Last Updated on 3 juni 2023 by M.G. Sulman
Plekjes van Fordyce, ook wel Fordyce spots genoemd, zijn een veel voorkomende, onschadelijke aandoening. Het zijn licht vergrote talgklieren die vaak op je lippen, in je wangen en soms op je geslachtsdelen voorkomen. Fordyce-plekjes hebben geen effect op je algemene gezondheid en zijn bij veel mensen misschien niet eens zichtbaar. Bij de meeste mensen zijn plekjes van Fordyce minder dan drie millimeter in omvang en ze zien er wit of lichtgeel uit. Deze plekken voelen over het algemeen niet anders aan dan andere delen van de lippen of wangen, hoewel ze af en toe geïrriteerd kunnen raken door hun verhoogde positie. Fordyce spots zijn geen symptoom van aandoeningen zoals herpes, koortsblaasjes of acne. Je moet de plekjes van Fordyce niet uitknijpen. Als je ze cosmetisch storend vindt, kun je met de huisarts overleggen op welke manier ze verwijderd kunnen worden.
Wat zijn Plekjes van Fordyce?
Gele tot witte bultjes
Plekjes van Fordyce of Fordyce spots zijn kleine (1-5 mm), lichtverheven geelachtige of witte papels, puntjes of bultjes die op de eikel of schacht van de penis, of op de vrouwelijke vulva, aan de binnenzijde van de kleine schaamlippen, aanwezig zijn. Ze komen ook wel voor aan de binnenzijde van de wangen en de vermiljoen rand van de lippen, dat is het rode deel van de lip.
Variant van de talgklieren
Plekjes van Fordyce zijn een variant van de talgklieren, de klieren die talg aanmaken en meestal en meestal verbonden zijn aan haarfollikels (haarzakjes). Fordyce plekken zijn talgklieren zonder haarfollikels. In feite zijn het vergrote talgklieren van de huid van de geslachtsdelen.
Vóórkomen
Ze zijn bij 80-95% van de volwassenen aanwezig. Ze zijn waarschijnlijk aanwezig bij de geboorte, maar worden groter worden en meer zichtbaar vanaf de puberteit.
Symptomen van de plekjes van Fordyce
De plekjes van Fordyce zien eruit als kleine rond tot ovale geel witte bultjes. Je kunt ze tegenkomen op het slijmvlies van de binnenkant van de wang of van de lip, en op de penis of schaamlippen. Ze veroorzaken geen klachten. Je ondervindt er totaal geen hinder van.
Zij kunnen voorkomen als solitair plekjes of in groepjes van wel 50-100. Ze zijn gemakkelijker om te zien wanneer je de huid wat oprekt met je vingers. Soms veroorzaken plekjes van Fordyce angst, maar ze zijn volledig onschadelijk, of ze nu in de mond, de schaamlippen of op je piemel aanwezig zijn. Het is geen seksueel overdraagbare aandoening (soa) en besmettelijk zijn ze evenmin. Ook hoef je je niet te schamen voor deze vergrote talgkliertjes: het is een volstrekt normaal verschijnsel die de meerderheid van de mensen heeft.
Complicaties
Voor veel mensen met een ernstige presentatie van deze de plekjes op de vermiljoen rand van de lippen bestaat er een risico op angst en depressie door het soms cosmetisch storende uiterlijk ervan.
De ogen en lippen zijn prominente delen van het gezicht. Fordyce plekjes in deze gebieden kunnen mensen emotioneel beïnvloeden.
Degenen met ernstige symptomen op hun geslachtsdelen kunnen zich schamen of bezorgd zijn over wat hun seksuele partners zouden kunnen denken. In sommige gevallen kunnen de plekken bloeden als ze gewond raken of tijdens geslachtsgemeenschap.
Er zijn echter geen fysieke complicaties van de plekjes van Fordyce bekend.
Oorzaken en risicofactoren
Fordyce-plekjes zijn een natuurlijk onderdeel van je anatomie. Ze zijn aanwezig bij de geboorte, maar ze worden meestal pas in de puberteit opgemerkt, wanneer hormonale veranderingen ze vergroten.
De plekjes van Fordyce houden soms verband met verschillende huidtypes en andere ziekten. Ze komen twee keer zo vaak voor bij mannen dan bij vrouwen, en ze komen ook vaker voor op een vette huid. Fordyce spots rond de mond en ogen zijn ook in verband gebracht met hyperlipidemie, en onderzoek heeft verbanden aangetoond tussen Fordyce spots en andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten.
Behandeling van Fordyce spots
Medische behandeling
Plekjes van Fordyce zijn natuurlijke verschijnselen en behoeven vanuit medisch oogpunt niet behandeld te worden. Sommige mensen vinden ze cosmetisch storend. De plekjes kunnen in dat geval behandeld worden door middel van elektrochirurgie en laserbehandeling (CO2 laser). Deze behandelmethoden zijn met succes aangewend om de plekjes te verwijderen. Andere mogelijke behandelingen voor plekjes van Fordyce zijn bichloracetic zuur, fotodynamische therapie (PDT, een vorm van lichttherapie), punch excisie en orale isotretinoïne.
Huismiddeltjes
Er is geen wetenschappelijk bewijs dat huismiddeltjes deze plekjes helpen verwijderen.
Prognose
Plekjes van Fordyce vervagen over het algemeen na verloop van tijd zonder behandeling. Het belangrijkste is om te beseffen dat ze normaal zijn. Ze zijn geen symptoom van een ziekte. De meeste mensen hebben ze.
Fordyce-vlekken zijn een natuurlijk en ongevaarlijk verschijnsel. Als je de plekjes cosmetisch storend vindt, bespreek dan mogelijke behandelingen met je huisarts.
Knijp niet in Fordyce-spots. Hierdoor verdwijnen ze niet en kunnen er ontstekingen en infecties ontstaan.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over plekjes van Fordyce, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
