ouder wordt, heb je meer kans op een schimmelnagel. Bij mensen met suikerziekte komt een schimmelnagel vaak voor. Als je woont of werkt in een verpleeghuis, zwembad of schoonmaakbedrijf, dan loop je een verhoogd risico. Dit komt doordat je dan veel in aanraking komt met water en warme, vochtige locaties.
Oorzaken en risicofactoren
Verschillende soorten schimmels die bij iedereen op de huid en onder de nagelranden aanwezig zijn, kunnen een nagelinfectie veroorzaken. Dit gebeurt als de boosdoener de huid of nagels binnendringt en zich vervolgens uitbreidt. Er zijn een aantal factoren die het risico van een schimmelnagelinfectie verhogen, zoals:
- Vochtige en warme omstandigheden, waar schimmels zich prettig bij voelen en ze de kans hebben om zich in de huid en nagels te nestelen
- Het dragen van slecht passende schoenen en/of slecht ventilerende schoenen die zweetvoeten veroorzaken;
- Een beschadiging aan de nagel of huid, aangezien dit de porte d’entree vormt voor de schimmel;
- Een slechte gezondheid, of bepaalde gezondheidsproblemen, zoals diabetes (suikerziekte).
- Als je immuunsysteem verzwakt is, bijvoorbeeld door kanker of door een behandeling waarbij medicijnen je afweer onderdrukken, loop je verhoogd risico op schimmelinfecties, waaronder schimmelnagelinfecties. Als je een aandoedning hebt zoals hiv/aids of als je immunosuppressieve medicijnen gebruikt, loop je een hoger risico.
- Ouderdom kan ook een rol spelen. Ouderen lopen namelijk een groter risico op schimmelnagelinfecties. Dit kan te wijten zijn aan veranderingen in de doorbloeding of door veranderingen in de structuur en groei van de nagels. Ook kampen ouderen vaker met een verzwakt immuunsysteem.
- Genetische aanleg voor schimmelinfecties kan mogelijk ook een rol spelen Dit kan te maken hebben met de individuele reactie van het lichaam op schimmels of de structuur van je nagels, waardoor je vatbaarder bent voor infecties.
- Overmatig zweten, ook bekend als hyperhidrose, verhoogt het risico op schimmelinfecties. Vochtige omstandigheden kunnen de groei van schimmels bevorderen, zeker als het ook nog eens warm en broerig is.
- Slechte voet- en nagelhygiëne zijn ook risicofactoren voor schimmelnagels. Onvoldoende zorg voor de voeten en nagels kan het risico op schimmelinfecties vergroten. Het niet goed wassen of drogen van de voeten, het niet knippen van de nagels op de juiste lengte en het delen van nagelknippers en andere persoonlijke verzorgingsartikelen kunnen de verspreiding van schimmels vergemakkelijken.
- Bronnen van besmetting zijn onder meer vloeren van openbare zwembaden, douches en kleedkamers in sportaccommodaties. Dus ook sauna’s. Schimmels kunnen zich gemakkelijk verspreiden in vochtige omgevingen waar allerlei mensen op blote voeten lopen.
Symptomen van een schimmelnagel
Verschijnselen
Kenmerkend van een schimmelnagelinfectie is dat de nagel steeds dikker wordt en verkleurt. De nagels kunnen witgeel, groen of bruin verkleuren. Verder kunnen de nagels kwetsbaar en brokkelig worden en in ernstige gevallen zelfs (deels) loslaten. Vaak is knippen niet meer gewoon mogelijk. Schimmelnagels kunnen ook stinken (stinkende nagels).
Eén of meerdere nagels
Schimmelnagels kunnen aan één of meerdere nagels zitten, maar ook aan alle nagels.
Voetschimmel
Soms gaat een schimmelnagel gepaard met een schimmelinfectie van de huid (voetschimmel), wat eruit ziet als kloofjes en schilfering tussen de tenen, of schilfering langs de voetrand.
Complicaties
Schimmelnagels kunnen een startpunt vormen van waaruit de schimmel zich naar andere delen van het lichaam kan verspreiden. Daarnaast kunnen schimmelinfecties van de nagel de weg vrijmaken voor andere ziekten. Want de schimmelsporen leiden tot kleine wondjes op de nagel, waardoor bacteriën en virussen makkelijker kunnen binnendringen..
Onderzoek en diagnose
De diagnose wordt door de huisarts à vue gesteld. Om de schimmel te identificeren, zal de arts een klein stukje van de aangetaste nagel frezen of afsnijden. De nagelmonsters worden vervolgens bereid met oplossingen. Hiermee kan onder de microscoop worden vastgesteld of er schimmelsporen in de nagel zitten.
Als duidelijk is dat het een schimmelnagelinfectie is, gebruikt de arts het stukje nagel om een schimmelcultuur te creëren. Hiermee kan worden bepaald om welk type schimmel het gaat.
Er zijn tegenwoordig ook moleculair biologische methoden waarmee het genetisch materiaal van de schimmel snel kan worden opgespoord en geïdentificeerd.
Behandeling van een schimmelnagel
Zelden behandeling nodig
Schimmelnagels zijn onschuldig, geeft vaak weinig klachten en behandeling is daarom normaal gesproken niet nodig. Bij cosmetische bezwaren of wanneer je klachten klachten ondervindt door de afwijkende vorm van de nagel, is behandeling aangewezen. Er worden verschillende behandelmethoden onderscheiden.
Oppervlakkige infectie
Bij een oppervlakkige infectie van de nagel kan het antischimmelmiddel Miconazol zalf FNA uitkomst bieden. Eerst wordt de geïnfecteerde keratine verwijderd van de nagel door deze af te vijlen. Dit kun je zelf doen of laten doen door een pedicure. De tinctuur dien je tweemaal daags aan te brengen gedurende ten minste 6-8 weken.
Ernstige schimelinfectie
Bij ernstige infecties heeft deze behandeling geen zin, omdat lokale antimyotica niet diep genoeg doordringen om de schimmel te bestrijden. In dat geval kan orale behandeling met antimyotica (antischimmel) uitkomst bieden. Wel wordt deze behandeling in verband gebracht met bijwerkingen. Ook is het zo dat in 25-30% van de schimmelnagels antischimmelpillen geen soelaas bieden. Ook als de schimmelnagel wel geneest, is de kans groot dat deze weer terugkomt (recidief).
Schimmelnagel laseren
Een andere mogelijkheid is het laseren van schimmelnagels, waarmee schimmels in de nagels gedood worden door opwarming, zonder dat schadelijke opwarming van de nagel zelf of de huid optreedt. De nieuwe generatie lasers (Pinpointe laser) werkt met micropulsen.
De behandeling van een schimmelnagel (video)
Preventie
De volgende tips kunnen een schimmelinfectie van de nagels helpen voorkomen:
- Loop niet op blote voeten in openbare voorzieningen (sauna’s, zwembaden, hotelkamers, etc.)
- Was handdoeken, badmatten, sokken en beddengoed bij temperaturen op minstens 60°C; nog beter kookwas.
- Draag goed passende en comfortabele schoenen. Schoenen van ademend materiaal is net zo belangrijk als de juiste pasvorm, want hierdoor kan zweet en voetvocht snel weer worden afgevoerd. Draag daarom schoenen met een ademend bovenmateriaal zoals leer of moderne microvezels.
- Kies indien mogelijk elke dag andere schoenen, zodat de afzonderlijke paren kunnen drogen.
- Gebruik sokken gemaakt van natuurlijke materialen (katoen of wol) en verwissel ze dagelijks.
- Knip uw nagels regelmatig. Het is belangrijk dat je de teennagels, in tegenstelling tot de vingernagels, recht af knipt.
- Het is essentieel om diabetes mellitus te laten behandelen en voor een goede bloedsuikerspiegel te zorgen. Dit voorkomt complicaties. Diabetici moeten speciale aandacht besteden aan hun voeten en ze regelmatig controleren op veranderingen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een schimmelnagel. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
