Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
Een knobbeltje in de nek is een vervelende klacht met meerdere mogelijke oorzaken. De huid in de nek en dan vooral langs de haarlijn, komt in contact met veel dingen die het kunnen irriteren, waaronder shampoo, wasmiddelresten op kleding, zweet en haarverzorgingsproducten. Dit deel van de huid is ook onderhevig aan wrijving van het haar en kleding. Als gevolg hiervan komen knobbeltjes, bultjes en andere huidproblemen hier relatief vaak voor. Je kunt schrikken als je een bultje in de nek ontdekt, vooral als deze niet in het zicht is. Veel verschillende aandoeningen kunnen echter een knobbel in de nek veroorzaken, waaronder verscheidene goedaardige oorzaken, zoals acne en irritatie. Soms gaat het gepaard met andere symptomen. Een steenpuist in de nek kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat de lymfeklieren opzwellen. Ook kan er pijn of roodheid optreden.
Oorzaken van een knobbeltje in de nek
Een knobbeltje in de nek is vaak goedaardig. Maar een dergelijk bultje kan ook een teken zijn van een ernstige aandoening, zoals een infectie of een kankergezwel. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken.
Acne (jeugdpuistjes)
Acne (jeugdpuistjes) treedt vooral op bij mannen/jongens en vrouwen/meisjes van 15 – 25 jaar. Acne ontstaat door verstopte of ontstoken talgkliertje. De klieren kunnen verstopt raken met een mengsel van talg en huidcellen. Als bacteriën er ook in vast komen te zitten, kan het immuunsysteem van het lichaam erop reageren en puistjes veroorzaken. Acne die diep in uw huid zit, kan harde, pijnlijke cysten veroorzaken.
Sommige factoren die acne kunnen triggeren, zijn onder meer:
- Hormonale veranderingen die de huid vetter maken. Deze kunnen verband houden met de puberteit, menstruatie, zwangerschap, anticonceptiepillen of stress.
- Vette of olieachtige cosmetica en haarproducten.
- Bepaalde medicijnen (zoals corticosteroïden, testosteron, oestrogeen en fenytoïne). Sommige medicijnbevattende spiraaltjes kunnen acne verergeren.
- Hevig zweten en vochtigheid.
- Overmatig aanraken van, rusten op of wrijven van de huid.
Onderzoek toont niet aan dat chocolade, noten en vette voedingsmiddelen acne veroorzaken. Bij sommige mensen kunnen diëten met veel geraffineerde suikers of zuivelproducten echter verband houden met acne, maar dit verband is anno 2023 nog controversieel.
Acne keloidalis nuchae
Acne keloïdalis nuchae, ook bekend als folliculitis keloïdalis, duidt op een chronische ontsteking van de haarwortels die gepaard gaat met ontsierende littekenvorming en plaatselijke haaruitval. Het veroorzaakt bultjes veroorzaakt op de achterkant van de nek, langs de haarlijn. Het begint met kleine, jeukende bultjes die uiteindelijk leiden tot littekens en haaruitval. Na verloop van tijd veranderen ze in keloïden, dit is een overdreven formatie van littekenweefsel.
De aandoening komt vaker voor bij mannen met een donkere huidskleur, vooral bij mannen met dik, krullend haar. Deskundigen weten niet zeker wat de oorzaak is, maar de volgende factoren kunnen mogelijk een rol spelen:
- bacteriën, gisten en schimmels
- overmatige talgproductie
- cosmeticagebruik
- wrijving door een kraag
- wondjes tijdens een knipbeurt
- dicht op de huid scheren
- hormonale invloeden
- bepaalde medicijnen
- chronische infecties
- genetische mutaties
Acne keloidalis nuchae is moeilijk te behandelen. Vermijd in ieder geval te diep en te vaak scheren en zorg ervoor dat de kraag van je overhemd niet tegen je nek aan schuurt. Gebruik geen geparfumeerde of irriterende haarproducten en zet geen tatoeages in de nekregio.
De arts kan lokale en orale antibiotica voorschrijven, evenals lokale corticosteroïden. Daarnaast kan laserontharing of een operatie soms helpen, vooral bij uitgebreide littekenformaties.
Talgkliercyste
Talgkliercysten (zie foto) zijn een veelvoorkomend type cyste dat zich vormt in geblokkeerde of beschadigde talgklieren. Deze klieren scheiden talg af, een vetachtige substantie die geproduceerd wordt door talgklieren die zich vooral in de lederhuid bevinden waar ook beharing is.
Talgkliercysten voelen aan als kleine, zachte bultjes. Ze zijn meestal te vinden op je gezicht, nek of romp.
In de meeste gevallen kan een arts een talgcyste diagnosticeren door ernaar te kijken. Ze kunnen echter enkele aanvullende tests uitvoeren, zoals een huidbiopsie, als de bult:
- een diameter heeft van meer dan 5 centimeter
- tekenen van infectie vertoont, zoals roodheid, pijn of etter of pus
- snel terug groeit na te zijn verwijderd
Hoewel talgcysten onschadelijk zijn, laten veel mensen ze verwijderen vanwege cosmetische redenen of omdat ze op ene plek zitten waar ze er last van hebben, zoals in de nek waar kleding ertegenaan kan schuren.
Ingroeid haartje
Een ingegroeide haar ontstaat doordat een haar opgesloten raakt na het scheren of epileren. Het kan ook komen als gevolg van een verstopte haarzakje. Dit resulteert in een puistachtige bult rond het haar. Ze komen vaker voor in gebieden waar je regelmatig haar verwijdert door harsen, scheren of op een andere manier.
Als je kort of gemillimeterd haar hebt, kun je ingegroeide haartjes in de nek krijgen, vooral langs de onderkant van de haarlijn. Mogelijk heb je er slechts één en een enkele keer meerdere.
De meeste ingegroeide haartjes lossen vanzelf op zonder enige behandeling. Probeer niet in een ingegroeide haartje te knijpen of te peuteren. Dit kan namelijk leiden tot een infectie. Wil je toch dat het ingegroeide haar wordt verwijderd? Ga dan langs bij je huisarts. Deze knijpt het bultje uit met een speciaal naaldje. Hierdoor komt de lastpak mee naar boven, waarna deze er voorzichtig uitgehaald wordt met een gedesinfecteerde pincet.
Lipoom of vetbultje
Een lipoom of vetbultje is een ophoping van vetcellen. Het is een knobbel die langzaam groeit, meestal tussen de huid en spieren. Dit goedaardige bultje is een glad, rond bobbeltje dat onder de huid ligt en is tussen de één en tien centimeter groot. Misschien heb je er een of meerdere. Lipomen komen vaker voor bij mensen van middelbare leeftijd en veroorzaken meestal geen gezondheidsproblemen.
Hoewel ze overal kunnen groeien, hebben ze de voorkeur voor je nek, schouders, armen, rug, buik of dijen. Lipomen zijn meestal:
- zacht en deegachtig
- gemakkelijk beweegbaar onder de huid
- kleiner dan 5 cm in diameter, hoewel ze (soms veel) groter kunnen worden
- pijnlijk als ze bloedvaten bevatten of groot genoeg zijn om druk uit te oefenen op een nabijgelegen zenuw
Vetbulten behoeven niet behandeld te worden, tenzij ze pijn beginnen te veroorzaken of als je er last van hebt. Een arts kan het bultje verwijderen.
Steenpuist
Een steenpuist is een diepe ontsteking van een haarzakje. Het staat ook bekend als furunkel. Het is ene etterende en pijnlijke ontsteking van een haarzakje of een talgklier. De boosdoener is een bepaalde bacterie (stafylokokken). Een steenpuist kan zo hard als steen worden, vandaar de naam. ‘steenpuist’.
Hoewel je overal last van een steenpuist kunt krijgen, komen ze vaak voor op harige plekken die worden blootgesteld aan veel zweet en wrijving. Ook in de nek.
Symptomen van een steenpuist zijn onder meer:
- een pijnlijke rode knobbel ter grootte van een erwt
- roodheid en zwelling
- een toename in grootte in een paar dagen
- een witte of gele punt die etter kan afvoeren
- gevoeligheid en warmte
De rijping van een steenpuist kan versneld worden door een warm kompres op het ontstoken gebied te leggen. Dit stilt tevens de pijn. Grotere steenpuisten, die zo groot kunnen worden als een golfbal, moeten meestal door een arts worden gedraineerd. In sommige gevallen kan de arts ook antibiotica voorschrijven.
Huidtumoren
Huidtumoren, zoals melanoom of plaveiselcelcarcinoom, kunnen ook in de nek optreden. Een groter wordende moedervlek kan wijzen op een melanoom (een agressieve vorm van huidkanker), evenals een niet
Hoofd- en halskankers
De volgende symptomen kunnen wijzen op een tumor in de mond, de neus, de keelholte of het bovenste deel van de slokdarm:
- een niet-genezende zweer of wond
- aanhoudende keelpijn
- problemen bij het slikken of moeite met slikken
- bloedingen in de mond of de neus
- een slecht ruikende adem
- het gevoel van een brok in de keel
- en verminderde beweeglijkheid van de tong of de mondopening
- een zwelling in de hals en nek
- oorpijn
- tandpijn
- hoofdpijn
Knobbeltje in nek onder oor door problemen met de oorspeekselklier
De oorspeekselklier (glandula parotis) ligt onder de huid bij de kaakhoek. Een speekselklier kan ontstoken raken, hetgeen speekselklierontsteking wordt genoemd. Dit kan worden veroorzaakt door een speekselsteen in de uitvoergang of in de speekselklier zelf. Door de ontsteking gaat de aangedane klier zwellen en pijn doen.
Er kan soms ook een gezwel ontstaan in de oorspeekselklier. De meeste zijn gelukkig goedaardig. Een gezwel in de oorspeekselklier kan worden opgemerkt door een knobbel of bobbel onder een kaakrand, dan wel op de wang, voor of vlak onder het oor.
Arts raadplegen
Als de bult of knobbel niet vanzelf weg gaat of als de klachten verergeren, dan is het verstandig je huisarts te raadplegen. Doe dit ook als één van de volgende alarmsymptomen optreden:
- onverklaarbaar afvallen
- een verandering in je stem (zoals een schorre stem) gedurende meer dan drie weken
- nachtzweten
- moeite met slikken
- kortademigheid of moeite hebben met ademhalen
- bloed ophoesten
- aanhoudende vermoeidheid
- onverklaarbare blauwe plekken
Onderzoek en diagnose
De huisarts zal informeren naar je klachten en je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Daarna volgt lichamelijk onderzoek, waarbij hij de bult of knobbel en de omliggende zal inspecteren.
Prognose
De meeste knobbeltjes in de nek zijn niet ernstig. Meestal is behandeling alleen nodig als je last hebt van het bultje.
Maak een afspraak met je huisarts als je je zorgen maakt over een gezwel op uw huid. De arts kan de knobbel beoordelen en controleren of het geen symptoom is van een ernstige onderliggende aandoening.
Sommige knobbels hebben mogelijk een operatie nodig om ze te verwijderen. Bijvoorbeeld huidtumoren of grote lipomen. (Kleine lipomen die geen hinder veroorzaken, hoeven niet per se verwijderd te worden.) Na de ingreep zal de wond verbonden worden met een (drukkend) verband/pleister.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een bultje of knobbeltje in de nek. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
