Wilde marjolein: eetbare schoonheid met krachtige geneeskracht

Last Updated on 24 mei 2025 by M.G. Sulman

Wilde marjolein – of Origanum vulgare, zoals haar officiële naam luidt – is een plant die zó bescheiden langs paden, dijken en in zonnige tuinen groeit, dat je bijna zou vergeten hoeveel kracht ze in zich draagt. Ze behoort tot de lipbloemenfamilie en staat bekend om haar zachte paarse bloei, haar mediterrane geur en haar rijke geschiedenis als keukenkruid én huismiddel. Eeuwen geleden gebruikten monniken haar al tegen hoest en buikklachten, terwijl moderne herboristen haar waarderen om haar antibacteriële werking en verzachtende invloed op luchtwegen, spijsvertering en zelfs het gemoed. In de keuken doet ze niet onder voor haar zusje oregano: met haar warm-kruidige smaak geeft ze een verfijnde draai aan sauzen, thee en oliën. Of je haar nu plukt in het wild of liefdevol kweekt in je tuin – wilde marjolein is zo’n plant die langzaam je hart verovert en je huis binnensluipt, geurend, helend en vol karakter.

Botanische tekening van wilde marjolein / Bron: Wikimedia Commons

Wat is wilde marjolein eigenlijk?

Daar staat ze dan, tussen het gras, met haar rozige bloemtrosjes en frisse geur – wilde marjolein, ook wel bekend als Origanum vulgare of gewoon wilde oregano. Misschien liep je er achteloos langs tijdens een boswandeling, zonder te weten dat je een waar kruidenjuweeltje voorbijging. Want deze plant is niet alleen een lust voor het oog, maar ook een geschenk voor je lijf én je smaakpapillen.

Wilde marjolein hoort bij de lipbloemenfamilie, net als munt en lavendel, en je ruikt die familieband meteen. Eén kneepje in het blad en je ruikt de kruidige, hartige tonen van de bekende Italiaanse oregano – maar dan met een wilde twist. Eeuwen geleden al werd ze geplukt door monniken en kruidvrouwen, die haar inzetten bij hoest, buikklachten en zelfs liefdesverdriet. Ja echt, ze geloofden dat deze plant het hart verwarmt en het hoofd kalmeert.

Tegenwoordig wordt ze opnieuw ontdekt – door tuiniers, koks, herboristen en nieuwsgierige wandelaars. Niet voor niets zie je steeds vaker zoekvragen als: Is wilde marjolein eetbaar? Waar vind ik het? Wat doet het voor mijn gezondheid? Dit is het soort plant dat tegelijk eenvoudig én indrukwekkend is. En geloof ons: hoe beter je haar leert kennen, hoe vaker je haar in je tuin, je keuken en je huisapotheek wilt hebben.

Zo herken je wilde marjolein in het wild

Wilde marjolein ziet er misschien op het eerste gezicht uit als “gewoon een plantje”, maar wie goed kijkt (en ruikt!) herkent haar al snel als een bijzondere verschijning. Ze groeit op zonnige plekjes, vaak op droge graslanden, bermen, dijken en bosranden – meestal in groepjes alsof ze samen willen pronken.

Bloei en uiterlijk: een subtiel kruid met stijl

De plant wordt zo’n 30 tot 60 cm hoog en heeft een vierkante, roodachtig getinte stengel – typisch voor lipbloemigen. De bladeren zijn ovaal en wat behaard, en groeien tegenover elkaar aan de stengel. In de zomer, meestal van juni tot september, verschijnen de kleine lila- tot roze bloemetjes in dichte, bolvormige trosjes. Ze trekken volop bijen, hommels en vlinders aan. Als je zo’n bloemkroontje voorzichtig tussen je vingers wrijft, komt die karakteristieke, warme geur vrij – een kruidige belofte van wat nog komt.

De geur verraadt haar naam

Geen idee of je echt wilde marjolein hebt? Ruik. Die hartige, mediterrane geur van oregano komt je tegemoet, maar met iets zachters, iets bloemiger. Deze geur is niet alleen heerlijk, maar ook een betrouwbaar kenmerk. Let wel: de geur is sterker op warme, droge dagen en bij oudere planten.

Vergisplanten: deze lijken op wilde marjolein

Zoals bij veel wilde planten, zijn er ook dubbelgangers. Gelukkig zijn de meeste onschuldig, maar het is goed om het verschil te weten.

  • Bijvoet (Artemisia vulgaris) heeft een wat grijzer blad en een meer bittere geur.

  • Veldsalie (Salvia pratensis) groeit wat forser en heeft diep ingesneden bladeren.

  • Knoopkruid lijkt op afstand qua bloemkleur, maar heeft een totaal andere geur en bladvorm.

Wilde marjolein verwart zelden de kenner. Als je kijkt naar de zachte beharing, de compacte bloeiwijze én die kenmerkende geur, zit je meestal goed. Tip: pluk niet zomaar alles wat lijkt – zeker niet als je het plantje niet vertrouwt. Gebruik een veldgids of handige app als je twijfelt.

Wil je wilde marjolein niet alleen vinden, maar ook herkennen als een oude bekende? Dan is nu het moment om haar te leren kennen. Zodra je haar één keer écht hebt gezien, vergeet je haar nooit meer.

Blad wilde marjolein / Bron: Wikimedia Commons

Culinaire toepassingen van wilde oregano

Wilde marjolein is niet alleen een streling voor het oog en een zegen voor de bij, maar ook een smaakmaker van jewelste. Wie haar eenmaal in de keuken toelaat, wil haar niet meer kwijt. Ze tilt gerechten op met haar warme, kruidige aroma en geeft ze dat typische mediterrane karakter – zonder dat je een ticket naar Italië hoeft te boeken.

Een smaakvolle bondgenoot in de keuken

De smaak van wilde marjolein lijkt sterk op die van gekweekte oregano, maar dan iets verfijnder, iets bloemiger. Denk aan een zachte kruising tussen tijm en munt, met een lichte bitterheid. Je kunt zowel de blaadjes als de bloempjes gebruiken – vers of gedroogd. Voeg het toe aan:

  • Tomatensaus en pastagerechten

  • Geroosterde groenten of aardappeltjes

  • Pizza’s, quiches en focaccia

  • Zelfgemaakte kruidenolie of -azijn

Even mee laten sudderen en je proeft direct waarom dit kruid in oude keukens zo geliefd was. Minder scherp dan oregano uit de supermarkt, maar wel vol karakter.

Wilde marjoleinthee: rustgevend en verwarmend

Een verrassende klassieker: thee van wilde marjolein. Je maakt ‘m van verse of gedroogde blaadjes (en bloempjes). Overgiet met heet water, even laten trekken, en voilà: een rustgevende infusie die goed is voor de keel, de spijsvertering en je humeur.

Voor extra smaak en werking kun je combineren met munt, salie of citroenmelisse.

Combineren met andere kruiden

Wilde marjolein is een teamspeler. Ze mengt zich graag met:

  • Tijm en rozemarijn voor hartige ovenschotels

  • Basilicum in tomatensauzen

  • Knoflook en chili voor een pittige kruidenolie
    Of maak je eigen wilde-kruidenzout met zeezout, wilde marjolein, salie en een beetje citroenrasp – heerlijk over geroosterde groenten of vis.

Dus: heb je wilde marjolein gevonden of zelf gekweekt? Laat haar niet alleen staan te pronken in een vaasje – zet haar op tafel, in de pan of in je theekop. Ze stelt je zelden teleur.

Geneeskrachtige werking: klein kruid, grote kracht

Laat je niet misleiden door haar zachte uiterlijk en lieflijke bloempjes – onder die vriendelijke façade schuilt een krachtige bondgenoot voor je gezondheid. Wilde marjolein is zo’n plant die je oma nog kende als “huismiddeltje voor van alles”, en moderne herboristen prijzen haar opnieuw om haar brede werking. Van de luchtwegen tot de spijsvertering – dit kruid heeft haar sporen ruimschoots verdiend.

Natuurlijk antibioticum met een zacht karakter

Wilde marjolein heeft krachtige antibacteriële en antivirale eigenschappen. In de volksgeneeskunde werd ze ingezet bij beginnende verkoudheden, keelpijn en griepachtige klachten. Een warme thee van het kruid verzacht je keel, opent je luchtwegen en ondersteunt je immuunsysteem – zonder bijwerkingen of sufheid. Een soort natuurlijke Vicks, maar dan uit je tuin of van het veld.

Goed voor je buikgevoel

Last van een opgeblazen gevoel, krampen of een trage spijsvertering? Wilde marjolein komt dan als geroepen. Ze helpt de spijsverteringssappen op gang, ontspant je darmen en verlicht een volle buik na een zware maaltijd. Combineer het met venkelzaad of kamille voor extra werking – en een smaakvolle kruidenthee die werkt én lekker is.

Ontspannend bij stress en menstruatieklachten

Wat minder bekend: wilde marjolein werkt ook licht ontspannend en kalmerend. Een kopje thee helpt bij nervositeit, rusteloze benen en inslaapproblemen. In oude kruidenboeken vind je haar ook terug als “vrouwenkruid”: bij lichte menstruatiekrampen werd ze gebruikt in combinatie met duizendblad of citroenmelisse. Geen zware middelen, maar een natuurlijke steun in lastige dagen.

Voor uitwendig gebruik: olie met pit

Zelf wilde marjoleinolie maken? Laat de bloeiende toppen trekken in olijfolie en je hebt een multifunctioneel goedje in huis. Traditioneel werd deze olie gebruikt bij:

  • Spierpijn en gewrichtsklachten

  • Verkoudheid (wrijf op borst of rug)

  • Hoofdpijn (een druppeltje op de slapen)

Kortom: wie deze plant alleen als smaakmaker ziet, mist de helft van haar kracht. Wilde marjolein is een subtiele maar trouwe helper in huis, die je keer op keer weet te verrassen. Een kruid om in je hart én je keukenkastje te sluiten.

Wilde marjolein plukken, drogen en bewaren

Heb je haar gevonden, die geurige schoonheid met roze bloempjes? Dan komt de volgende stap: plukken, drogen en bewaren – met zorg en liefde, want hoe beter je met wilde marjolein omgaat, hoe langer je ervan geniet. Van een zomerse wandeling tot een winterse kop kruidenthee: dit kruid houdt je het hele jaar gezelschap, als je het goed aanpakt.

Wanneer oogsten? Timing is alles

De ideale oogsttijd is net vóór of tijdens de bloei – meestal tussen juli en begin september. Dan zit het blad vol etherische olie en zijn de bloemetjes op hun mooist. Kies bij voorkeur een droge, zonnige dag, laat de ochtenddauw verdampen en neem alleen de bovenste 10 tot 15 cm van de plant mee. Gebruik een schaar of mesje – trek niet zomaar aan de stengels. Je oogst dan enkel de jonge, aromatische delen en laat de plant voldoende staan om bijen te blijven voeden.

Drogen: een geurige bos aan de waslijn

Wikkel kleine bosjes samen met een touwtje en hang ze ondersteboven op een warme, droge, goed geventileerde plek – uit direct zonlicht. Denk aan een zolder, schuur of een kruidenslinger aan een balk. Binnen een week of twee zijn de blaadjes krokant en de bloempjes verkleurd naar zacht paarsbruin. Je huis ruikt intussen als een Provençaalse kruidentuin.

Zo bewaar je smaak én kracht

Wanneer het kruid goed droog is, rits je de blaadjes en bloempjes van de stelen. Bewaar ze in een donkere glazen pot of goed afgesloten blik, weg van licht en vocht. Label je potje met de datum van oogst, dan weet je hoelang het meegaat – meestal blijft het kruid een jaar lang goed van geur en werking.

Pro tip: wil je je voorraad extra feestelijk maken? Stop een takje lavendel of een gedroogde citroenschil in je potje – dat geeft je marjolein een frisse, zonnige twist.

Met een paar handen vol en wat geduld heb je zo een voorraadje natuurlijke rijkdom in huis. En geloof ons: het moment dat je midden in december een snufje zomer uit je potje haalt, is pure magie.

Wilde marjolein in je tuin: bijen, vlinders en geur

Waarom wachten tot je haar toevallig tegenkomt in een berm of op een dijk? Wilde marjolein voelt zich ook thuis in jouw tuin – en hoe! Ze is niet alleen prachtig om te zien, maar ook onweerstaanbaar voor bijen, vlinders en andere zoemers. En jij? Jij krijgt er gratis geur, kleur en kruidenkracht voor terug.

Zonaanbidder met karakter

Wilde marjolein houdt van zon, warmte en een beetje ruimte. Plant haar op een zonnige plek, liefst in wat armere, goed doorlatende grond. Ze hoeft niet veel – integendeel. Hoe schraler de grond, hoe sterker de geur en smaak van het blad. Perfect dus voor dat droge hoekje waar andere planten het laten afweten. Geef haar een plekje tussen je kruiden, op een rotstuintje of zelfs in een pot op je balkon.

Een magneet voor bijen en vlinders

Zodra de plant begint te bloeien, verandert ze in een insectenfeestje. Bijen verdringen zich rond de bloemtrosjes en vlinders landen als kleine kunstwerkjes op haar bloemen. Met wilde marjolein draag je dus actief bij aan de biodiversiteit in je tuin. Combineer haar met planten als lavendel, tijm en kattenkruid voor een kleurrijke en geurige oase vol leven.

Kleine parelmoervlinder op wilde marjolein / Bron: Wikimedia Commons

Mooie mixplant met mediterrane flair

Wilde marjolein doet het goed als randplant, maar ook middenin een border steelt ze de show. Haar fijne bloei geeft een zachte toets tussen grovere planten, en ze combineert prachtig met:

  • Tijm – laagblijvend en geurend

  • Salie – zilvergrijze bladeren, heerlijk contrast

  • Echte marjolein – familie, maar nét anders

  • Oregano ‘hot & spicy’ – voor de pittige touch

En het mooiste? Ze komt gewoon terug

Wilde marjolein is een vaste plant, dus je hebt er jaren plezier van. In de winter trekt ze zich wat terug, maar zodra het lente wordt, duikt ze weer op – fris, sterk en vol belofte. En als je haar eenmaal in de tuin hebt gehad, herken je haar overal: als een oude vriendin die nooit echt weg is geweest.

Kortom: met wilde marjolein in je tuin geef je jezelf én de natuur een prachtig cadeau. Eén plant, vele voordelen – en elke zomer weer die geurige, bloeiende belofte.

Wilde marjolein olie en tinctuur: DIY-remedies van vroeger én nu

Je kunt wilde marjolein natuurlijk gewoon drogen en in je kruidenpotje stoppen… maar waarom zou je daar stoppen? Deze plant leent zich perfect voor ouderwetse huismiddeltjes met een moderne twist. Denk aan een verzachtende olie tegen spierpijn, of een krachtige tinctuur voor je weerstand. Zelfgemaakt, natuurlijk én stijlvol – precies wat we willen.

Zelf marjoleinolie maken: eenvoudig en doeltreffend

Alles wat je nodig hebt: een handje verse bloeiende toppen, een schoon glazen potje en een plantaardige olie zoals olijf-, zonnebloem- of amandelolie. Doe de bloemetjes in het potje, overgiet met olie tot alles onderstaat, sluit goed af en zet het twee tot drie weken op een warme, lichte plek (maar niet in de volle zon). Af en toe even schudden. Daarna zeven en bewaren in een donker flesje.

Deze geurige olie gebruik je:

  • Als wrijfmiddel bij spierpijn, rugklachten of stijve gewrichten

  • Op de borst bij verkoudheid – verwarmend en verlichtend

  • Op de slapen bij hoofdpijn of spanning (maar echt: spaarzaam!)

Tinctuur voor de weerstand – druppels vol kracht

Een tinctuur is eigenlijk een kruidige extractie in alcohol – ideaal om de werkzame stoffen van wilde marjolein lang te bewaren. Vul een potje met fijngehakte verse marjolein (bloemen en blad), overgiet met wodka of brandewijn tot alles net onderstaat, schud dagelijks en laat het drie tot vier weken trekken. Daarna zeven en in een pipetflesje bewaren.

Gebruik 10 tot 20 druppels verdund in wat water of kruidenthee:

  • Bij beginnende keelpijn of verkoudheid

  • Ter ondersteuning van de spijsvertering

  • Als rustgever bij stressvolle dagen

Verkouden / Bron: Freepik

Waarom zelf maken? Omdat jij de baas bent

Zelf olie of tinctuur maken is niet alleen duurzaam en puur, het verbindt je ook met een traditie van zorg en zelfredzaamheid. Je weet precies wat erin zit, je stemt het af op jouw lichaam en je maakt van een plantje uit de berm een bondgenoot op je nachtkastje. En dat voelt goed – net als die eerste druppels op je tong of die warme olie op je schouders na een lange dag.

Dus: pluk, roer, schud en zeef. Het is simpeler dan je denkt, en zoveel krachtiger dan je zou vermoeden. 💧🌿

Is wilde marjolein veilig? Eetbaar of giftig?

Goed nieuws voor wie nieuwsgierig is: wilde marjolein is niet alleen eetbaar, maar ook bijzonder vriendelijk voor mens en dier. Toch is het slim om even stil te staan bij de vraag: wanneer is het veilig, en zijn er uitzonderingen? Want zelfs de zachtste planten hebben zo hun kanttekeningen – en die delen we liever vóór je begint met plukken en brouwen.

Ja, het is eetbaar – voor bijna iedereen

Wilde marjolein is al eeuwenlang onderdeel van de menselijke eetcultuur. De blaadjes en bloemetjes zijn veilig te gebruiken in thee, gerechten, oliën en tincturen. Kinderen, volwassenen en ouderen kunnen er allemaal baat bij hebben. En dankzij de subtiele smaak is het een mooie opstap voor wie nog wat huiverig is voor “wilde planten”.

Gebruik het met mate, proef hoe je lichaam erop reageert, en geniet vooral – het is een mild kruid, geen hardcore detoxmiddel.

Wanneer wél even oppassen?

  • Bij zwangerschap: er is geen hard bewijs dat wilde marjolein gevaarlijk is, maar vanwege de mogelijk ontspannende werking op de baarmoeder wordt vaak geadviseerd om het in therapeutische hoeveelheden te vermijden tijdens de eerste maanden. Een snufje in de soep of een kopje thee? Geen probleem. Maar liters tinctuur? Even niet.

  • Bij medicijngebruik: gebruik je bloedverdunners, maagzuurremmers of andere medicatie waarbij kruiden invloed kunnen hebben? Overleg dan even met je arts of een fytotherapeut.

  • Bij allergieën voor lipbloemigen: marjolein hoort bij dezelfde familie als munt, salie, lavendel en tijm. Als je daar gevoelig voor bent, probeer dan eerst een minihoeveelheid.

Wat niet gebruiken?

De houtige stengeldelen zijn eetbaar, maar taai en bitter – die kun je beter vermijden in thee of gerechten. De jonge toppen en bloeiende delen zijn het smakelijkst en krachtigst.

En dieren dan?

Wilde marjolein is niet giftig voor honden, katten of kippen. In een natuurlijke tuin mag het dus gewoon tussen de snuffelaars staan. Sterker nog: vlinders, bijen en hommels zijn er dol op, en dat maakt het ook voor jouw leefomgeving een veilige en biodiverse keuze.

Kortom: wilde marjolein is een van die zeldzame planten die én lekker én heilzaam én veilig zijn. Met een beetje gezond verstand wordt dit kruid een vaste waarde in je keuken én je huisapotheek.

Wilde Marjolein bij de Rijkerswoerdse plassen, Park Lingezegen, tussen Arnhem en Elst / Bron: Wikimedia Commons

Reacties en ervaringen

Heb jij wilde marjolein al eens geplukt, geproefd of verwerkt in olie of thee? Misschien staat ze al jaren in je tuin zonder dat je wist hoe bijzonder ze eigenlijk is. Of misschien ontdekte je haar pas kort geleden langs een wandelpad – zo’n geurige ontmoeting die je bijblijft.

We zijn benieuwd naar jouw ervaringen! 👇

  • Gebruik je haar vooral in de keuken of juist medicinaal?

  • Heb je een eigen recept met wilde marjolein dat je wilt delen?

  • Of misschien een tip voor het drogen of bewaren?

Laat van je horen onder dit artikel. Je verhaal – hoe groot of klein ook – kan anderen inspireren om deze vergeten krachtpatser een plek te geven in hun tuin, hun thee of hun dagelijks ritueel.

🌿 Deel jouw verhaal en leer van anderen. Want kennis over kruiden leeft pas echt… als we haar doorgeven.