Pijn in linker bovenbuik: oorzaken en symptomen

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Pijn in de linker bovenbuik is een relatief veel voorkomende klacht. Het kan meerdere oorzaken hebben, van onschuldig tot ernstig. In de linker bovenkant van je buik bevinden zich verschillende van je belangrijkste inwendige organen. Je milt en een groot deel van je maag bevinden zich in de linkerbovenhoek van je buik, evenals delen van je alvleesklier, je linker nier, je dikke darm en je lever.

Symptomen van buikpijn linksboven

Pijn in de linker bovenbuik kan mild tot ernstig zijn. Het kan worden veroorzaakt door een waaier problemen en factoren, maar meestal komt het door maagproblemen of aandoeningen die de inwendige organen in dat gebied treffen. Tekenen en symptomen van pijn in de linker bovenbuik kunnen zijn:

• gevoeligheid bij het linkerdeel van je ribbenkast
• brandend gevoel op de borst
• stekend gevoel onder de linker ribbenkast
• ongemak bij het liggen (op de linkerzij)

De pijn kan dof, stekend, brandend, scherp, kloppend of prikkelend zijn.

Organen

Mensen kunnen om verschillende redenen pijn onder de ribben in de linker bovenbuik ervaren. Enkele mogelijke oorzaken zijn maagdarmklachten en aandoeningen of verwondingen die bepaalde organen in de linkerbovenhoek van het lichaam treffen.

De ribbenkast hecht zich aan het borstbeen en de wervelkolom, en de ribben beschermen veel vitale organen. Aan de linkerkant van het lichaam heb je deze organen:

• milt
• maag
• alvleesklier (een deel ervan)
• de linker nier (aan de achterkant achter de andere organen) en dus ook de linker bijnier
• bovenste deel van de dikke darm (colon)
• een klein deel van je lever (het meeste bevindt zich aan de rechterkant)
• de huid en zenuwen ter plaatse

Problemen met de milt

Ligging en functie van de milt

Je milt bevindt zich in de linker bovenhelft van de buik, onder het middenrif en achter de maag, zoals op de afbeelding te zien is.  Normaal gesproken is je milt ongeveer tien centimeter groot. De belangrijkste functies van dit orgaantje zijn om je bloed te filteren, nieuwe bloedcellen aan te maken en bloedplaatjes op te slaan. Het is ook een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem van je lichaam.

Vergrote milt en miltruptuur

Als je milt groter is dan twaalf centimeter, is er sprake van een vergrote milt. De milt kan pijn veroorzaken indien het groter wordt, wat kan gebeuren bij bepaalde bloedkankers, zoals leukemie en lymfomen. Dit is meestal een vage pijn die geleidelijk erger kan worden.

Er kan ook een vergrote milt optreden tijdens infecties zoals klierkoorts (ziekte van Pfeiffer), in welk geval een zeer milde pijn gepaard gaat met vermoeidheid en herhaalde aanvallen van keelpijn en soms ook koorts.

Een gescheurde milt of miltruptuur wordt in veel gevallen veroorzaakt door een krachtige stoot of klap tegen de buik, bijvoorbeeld bij een auto- of fietsongeval. Dit veroorzaakt een plotselinge hevige pijn kort na het trauma aan de buik. Een mogelijk symptoom van een miltruptuur is matige tot hevige, doffe pijn in de linker bovenbuik, die kan uitstralen naar de linkerschouder en nek (het zogeheten ’teken van Kehr’).

De milt kan ook pijn doen als het beschadigd is als onderdeel van een crisis bij sikkelcelziekte. Een sikkelcelcrisis is een crisis waarbij kleine bloedvaten verstopt raken. Dit kan leiden tot een zuurstoftekort in het weefsel, wat infarcering genoemd wordt (miltinfarct). Je kunt hierbij heftige pijn in de bovenbuik ervaren als gevolg van opzwellen van de lever of de milt.

Pijn in de linker bovenbuik door de darmen

Allerlei problemen met betrekking tot het bovenste en onderste deel van je darmen kunnen pijn veroorzaken in de linker bovenbuik. 

Obstipatie (verstopping)

Bij obstipatie poep je minder dan drie keer per week. Mogelijke klachten zijn:

• buikpijn
• buikkrampen
• darmkrampen
• pijn bij het poepen
• harde, droge ontlasting (keutelige ontlasting)

Maagzweer

Een maagzweer is een klein zweertje in het slijmvlies van de maag of (wat veel vaker voorkomt) de twaalfvingerige darm (duodenum). De twaalfvingerige darm vormt het begin van de dunne darm en sluit aan op de maag.  Je kunt bij een zweertje in de twaalfvingerige darm last krijgen van een scherpe, brandende pijn in de bovenbuik. Bij een zweer op deze plek voel je de pijn vooral ’s nachts. Na het eten is het dikwijls minder erg. 

Inflammatoire darmaandoeningen

De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa  zijn chronische ontstekingsziekten die zweertjes veroorzaken op het slijmvlies van de darmwand. Bij deze ziekten kun je soms overal in de buik pijn krijgen. Ze veroorzaken meestal dunne ontlasting of diarree, soms met bloed.

Diverticulitis

Divertikels zijn kleine uitstulpingen van de darm. Vaak zitten deze uitstulpingen in het laatste deel van de dikke darm (sigmoïd). Een divertikel kan ontstoken raken. Dat wordt diverticulitis genoemd. Meestal is de pijn van diverticulitis lager in de buik gelokaliseerd, maar soms kan deze hoger worden gevoeld. Het gaat meestal gepaard met een verhoogde temperatuur en een veranderde stoelgang.

Indigestie (dyspepsie)

Indigestie of dyspepsie is een verzamelnaam voor klachten die je kunt ervaren als je te snel, te veel, te vet of te sterk gekruid voedsel eet. Je kunt dan wat pijn krijgen in het bovenste deel van je buik als gevolg van brandend maagzuur en zure reflux. Dit is meestal erger als je ligt of na een maaltijd. Je kunt dan ook een opgeblazen gevoel krijgen.

Prikkelbaredarmsyndroom (PDS)

Het prikkelbaredarmsyndroom wordt ook wel spastische darm genoemd. Hierbij heb je last van chronische darmklachten, waaronder buikpijn en diarree, of juist obstipatie. PDS is een chronische darmaandoening. Bij PDS bevindt de pijn zich dikwijls (links) onder de navel, maar het kan ook rond de navel of boven in de buik aanwezig zijn. Dat varieert.

Gordelroos

Gordelroos wordt veroorzaakt door het varicella-zoster virus. Deze lastpak is ook de oorzaak van waterpokken. In sommige gevallen kun je pijn van gordelroos krijgen vóórdat de uitslag verschijnt. Je kunt een paar dagen pijn hebben voordat er blaasjes optreden. De pijn is meestal behoorlijk scherp of branderig van aard. Vaak voel je je ook niet lekker. De buik is een veel voorkomende plaats voor de huiduitslag van gordelroos. Er zijn ook mensen die pijn blijven houden lang nadat de uitslag van de gordelroos is verdwenen. Dit wordt postherpetische neuralgie genoemd. Het gaat hier om klachten die langer dan drie maanden aanhouden.

Buikpijn linksboven door de nieren

Nierstenen

De linkernier ligt achter de alvleesklier. Bij problemen met de linkernier krijg je meestal meer pijn aan de linkerkant van de buik of in de rug (flankpijn), maar de pijn kan zich uitbreiden naar de buikstreek. Nierstenen kunnen hevige pijnaanvallen veroorzaken (meestal rond de rug), zogeheten koliekpijn. Koliekpijn ontstaat als een niersteen vanuit de nier de urineleider inschiet en daar blijft steken. Er kan ook bloed in je urine zitten. 

Nierontsteking

Een nierontsteking of pyelonefritis is een ontsteking van het nierweefsel. Meestal betreft het een opstijgende infectie die is ontstaan vanuit de blaas. Veel voorkomende symptomen zijn:

• pijn in de onderrug (ter hoogte van de nier)
• koorts en koude rillingen
• misselijkheid.
• braken
• diarree
• bloed in de urine
• pijn bij het plassen en vaak naar het toilet moeten

Pijn in linker bovenbuik door de alvleesklier

Alvleesklierontsteking

Je alvleesklier ligt achter in de bovenbuik, gedeeltelijk achter de maag en de twaalfvingerige darm. Dit orgaan maakt enzymen die in de darmen terechtkomen om voedsel te helpen verteren. De hormonen insuline en glucagon worden ook in de alvleesklier aangemaakt en zijn nodig voor het reguleren van de bloedsuikerspiegel.

De alvleesklier kan ontstoken raken. Een alvleesklierontsteking wordt pancreatitis genoemd.  Er wordt onderscheid gemaakt tussen acute pancreatitis en chronische pancreatitis. Dit kan pijn in de bovenbuik veroorzaken, wat meestal gepaard gaat met misselijkheid en/of braken. De pijn bevindt zich meestal in het midden van het bovenste deel van je buik, maar is aan de linkerkant voelbaar. Bij acute pancreatitis is er meestal ook koorts aanwezig en je kunt last krijgen van algehele malaise.

Alvleesklierkanker

Alvleesklierkanker kan ook pijn in de bovenbuik veroorzaken. Andere verschijnselen zijn:

• geelzucht )het geel zien van de huid en het oogwit)
• donkere urine
• beige ontlasting
• afvallen
• misselijkheid

Gynaecologische aandoeningen

Eierstokcysten

Eierstokcysten zijn met vocht gevulde zakjes die op de eierstokken kunnen vormen. Als een cyste groter wordt, kan deze druk uitoefenen op aangrenzende structuren. Dit kan pijn en ongemak teweegbrengen. Als een cyste zich in de buurt van de linker eierstok bevindt, kan dit leiden tot pijn in de linker bovenbuik.

Endometriose

Endometriose is een aandoening waarbij het weefsel dat normaal de binnenkant van de baarmoeder bekleedt, buiten de baarmoeder groeit. Deze abnormale groei kan leiden tot ontsteking, littekenvorming en verklevingen in de buikholte. Deze verklevingen kunnen pijn veroorzaken. Deze pijn kan uitwaaieren naar verschillende delen van de buik, waaronder je linker bovenbuik.

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is een zwangerschap buiten de baarmoeder. Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap treedt op wanneer een bevruchte eicel zich buiten de baarmoeder nestelt. Meestal zit een buitenbaarmoederlijke zwangerschap in een van de eileiders. Dit kan leiden tot pijn en ongemak. Indien de buitenbaarmoederlijke zwangerschap niet op tijd wordt behandeld, kan het ernstige complicaties veroorzaken. denk hierbij aan buikpijn die zich mogelijk naar de bovenbuik kan uitstrekken.

Linker bovenbuikpijn tijdens de zwangerschap

Alle in dit artikel besproken aandoeningen kunnen ook optreden als je zwanger bent. Maar de zwangerschap zelf kan ook klachten veroorzaken in de bovenbuik. Een veel voorkomende oorzaak van ongemak tijdens de zwangerschap is de enorme druk van de baarmoeder die op andere organen drukt en ze in het middenrif drukt. Je kindje wordt steeds groter naar de zwangerschap voortschrijdt en door de groter wordende baarmoeder kunnen andere organen in de verdrukking komen. Ook kan een zwangere vrouw last krijgen van indigestie. Dit komt vaak voor tijdens de zwangerschap, wat vaak komt door de druk op de maag. Urineweginfecties komen ook vaker voor tijdens de zwangerschap. Raadpleeg tijdig je huisarts of verloskundige.

Andere oorzaken van pijn in de linker bovenbuik

Soms treedt er pijn in de buik op, die te wijten is aan een probleem elders. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van uitstralingspijn vanuit een ander deel van het lichaam.

Spieren

Spiertrekkingen en verstuikingen kunnen ook pijnklachten veroorzaken in de buikstreek, na sportbeoefening of andere lichamelijke activiteit. Als dit het geval is, dan treedt er (meer) pijn op als je de aangedane spier(groep) beweegt, terwijl je geen pijn hebt als je helemaal stil ligt.

Ribben

Bij een gekneusde of gebroken rib kan je pijn ervaren rond de aangedane rib(ben) en pijn op de borst bij het inademen. Beschadigde ribben genezen normaliter vanzelf binnen 3-6 weken.

Kraakbeen

Costochondritis

Je kunt ook pijn in het bovenbuikgebied ervaren als gevolg van ontsteking van het kraakbeen, zoals het geval is bij costochondritis. Dit is een ontsteking van het kraakbeen dat de ribben met het borstbeen verbindt. Je kan pijn op de borst voelen die verergert tijdens een diepe ademhaling of tijdens het deelnemen aan fysieke activiteit.

Syndroom van Tietze

Er kan ook sprake zijn van het syndroom van Tietze. Hierbij is het kraakbeen tussen het borstbeen en de ribben pijnlijk. Dit betreft een afwijking in de overgang van het kraakbeen naar het borstbeen, ter hoogte van de tweede, derde of vierde rib. Er is in feite weinig verschil tussen het syndroom van Tietze en costochondritis.

Longen

Problemen met het onderste deel van je longen kunnen aanvoelen alsof de pijn zich in de bovenbuik bevindt. Het onderste deel van je longen en het bovenste deel van je buik worden alleen gescheiden door het middenrif. Dit is een spierplaat die de borstholte scheidt van de buikholte. Problemen die pijn kunnen veroorzaken, zijn onder meer longontsteking of pleuritis, ook wel longvliesontsteking of borstvliesontsteking genoemd. Deze aandoeningen gaan gepaard met andere symptomen, zoals hoesten, koorts en pijn bij het ademen.

Hart

Hartproblemen kunnen pijn veroorzaken. Dit kan variëren van angina pectoris (pijn op de borst) tot bovenbuikklachten. Vergeet niet dat de de borstholte en de buikholte erg dicht bij elkaar liggen. Soms kan het meer aanvoelen alsof de pijn in je bovenbuik is gelokaliseerd. 

Huisarts raadplegen

Maak een afspraak met je huisarts bij pijn of ongemak in de linker bovenbuik die ernstig is, verergert of regelmatig voorkomt.

Raadpleeg onmiddellijk een arts als één van de volgende symptomen gepaard gaat met bovenbuikpijn:

• spierzwakte
• zwarte, teerachtige ontlasting
• bloed in de ontlasting, urine of braaksel
• bij pijn op de borst en kortademigheid, duizeligheid of koorts, moet je onverwijld medische hulp inschakelen door 112 te bellen

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over pijn in de linker bovenbuik, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.