Last Updated on 20 oktober 2024 by M.G. Sulman
Inhoud
- 1 Pus in de urine (pyurie)
- 2 Epidemiologie van pyurie: Wie krijgt er mee te maken?
- 3 Oorzaken van pus in de urine (pyurie)
- 3.1 Urineweginfecties (UWI’s)
- 3.2 Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s)
- 3.3 Urosepsis
- 3.4 Nierstenen
- 3.5 Interstitiële cystitis
- 3.6 Tuberculose van de urinewegen
- 3.7 Auto-immuunziekten
- 3.8 Polycysteuze Nierziekte
- 3.9 Chronische prostatitis
- 3.10 Parasitische infecties
- 3.11 Bekkenbestraling
- 3.12 Fistels
- 3.13 Bacteriële vaginose (bij vrouwen)
- 3.14 Chemische cystitis
- 3.15 Trauma aan de urinewegen
- 3.16 Medicatie-geïnduceerde pyurie
- 3.17 Aangeboren afwijkingen van de urinewegen
- 3.18 Chronische ziekten zoals diabetes
- 4 Risicogroepen en risicofactoren voor pyurie: Wie loopt het meeste risico?
- 5 Alarmsymptomen bij pyurie: Wanneer moet je 112 bellen en wanneer de huisarts raadplegen?
- 6 Onderzoek en diagnose van pyurie: Wat kun je verwachten?
- 7 Medische behandeling van pyurie: Wat kun je verwachten?
- 7.1 Antibiotica voor infecties
- 7.2 Behandeling van seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s)
- 7.3 Behandeling van nierstenen
- 7.4 Behandeling van auto-immuunziekten en interstitiële cystitis
- 7.5 Behandeling van ernstige infecties en urosepsis
- 7.6 Chirurgische behandeling bij blaasaandoeningen of fistels
- 7.7 Behandeling van parasitaire infecties
- 7.8 Zelfzorg en leefstijlinterventies
- 8 Zelfzorgmaatregelen bij pyurie: Wat kun je zelf doen om snel te herstellen?
- 8.1 Drink voldoende water
- 8.2 Vermijd irriterende voedingsmiddelen en dranken
- 8.3 Goede hygiëne
- 8.4 Cranberryproducten: Mythe of feit?
- 8.5 Voorkom blaasdruk en houd je urine niet op
- 8.6 Probiotica en darmgezondheid
- 8.7 Vermijd strakke kleding en synthetisch ondergoed
- 8.8 Luister naar je lichaam!
- 8.9 Wanneer moet je naar de dokter?
- 9 Prognose van pyurie: Wat kun je verwachten?
- 10 Complicaties van pyurie: Wat kan er misgaan als je het niet behandelt?
- 11 Preventie van pyurie: Hoe voorkom je pus in de urine?
- 11.1 1. Voldoende water drinken
- 11.2 2. Goede hygiëne
- 11.3 3. Vermijd het ophouden van urine
- 11.4 4. Vermijd irriterende producten
- 11.5 5. Gezonde voeding en levensstijl
- 11.6 6. Probiotica voor een gezonde darmflora
- 11.7 7. Voorkom overmatig gebruik van antibiotica
- 11.8 8. Vermijd strakke kleding en synthetisch ondergoed
- 11.9 9. Beheer van onderliggende gezondheidsproblemen
- 12 Casus: Anna’s ervaring met pyurie en haar weg naar herstel
- 13 Reacties en ervaringen
Pus in de urine (pyurie)
Het was een druilerige dinsdagmiddag toen Sophie naar de huisarts ging, bezorgd over een branderig gevoel bij het plassen. “Misschien gewoon een blaasontsteking”, dacht ze. Maar toen ze haar urine inleverde voor onderzoek, merkte de dokter iets op: er zat pus in haar urine. Geen reden tot paniek, maar wel een teken dat er iets aan de hand was.
Pyurie, ofwel pus in de urine, klinkt misschien eng, maar het is een symptoom van een onderliggende aandoening. Het wijst erop dat er ontstekingscellen, of beter gezegd, witte bloedcellen, aanwezig zijn in de urine. Dit gebeurt vaak als reactie op een infectie of irritatie in de urinewegen. Het kan variëren van een lichte troebelheid tot duidelijke witte vlekken in de urine, afhankelijk van de ernst van de ontsteking.
In het kort: pus in de urine betekent dat je lichaam een infectie probeert te bestrijden, maar het is belangrijk om te achterhalen waarom dat gebeurt en welke behandeling nodig is.
Epidemiologie van pyurie: Wie krijgt er mee te maken?
Pyurie, oftewel pus in de urine, is een symptoom dat in verschillende bevolkingsgroepen voorkomt, maar het risico op pyurie is niet voor iedereen gelijk. In deze uitgebreide sectie gaan we in op de epidemiologie van pyurie, oftewel welke mensen het meest getroffen worden, waarom dit gebeurt, en welke factoren hier een rol bij spelen.
Pyurie bij vrouwen
Een van de meest opvallende trends in de epidemiologie van pyurie is dat vrouwen er veel vaker mee te maken krijgen dan mannen. Dit komt vooral door hun anatomische structuur. De vrouwelijke urinebuis is korter dan die van mannen, wat betekent dat bacteriën een kortere weg af te leggen hebben om de blaas te bereiken. Hierdoor zijn vrouwen vatbaarder voor urineweginfecties (UWI’s), een van de belangrijkste oorzaken van pyurie. Bovendien spelen hormonale veranderingen, zoals tijdens de zwangerschap of de menopauze, ook een rol in het verhogen van het risico op urineweginfecties en pyurie.
Zwangere vrouwen
Bij zwangere vrouwen is het risico op pyurie nog hoger. Tijdens de zwangerschap worden de urinewegen vergroot door de druk van de groeiende baarmoeder, wat kan leiden tot een tragere urinestroom en een verhoogd risico op infecties. Ongeveer 2-10% van de zwangere vrouwen ontwikkelt pyurie, vaak als gevolg van asymptomatische bacteriurie – een bacteriële infectie die geen duidelijke symptomen veroorzaakt, maar wel pus in de urine.
Pyurie bij mannen
Hoewel mannen minder vaak last hebben van pyurie, komt het toch voor, vooral bij oudere mannen. Prostaatproblemen, zoals prostaatontsteking (prostatitis) of vergrote prostaat (benigne prostaathyperplasie), kunnen leiden tot een verhoogde kans op urineweginfecties en daarmee ook pyurie. Bij jongere mannen kan pyurie veroorzaakt worden door seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s), zoals chlamydia of gonorroe, die de urinewegen infecteren.
Pyurie bij ouderen
Naarmate mensen ouder worden, neemt hun kans op pyurie toe, ongeacht het geslacht. Bij ouderen zijn er verschillende factoren die dit risico verhogen:
- Verzwakt immuunsysteem: Naarmate het immuunsysteem ouder wordt, is het minder effectief in het bestrijden van infecties. Dit maakt ouderen vatbaarder voor bacteriële infecties in de urinewegen, wat leidt tot pyurie.
- Verblijf in zorginstellingen: Ouderen die in verpleeghuizen of andere zorginstellingen wonen, lopen een verhoogd risico op infecties door het gebruik van katheters of andere medische ingrepen die de urinewegen kunnen irriteren.
- Chronische ziekten: Ziekten zoals diabetes, die de weerstand van het lichaam verminderen, kunnen het risico op pyurie vergroten.
Pyurie bij mensen met een zwakker immuunsysteem
Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals patiënten met kanker, HIV, of degenen die immunosuppressiva gebruiken, lopen een hoger risico op pyurie. Hun immuunsysteem is minder in staat om bacteriën effectief te bestrijden, waardoor infecties gemakkelijker ontstaan. Ook mensen met chronische ziekten zoals nierfalen of diabetes vallen binnen deze risicogroep.
Pyurie en kinderen
Hoewel pyurie minder vaak voorkomt bij kinderen dan bij volwassenen, kunnen ook zij ermee te maken krijgen. Bij kinderen kan pyurie wijzen op een urineweginfectie, die vaak gepaard gaat met koorts, pijn en prikkelbaarheid. In sommige gevallen kan pyurie bij jonge kinderen ook wijzen op aangeboren afwijkingen van de urinewegen, zoals vesico-ureterale reflux, waarbij urine terugstroomt van de blaas naar de nieren, wat tot herhaalde infecties kan leiden.
Andere risicofactoren voor pyurie
Naast de genoemde specifieke groepen zijn er ook algemene factoren die het risico op pyurie verhogen, waaronder:
- Het gebruik van katheters: Mensen die langdurig een katheter gebruiken, bijvoorbeeld na een operatie of vanwege een chronische aandoening, lopen een verhoogd risico op infecties en dus pyurie. Katheters vormen een directe ingang voor bacteriën in de urinewegen.
- Seksueel actieve personen: Seksuele activiteit kan leiden tot het binnendringen van bacteriën in de urinewegen, vooral bij vrouwen. Dit kan resulteren in een verhoogde kans op pyurie, vooral bij mensen die vaak van seksuele partner wisselen en geen bescherming gebruiken.
- Medicatiegebruik: Bepaalde medicijnen, zoals chemotherapie, kunnen de urinewegen irriteren en leiden tot de vorming van pus in de urine.
Conclusie
Pyurie kan verschillende bevolkingsgroepen treffen, maar vrouwen, ouderen, mensen met een zwak immuunsysteem en kinderen zijn het meest vatbaar. Het komt vaak voor in combinatie met urineweginfecties, maar kan ook andere oorzaken hebben, zoals chronische aandoeningen, seksueel overdraagbare infecties of het gebruik van medische hulpmiddelen zoals katheters. Het is belangrijk om pyurie serieus te nemen, omdat het vaak een teken is van een onderliggende medische aandoening die behandeling vereist.
Oorzaken van pus in de urine (pyurie)
Pus in de urine, ook wel pyurie genoemd, is een teken dat er ontstekingscellen, met name witte bloedcellen, aanwezig zijn in de urine. Dit duidt op een infectie of irritatie ergens in het urinewegsysteem. Er zijn verschillende oorzaken die kunnen leiden tot pyurie, en het is belangrijk om te begrijpen wat deze oorzaken zijn om de juiste behandeling te vinden. In deze uitgebreide sectie bespreken we de meest voorkomende en minder bekende oorzaken van pyurie, inclusief de ernstigere complicaties zoals urosepsis.
Urineweginfecties (UWI’s)
Urineweginfecties zijn veruit de meest voorkomende oorzaak van pyurie. Een UWI treedt op wanneer bacteriën via de urinebuis het urinewegsysteem binnendringen en zich vermenigvuldigen. Dit leidt tot een ontstekingsreactie waarbij witte bloedcellen naar het geïnfecteerde gebied worden gestuurd, resulterend in pusvorming.
- Blaasontsteking (cystitis): Een ontsteking van de blaas, meestal veroorzaakt door bacteriën zoals Escherichia coli, die normaal in de darmen leven. Symptomen zijn vaak frequent plassen, pijn bij het plassen en troebele urine met soms een onaangename geur.
- Nierbekkenontsteking (pyelonefritis): Wanneer een infectie niet alleen de blaas, maar ook de nieren aantast, kan dit ernstige complicaties veroorzaken. Pyelonefritis gaat vaak gepaard met koorts, flankpijn en algemene malaise, naast pyurie.
Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s)
Seksueel overdraagbare aandoeningen kunnen ook leiden tot pus in de urine, vooral bij jongere volwassenen die seksueel actief zijn. Bepaalde SOA’s veroorzaken ontstekingen in de urinewegen en geslachtsorganen, wat leidt tot pyurie.
- Chlamydia en gonorroe: Deze SOA’s zijn vaak asymptomatisch, maar kunnen bij zowel mannen als vrouwen leiden tot een ontsteking van de urinebuis (urethritis), wat pus in de urine veroorzaakt. Gonorroe kan zelfs zonder duidelijke symptomen schade aanrichten aan de urinewegen.
Het is van groot belang om deze infecties vroegtijdig op te sporen en te behandelen om verdere verspreiding en complicaties te voorkomen.
Urosepsis
Urosepsis is een ernstige en potentieel levensbedreigende complicatie van een onbehandelde urineweginfectie. Het ontstaat wanneer de infectie zich vanuit de urinewegen verspreidt naar de bloedbaan, wat leidt tot een systemische ontstekingsreactie en uiteindelijk sepsis. Pus in de urine kan een vroeg teken zijn van deze gevaarlijke toestand, vooral in combinatie met koorts, lage bloeddruk, snelle hartslag en verwarring.
- Symptomen van urosepsis: Naast pyurie zijn er bij urosepsis vaak tekenen van algehele systemische infectie, zoals hoge koorts, koude rillingen, zweten, en uiteindelijk symptomen van orgaanfalen zoals een verwarde mentale toestand of kortademigheid. Dit is een medische noodsituatie die onmiddellijke behandeling vereist.
Nierstenen
Nierstenen kunnen ook leiden tot pyurie, vooral als ze groot genoeg zijn om de urinewegen te blokkeren of als ze irritatie veroorzaken terwijl ze door het systeem bewegen. Wanneer de stenen de bekleding van de urinewegen beschadigen, kan dit leiden tot ontstekingen en infecties, wat op zijn beurt resulteert in pusvorming.
- Symptomen van nierstenen: Naast pyurie kunnen nierstenen hevige flankpijn, misselijkheid, braken en bloed in de urine veroorzaken. De pijn komt vaak in golven en kan variëren in intensiteit afhankelijk van de locatie van de steen.
Interstitiële cystitis
Interstitiële cystitis, ook bekend als pijnlijke blaassyndroom, is een chronische aandoening die gekenmerkt wordt door een ontsteking van de blaaswand zonder dat er een infectie aanwezig is. Hoewel er geen bacteriën zijn, kunnen de symptomen lijken op die van een urineweginfectie, inclusief de aanwezigheid van witte bloedcellen in de urine.
- Symptomen van interstitiële cystitis: Deze aandoening veroorzaakt vaak chronische pijn in de blaas, vaak in combinatie met een verhoogde plasfrequentie en een dringende behoefte om te plassen, zelfs als de blaas niet vol is. Pyurie kan aanwezig zijn, ondanks dat er geen duidelijke infectiebron is.
Tuberculose van de urinewegen
Hoewel het zeldzaam is, kan tuberculose (TB) niet alleen de longen aantasten, maar ook de urinewegen. Dit wordt urinair tuberculose genoemd en kan leiden tot chronische pyurie. Vaak wordt de diagnose pas laat gesteld omdat de symptomen geleidelijk optreden en lijken op die van andere aandoeningen zoals chronische urineweginfecties.
- Symptomen van urinewegtuberculose: Deze omvatten frequent plassen, pijn in de onderbuik, bloed in de urine en het aanhoudend aanwezig zijn van witte bloedcellen in de urine zonder dat er bacteriën worden gevonden bij standaard urinekweektesten.
Auto-immuunziekten
Sommige auto-immuunziekten kunnen leiden tot ontstekingen in verschillende delen van het lichaam, inclusief de urinewegen, wat resulteert in pyurie.
- Lupus (Systemische Lupus Erythematodes, SLE): Bij deze chronische auto-immuunziekte valt het immuunsysteem gezonde weefsels aan, waaronder de nieren, wat bekend staat als lupus nefritis. Dit veroorzaakt ontstekingen in de nieren en kan leiden tot pyurie zonder dat er een infectie aanwezig is.
- Vasculitis: Ontstekingen van de bloedvaten, zoals bij vasculitis, kunnen ook de nieren en urinewegen aantasten, wat kan leiden tot pyurie. Dit komt door de ontsteking van de bloedvaten die de urinewegen van bloed voorzien.
Polycysteuze Nierziekte
Polycysteuze nierziekte (PKD) is een genetische aandoening waarbij zich cysten vormen in de nieren. Deze cysten kunnen geïnfecteerd raken of barsten, wat kan leiden tot een ontstekingsreactie in de nieren en urinewegen. Dit kan op zijn beurt pyurie veroorzaken.
- Symptomen van PKD: Naast pyurie kan PKD ook leiden tot flankpijn, bloed in de urine, hoge bloeddruk, en in ernstige gevallen nierfalen.
Chronische prostatitis
Chronische prostatitis, een langdurige ontsteking van de prostaat bij mannen, kan ook leiden tot pus in de urine. Dit is vooral het geval wanneer de ontsteking gepaard gaat met bacteriële infecties, maar zelfs zonder infectie kan de ontsteking leiden tot pyurie.
- Symptomen van chronische prostatitis: Pijn in het bekken, frequent urineren, pijn bij het plassen en in sommige gevallen bloed of pus in de urine.
Parasitische infecties
Hoewel zeldzaam in westerse landen, kunnen bepaalde parasitaire infecties pyurie veroorzaken, vooral in gebieden waar deze infecties vaker voorkomen.
- Schistosomiasis (bilharzia): Deze parasitaire infectie wordt veroorzaakt door de Schistosoma-worm en kan de blaas en urinewegen infecteren. Dit leidt tot ontstekingen die pus in de urine veroorzaken. Schistosomiasis komt vooral voor in tropische en subtropische gebieden.
- Symptomen van schistosomiasis: Naast pyurie kan schistosomiasis bloed in de urine, blaasontsteking en in ernstige gevallen nierfalen veroorzaken.
Bekkenbestraling
Mensen die bestraling ondergaan voor kanker in het bekkengebied, zoals baarmoeder-, prostaat- of darmkanker, kunnen last krijgen van stralingscystitis. Dit is een ontsteking van de blaas veroorzaakt door de bestraling, wat kan leiden tot pyurie.
- Symptomen van stralingscystitis: Troebele urine, pijn bij het plassen, verhoogde plasfrequentie en soms bloed in de urine. De straling beschadigt het slijmvlies van de blaas, wat ontstekingsreacties en pusvorming kan veroorzaken.
Fistels
Een fistel is een abnormale verbinding tussen twee organen of lichaamsdelen. Vesico-enterale fistels, die een verbinding vormen tussen de blaas en de darmen, kunnen bacteriën vanuit de darmen naar de blaas laten lekken, wat leidt tot chronische infecties en pyurie.
- Oorzaken van fistels: Fistels kunnen ontstaan als gevolg van operaties, verwondingen, ontstekingsziekten zoals de ziekte van Crohn, of zelfs kanker. Fistels tussen de urinewegen en de darmen zijn een zeldzame maar ernstige oorzaak van terugkerende infecties en pus in de urine.
Bacteriële vaginose (bij vrouwen)
Hoewel bacteriële vaginose (BV) meestal de vagina beïnvloedt, kan de infectie zich uitbreiden naar de urinewegen en de blaas. Dit leidt tot een ontstekingsreactie, waardoor pus in de urine kan verschijnen.
- Symptomen van BV: Naast vaginale afscheiding en een onaangename geur kan BV ongemak bij het plassen veroorzaken en soms leiden tot pyurie.
Chemische cystitis
Chemische cystitis wordt veroorzaakt door blootstelling aan irriterende stoffen zoals bepaalde schoonmaakmiddelen, hygiëneproducten of medicijnen (bijvoorbeeld sommige soorten chemotherapie). Deze irriterende stoffen kunnen de blaaswand ontsteken, wat leidt tot pyurie.
- Symptomen van chemische cystitis: Pijn en ongemak bij het plassen, troebele urine met pus en een gevoel van urgentie om te plassen, zelfs als de blaas niet vol is.
Trauma aan de urinewegen
Letsel aan de urinewegen door een ongeluk, medische ingreep of kathetergebruik kan leiden tot ontsteking en infectie, wat pus in de urine kan veroorzaken.
- Oorzaken van trauma: Ongevallen, operaties in het bekkengebied, of het langdurig gebruik van een katheter kan schade aan de urinewegen veroorzaken en leiden tot een ontstekingsreactie.
Medicatie-geïnduceerde pyurie
Sommige medicijnen kunnen irritatie van de urinewegen veroorzaken, wat leidt tot pyurie. Bijvoorbeeld chemotherapie, immuunsuppressiva en bepaalde antibiotica kunnen leiden tot een ontstekingsreactie in de urinewegen. Deze vorm van pyurie is meestal niet het gevolg van een bacteriële infectie, maar eerder een reactie van het lichaam op de medicatie.
- Voorbeelden van medicijnen: Chemotherapie voor blaaskanker of systemische ziekten kan pyurie veroorzaken doordat de medicatie de blaaswand irriteert. Dit vereist vaak geen behandeling tenzij er bijkomende complicaties optreden.
Aangeboren afwijkingen van de urinewegen
Bij kinderen kan pyurie soms een teken zijn van aangeboren afwijkingen van de urinewegen, zoals vesico-ureterale reflux, waarbij urine terugstroomt van de blaas naar de nieren. Dit veroorzaakt herhaalde infecties en kan blijvende schade aan de nieren veroorzaken.
- Symptomen bij kinderen: Naast pyurie kunnen kinderen met deze afwijkingen frequent last hebben van urineweginfecties, groeiproblemen en in sommige gevallen nierbeschadiging.
Chronische ziekten zoals diabetes
Mensen met diabetes hebben een verhoogd risico op pyurie, zelfs zonder duidelijke symptomen van een urineweginfectie. Dit komt omdat de hoge bloedsuikerspiegels gunstige omstandigheden creëren voor bacteriën om zich in de urinewegen te vermenigvuldigen. Diabetes kan ook het immuunsysteem verzwakken, wat leidt tot een verhoogd risico op infecties en pusvorming in de urine.
- Complicaties: Diabetes kan ook leiden tot blaasdisfunctie, waardoor de blaas niet goed wordt geleegd. Dit vergroot het risico op bacteriële groei en pyurie.