Geneeskracht van zeekraal, lamsoor en andere zilte kustplanten uit Nederland

Last Updated on 16 juni 2025 by M.G. Sulman

Langs de uitgestrekte Nederlandse kustlijn, waar wind en water elkaar dagelijks ontmoeten, groeien planten die hun kracht halen uit zout, zon en overleving. Zeekraal, lamsoor, zeekool, duindoorn, strandbiet… het zijn geen exotische kruiden uit verre oorden, maar robuuste, oer-Hollandse planten die floreren in de ruige overgang tussen land en zee. Eeuwenlang werden deze zilte gewassen gebruikt door kustbewoners voor voedsel én voor hun geneeskrachtige werking: als natuurlijke tonics voor de spijsvertering, de huid, de bloeddruk en de weerstand. Tegenwoordig liggen ze weer volop in de belangstelling, niet alleen als culinaire verrassingen op je bord, maar ook als plantaardige bondgenoten in de zoektocht naar balans en gezondheid. Wat deze planten uniek maakt, is hun vermogen om te overleven onder extreme omstandigheden — en precies dát zie je terug in hun voedingswaarde en therapeutische werking. Dit artikel neemt je mee in de wereld van wilde duinkruiden en zeegroenten: een zilt medicijnkastje aan onze eigen Noordzeekust.

Zilte kracht van eigen kust

Het lijkt misschien gewoon duingras en zompige klei, maar wie beter kijkt, ziet iets wonderlijks: een apotheek verscholen tussen helmgras, slik en zee. Daar waar het zoute water het land kust, groeien planten die het leven trotseren. Zeekraal, lamsoor, zeekool… Namen die doen denken aan vergeten tijden, aan vissersvrouwen met kruiken en kruidenbundels, aan zeepsop en zalfjes van vroeger. Maar vergis je niet — deze planten zijn springlevend en krachtiger dan ooit.

Want tussen het zand en de zee ligt een schatkamer vol gezondheidsgeheimen. Planten die zich aanpassen aan extreme omstandigheden — zilt, droog, winderig — blijken vaak ook sterker in hun samenstelling: meer antioxidanten, unieke mineralen, bitterstoffen die je nergens anders vindt. Ze doen iets met je lijf. En misschien ook wel met je ziel.

En weet je wat het mooiste is? Ze groeien gewoon hier. Langs onze eigen kustlijn. Geen dure supplementen of verre exotische poeders. Gewoon in de duinen, op de slikken en langs het wad. Een wandeling in Zeeland, op Terschelling of in de Schoorlse duinen wordt zo een reis naar genezing, herbronning, of op z’n minst: een knapperige bite vol vitaliteit.

Zilte kruiden uit de natuur — ze zijn er altijd al geweest. Alleen zijn wij ze een beetje vergeten. Hoog tijd om ze opnieuw te leren kennen.

Wat zijn zilte zeekruiden eigenlijk?

Zilte zeekruiden zijn een wonder van veerkracht. Het zijn planten die leven op de grens van land en zee, waar de meeste andere soorten het al lang zouden opgeven. Ze groeien op plekken waar zout water in de aarde trekt, waar de wind vrij spel heeft en de zon genadeloos kan branden. Toch bloeien ze daar – sterk, knapperig, geurend naar zee en vaak verrassend mooi.

Zeekruiden zijn geen alledaagse groenten uit de supermarkt. Het zijn wilde pioniers, specialisten in overleven. Denk aan zeekraal, dat groeit op slikken en schorren die tweemaal per dag onder water kunnen staan. Of lamsoor, dat met z’n vlezige, lepelvormige blaadjes zout opslaat om ermee te leren leven. Zeekool groeit liever iets hoger, op duinranden en kalkrijke grond, en spreidt zijn paarsige stengels als een prehistorische bloem.

Deze planten vallen onder wat we halofyten noemen: zoutminnende soorten. Ze filteren zout uit de bodem en slaan het op in hun weefsels. Daardoor zijn ze niet alleen culinair ziltig en vol smaak, maar bevatten ze ook unieke combinaties van mineralen als jodium, natrium, kalium, calcium en magnesium. Die mix maakt ze bijzonder interessant voor de gezondheid — én een verhaal apart binnen de wereld van geneeskrachtige planten.

En waar vind je ze dan? In Nederland vooral in Zeeland, de Waddeneilanden, het Lauwersmeergebied en de Zuid-Hollandse duinen. Maar ook in onverwachte hoekjes van Friesland of langs zoute kreken in Noord-Brabant kun je zomaar op een plukje zeekraal of lamsoor stuiten. Soms spontaan, soms bewust aangeplant — maar altijd met die eigen geur van zilte frisheid.

Zilte zeekruiden zijn dus niet zomaar planten. Ze zijn levende getuigen van de kracht van aanpassing, van hoe schoonheid en genezing kunnen groeien op plekken waar je het niet verwacht. Misschien zijn het wel precies de kruiden die we nu nodig hebben.

Zeekraal: knapperig kruid met reinigende kracht

Een zoute spriet vol leven

Zeekraal ziet eruit als een klein cactusje uit de zee: frisgroen, knapperig, licht doorschijnend. Hij groeit daar waar de zee ademt — op kwelders, schorren en zilte slikken. Als je hem plukt, kraakt hij lichtjes tussen je vingers, als een teken van pure vitaliteit. In de keuken is het een smaakbom, maar in de natuurlijke geneeskunde is hij al eeuwenlang meer dan alleen lekker: zeekraal is een reiniger, een oppepper, een zilt tonicum voor je lijf.

Een mineraalbom uit de modder

Wat maakt zeekraal zo bijzonder? Het zit ‘m in de omstandigheden waarin hij groeit. Doordat hij zout water moet trotseren, ontwikkelt hij een uniek profiel van mineralen: rijk aan magnesium, calcium, ijzer, natrium én jodium. Vooral dat laatste maakt hem interessant voor je schildklier, stofwisseling en energieniveau. Hij bevat ook antioxidanten die je cellen beschermen tegen stress en veroudering, en chlorofyl die je bloed zuivert.

Als je zeekraal eet — vers of licht geblancheerd — geef je je lichaam als het ware een reinigende golf van binnenuit. Je nieren, lever en spijsvertering krijgen een zetje, zonder dat je hoeft te grijpen naar dure detoxkuren of exotische poeders.

Voor je spijsvertering, huid en meer

In de volksgeneeskunde werd zeekraal gebruikt bij obstipatie, trage spijsvertering, bloedarmoede en zelfs huidproblemen. Door zijn reinigende werking en rijke mineralenprofiel kreeg hij soms de bijnaam “het zeewier van het land”, of “het zoutgras dat zuivert”. Sommige moderne gebruikers maken er zelfs sap of tinctuur van, al blijft hij als groente het meest toegankelijk — en het lekkerst.

Zo gebruik je zeekraal veilig

Vers geoogste zeekraal moet je goed afspoelen, liefst in koud water. Je kunt hem rauw eten in salades, licht stoven in olijfolie of kort blancheren als bijgerecht. Combineer hem met vis, citroen of zelfs een gekookt eitje — eenvoud past bij zijn karakter. Let wel: door zijn natuurlijke zoutgehalte is extra zout overbodig (en voor mensen met een zoutarm dieet is matiging raadzaam).

Zeekraal is dus veel meer dan een culinaire trend. Het is een oerkruid van de zee, dat je lichaam voedt, zuivert en versterkt. Zolang je hem met respect oogst en met aandacht bereidt, krijg je er een krachtig vriendje voor je gezondheid bij — fris, groen en licht zilt als de zee zelf.

Lamsoor: verzachtend voor keel en bloeddruk

Een blad met een zilte ziel

Wie door een Zeeuws schor wandelt in juni of juli, ziet haar wiegen in de wind: lamsoor, met haar paarse bloemen als een zacht tapijt over het zilte land. De dikke, lepelvormige bladeren glanzen grijzig-groen en verraden haar karakter — stevig, veerkrachtig, maar met een zachte inborst. Lamsoor (Limonium vulgare) is een wilde kustplant met een bijzondere balans: zilt en zacht, ruig én helend.

Verzachting voor keel en luchtwegen

Al sinds de tijd van de kustbewoners wordt lamsoor gebruikt bij keelpijn en prikkelhoest. De bladeren bevatten samentrekkende stoffen (zoals looistoffen) die de slijmvliezen kalmeren en versterken. Een infusie van jonge bladeren – licht gestampt en overgoten met heet water – werd vroeger ingezet als natuurlijk hoestmiddel, vooral bij vissers en buitenmensen die veel aan de wind blootgesteld waren.

Ondersteunend bij bloeddruk en vochthuishouding

Lamsoor bevat niet alleen antioxidanten, maar ook kalium en andere mineralen die helpen bij het reguleren van de bloeddruk. Doordat de plant groeit in zilte gebieden en zelf zout in haar weefsel opslaat, werkt ze als een natuurlijke vochtafdrijver. Niet als plaspil, maar als subtiele ondersteuner van balans. Vooral mensen met een lichte vochtophoping of spanningshoofdpijn na een warme dag kunnen baat hebben bij deze zilte krachtpatser.

Plukken met beleid en koken met aandacht

Lamsoor is geen alledaagse plant: in sommige gebieden is ze beschermd en mag je haar niet zomaar plukken. Check dus altijd of het is toegestaan. Haar jonge blaadjes zijn mals, zilt en zacht van smaak, perfect om te stoven in olijfolie, toe te voegen aan een omelet of kort te blancheren in een salade.

Een bord met lamsoor is als een fluistering van de zee: het voedt niet alleen je lichaam, maar ook je verbondenheid met de natuur. Geen superfood uit verre oorden, maar een oer-Hollandse krachtbron die zachtjes zegt: adem in, vertraag, en geef je lijf wat het nodig heeft.

Zeekool en andere duinparels

De bloemkool van de kust

Zeekool — alleen de naam al doet iets beloven. En terecht, want deze robuuste kustplant (Crambe maritima) is een echte oerkool: verwant aan onze bloemkool en boerenkool, maar dan met een zilte twist en een vrije geest. Ze groeit waar je haar het minst verwacht: op kiezelige stranden, tussen schelpen en zand, pal aan zee. Haar dikke, blauwgroene bladeren lijken haast geglazuurd en haar stengels lopen uit in witte bloempjes die ruiken naar honing. In de vroege zomer oogt ze als een kruising tussen een kunstwerk en een vergeten groente — en dat is ze eigenlijk ook.

Rijk aan vitamine C en weerstandsverhogend

Zeekool was ooit een redder in de nood voor zeelieden: rijk aan vitamine C en bitterstoffen, een natuurlijke bescherming tegen scheurbuik en verzwakking. Haar jonge scheuten werken eetlustopwekkend, haar bladeren zijn rijk aan antioxidanten, en sommige kruidkundigen geloven dat ze een versterkend effect hebben op het immuunsysteem. In koudere tijden werd ze daarom ook wel ‘duinkool’ of ‘strandgroente’ genoemd — een krachtbron van eigen bodem.

Andere duinkruiden die je moet leren kennen

Maar zeekool staat niet alleen. De duinen zijn volgepropt met stille helden, kruiden die in stilte hun werk doen:

• Duindoorn (Hippophae rhamnoides): oranje besjes die barsten van vitamine C, E en omega’s. Goed voor huid, slijmvliezen en weerstand.
• Wilde rucola (Diplotaxis tenuifolia): pittiger dan de gekweekte variant, vol bitterstoffen en goed voor de lever.
• Strandbiet (Beta vulgaris subsp. maritima): de oerouder van onze biet. Jonge bladeren werken bloedzuiverend en bevatten veel foliumzuur en ijzer.

Deze vergeten superfoods hebben geen marketingteam, geen hip label en geen ecosticker. Maar ze groeien gratis en voor niets langs onze kust en wachten er gewoon op om herontdekt te worden.

Voor wie durft te proeven

Je hoeft geen herborist te zijn om van deze planten te genieten. Je hebt alleen nieuwsgierigheid nodig — en respect. Want de natuur geeft pas echt als je haar met zachtheid benadert. Neem nooit meer dan je nodig hebt, laat wortels in de grond en wees je bewust van beschermde soorten.

De duinen fluisteren verhalen, en de kruiden die er groeien vertellen van veerkracht, verstilling en verbondenheid. Zeekool, duindoorn, strandbiet… ze zijn als vergeten vrienden van je gezondheid. Ze vragen niks, maar geven alles. Je hoeft alleen even stil te staan — en te proeven.

Veilig plukken en gebruiken

De verleiding van wildpluk

Er is iets oerouds en bevrijdends aan zelf plukken. Je loopt met je voeten in het zand, de zilte lucht in je neus, en ineens zie je het: een struikje zeekraal, een pol lamsoor, of die ene zeekool tussen de kiezels. Het lonkt — fris, levend, puur. En tóch vraagt wildplukken meer dan alleen enthousiasme. Het vraagt kennis, zorg en respect. Want de kust is geen supermarkt, en wat leeft, verdient bescherming.

Wetgeving en beschermde gebieden

Veel zilte planten groeien in kwetsbare ecosystemen: Natura 2000-gebieden, beschermde kwelders, duinreservaten. In zulke gebieden is plukken verboden — niet omdat men je het niet gunt, maar omdat een paar voetstappen al schade kunnen aanrichten. Zeekraal en lamsoor zijn op sommige plekken wettelijk beschermd. Dat betekent: niet zomaar meenemen. Pluk daarom alleen in gebieden waar het expliciet is toegestaan, zoals in bepaalde delen van Zeeland of langs aangewezen stukken van de Waddenkust.

Duurzaam oogsten: zo doe je het goed

• Gebruik een mesje of schaar, trek planten niet uit de grond
• Pluk met mate: neem nooit meer dan je die dag zelf nodig hebt
• Laat de wortel intact, zodat de plant kan teruggroeien
• Pluk verspreid: niet alles van één plek, maar een beetje hier, een beetje daar
• Ken je planten: verwarring met andere soorten (zoals zoutmelde of jonge rietscheuten) ligt op de loer

Contra-indicaties en waarschuwingen

Zilte zeekruiden zijn gezond, maar niet voor iedereen in elke hoeveelheid. Mensen met een zoutarm dieet of hoge bloeddruk moeten matig zijn met rauwe zeekraal of lamsoor — deze planten bevatten van nature zout. Heb je een schildklieraandoening? Dan kan het hoge jodiumgehalte in zeekraal invloed hebben. En net als bij alle wilde planten geldt: was altijd goed af, verhit bij twijfel, en experimenteer voorzichtig als je ze voor het eerst eet.

Natuurwijsheid begint bij nederigheid

Wildplukken is geen recht, het is een voorrecht. En hoe meer je leert over de planten, hun ritme, hun kringlopen, hoe nederiger je wordt. Want dat sprietje dat jij vandaag in je salade snijdt, heeft maanden gevochten tegen storm, zout en droogte. Plukken doe je met dankbaarheid. En gebruiken doe je met liefde.

De kust is geen decor, maar een levend landschap. En als jij met aandacht plukt, wordt elk kruid een stille leermeester — over timing, matiging, en de vreugde van het genoeg.

Zilt op je bord én in je huisapotheek

Van zee naar soep, van schor naar zelfzorg

Je hoeft geen apotheker te zijn om de kracht van kustplanten te gebruiken — alleen een beetje creativiteit (en liefde voor zout en groen). Want wat je plukt aan de rand van de zee, kun je óf op je bord leggen, óf in een potje stoppen voor later. De zeelucht maakt plaats voor de geur van een pruttelend pannetje, een potje olie of een stomend voetenbad. Het strand mag dan kilometers verderop liggen, maar de ziltige kracht ligt gewoon in je keukenla.

Recepten voor lichaam en smaakpapillen

Zilte kruidenspread
Een smeuïge spread van licht gestoomde zeekraal, geitenkaas, een kneepje citroen en wat zwarte peper. Heerlijk op roggebrood of een cracker. Werkt verfrissend én vochtafdrijvend.

Lamsoor in olijfolie
Stoof lamsoorblaadjes kort met knoflook, olijfolie en wat citroensap. Serveer bij vis, pasta of door een lauwe salade met linzen. De bitterziltige smaak versterkt de spijsvertering en kalmeert de maag.

Zeekoolsalade met appel en mosterd
Combineer jonge zeekoolblaadjes met dunne schijfjes appel, grove mosterd en een vleugje honing. Een oppepper voor je weerstand én je humeur.

Zelfzorg met zilte toets

Zeezoutbad met duindoornolie
Laat je voeten weken in een warm bad met grof zeezout, een paar druppels etherische olie van duindoorn en wat gedroogde lamsoor of zeekraal (uit je eigen plukvoorraad). Werkt ontspannend, ontslakkend en verwarmend na een lange dag.

Infusie van jonge lamsoor
Trek thee van fijngehakte, jonge lamsoorblaadjes. Heerlijk bij keelpijn of na een dag praten, zingen of strandwandelen in de wind. Voeg een stukje verse gember toe voor extra warmte.

Zilte stoombad tegen verstopte holtes
Een handje geplette zeekraal in een kom met heet water. Hoofd erover, handdoek eroverheen. Adem in. De mineralen doen hun werk en geven verlichting bij verstopte neus of voorhoofdsholtes.

Een vleugje zee in je dagelijkse ritueel

Of je nu kookt of verzorgt, deze kustkruiden voegen meer toe dan smaak of geur. Ze brengen ritme in je leven. Je plukt met aandacht, je bereidt met respect, en je gebruikt met dankbaarheid.

Want ze zijn niet alleen voedend voor je lijf, maar ook voor je tempo. Ze vertellen je: vertraag. Proef. Adem. Laat de wind van de zee ook door je hoofd waaien. En geef jezelf af en toe wat de natuur allang voor je klaar heeft liggen — puur, zilt en zegenrijk.

De zee als apotheek

Waar zout en ziel elkaar raken

Langs de rand van het land, waar het water iedere dag komt en gaat, ligt een apotheek zonder muren. Geen witte jassen, geen plastic potjes, maar zilte grond vol kruiden die leven geven. Daar ligt geen marketing, geen hype — alleen de eenvoud van planten die al eeuwen weten wat ons lichaam soms pas net begint te begrijpen.

Duinen, slikken en kwelders vormen samen een levend laboratorium, waarin zeekraal, lamsoor, zeekool en duindoorn elk hun eigen specialisme hebben. Ze reinigen, versterken, verzachten. Niet in één klap en niet in spectaculaire beloften, maar in ritme, rust en herhaling — precies zoals de zee zelf.

Terug naar verbondenheid

In een wereld vol haast en pillen vergeten we soms dat heling ook mag komen via je voeten in het zand, een handvol vers geplukte blaadjes, en een ademhaling die ruikt naar zout. Deze planten brengen je niet alleen mineralen en flavonoïden, maar ook iets wat je niet op een etiket vindt: verbinding. Met de seizoenen. Met je omgeving. Met jezelf.

Zilte kruiden zijn meer dan ingrediënten of remedies. Ze zijn herinneringen aan wie we ooit waren: mensen die wisten dat gezondheid iets was wat je elke dag meebouwt — met wat je eet, hoe je ademt, waar je loopt, en of je het aandurft om stil te staan.

Laat de kust je gids zijn

Dus de volgende keer dat je op het strand loopt, kijk dan eens anders. Niet als toerist, maar als leerling. De zee heeft haar eigen ritme. De planten luisteren daarnaar. En misschien jij ook wel. Laat het zoute landschap je eraan herinneren dat heling soms heel dichtbij is. In een knapperig sprietje, een zacht blaadje, of een geurige infusie.

De kust fluistert geen spectaculaire beloftes. Ze biedt iets beters: trouw. Kracht. Stilte. En elke dag een nieuwe kans om het zilt van de zee te laten werken — in je lijf, in je ritme, in je leven.

💬 Reacties en ervaringen

Ben je enthousiast geworden over zilte zeekruiden of heb je zelf ervaring met het gebruik van zeekraal, lamsoor of andere duinkruiden? Heb je tips, recepten of herinneringen aan hoe jouw (groot)ouders deze planten gebruikten? Laat het ons weten!

Je reactie wordt niet direct automatisch geplaatst. We lezen alle bijdragen eerst even door om ongepaste of spamreacties eruit te filteren. Dat kan soms een paar uur duren, maar we stellen je betrokkenheid zeer op prijs.

Samen maken we van dit platform een plek vol kennis, inspiratie en oude wijsheid in een nieuw jasje. ✨